Bayibolu Lisintha Ŵanthu

NTCHIFUKWA wuli munthukazi yo wenga ndi vyaka va m’ma 60 wanguleka kusopa angoza? Ntchifukwa wuli wasembi wa Chishinto wanguleka ntchitu yaki ndi kuja Mkhristu? Ntchinthu wuli cho chinguwovya munthukazi munyaki yo wangulereka ndi apapi wo angumubala cha kuti wayambi kujiwona mwakwenere? Wonani vo ŵanthu ŵenaŵa angukamba.

“Ndikuleka kusopa angoza.”—ABA DANSOU

NDIKUWA MU: 1938

CHARU CHO NDIKUWIYA: BENIN

MBIRI YANGU: NDASOPANGA ANGOZA

UMOYU WANGU WAKALI: Ndikukuliya mumuzi wa So-Tchahoué. Muzi uwu we muchidambu kufupi ndi nyanja. Ŵanthu anandi mbalovi, aŵeta ng’ombi, mbuzi, mbereri, nkhumba ndipuso viyuni. Mumuzi uwu mulivi misewu, ndipu ŵanthu atenda pamaboti ndipuso mumawatu mbwenu. Kwenuku nyumba kanandi tizenge vimiti ndi uteka ndipu mbamanavi wo azenge njerwa. Ŵanthu anandi mbakavu, kweni kulivi ankhungu nge mo viŵiya mumatawuni.

Ndeche mwana, ada angunditumiza limoza ndi mku wangu kumalu ngo asopiyangaku angoza ndipu kwenuku tingusambizika mo tingasope angoza. Ndati ndakuwa ndingwamba kusopa chiuta wa Ayoruba yo waziŵika kuti Dudua pamwenga kuti Oduduwa. Ndingumuzenge nyumba chiuta mwenuyu ndipu ndaperekanga viyawu, mafuta, nkhonu, nyoli, nkhunda kweniso nyama zinyaki zakupambanapambana nge sembi. Vinthu venivi venga vakudula kuti ndivisaniyi ndipu kanandi ndamaliyangapu ndalama zangu zosi.

MO BAYIBOLU LINGUSINTHIYA UMOYU WANGU: Ndati ndayamba kusambira Bayibolu, ndingusambira kuti Chiuta njumoza ndipu zina laki ndi Yehova. Ndingusambira so kuti iyu wakhumba cha kuti tigwiriskiyengi ntchitu angoza pakusopa. (Ekisodo 20:4, 5; 1 Akorinto 10:14) Ndinguwamu vo ndakhumbikanga kuchita. Ndipu ndingutaya vikozgu vosi vo venga munyumba yangu kweniso chechosi cho chakwaskananga ndi kusopa angoza. Ndinguleka kuwombeza kweniso kuchitaku miyambu yinyaki yo ŵanthu achitanga mumuzi widu kusazgapu so ya pa maliru.

Venga vipusu cha kwaku ini kuti ndisinthi vinthu vosi ivi, chifukwa pa nyengu iyi ndipu nde ndi vyaka va m’ma 60. Anyangu, abali ŵangu ndipuso ŵanthu anyaki andisuskanga kweniso andisekanga. Kweni ndingupemphera kwaku Yehova kuti wandipaski nthazi kuti ndifiski kuchita vakwenere. Lemba la Nthanthi 18:10 lingundichiska ukongwa chifukwa lititi: “Zina laku Yehova nkhanyumba kakuthopoka kakukho. Munthu murunji wathaŵiyamu ndipu wavikilirika.”

Kuluta ku maunganu nga Akaboni aku Yehova naku kungundiwovya ukongwa. Yiwu alongonga chanju chayichu kweniso ayesesanga kulondo fundu za mu Bayibolu. Vo ndinguwona vingundichitiska kuti ndisimikizi mumtima kuti Akaboni aku Yehova ndiwu asopa Chiuta mwauneneska.

MO NDAYANDULIYA: Fundu za mu Bayibolu zandiwovya kuti ndichitengi nawu vinthu umampha ŵana ŵangu, ndipu sonu titanjana limu. Nditijivwa so kuti ndikuthula katundu muzitu. Kali ndamaliyanga ndalama ndi vinthu vangu pakusopa angoza ambula umoyu wo andiwovyangapu so cha. Kweni sonu ndisopa Yehova yo wazamumalisa masuzgu ngosi ngo tikumana nangu. (Chivumbuzi 21:3, 4) Ndikondwa ukongwa kuti ndikuleka kusopa angoza, kweni nditeŵete Yehova! Chifukwa chaku iyu nde wakuvikilirika ndipuso ndija mwachimangu.

“Ndingwamba kupenja Chiuta kutuliya ndeche mwana”—SHINJI SATO

NDIKUWA MU: 1951

CHARU CHO NDIKUWIYA: JAPAN

MBIRI YANGU: NDENGA WASEMBI WA CHISHINTO

UMOYU WANGU WAKALI: Ndikukuliya mutawuni ya Fukuoka Prefecture. Apapi ŵangu ayanjanga ukongwa kupemphera, ndipu kutuliya ndeche mwana angundisambiza kuti ndipempherengi kwa achiuta a chisopa cha Chishinto. Ndeche mwana, kanandi ndajifumbanga vo ndingachita kuti ndizitaskiki kweniso ndakhumbisiskanga kuwovya ŵanthu wo asuzgika. Ndikumbuka nyengu yinyaki ndeche ku pulayimale, asambizi angutifumba tosi mukilasi ntchitu yo tikhumba kuzigwira asani takuwa. Anyangu akambanga ntchitu zapachanya, nge kuzija asayansi. Kweni ini ndingumuka kuti ndikhumba kuziteŵete Chiuta, ndipu weyosi wangundiseka.

Ndati ndamaliza sekondale, ndingwamba kusambira vachisopa. Pa nyengu yeniyi, ndingukumana ndi wasembi wa Chishinto yo pa nyengu yakupumuwa waŵerenganga buku la chikonkhombi chifipa. Zuŵa linyaki iyu wangundifumba kuti, “Sato, kumbi utiliziŵa buku ili?” Pakuti ndinguwona chikonkhombi chaki, ndingumuka kuti, “Ndi Bayibolu.” Iyu wanguti, “Weyosi yo wakhumba kuja wasembi wa Chishinto wakhumbika kuŵerenga buku lenili.”

Nyengu yeniyo ndingusoka ndi kuchigula langu Bayibolu. Ndinguliŵika pamalu ngakuwoneke pashelufu yangu ya mabuku ndipu ndalipuputanga. Kweni ndengavi nyengu yakuliŵerenge chifukwa sukulu yingundipinga uheni. Ndati ndamaliza masambiru ngangu, ndingwamba kugwira ntchitu nge wasembi wa chisopa cha Chishinto. Yapa vo ndakhumbanga kutuliya pa unamana wangu vingufiskika.

Kweni ndati ndayamba waka ntchitu iyi, ndinguwona kuti vo vachitikanga vapambananga kutali limu ndi vo ndaŵanaŵananga. Asembi anandi aŵatoliyangaku kanthu cha ŵanthu ndipu ŵenga akujiyanja. Anandi ŵengavi so chivwanu. Ndipu yumoza mwa asembi arara wangwesa kundikambiya mumakutu mwangu kuti: “Asani ukhumba kuti vinthu vikuyende kunu, ukambengi waka vo ukusambira kusukulu mbwenu. Kukamba vakukwaskana ndi chivwanu nkhwakukanizika kunu.”

Vinthu nge venivi vinguchitiska kuti ndiyambi kuchikayikiya Chishinto. Chinanga kuti ndingulutirizga mbwenu ntchitu yangu, kweni ndingwamba so kufufuza visopa vinyaki. Kweni pengavi cho chandikhorwesanga mbwenu. Visopa vosi vo ndafufuzanga vachitanga vinthu vambula fundu pe. Yapa ndingwamba kuwona kuti palivi chisopa chauneneska.

MO BAYIBOLU LINGUSINTHIYA UMOYU WANGU: Mu 1988, ndingukumana ndi munthu munyaki wa chisopa cha Chibuda yo wangundichiska kuti ndiŵerengengi Bayibolu. Yapa ndingukumbuka wasembi wa Chishinto yo muvyaka vakuvuli wangundikambiyapu so fundu yeniyi. Ndinguwona kuti ndiyesi kuchita venivi. Ndati ndayamba kuŵerenga Bayibolu, linguswera cha kundisere muviwanga. Nyengu zinyaki ndaliŵerenganga usiku wosi mpaka lumwi ngwee.

Vo ndinguŵerenga vingundichitiska kuti ndiyambi kupemphera kwaku Chiuta yo wakulemba Bayibolu. Ndingwamba ndi pempheru lakuwoniyapu lo lisanirika pa Mateyu 6:9-13. Ndawerezanga pempheru lenili pa maola ngaŵi ngengosi, chinanga ndingaŵa mutchalitchi la Chishintho.

Ndenga ndi mafumbu nganandi kutuliya pa vo ndinguŵerenga. Pa nyengu iyi ndipu ndato kweniso ndaziŵanga kuti Akaboni aku Yehova asambiza ŵanthu Bayibolu chifukwa achezangapu ndi muwolu wangu nyengu yinyaki. So ndingusaniya Kaboni munyaki munthukazi ndipu ndingumugambika nangu mafumbu. Cho chingundikondwesa ntchakuti iyu wagwiriskiyanga ntchitu Bayibolu pakumuka fumbu lelosi. Pavuli paki iyu wangundisaniriya Kaboni munyaki munthulumi kuti wandisambizengi Bayibolu.

Pati pajumpha nyengu yimanavi ndingwamba kuluta ku maunganu nga Akaboni aku Yehova. Chinanga kuti pa nyengu iyi ndaziŵanga cha, kweni pa gulu la Akaboni aku Yehova wo ndingusaniya ku maunganu, penga anyaki wo ndinguŵachitiyapu phuzu kuvuli. Kweni yiwu angundilondere umampha ukongwa.

Pa maunganu ngenanga, ndingusambira kuti Chiuta wakhumba kuti anthulumi aŵayanjengi kweniso atumbikengi ŵanthu a mu banja lawu. Yapa ndinguwamu kuti kwa nyengu yosi iyi, muwolu wangu ndipuso ŵana ŵangu ndaŵatoliyangaku kanthu cha ndipu ndaŵikanga mtima wosi pa ntchitu yangu. Ndinguwona so kuti ŵanthu anyaki wo azanga kwaku ini nge wasembi ndaŵavwisiyanga mwakuphwere kweni pengavi zuŵa lo ndikujapu pasi kuti muwolu wangu pamwenga ŵana ŵangu andimaliyi vakukhosi kwaku.

Ndichilutirizga kusambira Bayibolu, ndingusambira vinthu vinandi vakukwaskana ndi Yehova vo vinguchitiska kuti ndije nayu pa ubwezi. Mavesi nganandi ngangundifika pamtima, kusazgapu la Aroma 10:13 lo likamba kuti: “Weyosi yo wadaniya pa zina laku Yehova wazamutaskika.” Ndingwamba kupenja Chiuta kutuliya ndeche mwana, kweni yapa sonu ndingumusaniya!

Ndingwamba kujivwa kuti ku Chishinto nde mulendu. Pakwamba ndajifumbanga kuti kumbi ŵanthu akambengenji asani ŵavwa kuti ndatuwa Chishinto? Kweni ndingukumbuka kuti kwamba kali ndakambanga kuti ndilekengi chisopa chenichi asani ndingasaniya Chiuta wauneneska. Mwaviyo, mu 1989, ndingulondo njuŵi yangu. Ndinguleka Chishinto ndipu ndingujipereka kwaku Yehova.

Kuleka ntchitu ya usembi chenga chinthu chipusu cha. Asembi arara angundikalipiya ukongwa kweniso angundinyengere kuti ndingalekanga cha ntchitu. Kweni kukambiya apapi ŵangu nkhani iyi ndiku kwenga so kwakufyo ukongwa. Ndichiluta kunyumba kwaku kuti nkhaŵakambiyi, ndajivwanga nge ndapinga chimwa chizitu ndipu malundi ngangu ngambwakamiyanga waka. Munthowa ndinguma kananandi waka.

Ndati ndafika kunyumba kwa apapi ŵangu ndinguchita mantha kutuzga nkhani iyi, mpaka kungwamba kufipa. Kweni pavuli pakupemphera kaŵikaŵi kwaku Chiuta, ndinguŵakonkhoske. Ada ndinguŵakambiya kuti ndasaniya Chiuta wauneneska ndipu ndituwa Chishinto kuti nkhayambi kumuteŵete. Ada anguzizwa ukongwa kweniso anguguŵa. Abali ŵangu anyaki anguza kuti azikambiskani nani. Ndakhumbanga cha kuguŵisa abali ŵangu, kweni ndaziŵanga kuti kuteŵete Yehova ndichu chinthu chakwenere. Pati pajumpha nyengu abali ŵangu anguzomereza waka vo ndikusankha.

Kuleka kuluta kuchigwira ntchitu ya usembi yenga nkhani yipusu, kweni kusisita mumutu vinthu vo ndinguziŵiriya, kwenga kupusu cha. Ndinguyesesa kuti ndiviluwi, kweni penga vinthu vinandi vo vandikumbusanga umoyu wangu wakali.

Sonu ndinguchita vinthu viŵi vo vingundiwovya kuti ndiluwiyeku limu chechosi. Chakwamba, ndinguwunjika kekosi ko kenga munyumba yangu ko kakoliyananga ndi chisopa changu chakali. Pavuli paki ndinguviwotcha vosi, kwamba mabuku, vithuzi ndipuso vinthu vinyaki vakudula. Chachiŵi, ndayesesanga kusaniya mpata wakucheza ndi Akaboni anyangu. Kukamba uneneska, yiwu angundiwovya ukongwa. Venivi vinguwovya kuti ndiyambi kuluwa kamanakamana vo ndinguziŵiliya.

MO NDAYANDULIYA: Kali, muwolu wangu ndi ŵana ndaŵatoliyangaku kanthu cha ndipu ajivwanga kuti ŵe ŵija. Kweni sonu titanjana ukongwa chifukwa ndichitiya nawu vinthu limoza nge mo Bayibolu lititikambiya isi anthulumi kuti tichitiyengi. Pati pajumpha nyengu, muwolu wangu nayu wanguja Kaboni waku Yehova. Tosi, ini, muwolu wangu, mwana widu munthulumi kweniso mwana widu munthukazi pamoza ndi mulumu waki, titeŵete limoza Yehova mwakukoliyana.

Asani ndikumbuka kuti ndeche mwana ndakhumbanga kuti ndiziteŵetiyengi Chiuta ndipuso kuti ndiziwovyengi ŵanthu anyaki, ndiwona kuti vo ndapenjanga vikufiskika. Nditimuwonga ukongwa Yehova.

“Ndaziŵanga Kuti Ndisoŵa Kanthu Kanyaki.”

—LYNETTE HOUGHTING

NDIKUWA MU: 1958

CHARU CHO NDIKUWIYA: SOUTH AFRICA

MBIRI YANGU: NDAJIVWANGA KUTI NDIKUJOWOLEKA

UMOYU WANGU WAKALI: Ndinguwiya ku Germiston, tawuni yimana yo mwengavi vachiwawa. Apapi ŵangu ŵati awona kuti afiskengi cha kundilera, anguŵanaŵana kuti andipereki ku ŵanthu anyaki awaka kuti ndiwu akandileri. Ndati ndakwanisa waka masabata ngaŵi kutuliya po ndinguwiya, banja linyaki lingundito kuti likandilerengi. Yiwu andiyanjanga ukongwa ndipu ndichikuwa ndagomezganga kuti ndiwu apapi ŵangu chayiwu. Kweni ndati ndaziŵa kuti mbapapi ŵangu chayiwu cha, ndingwamba kujivwa kuti ndikujowoleka. Ndingwamba kuŵawona kuti yiwu mbabali ŵangu cha ndipuso kuti ini andivwisanga cha.

Ndati ndakwanisa vyaka pafufupi 16, ndingwamba kuluta kumabala ndi anyangu kuti tikavwisiyengi sumu ndi kuvina. Ndingwamba kukweŵa foja ndati ndakwanisa vyaka 17. Ndakhumbanga kuti ndiwonekengi nge anthukazi wo aŵaŵikanga pa vikwangwani vakusasa mapaketi nga foja. Ndati ndakwanisa vyaka 19 ndingwamba kugwira ntchitu mutawuni ya Johannesburg, ndipu kwenuku ndingukumana ndi ŵanthu a nkharu zabwekabweka. Ndingwamba kutuka, kukweŵa ukongwa kweniso kuwupopa moŵa pa Chisulu ndi pa Sabata peposi.

Chinanga kuti ndachitanga vosi venivi, liŵavu langu lenga la nthazi mbwenu. Ndachitanga masaza ngakupambanapambana kaŵikaŵi kweniso ndatchayanga bola la malundi. Ndalimbikiyanga so ukongwa ntchitu ndipu ndingwamba kuziŵika pa nkhani ya makompyuta. Chifukwa cha venivi, ndalama kwaku ini yenga suzgu cha ndipu ŵanthu anandi andikhumbiranga. Kweni kukamba uneneska, ndakondwanga cha, ndawutinkhanga ukongwa umoyu wangu. Pasi pamtima ndaziŵanga kuti ndisoŵa kanthu kanyaki mbwenu.

MO BAYIBOLU LINGUSINTHIYA UMOYU WANGU: Ndati ndayamba kusambira Bayibolu, ndinguziŵa kuti Yehova ndi Chiuta wa chanju. Ndingusambira so kuti iyu walongo kuti watitiyanja chifukwa wakutipaska Mazu ngaki Bayibolu. Ndipu venivi ve nge kuti iyu watilembe kalata kuti watilongozgengi. (Yesaya 48:17, 18) Ndinguwona kuti ndikhumbika kusintha ukongwa nkharu yangu kuti ulongozgi wachanju waku Yehova ugwiri umampha ntchitu pa umoyu wangu.

Ndakhumbikanga kusintha mabwezi. Ndinguliŵanaŵaniyapu ukongwa lemba la Nthanthi 13:20 lo likamba kuti: “Munthu yo watenda ndi ŵanthu azeru wajengi wazeru, kweni yo wachitiya limoza vinthu ndi ŵanthu akupusa wapwetekekengi.” Chifukwa cha lemba lenili ndinguleka kucheza ndi ŵanthu wo ndachezanga nawu pakwamba ndipu ndingusaniya mabwezi mumpingu wa Akaboni aku Yehova.

Kweni ndingusuzgika ukongwa kuti ndileki kukweŵa foja. Ndichilimbana ndi kuti ndileki kukweŵa, ndingukumana so ndi suzgu linyaki. Kuleka kukweŵa kunguchitiska kuti nditutuŵi ukongwa. Venivi vandichitiskanga kuti ndijiwonengi kuti nde wakumaliyapu, ndipu vingunditore vyaka pafufupi 10 kuti ndiwondi ndikuwere po nde nge pakwamba. Ndaziŵanga kuti ndikhumbika kuleka kukweŵa foja. Sonu ndapempheranga kwaku Yehova nyengu zosi, ndipu iyu wangundipaska nthazi kuti ndifiski kuleka kukweŵa.

MO NDAYANDULIYA: Sonu nde ndi liŵavu lanthazi ndipuso lamampha ukongwa. Kweniso ndikhorwa ndi umoyu, ndipu ndikuleka kumaliya nthazi zangu pa ntchitu, kutchuka ndipuso chuma chifukwa vipereka likondwa lambula kujalisa. Mumalu mwaki, ndisaniya likondwa chayilu chifukwa ndikambiyaku ŵanthu uneneska wa mu Bayibolu. Chifukwa cha venivi, mulumu wangu kweniso anyangu atatu wo kali ndachitanga nawu vinthu, ateŵete nani limoza Yehova. Apapi ŵangu wo angundilera, ndinguŵakambiyapu uthenga wa mu Bayibolu ŵechendafwi wakuti akufwa azamuyuka ndi kuja mu paradayisu pacharu chapasi.

Kuja pa ubwezi ndi Yehova kwandiwovya kuti ndileki kujivwa nge kuti ndikujowoleka. Sonu nditijivwa kuti nde ndija so cha chifukwa iyu wakundiguziya mu banja lapacharu chosi la Akhristu anyangu. Mu banja lenili ndasaniyamu ama, ada, azichi ndipuso avurwa ŵangu ndi aku ŵangu.—Mariko 10:29, 30.

[Chithuzi]

Ndawona kuti Akaboni aku Yehova alongo chanju chachikhristu

[Chithuzi]

Nyumba yakusopiyamu ya Chishinto yo ndapempherangaku pakwamba