Skip to content

Skip to table of contents

Amuyumye Lusyomo Lwanu Muzintu Nzyomulangila

Amuyumye Lusyomo Lwanu Muzintu Nzyomulangila

“Lusyomo mbulangizi businizyidwe bwaceeco cilangilwa.”—HEB. 11:1.

NYIMBO: 81, 134

1, 2. (a) Mbuti bulangizi bukkomanisya bwa Banakristo bakasimpe mbobwiindene abulangizi bwabantu bamunyika ya Saatani? (b) Ino mibuzyo nzi iiyandika kapati njotutiilange-lange lino?

EELO kaka tabuliboteli bulangizi mbobajisi Banakristo bakasimpe! Kufwumbwa naa tuli bananike naa ‘bambelele zimbi,’ toonse buyo, tulangila kuyoobona kuzuzikizyigwa kwamakanze aa Leza aakumatalikilo alimwi akusalazyigwa kwazina lya Jehova. (Joh. 10:16; Mt. 6:9, 10) Bulangizi buli boobo mbobulangizi bwiinda kubota muntu mbwakonzya kuba ambubo. Alimwi tulangila bulumbu bwacisyomezyo ncaakatupa Leza cabuumi butamani, katuli cibeela ‘camajulu mapya’ naa cibeela ‘canyika mpya.’ (2Pet. 3:13) Pele calino, tulangila kuti bantu ba Leza banoozumanana kuyaambele kumuuya.

2 Aabo ibazulilwa kunyika ya Saatani abalo balijisi bulangizi bumwi, pesi ambweni tabali masimpe naa bulangizi bwabo buyoozuzikizyigwa ncobeni. Mucikozyanyo, mamiliyoni aabasikubbeja balakonzya kulangila kuti inga bawina mali aatalivwulili, pele tabakonzyi kuba masimpe naa inga bawina ncobeni. Kulubazu lumbi, lusyomo lwini-lwini “mbulangizi businizyidwe” bwabulangizi bwesu bwa Bunakristo. (Heb. 11:1) Ambweni inga mwalibuzya kuti, ino mbuti bulangizi bwangu mbobukonzya kusinizyigwa? Alimwi mbubotu nzi mbomukonzya kuba ambubo akaambo kakuba alusyomo luyumu muzintu nzyomulangila?

3. Ino mpaali aayeeme lusyomo lwini-lwini lwa Bunakristo?

3 Lusyomo tabuli bube mbobazyalwa ambubo bantu batalondokede; alimwi tabulibooleli buyo pe. Lusyomo lwa Bunakristo lulaboola akaambo kamuuya uusalala wa Leza uubeleka mumyoyo yabantu ibamvwida. (Gal. 5:22) Bbaibbele talyaambi kuti Jehova ulijisi lusyomo naa kuti uyandika lusyomo. Akaambo kakuti Jehova ngusinguzuzyoonse alimwi ngonguwe wiinda kuba abusongo, kunyina icikonzya kumulesya kuzuzikizya makanze aakwe. Taateesu wakujulu ulisinizyide kapati kujatikizya kuzuzikizyigwa kwazisyomezyo zyakwe cakuti kulinguwe zili mbuli kuti zyazuzikizyigwa kale. Aboobo waamba kuti: “Zyacitika!” (Amubale Ciyubunuzyo 21:3-6.) Lusyomo lwa Bunakristo lulaboola akaambo kakusyoma kuti Jehova ngu “Leza uusyomeka,” ooyo lyoonse uuzuzikizya nzyasyomezya.—Dt. 7:9.

KWIIYA KUZIKOZYANYO ZYAKAINDI ZYALUSYOMO

4. Ino mbulangizi nzi mbobakali kukkomanina bamaalumi alimwi abamakaintu basyomeka bansiku?

4 Caandaano 11 cabbuku lya Bahebrayo cijisi mulongo wamazina aali 16 aabaalumi alimwi abamakaintu ibakajisi lusyomo. Mulembi iwakasololelwa amuuya wakabaamba kubikkilizya abamwi ‘ibakacitilwa bumboni bubotu akaambo kalusyomo lwabo.’ (Heb. 11:39) Boonse bakalijisi ‘bulangizi businizyidwe’ bwakuti Leza wakali kuyoobusya “lunyungu” lwakasyomezyegwa kuti lunyonyoone Saatani muzangi mpoonya akuzuzikizya makanze aa Jehova aakumatalikilo. (Matl. 3:15) Bantu aabo ibasyomeka bakafwa “lunyungu,” nkokuti Jesu Kristo katanajalula nzila yakuunka kujulu. (Gal. 3:16) Nokuba boobo, tulamulumba Jehova akaambo kazisyomezyo zyakwe zitawidi ansi, uyoobabusya kutegwa bakapone buumi bulondokede anyika yaparadaiso.—Int. 37:11; Is. 26:19; Hos. 13:14.

5, 6. Ino mpaali aakayeeme bulangizi bwa Abrahamu amukwasyi wakwe alimwi ncinzi cakabagwasya kuyumya lusyomo lwabo? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

5 Lugwalo lwa Bahebrayo 11:13 lwaamba boobu kujatikizya bamwi ibakali kupona lyansiku: “Boonse aaba bakafwa kabajisi lusyomo, nokuba kuti tiibakabona kuzuzikizyigwa kwazisyomezyo eezyo; pele bakazibona kulaale akuzitambula.” Umwi akati kabo ngu Abrahamu. Sena wakali kubumvwisya kabotu bulangizi butaliboteli bwabuumi mubulelo ‘bwalunyungu’ ilwakasyomezyegwa? Jesu wakapa bwiinguzi busalade kumubuzyo ooyu ciindi naakaambila basikumukazya kuti: “Abrahamu uso wakakondwa kapati abulangizi bwakubona buzuba bwangu, alimwi wakabubona eelyo wakakondwa.” (Joh. 8:56) Ncimwi buyo a Sara, Izaka, Jakobo, alimwi abamwi banji ibakabikkide bulangizi bwabo ku Bwami bwakumbele, oobo ‘ibwakaanzwa akuyakwa a Leza.’—Heb. 11:8-11.

6 Mbuti Abrahamu alimwi amukwasyi wakwe mbobakali kuluyumya lusyomo lwabo? Cakutadooneka bakali kwiiya kujatikizya Leza kwiinda mukuswiilila kubapati basyomeka bakuciindi eeco, kwiinda muzilengaano, naa kwiinda mukubala mabbuku aakaindi aaluzi. Pele ciyandika kwiinda ncakuti, tiibakaziluba nzyobakasaanguna kwiiya, bakali kuzikkomanina zisyomezyo zya Leza alimwi anzyaakali kubaambila alimwi bakali kuzinzibala kuyeeya kujatikizya nzizyo. Akaambo kakuti bulangizi bwabo bwakalisinizyidwe, baalumi abamakaintu aaba basyomeka bakalilibambilide kupenga munzila iili yoonse kutegwa bazumanane kusyomeka kuli Leza.

7. Ino mbubambe nzi mbwatupede Jehova ibutugwasya kuyumya lusyomo, alimwi ncinzi ncotweelede kucita kujatikizya bubambe oobo?

7 Kutegwa tuzumanane kuyumya lusyomo lwesu, Jehova wakatupa Jwi lyakwe, Ibbaibbele. Kutegwa ‘tukkomane’ alimwi ‘akuzwidilila’ tweelede kubala Jwi lya Leza lyoonse ikuti kacikonzyeka. (Int. 1:1-3; amubale Milimo 17:11.) Mpoonya mbubwenya mbuli bakombi ba Jehova bansiku, tweelede kuzinzibala kuyeeya kujatikizya zisyomezyo zya Leza alimwi akutobela zyeelelo zyakwe. Kuyungizya waawo, Jehova ulatupa maunda-maunda aacakulya cakumuuya kwiinda ‘mumuzike uusyomeka alimwi uucenjede.’ (Mt. 24:45) Aboobo kwiinda mukuzikkomanina zintu zyakumuuya nzyotwiiya eezyo Jehova nzyatupa, tuyooba mbuli zikozyanyo zyakaindi zyalusyomo zyabaabo ibakajisi “bulangizi businizyidwe” ibwa Bwami.

8. Mbuti mupailo mboukonzya kuyumya lusyomo lwesu?

8 Kupaila akwalo kwakabagwasya bakombi bansiku ikuzumanana kuyumya lusyomo lwabo. Lusyomo lwabo lwakali kuyumizyigwa ciindi Leza naakali kwiingula mipailo yabo. (Neh. 1:4, 11; Int. 34:4, 15, 17; Dan. 9:19-21) Andiswe tulakonzya kumwaambila Jehova zintu zitukatazya, katuzyi kuti ulatumvwa alimwi akutugwasya kuti tuliyumye kumwi katukkomene. Alimwi ciindi mipailo yesu noyiingulwa, lusyomo lwesu lulayuma kapati. (Amubale 1 Johane 5:14, 15.) Mbwanga lusyomo ncibeela camucelo wamuuya, tweelede ‘kuzumanana kulomba’ muuya wa Leza, mbubwenya mbwaakatukulwaizya kucita Jesu.—Lk. 11:9, 13.

9. Kunze lyakulipailila, ino mbaani bambi mbotweelede kupailila?

9 Nokuba boobo, mipailo yesu tayeelede buyo kuba yakulomba Leza kuti atugwasye. Tulakonzya kumulumba akumutembaula Jehova abuzuba nkaambo ‘minji kapati milimo yakwe iigambya!’ (Int. 40:5) Alimwi mipailo yesu yeelede kutondezya kuti ‘tulabayeeya aabo ibali muntolongo mbuli kuti twaangidwe limwi ambabo.’ Tweelede kubalombela mumupailo babunyina munyika yoonse, ikapati “aabo ibasololela akati [kesu].” Tulakulwaizyigwa kapati mumoyo ciindi notubona Jehova mbwaingula mipailo njotupaila calukamantano akati kesu!—Heb. 13:3, 7.

BAKAZUMANANA KUSYOMEKA

10. Ino nzitondezyo nzi nzyotujisi zyababelesi ba Leza ibakakakatila kulusyomo lwabo, alimwi ncinzi cakabayumya kucita boobo?

10 Kulugwalo lwa Bahebrayo caandaano 11, mwaapostolo Paulo waamba mapenzi ngobakaliyumya babelesi ba Leza banji ibataambidwe mazina. Mucikozyanyo, mwaapostolo waamba kujatikizya bamakaintu bakajisi lusyomo ibakasweekelwa bana babo basankwa mulufwu pele ibakazoobusyigwa. Mpoonya alimwi ulaamba kujatikizya bamwi ‘batakazumina kunununwa acinunuzyo cimwi, ikutegwa bakajane bubuke bwiinda kubota.’ (Heb. 11:35) Nokuba kuti tatukonzyi kubazyiba aabo Paulo mbaakajisi mumizeezo, bamwi, mbuli Naboti alimwi a Zekariya, bakapwaigwa mabwe mane lufwu akaambo kakumvwida Leza alimwi akucita kuyanda kwakwe. (1Bam. 21:3, 15; 2Mak. 24:20, 21) Daniele alimwi abeenzinyina bakajisi coolwe ‘cakuzumina kunununwa acinunuzyo cimwi’ kwiinda mukutakakatila kulusyomo lwabo. Muciindi caboobo, lusyomo lwabo munguzu zya Leza lwakabapa ‘kujala milomo yabasyuumbwa’ alimwi ‘akuzunda nguzu zyamulilo.’—Heb. 11:33, 34; Dan. 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.

11. Masunko nzi aakabacitikila basinsimi bamwi aayo ngobakaliyumya akaambo kalusyomo lwabo?

11 Akaambo kalusyomo lwabo, basinsimi mbuli Mikaya a Jeremiya “bakasukusyigwa kwiinda mukusampaulwa . . . akubikkwa muntolongo.” Ibambi mbuli Elija, “bakali kuyaabutuntulika muzimpayuma amumalundu amumampangala alimwi amumalindi aanyika eeyi.” Boonse bakaliyumya akaambo kakuti bakajisi ‘bulangizi businizyidwe bwaceeco cilangilwa.”—Heb. 11:1, 36-38; 1 Bam. 18:13; 22:24-27; Jer. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

12. Ino nguni wakatondezya citondezyo ciinda zyoonse mukuliyumya mumasunko, alimwi ncinzi cakamugwasya kucita boobo?

12 Naakamana kwaamba baalumi alimwi abamakaintu banji ibakajisi lusyomo, Paulo wakaamba citondezyo ciinda zyoonse—Mwami wesu Jesu Kristo. Lugwalo lwa Bahebrayo 12:2 lwaamba kuti, “Nkaambo akaambo kalukkomano ndwaakabikkilidwe kumbele wakaliyumya acisamu cakupenzyezya, wakaubaula kuusyigwa nsoni, alimwi lino ulikkede kujanza lyalulyo lyacuuno cabwami ca Leza.” Ncobeni, tweelede ‘kuyeeyesya’ cikozyanyo calusyomo ca Jesu ciindi notuyaanya masunko mapati. (Amubale Bahebrayo 12:3.) Mbubwenya mbuli Jesu, Banakristo bakaindi ibakafwida lusyomo lwabo, mbuli sikwiiya Antipa, bakakakatila kulusyomo lwabo. (Ciy. 2:13) Bayoobusyigwa kubuumi bwakujulu—ibulumbu bwiinda “bubuke bwiinda kubota” oobo bamaalumi bansiku mbobakali kulangila. (Heb. 11:35) Mukuya kwaciindi kuzwa Bwami nobwakazyalwa mu 1914, boonse aabo bananike basyomeka, ibakali koona mulufwu, bakabusyigwa kubuumi bwamuuya kujulu kuyoolela bantu antoomwe a Jesu.—Ciy. 20:4.

KWIIYA KUZIKOZYANYO ZYAMAZUBA AANO IZYALUSYOMO

13, 14. Ino masunko nzi ngobakayaanya ba Rudolf Graichen, alimwi ncinzi cakabagwasya kuliyumya?

13 Mamiliyoni aabakombi ba Leza mazuba aano bali mukutobela cikozyanyo ca Jesu kwiinda mukubikkila kapati maano kubulangizi bwabo alimwi akutazumizya masunko kupa kuti lusyomo lwabo luceye. Amubone cikozyanyo caba Rudolf Graichen, aabo ibakazyalwa mu 1925 ku Germany. Balaziyeeya zifwanikiso zyamu Bbaibbele eezyo izyakali kubwaanda muŋanda yabo. Bakalemba kuti, “Cifwanikiso cimwi cakali kutondezya umpe akana kambelele, kana kampongo alimwi asiluwe, koombe asyuumbwa—zyoonse kazikkede muluumuno, kazyeembelwa amwana musyoonto. . . . Zifwanikiso izili boobo ndakali kuziyeeya lyoonse mumizeezo yangu.” (Is. 11:6-9) Nokuba kuti bakapenzyegwa citaambiki kwamyaka minji, cakusaanguna kuzwa kuli ba Nazi Gestapo mpoonya akuli ba Communist Stasi baku East Germany, ba Rudolf bakazumanana kuba alusyomo luyumu muparadaiso yaanyika.

14 Masunko aamwi mapati aakabacitikila ba Rudolf, kwakali kufwidwa banyina mbobakali kuyanda kapati, aabo ibakafwa abulwazi bwa typhus muzilabba zyacibbalo ku Ravensbrück, alimwi akulibonena lusyomo lwabausyi mbolwakaceya cakuti bakazumina kusaina pepa litondezya kuti bacileka kuba umwi wa Bakamboni ba Jehova. Nobakaangununwa kuzwa muntolongo, ba Rudolf bakaba acoolwe cakubeleka kabali mulangizi wabbazu alimwi akutambwa ku Cikolo ca Gileadi. Bakatumwa ku Chile kabali bamisyinali ooko alimwi nkobakabeleka kabali balangizi babbazu. Pele masunko aba Rudolf akazumanana. Nokwakainda mwaka omwe kuzwa nobakakwata ba Patsy, bamisyinalinyina, mwanaabo muvwanda musimbi wakafwa. Mukuya kwaciindi, bakaintu babo mbobakali kuyanda kapati, ibakajisi buyo myaka iili 43, abalo bakafwa. Ba Rudolf bakaliyumya mumasunko oonse aaya, alimwi nokuba kuti bakalicembeede alimwi bakali kuciswa-ciswa, bakali kubeleka kabali bapainiya baciindi coonse alimwi bakali baalu ciindi makani aabo aakuluula naakalembwa mu Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi yamu August 1, 1997, peeji 20-25. [1]

15. Nzikozyanyo nzi zyamazuba aano nzyotujisi zya Bakamboni ba Jehova ibaliyumya cakukondwa mumasunko?

15 Bakamboni ba Jehova balazumanana kukkomana mubulangizi bwabo nokuba kuti bazumanana kupenzyegwa. Mucikozyanyo, bakwesu abacizyi banji balaangidwe ku Eritrea, Singapore, alimwi aku South Korea, kanji-kanji akaambo kakutobela majwi aa Jesu aakutabweza panga. (Mt. 26:52) Akati kabaange aaba banji kapati kuli ba Isaac, ba Negede, alimwi aba Paulos, ibali muntolongo yaku Eritrea kwamyaka iinda ku 20! Nokuba kuti tabapedwe lwaanguluko lwakugwasya bazyali babo bacembeede alimwi akukwata, bakwesu aaba bazumanana kusyomeka nokuba kuti balapenzyegwa kapati. Masyu aabo aalibonya kutatyompwa, kweelana ambobaboneka awebbusaiti yesu ya jw.org, kutondezya kuti bazumanana kuyumya lusyomo lwabo. Nobaba basikugatela ntolongo babo balabalemeka akaambo kaceeci.

Sena mulagwasyigwa azitondezyo zyamazuba aano zyalusyomo mumbungano yanu? (Amubone muncali 15 a 16)

16. Mbuti lusyomo luyumu mbolukonzya kumukwabilila?

16 Bantu banji ba Jehova tabanapenzyegwa kapati. Masunko aalwana lusyomo lwabo aliindene. Banji balapenga akaambo kanzala naa akaambo kankondo, alimwi aciindi nokwacitika ntenda zilicitikila. Bamwi bali mbuli Musa alimwi abantu bakaindi mukuti basiya buumi bwamunyika bwakuba ampuwo. Balasoleka canguzu kutegwa batasunkwi kutalika kupona buumi bwakuyandisya zintu zyakumubili, nkokuti buumi bwakuliyanda. Ino ncinzi cibagwasya kucita boobo? Luyando ndobajisi kuli Jehova alusyomo lwabo luyumu mucisyomezyo cakuti Leza uyoomanizya kutalulama koonse alimwi akulumbula babelesi bakwe basyomeka abuumi butamani munyika mpya yabululami.—Amubale Intembauzyo 37:5, 7, 9, 29.

17. Ncinzi ncomukanzide kucita, alimwi ncinzi ciyoobandikwa mucibalo citobela?

17 Mucibalo eeci, twabona kuzinzibala kuyeeya aazisyomezyo zya Leza alimwi akupaila lyoonse mbokukonzya kupa kuti tuzumanane kuba alusyomo luyumu. Eeci, ciyootupa kuti tuliyumye mumasunko aalwana lusyomo lwesu mbotugamika meso aabulangizi bwa Bunakristo kumwi katujisi “bulangizi businizyidwe.” Pele bupanduluzi Bbaibbele mbolipa kujatikizya lusyomo lujatikizya zintu zinji, kweelana ambociyootondezya cibalo citobela.

^ [1] (muncali 14) Alimwi amubone cibalo cakuti “Despite Trials, My Hope Has Remained Bright” mu Sinsimuka! yamu Chingisi yamu April 22, 2002, icaamba makani aakuluula aaba Andrej Hanák ibazwa ku Slovakia.