1. Jehova i givim wanem gutpela skul long Abraham?

 ABRAHAM i no inap lusim tingting long toktok i kamap namel long em na Jehova. Long rot bilong wanpela ensel, God i tokim Abraham olsem Em bai bagarapim na pinisim taun Sodom na Gomora. Dispela bilipman i tingting planti long dispela. Em i askim Jehova olsem: “Tru tru bai yu bagarapim ol stretpela man wantaim ol man nogut? . . . Ating Jas bilong graun olgeta bai no inap mekim stretpela pasin, a?” Jehova i no les kwik long gutpela pren bilong em Abraham, na Em i givim em wanpela gutpela skul we inap helpim yumi na mekim isi bel bilong yumi. Dispela skul em olsem: God bai i no inap tru long bagarapim ol stretpela man.—Stt. 18:​23-33.

2. Wai na yumi save tru olsem Jehova i save bihainim stretpela pasin na pasin marimari taim em i kotim ol man?

² Wai na yumi ken save tru olsem Jehova i save bihainim stretpela pasin na pasin marimari taim em i kotim ol man? Yumi ken save tru long dispela bikos “Jehova i save lukim bel bilong man.” (1 Sml. 16:7) Em i save long “bel bilong olgeta wan wan man.” (1 Kin. 8:39; 1 Sto. 28:9) Dispela em narakain samting tru, a? Yumi ol man i no inap tru long kliagut long ol disisen Jehova i mekim taim em i kotim ol man. Olsem na i stret long aposel Pol i tok olsem long God Jehova: “Yumi man i no inap tru long painim as bilong ol pasin em i save skelim ol man long en.”—Rom 11:33.

3-4. (a) Sampela taim yumi inap mekim wanem ol askim? (b) Yumi bai stori long wanem samting long dispela atikol? (Jon 5:​28, 29)

³ Sampela taim yumi inap mekim ol wankain askim olsem Abraham i bin mekim. Yumi inap askim olsem: ‘Ol manmeri em Jehova i bin bagarapim na pinisim ol, olsem ol manmeri long taun Sodom na Gomora, ol bai kisim laip gen? Sampela bilong ol  bai insait long “kirap bek bilong ol man i dai pinis, em . . . ol man nogut”?’—Apo. 24:15.

⁴ Yumi ken skelim gen save yumi gat long kirap bek. I no longtaim i go pinis, yumi kisim nupela save long “kirap bek bilong ol [man] em bilong kisim laip” na “kirap bek bilong ol [man] em bilong kisim kot.” a (Ritim Jon 5:​28, 29.) Dispela nupela save yumi kisim i mekim sampela senis long save yumi gat pinis, na yumi bai stori long en long dispela atikol na atikol i kamap bihain. Pastaim, yumi bai stori long samting yumi no save long en long stretpela kot bilong Jehova. Na bihain yumi bai stori long samting yumi save long en long stretpela kot bilong em.

SAMTING YUMI NO SAVE LONG EN

5. Long pastaim, ol pablikesen bilong yumi i tok wanem long ol manmeri i bin dai long taun Sodom na Gomora?

⁵ Long pastaim, ol pablikesen bilong yumi i tok olsem ol man em Jehova i bin bagarapim na pinisim ol, olsem ol man long taun Sodom na Gomora, ol bai i no inap kirap bek long bihain. Tasol bihain long gutpela wokboi i beten na stadi gut long ol pablikesen bilong Baibel, nau dispela askim i kamap olsem, Tru tru yumi inap tok olsem?

6. (a) Wanem sampela stori bilong Baibel we Jehova i pinisim ol man nogut olgeta? (b) Yumi no save long wanem samting?

⁶ Skelim sampela stori bilong Baibel. Long ol dispela stori, Jehova i kotim ol man nogut. Olsem, em i bin pinisim bikpela lain manmeri long Bikpela Tait, na em i tokim lain Israel long pinisim olgeta manmeri long 7-pela kantri long Graun Bilong Promis, na tu, em i salim wanpela ensel i go bilong kilim i dai 185,000 soldia bilong Asiria insait long wanpela nait tasol. (Stt. 7:23; Lo 7:​1-3; Ais. 37:​36, 37) Yu ting Baibel i stori long olgeta samting i bin kamap long ol dispela stori bambai yumi ken tok olsem Jehova i bagarapim ol dispela manmeri inap oltaim na i no gat kirap bek bilong ol? Nogat, Baibel i no stori long olgeta samting i bin kamap. Bilong wanem yumi tok olsem?

7. Yumi no save long wanem samting long stori bilong ol manmeri i dai long Bikpela Tait na ol manmeri em lain Israel i bin kilim ol i dai taim ol i daunim Kenan? (Lukim piksa.)

⁷ Long ol dispela stori, yumi no save long olsem wanem Jehova i bin kotim olgeta wan wan manmeri. Na tu, yumi no save sapos ol dispela manmeri i dai, ol i bin gat rot long kisim save long Jehova na tanim bel o nogat. Baibel i stori olsem long taim bilong Bikpela Tait, Noa “em man bilong tokaut long stretpela pasin.” (2 Pita 2:5) Tasol Baibel i no tok olsem taim Noa i wokim bikpela sip, em i autim tok long olgeta wan wan manmeri i stap long graun em ol i kisim bagarap long Bikpela Tait, nogat. Olsem tasol, yumi no save sapos olgeta man nogut i stap long ol kantri bilong Kenan i bin gat rot long kisim save long Jehova na senisim ol pasin bilong ol, o nogat.

8. Yumi no save long wanem samting long ol manmeri bilong taun Sodom na Gomora?

⁸ Wanem samting bai painim ol manmeri em ol i bin dai taim Jehova i bagarapim taun Sodom na Gomora? Yumi save olsem wanpela stretpela man em nem bilong em Lot i bin sindaun namel long ol. Tasol samting yumi no save long en em olsem, Lot i bin autim tok long olgeta dispela manmeri o nogat. Em tru olsem ol i mekim ol pasin nogut, tasol yu ting ol i save long wanem pasin i stret na wanem pasin i no stret? Tingim olsem wanpela bikpela grup bilong ol man long dispela taun i laik reipim ol man i kam stap long haus bilong Lot. Baibel i tok “kirap long ol mangi i go inap long ol lapun man” i insait long dispela bikpela grup. (Stt. 19:4; 2 Pita 2:7) Yu ting i stret long yumi ken tok olsem God Jehova em Man bilong mekim pasin marimari, i kotim ol dispela wan wan man  olsem ol bai bagarap inap oltaim na ol bai i no inap kirap bek? Nogat, i no stret long yumi tok olsem. Jehova i tokim Abraham olsem sapos i gat 10-pela stretpela man i stap, em i no inap bagarapim dispela taun. (Stt. 18:32) So yumi save olsem i no gat stretpela man i bin stap long dispela taun, na i stret long Jehova i bagarapim na pinisim ol long ol pasin nogut bilong ol. Tasol yu ting i stret long yumi tok olsem i no gat wanpela bilong ol bai insait long “kirap bek bilong ol man i dai pinis, em . . . ol man nogut”? Nogat, i no stret long yumi tok olsem!

9. Long stori bilong Solomon, i gat wanem samting em yumi no save long en?

⁹ Baibel i stori tu long ol stretpela man em bihain ol i kamap ol man nogut. Wanpela bilong ol em King Solomon. Ol i bin skulim em gut long ol stretpela pasin na Jehova i blesim em, tasol bihain em i kirap long lotuim ol god giaman. Ol sin bilong em i mekim Jehova i belhat nogut tru na lain Israel i karim ol hevi inap planti handret yia bikos long ol sin bilong em. Baibel i tok taim Solomon i dai em i “slip wantaim ol tumbuna papa bilong em,” em wanpela bilong ol em King Devit. (1 Kin. 11:​5-9, 43, ftn.; 2 Kin. 23:13) Tasol yu ting dispela i makim olsem Jehova bai kirapim bek Solomon? Baibel i no stori long dispela. Tru sampela inap tok “man i dai pinis, em i bekim pinis pe bilong ol sin bilong em.” (Rom 6:7) Em tru, tasol dispela i no makim olsem olgeta man i dai ol bai kirap bek, olsem ol i gat rait long kisim laip gen, nogat. Kirap bek em wanpela presen i kam long God i gat pasin laikim. Em bai givim dispela presen long ol man em i laik bai ol i gat rot long lotuim em inap oltaim oltaim. (Jop 14:​13, 14; Jon 6:44) Yu ting Solomon bai kisim dispela presen? Jehova i save long bekim bilong dispela askim, yumi no save. Tasol samting yumi save long en em olsem, Jehova bai mekim stretpela pasin.

SAMTING YUMI SAVE LONG EN

10. Jehova i pilim olsem wanem long pasin bilong bagarapim ol man? (Esekiel 33:11) (Lukim tu piksa.)

¹⁰ Ritim Esekiel 33:11. Jehova i tokaut long em i pilim olsem wanem long pasin bilong em long kotim ol manmeri. Aposel Pita i mekim wankain tok olsem profet Esekiel i bin mekim, em i tok: “Jehova . . . i no laik bai wanpela i kisim bagarap.” (2 Pita 3:9) Dispela tok i tru i mekim isi bel bilong yumi bikos yumi save olsem Jehova i no save hariap long bagarapim ol man inap oltaim. Em i gat bikpela pasin marimari, na em i save mekim pasin marimari long ol man taim i stret long mekim olsem.

11. Husat lain bai i no inap kirap bek, na bilong wanem yumi tok olsem?

¹¹ Yumi save long wanem samting long ol man em God bai no inap kirapim bek ol? Baibel i stori long sampela eksampel tasol. b Ol tok Jisas i mekim i soim olsem Judas Iskariot i no inap kirap bek. (Mak 14:21; lukim tu Jon 17:12 na stadi nout long Inglis Baibel.) Judas i save olsem pasin em i mekim long God Jehova na Pikinini bilong Em i no stret, tasol long laik bilong em yet em i go het na mekim olsem. (Lukim Mak 3:29 na ol stadi nout long Inglis Baibel.) Olsem tasol, Jisas i tok sampela hetman bilong lotu em ol i birua long em, bai i no gat kirap bek bilong ol. (Mat. 23:33; lukim Jon 19:11 na stadi nout “the man” long Inglis Baibel.) Na Aposel Pol i givim tok lukaut olsem ol apostet em ol i no tanim bel, ol tu bai i no inap kirap bek.—Hib. 6:​4-8; 10:29.

12. Yumi save long wanem samting long pasin marimari bilong Jehova? Stori long sampela eksampel.

¹² Yumi save long wanem samting long pasin marimari bilong Jehova? Olsem wanem em i soim olsem “em i no laik bai wanpela i kisim bagarap”? Tingim pasin marimari em i mekim  long sampela man em ol i bin mekim ol bikpela sin. King Devit i mekim ol bikpela sin, olsem pasin adaltri na kilim man i dai. Maski i olsem, em i tanim bel, olsem na Jehova i mekim pasin marimari na fogivim em. (2 Sml. 12:​1-13) Klostu long laip olgeta bilong King Manase, em i bin mekim ol bikpela sin. Tasol taim dispela man nogut i tanim bel, Jehova i mekim pasin marimari na fogivim em. (2 Sto. 33:​9-16) Ol dispela eksampel i soim olsem Jehova i save mekim pasin marimari taim em i lukim olsem i stret long mekim olsem. Em bai kirapim bek ol kain man olsem bikos ol i luksave olsem ol i bin mekim ol bikpela sin na ol i tanim bel long ol dispela sin.

13. (a) Bilong wanem Jehova i mekim pasin marimari long ol Ninive? (b) Jisas i bin mekim wanem tok long ol Ninive?

¹³ Yumi save tu olsem Jehova i bin mekim pasin marimari long ol Ninive. God i tokim Jona olsem: “Mi lukim pinis pasin nogut ol i mekim.” Tasol taim ol i tanim bel long ol sin bilong ol, Jehova i fogivim ol. Jehova i gat bikpela pasin marimari moa winim Jona. Jona i belhat nogut tru, olsem na God i tokim dispela profet bilong em olsem, ol Ninive “i no save long wanem pasin i stret na wanem pasin i no stret.” (Jna. 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11) Bihain, Jisas i yusim stori bilong ol Ninive long skulim ol manmeri long stretpela pasin na pasin marimari bilong Jehova. Jisas i tok lain Ninive i bin tanim bel, olsem na “long taim bilong kot, ol . . . bai kirap bek.”—Mat. 12:41.

14. Wanem samting bai painim lain Ninive em “kirap bek bilong ol em bilong kisim kot”?

¹⁴ Olsem wanem lain Ninive bai ‘kirap bek bilong kisim kot’? Jisas i tok bihain bai i gat “kirap bek bilong ol [man] em bilong kisim kot.” (Jon 5:29) Em i stori long Taim Bilong Wan Tausen Yia we em bai stap King, long dispela taim “ol stretpela man na ol man nogut wantaim” bai kirap bek. (Apo. 24:15) Ol man nogut bai “kirap bek bilong . . . kisim kot.” Dispela i makim olsem bihain long ol i kirap bek, Jehova na Jisas bai skelim pasin bilong ol bilong lukim sapos ol i bihainim ol tok ol i lainim o nogat. Sapos wanpela man o meri Ninive i kirap bek, tasol em i no laik insait long lotu i tru, orait God bai kotim em olsem em i mas i dai. (Ais. 65:20) Tasol ol man i makim olsem ol i laik stap gut long Jehova na lotuim em, kot bilong ol em bilong kisim laip. Ol bai gat rot long stap laip inap oltaim oltaim!—Dan. 12:2.

15. (a) Wai na i no stret long tok olsem ol manmeri i kisim bagarap long taun Sodom na Gomora bai no inap kirap bek? (b) Wanem insait bilong tok i stap long Jut 7? (Lukim blok “ Tok Bilong Jut i Makim Wanem?”)

 ¹⁵ Jisas i tok “long De Bilong Kot,” bagarap i painim ol man i sakim em na ol tok em i skulim ol man long en “bai i nogut moa winim bagarap i painim Sodom na Gomora.” (Mat. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Luk 10:12) Wanem insait bilong tok bilong em? Yumi inap ting olsem Jisas i mekim tok piksa. Tasol nogat, em i stori long samting tru tru bai kamap. Tingim dispela, taim Jisas i tok lain Ninive bai ‘kirap bek bilong kisim kot,’ em i stori long samting tru tru bai kamap. So dispela “De Bilong Kot” Jisas i kolim taim em i stori long lain Sodom na Gomora na lain Ninive i makim wankain samting. Ol man bilong taun Sodom na Gomora i bin mekim ol pasin nogut wankain olsem lain Ninive. Tasol lain Ninive i bin gat rot long tanim bel. Na tu, tingim tok Jisas i mekim long “kirap bek bilong ol [man] em bilong kisim kot.” “Ol man i bin mekim ol stingpela pasin,” ol tu bai insait long dispela kot. (Jon 5:29) So yumi ken ting olsem, ating ol manmeri bilong taun Sodom na Gomora bai i gat rot long kirap bek. Sampela bilong ol dispela manmeri bai kirap bek, na rot bai op long yumi inap skulim ol long Jehova na Jisas Krais.

16. Jehova i save skelim wanem samting taim em i laik makim husat em bai kirapim bek? (Jeremaia 17:10)

¹⁶ Ritim Jeremaia 17:10. Dispela ves i helpim yumi long kliagut long samting yumi save long en, em olsem: Oltaim Jehova i save “skelim bel bilong ol man, na [em i] save skelim tingting i stap insait tru long ol.” Taim em i kirapim bek ol man i dai, em bai “bekim pe i stret long pasin olgeta wan wan i bin mekim” olsem em i save mekim long olgeta taim. Jehova i no inap surik long mekim kot bilong em, tasol em bai mekim pasin marimari taim i stret long mekim olsem. Olsem na i no stret long yumi skelim ol man na tok olsem ol i no inap kirap bek sapos Baibel yet i no mekim wanpela tok long dispela samting!

“JAS BILONG GRAUN OLGETA” BAI “MEKIM STRETPELA PASIN”

17. Wanem samting bai painim ol man i dai pinis?

¹⁷ Kirap long taim Adam na Iv i go long sait bilong Satan na ol i bikhet long God Jehova, planti bilion manmeri i dai. Dai em i wanpela “birua” nogut tru! (1 Kor. 15:26) Wanem samting bai painim olgeta manmeri em ol i bin dai?  Liklik lain bilong ol disaipel bilong Krais, em namba bilong ol inap 144,000, ol bai kirap bek na kisim laip oltaim long heven. (Rev. 14:1) Tasol bikpela lain manmeri em ol i laikim Jehova, ol bai insait long “kirap bek bilong ol . . . stretpela man,” na ol bai stap laip oltaim long graun sapos ol i bihainim yet stretpela pasin long Taim Bilong Wan Tausen Yia Bilong Krais i Stap King na long taim bilong laspela traim. (Dan. 12:13; Hib. 12:1) Na tu, insait long dispela Wan Tausen Yia, “ol man nogut”—dispela i makim ol man em ol i no bin lotuim Jehova na ol man i bin “mekim ol stingpela pasin”—ol bai gat rot long senisim ol pasin bilong ol na kamap ol wokman bilong Jehova. (Luk 23:​42, 43) Tasol sampela man i bin mekim ol pasin i nogut tru na ol i bin tingting strong long sakim Jehova na ol samting em i tingting pinis long mekim, olsem na Jehova i makim olsem bai i no gat kirap bek bilong ol.—Luk 12:​4, 5.

18-19. (a) Wai na yumi ken bilip tru long kot bilong Jehova long ol man i dai pinis? (Aisaia 55:​8, 9) (b) Yumi bai skelim wanem samting long atikol i kamap bihain?

¹⁸ Yu ting yumi inap bilip tru olsem long olgeta kot Jehova i mekim, oltaim em i save bihainim stretpela pasin? Yes, yumi ken bilip tru long dispela! Abraham i save gut olsem Jehova em “Jas bilong graun olgeta” husat i gutpela olgeta, na em i gat olgeta savetingting na em i save mekim pasin marimari. Em i trenim Pikinini bilong em na givim em wok jas bilong skelim olgeta manmeri. (Jon 5:22) Papa na Pikinini wantaim i save long samting i stap long bel bilong olgeta wan wan man. (Mat. 9:4) Olsem na ol bai “mekim stretpela pasin” taim ol i skelim olgeta manmeri!

¹⁹ Olsem na oltaim yumi mas tingting strong long trastim Jehova na ol disisen em i mekim. Yumi luksave olsem yumi no gat inap save long mekim wok jas—tasol Jehova i save long olgeta samting, olsem na em inap mekim gut dispela wok! (Ritim Aisaia 55:​8, 9.) Olsem na yumi ken trastim Jehova na Pikinini bilong em—em King husat i bihainim gut stretpela pasin na pasin marimari bilong Papa bilong em—long mekim gut wok bilong jasim olgeta manmeri. (Ais. 11:​3, 4) Tasol yumi ken tok wanem long samting Jehova na Jisas bai mekim taim ol i skelim ol manmeri long taim bilong traipela hevi tru? Yumi no save long wanem samting? Na yumi save long wanem samting? Atikol i kamap bihain bai stori long ol bekim bilong ol dispela askim.