Kayadaki Maymunların Sırrı

MAYMUNLARIN nerede yaşadığı sorulsa, büyük ihtimalle aklınıza hemen Afrika gelir. Gerçekten de, çok az maymun türü ılıman bölgelerde yaşar. Yine de göze çarpan bir iki istisna var.

Kuzey Afrika’nın kışın kar görmeye alışık olan yüksek Atlas Dağları’ndaki sedir ve meşe ormanlarının arasında kuyruksuz bir maymun cinsi olan Berberi şebekleri küçük gruplar halinde dolaşır. Bu maymunların bir grubu diğerlerinden çok uzakta, 300 kilometre kuzeye doğru Avrupa’nın en güney ucundaki Cebelitarık Kayasında bulunur.

Doğabilimciler bu hayvanların Cebelitarık Kayasına gelmelerinin sırrını nasıl açıklıyorlar? Bazıları bu maymunların çok önceleri Avrupa’nın diğer bölgelerinde de bulunduğuna, Cebelitarık’takilerin de yaşamaya devam eden tek grup olduğuna inanıyor. Başkaları da onları bu kayalığa Arap veya İngiliz göçmenlerin getirdiğini düşünüyor. Efsaneye göre maymunlar Avrupa’yı Afrika’dan ayıran dar boğazları, yıllardan beri kayıp olan yeraltı tünellerini kullanarak geçtiler. Kökenleri ne olursa olsun onlar Avrupa’daki tek yabani maymunlardır.

Berberi şebekleri Kayanın yukarı kesimini kaplayan çam ormanlarında yaşarlar. Sayıları sadece yüz civarında olmasına rağmen Uluslararası Maymunları Koruma Birliğine göre “yarımadanın en meşhur sakinleri” onlardır. *

Her yıl yedi milyon turist Cebelitarık’ı ziyaret ettiğinden bu yaramaz maymunlar yiyecek ihtiyaçlarını bol bol karşılarlar. Yabani bitkiler toplamalarına rağmen dilencilik, ara sıra da hırsızlık konusunda ustalık kazanmışlardır. Yerel yönetimler de maymunlar için sebze ve meyve sağlarlar.

Bu maymunlar karınlarını doyurmanın yanı sıra günlerinin yüzde 20’sini birbirlerinin tüylerini temizlemekle geçirirler. Hem erkek hem de dişi maymunlar küçük maymunlarla ilgilenir ve oynar. Birbirlerine yakın gruplar halinde yaşarlar bu da bazen kavgalara yol açar. Daha yaşlı olan maymunlar küçük olanları korkutarak ve çığlık atarak uzaklaştırmaya çalışırken bir yandan da kendilerini sakinleştirdiği anlaşılan alışılmadık bir diş gıcırdatma hareketi yaparlar.

Cebelitarık’a nasıl geldikleri bir sır olarak kalsa da bu sosyal maymunlar Akdeniz’in girişini kollayan Cebelitarık Kayasına özel bir çekicilik kazandırıyorlar. Cebelitarık onlarsız düşünülemez.

[Dipnot]