Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Malembe Ya Dzana Lama Hundzeke Hi 1915

Malembe Ya Dzana Lama Hundzeke Hi 1915

Xihondzo xo Rindza xa March 1, 1915 xi te: “Nkarhi lowu i nkarhi wa ku ringiwa. Xana enkarhini lowu hundzeke a hi hiseka ntsena hikwalaho ka leswi hi nga ni ntshembo lowu vangamaka wa ku cinca ka swilo hi A.D. 1914 kumbe a hi hiseka hikwalaho ka leswi hi rhandzaka HOSI ni ku tshembeka eka yona swin’we ni le ka Rungula ra Yona ni vamakwerhu!” Hi 1915, Swichudeni swin’wana swa Bibele a swi lwisana ni ku titwa swi hela matimba. Hambiswiritano, vanhu vo tala emisaveni va lwe tinyimpi leti hambaneke.

Nyimpi Leyikulu, leyi endzhaku yi tiviweke tanihi Nyimpi yo Sungula ya Misava, a yi ri karhi yi hlasela tiko ra Yuropa. Nyimpi leyi ku tirhisiwaka matlhari ya manguva lawa ku nga muchini a yi cinca nyimpi leyi tolovelekeke, yi khumba vaaka-tiko hi ndlela leyi hlamarisaka. Hi xikombiso, hi 1915, swikepe swa le Jarimani leswi fambaka ehansi ni le henhla ka mati swi sungule ku tlutela eGreat Britain nkarhi ni nkarhi. Hi May 7, 1915, xin’wana xa swikepe leswi xi mbombomerise xikepe xa le Britain lexi khandziyisaka vanhu lexi vuriwaka Lusitania. Ku fe vanhu vo tlula 1 100.

Mhaka Ya Ku Nga Katseki eNyimpini

Swichudeni swa Bibele a swi nga lavi ku katseka enyimpini leyi. Hambiswiritano, a swi nga swi twisisi hi ku helela ku va Mukreste a nga katseki hilaha ku heleleke enyimpini. Hambileswi a swi nga tsarisi enyimpini, swin’wana swa swona swi amukele ntirho lowu kongomisiwaka hi masocha ni ku tiyimisela ku amukela ntirho lowu nga katsiki ku lwa. Loko swi sindzisiwa ku ya enyimpini, swin’wana a swi anakanya leswaku swi to “duvula ehenhla ka nhloko ya nala.”

Xihondzo xo Rindza xa July 15, 1915, xi kandziyise mhaka ya socha leri humaka eHungary leri khuvuriweke hi nkarhi lowu a ra ha ri eku hlakarheleni hi leswi a ri ri ni timbanga naswona endzhakunyana ri tlheleleke enyimpini. Xihondzo xi hlamusele leswi humeleleke endzhaku: “[Masocha ya le Hungary] ma hlanganise masocha ya le Rhaxiya lama a ma fole layini leyi leheke timitara ta 240, kutani ma nyikiwe xileriso lexi nge, ‘Humesani xibamu lexi namaketiweke mukwana!’ Makwerhu loyi a humaka eHungary a yime eximatsini emakumu ka layini. A lava ntsena ku tisirhelela eka nala, kutani a lava ndlela yo bakanyisa socha ra le Rhaxiya xibamu lexi nga ni mukwana xi wela ehansi loko ri n’wi tshinelela. Kutani u xiye leswaku socha ra le Rhaxiya na rona a ri tikarhatela ku endla leswi fanaka . . . Socha ra le Rhaxiya ri tshike xibamu xa rona lexi nga ni mukwana xi wela ehansi; ri rila. Makwerhu u langute ‘nala’ wakwe—kutani a vona mfungho wa ‘Xihambano ni Harhi’ ebajini ra nala wakwe! Socha leri ra le Rhaxiya na rona a ri ri makwerhu eHosini!” *

Xihloko lexi nge “Ntirho Wa Mukreste Ni Nyimpi,” lexi kandziyisiweke eka Xihondzo xo Rindza xa September 1, 1915, xi vulavule hi mhaka ya ku va Vakreste va nga katseki enyimpini. Xi te: “Loko u va xirho xa nyimpi ni ku ambala yunifomo ya vusocha swi ta katsa ku endla mintirho ni vutihlamuleri bya socha leswaku u tekeriwa enhlokweni ni ku amukeriwa. . . . Xana hakunene Mukreste u ta va a nga landzulanga ripfumelo rakwe ehansi ka swiyimo swo tano?” Hi ku famba ka nkarhi, swi ve erivaleni leswaku Vakreste a va nga fanelanga va katseka enyimpini.

Mindzulamiso eNtsindza Wa Timbhoni Ta Yehovha

Hi 1915, swirho swa 70 swa ndyangu wa Bethele eNew York swi byeriwe leswaku hikwalaho ko kayivela ka timali a swi ta famba eBethele kutani swi ya emahlweni ni ntirho wa swona ensin’wini. Swi byeriwe leswi: “A hi fanelanga hi tihoxa eswikweletini kumbe hi veka ntirho wa hina ekhombyeni; hikwalaho xiboho xo hunguta swixava-xavana i nchumu lowu nga ta endliwa nkarhi wo leha.”

Clayton J. Woodworth ni vamakwerhu van’wana vambirhi va sayine papila leri humaka eka “Vamakwerhu va 70 lava Fambeke.” Papila leri ri kandziyisiwe eka Xihondzo xo Rindza xa May 1, 1915. Vamakwerhu lava fambeke va xiye leswaku a va endla tano hi “ntsako ni ku tlangela mikateko yo tala ni malunghelo” leswi va tiphineke ha swona “tanihi swirho swa ‘Ndyangu wa Bethele.’”

Ku cinca koloko ka swiavelo, leswi hilaha tlhelo a swi tika swi nyike vamakwerhu volavo nkarhi wo kombisa leswaku ntirho lowu, a va wu endla hi xikongomelo xihi. Xana a va ta tshama va tshembekile eka Xikwembu kumbe a va ta hlundzuka? Makwerhu Woodworth u hambete a chumayela, kutani endzhakunyana u tlhelele eBethele naswona hi 1919 u ve muhleri wo sungula wa The Golden Age, ku nga magazini lowu namuntlha wu tivekaka tanihi Xalamuka! U tirhe tanihi muhleri wa yona ku fikela hi 1946.

Malunghelo Ya Ntirho

Elembeni rero ro tika, Xihondzo xo Rindza xi khutaze vamakwerhu leswaku va hambeta va chumayela. Vanhu lava kombiseke ku tsakela enkarhini lowu hundzeke va nyikiwe nyingiso wo hlawuleka. Xihondzo xo Rindza xa December 15, 1915 xi te: “Hi ni minxaxamelo ya vanhu etikweni hinkwaro lava rhumeleke makhadi ya vona leswaku va kombela minkandziyiso. Kutani hi ringanyeta leswaku vanhu lava va endzeriwa . . . leswaku hi ta vona loko va nga hambukanga eripfumelweni.” Xikongomelo xa vona a ku ri ku endla leswaku va hisekela Xikwembu ni Ntiyiso.

Kutani sweswi, a swi ri swa nkoka leswaku Vakreste va tshama va ri karhi va rhangisa timhaka ta Mfumo. Xihondzo xo Rindza xa February 15, 1915 xi te: “Hina lava hi xalamukeke sweswi hi fanele hi hiseka swinene entirhweni wa Xikwembu.” Malandza ya Xikwembu a ma fanele ma tshama ma xalamukile. Xihondzo xo Rindza xi ye emahlweni xi ku: “Hi fanele hi rindza. Hi fanele hi rindza yini? Hi fanele hi tirindza, leswaku hi nga phasiwi hi mintlhamu leyi nga kona sweswi.”

Ndzimana ya lembe ya 1916 yi khutaze vamakwerhu leswaku va tshama va ri ni “ripfumelo ro tiya,” hi ku ya hi Varhoma 4:20 eka King James Version. Tsalwa leri ri khutaze vamakwerhu vo tshembeka elembeni leri a ri ta landzela, ku nga lembe leri a ku ta va ni miringo.

^ ndzim. 4 Ku hundze malembe yo tala Swichudeni swa Bibele swi ambala mfungho wa xihambano ni harhi tanihi mfungho wa ku titivisa. Mfungho lowu a wu ri eka xifunengeto xa Xihondzo xo Rindza ku ringana malembe yo tala. Eku sunguleni ka va-1930, Timbhoni ta Yehovha ti tshike ku tirhisa mfungho wa xihambano ni harhi.