EKA swiendlakalo leswi nga laha henhla, ha yini Jessica a kote ku hlula ntshikilelo? Hikuva u ni nchumu lowu Michael a nga riki na wona. Xana wa wu tiva nchumu wa kona? I ku titshemba, ku nga nchumu lowu ku byelaka leswi u nga swona ni leswi u pfumelaka eka swona. Sweswo swi ku pfuna leswaku u lunghekela ku ala nchumu wun’wana ni wan’wana lowu hoxeke—u lawula vutomi bya wena ematshan’weni ya ku va byi lawuriwa hi vanhu van’wana. U nga xi kuma kwihi xivindzi xo endla tano? Ku hlamula swivutiso leswi landzelaka swi nga ku pfuna.

Lexi endlaka swi va swa nkoka: Ku tiva vuswikoti lebyi u nga na byona ni leswi u kotaka ku swi endla swi ta ku pfuna leswaku u titshemba.

Xiya: Vanhu va ni tinyiko to hambana-hambana. Hi xikombiso, van’wana va ni nyiko ya ntivo-vuxongi kumbe ya vuyimbeleri, kasi van’wana va ni vuswikoti eka swa mintlangu. Raquel u ni vuswikoti byo lunghisa timovha. * U ri: “Loko ndzi ri ni malembe ya kwalomu ka 15, a ndzi lava ku lunghisa timovha.”

Xikombiso xa le Bibeleni: Muapostola Pawulo u tsarile: “Hambiloko ndzi pfumala vutshila eku vulavuleni, hakunene a ndzi byi pfumali evutivini.” (2 Vakorinto 11:6) Leswi Pawulo a a ma twisisa kahle Matsalwa, u swi kotile ku tiyisela loko vanhu van’wana va n’wi xanisa. A nga ri pfumelelanga langutelo leri hoxeke leswaku ri n’wi tsanisa.—2 Vakorinto 10:10; 11:5.

Tikambisise. Laha hansi tsala nyiko kumbe vuswikoti lebyi u nga na byona.

 Sweswi tsala mfanelo leyi u nga na yona. (Hi xikombiso, xana wa khathala, wa hanana, wa tshembeka naswona wa wu hlayisa nkarhi?)

“Ndzi ringeta ku pfuna vanhu. Loko munhu un’wana a lava ku vulavula na mina hi nkarhi lowu ndzi khomekeke ha wona, ndzi tshika leswi ndzi swi endlaka kutani ndzi n’wi yingisela.”—Brianne.

Loko swi ku tikela ku tiva mfanelo leyi u nga na yona, anakanya hi nchumu lowu kombisaka leswaku se u kurile kutani u wu tsala laha hansi.—Hi xikombiso, vona bokisi leri nge  “Leswi Tintangha Ta Wena Ti Swi Vulaka.”

Lexi endlaka swi va swa nkoka: Vumunhu bya wena byi nga cinca loko u pfumelela swilo leswi u tsandzekaka ku swi endla swi ku heta matimba.

Xiya: A nga kona munhu la hetisekeke. (Varhoma 3:23) Hinkwerhu ku ni nchumu lowu hi nga navelaka ku wu cinca evuton’wini bya hina. Nhwanyana la vuriwaka Seija u te: “Ha yini ndzi hlundzukisiwa hi mhaka leyi nga vuliki nchumu? Ndzi ni ximbilwa-mbilwana!”

Xikombiso xa le Bibeleni: Pawulo a a ku tiva ku tsana kakwe. U tsarile: “Kunene ndza wu tsakela nawu wa Xikwembu hi ku ya hi munhu loyi ndzi nga yena endzeni, kambe eswirhweni swa mina ndzi vona nawu wun’wana lowu lwaka ni nawu wa mianakanyo ya mina, wu ndzi endla khumbi ra nawu wa xidyoho.”—Varhoma 7:22, 23.

Tikambisise. Hi wihi nchumu lowu u tsandzekaka eka wona lowu u faneleke u dyondza ku wu lawula?

“Ndzi xiye leswaku endzhaku ko hlalela tifilimi ta rirhandzu, ndzi titwa ndzi tsanile ndzi tlhela ndzi navela ku tikuma ndzi ri ni munhu loyi ndzi nga rhandzanaka na yena. Sweswi ndza swi tiva leswaku ndzi fanele ndzi va ni vuxiyaxiya malunghana ni vuhungasi byo tano.”—Bridget.

Lexi endlaka swi va swa nkoka: Loko u ri ni tipakani, vutomi bya wena byi va ni xikongomelo. Nakambe u ta papalata vanhu ni swiyimo leswi nga ha endlaka leswaku u nga swi koti ku fikelela tipakani leti u tivekeleke tona.

Xiya: Xana u nga khandziya thekisi kutani u byela muchayeri leswaku a rhendzeleka ndhawu yin’we ku kondza petirolo yi hela? Sweswo ku ta va ku ri vuphukuphuku ni ku tlanga hi petirolo! Tipakani ti ku pfuna leswaku swilo swi ku fambela kahle evuton’wini. Swi fana niloko ku ri ni ndhawu leyi u faneleke u ya eka yona naswona u ri ni makungu ya leswaku u ta fika njhani eka yona.

Xikombiso xa le Bibeleni: Pawulo u tsarile: “Ndlela leyi ndzi tsutsumaka ha yona a yi kanakanisi.” (1 Vakorinto 9:26) Ematshan’weni yo tsalangana, a tshika swilo swi tiendlekela, Pawulo a a tivekele tipakani naswona u tikarhatile leswaku a ti fikelela.—Vafilipiya 3:12-14.

 Tikambisise. Laha hansi tsala tipakani tinharhu leti u nga rhandzaka ku ti fikelela lembe leri taka.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

3. ․․․․․

Sweswi hlawula leyi u vonaka onge hi yona ya nkoka swinene eka wena kutani u tsala leswi u nga ta sungula ku swi endla leswaku u yi fikelela.

“Loko ndzi nga tshami ndzi khomekile, ndzi tikuma se ndzi rhendzeleka ndhawu yin’we. Swa antswa ku va ni tipakani ni ku tikarhatela ku ti fikelela.”—José.

Lexi endlaka swi va swa nkoka: Loko ku nga ri na leswi u pfumelaka eka swona u ta ndlengandlengisiwa. Ku fana ni rimpfana, u ta endla leswi tintangha ta wena ti swi endlaka—leswi kombisaka leswaku a wu swi tivi leswi u swi lavaka.

Xiya: Bibele yi khutaza Vakreste leswaku va “tiyiseka hi ku rhandza ka Xikwembu loku nga kunene ni loku amukelekaka ni loku hetisekeke.” (Varhoma 12:2) Loko swiendlo swa wena swi fambisana ni leswi u swi pfumelaka, u endla leswi u tiyimiseleke ku swi endla ku nga khathariseki leswi van’wana va swi endlaka.

Xikombiso xa le Bibeleni: Loko muprofeta Daniyele a ri emalembeni ya kondlo-a-ndzi-dyi a a “tiyimiserile embilwini yakwe” leswaku u ta hlayisa milawu ya Xikwembu, hambileswi a a hambanisiwe ni ndyangu wa ka vona ni vapfumeri-kulobye. (Daniyele 1:8) Hi ku endla tano, u endle leswi a a tiyimisele ku swi endla. Daniyele u hanye hileswi a a pfumela eka swona.

Tikambisise. I yini leswi u pfumelaka eka swona? Hi xikombiso:

• Xana wa pfumela eka Xikwembu? Ha yini u pfumela eka xona? I yini lexi ku khorwiseke leswaku Xikwembu xi kona?

• Xana wa pfumela leswaku milawu ya Xikwembu yi vuyerisa wena? Loko swi ri tano, ha yini u pfumela? Hi xikombiso, i yini lexi ku tiyisekisaka leswaku ku yingisa milawu ya Xikwembu malunghana ni timhaka ta masangu swi ta endla leswaku u tsaka ku ri ni ku endla leswaku u amukeleka eka tintangha ta wena?

Swivutiso leswi a wu nge swi hlamuli hi ku hatlisa. Tinyike nkarhi wo kambisisa leswi u swi pfumelaka. Hi ku endla tano, u ta swi kota ku yimela leswi u swi pfumelaka.—Swivuriso 14:15; 1 Petro 3:15.

“Exikolweni vana va endla xihlekiso ha wena loko u nga tiyiseki hileswi u swi pfumelaka naswona a ndzi nga lavi ku hundzuka xihlekiso hikwalaho ka ripfumelo ra mina. Kutani ndzi tinyike nkarhi wo kambisisa leswi ndzi swi pfumelaka. Ematshan’weni yo byela vanhu ndzi ku, ‘A ndzi nge swi endli leswi hikuva swi lwisanaka ni vukhongeri bya mina,’ ndzi va byela leswi: ‘Ndzi vona onge swi hoxile ku endla tano.’ Leswi hi swona leswi ndzi swi pfumelaka.”—Danielle.

Eku heteleleni, hi swihi leswi u nga navelaka ku va swona—xana u nga navela ku va tluka leri yaka hala ni hala loko ku ba moya kumbe ku va murhi lowu yimaka wu tiyile hambiloko ku ri ni xidzedze? Loko u tiyiseka hi leswi u swi pfumelaka, u ta fana ni murhi wolowo. Sweswo swi ta ku pfuna leswaku u hlamula xivutiso lexi nge, Hi mina mani?