Tisirhelele Eka Mimoya Yo Biha

JAMES u kurisiwe endhawini ya le makaya exihlaleni xa Malaita eSwihlaleni swa Solomon. Ku sukela loko a ha ri ntsongo, u dyondzisiwe ku xixima mimoya. U te: “A ndzi nga si tshama ndzi ehleketa ku kombela mimoya leswaku yi vavisa vanhu van’wana kambe a ndzi nga tshembi leswaku munhu a nga swi kota ku hanya vutomi lebyi tsakisaka handle ko tirhisa rarafono [mikhuva ya xintu yo kombela ku pfuniwa hi mimoya] leswaku yi n’wi sirhelela eka makhombo.”

Ku fana ni vanhu vo tala lava tshamaka ematikweni man’wana, vaaki va le Swihlaleni swa Solomon va pfumela leswaku mimoya yi nga pfuna munhu kumbe yi n’wi vavisa. Entiyisweni, vanhu vo tala lava tshamaka eswihlaleni swa lwandle ra Pacific a va yi chavi mimoya leyi ku vuriwaka leswaku i yinene kambe va yi rhandza.

Leswaku vanhu va pfumela eka mimoya swi vonaka hi tindlela to hambana-hambana. Hi xikombiso, loko James a ha ri ntsongo, vavasati va le mugangeni wa ka vona a va ta tsutsuma va teka vana va vona va nghena na vona etindlwini nkarhi wun’wana ni wun’wana loko va twa ku tswiyota ka nyenyana leyi vuriwaka korokoro (koel). Ha yini? Hikuva va pfumela leswaku loko nyenyana leyi yi tswiyota a swi vula leswaku munhu un’wana a a ta vaviseka.

Vanhu van’wana va veka ribye rin’wana ro hlawuleka ro basa ehenhla ka marimba ya tinyangwa ta tiyindlu ta vona. James na yena a a swi endla sweswo hikuva a a pfumela leswaku ribye rero a ri ta n’wi sirhelela eka mimoya yo biha. Naswona loko James a ri entirhweni, a a olela mahlanhla loko a heta ku dya swakudya swa ninhlikanhi kutani a ma chela enkwameni leswaku a ta ma lahla endzhakunyana. A a karhatiwa hileswaku loko munhu wa masalamusi o tshuka a kuma mahlanhla wolawo a a ta ma tirhisela ku n’wi loya leswaku a vabya.

Hambiloko mikhuva leyi ku vulavuriweke ha yona laha yi nga tolovelekanga etikweni ra rikwenu, kambe swi nga ha endleka leswaku u ehleketa leswaku u fanele u landzela mikhuva ya xintu leswaku u ta tisirhelela eka mimoya yo biha hilaha na James a a ehleketa hakona. U nga ha pfumela leswaku ku namarhela mikhuva yo tano i swa nkoka leswaku u tshama u hlayisekile.

A swi kanakanisi leswaku loko u xixima Bibele, u ta lava ku tiva leswaku yi swi hlamula njhani swivutiso leswi landzelaka: (1) Mimoya yo biha yi nga ku vavisa njhani? (2) Xana ku landzela mikhuva yin’wana ya xintu swi nga endla leswaku u sungula ku lawuriwa hi madimona? (3) U nga wu kuma njhani nsirhelelo wa xiviri eka mimoya yo biha kutani u va ni ntsako?

Ndlela Leyi Mimoya Yo Biha Yi Nga Hi Vavisaka Ha Yona

Bibele yi vula leswaku mimoya yo biha a hi mimoya ya vanhu lava feke. Rito ra Xikwembu ri ri:  “Lava hanyaka va swi tiva leswaku va ta fa; kambe loko ku ri lava feke, a va tivi nchumu nikatsongo.” (Eklesiasta 9:5) Entiyisweni mimoya yo biha i tintsumi leti xandzukeke kutani ti joyina Sathana eka tsima rakwe ro hambukisa vanhu.—Nhlavutelo 12:9.

Matsalwa ma swi veka erivaleni leswaku hi fanele hi ti sirhelela eka mimoya yo biha. Muapostola Pawulo u tsalele Vakreste va le Efesa a ku: “A hi dodombisani ni ngati ni nyama, kambe ni . . . mavandla lama hombolokeke ya moya, etindhawini ta le tilweni.” Kasi muapostola Petro u vule leswaku Sathana Diyavulosi, hosi ya mimoya hinkwayo yo biha, u fana ni “nghala leyi vombaka, yi lava wa ku n’wi dya.”—Vaefesa 6:12; 1 Petro 5:8.

Sathana u vangela vanhu makhombo ngopfu-ngopfu hi ku va kanganyisa, a va ringa leswaku va endla swilo leswi hlundzukisaka Xikwembu. Bibele yi vula leswaku Sathana “u tihundzula ntsumi ya ku vonakala.” (2 Vakorinto 11:14) U tiendla xivumbiwa xa moya lexi sirhelelaka kasi entiyisweni xikongomelo xakwe xi hombolokile. Sathana u pfala vanhu mahlo leswaku va nga n’wi tivi naswona va nga wu tivi ntiyiso malunghana ni Xikwembu. (2 Vakorinto 4:4) Ha yini a kanganyisa vanhu?

Sathana u navela ku gandzeriwa, hikokwalaho u lava leswaku vanhu va n’wi gandzela hi ku kongoma kumbe hi tindlela leti tumbeleke. Loko Yesu, N’wana wa Xikwembu, a ha ri laha misaveni, Sathana a a lava leswaku a n’wi ‘nkhinsamela a n’wi gandzela.’ Yesu u te: “Suka, Sathana! Hikuva ku tsariwile, ‘U fanele ku gandzela Yehovha Xikwembu xa wena.’” (Matewu 4:9, 10) Yesu u arile ku endla nchumu wihi na wihi lowu a wu ta kombisa leswaku u tiveka ehansi ka Sathana, leswi a swi ta vula leswaku wa n’wi gandzela.

Yehovha u ni matimba swinene ku tlula swivumbiwa hinkwaswo swa moya kutani a nge swi pfumeleli leswaku lava n’wi yingisaka va weriwa hi khombo hilaha ku nga heriki. (Pisalema 83:18; Varhoma 16:20) Kambe loko hi lava ku tsakisa Yehovha Xikwembu hilaha na Yesu a endleke hakona, hi fanele hi papalata ku endla nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga ta kombisa leswaku hi tiveka ehansi ka vulawuri bya Sathana kumbe bya madimona yakwe. Leswaku hi nga endli tano, hi fanele hi rhanga hi tiva mikhuva ya xintu leyi dzunisaka mimoya yo biha. U nga swi endlisa ku yini sweswo?

Tiva Mikhuva Leyi Hlundzukisaka Xikwembu

Yehovha Xikwembu u lemukise vanhu vakwe va khale, ku nga Vaisrayele, leswaku va nga tekeleli mikhuva yin’wana ya xintu ya matiko lawa a va vandzamane na wona. U te: “Ku nga tshuki ku kumiwa eka wena munhu un’wana ni un’wana la . . . hlahluvaka, la endlaka masalamusi kumbe un’wana ni un’wana la endlaka mihlolo kumbe noyi, kumbe la loyaka van’wana.” Bibele yi vula leswi malunghana ni lava landzeleke mikhuva leyi: “Vanhu hinkwavo lava endlaka swilo leswi i nchumu lowu nyenyetsaka eka Yehovha.”—Deteronoma 18:10-12.

Hikwalaho, loko u kambisisa mikhuva leyi dumeke endhawini leyi u tshamaka eka yona, kambisisa swivutiso leswi landzelaka: Xana mukhuva lowu wu khutaza vanhu ku pfumela eka mihlolo? Xana mukhuva lowu wu dyondzisa leswaku swilo swo karhi swi ni matimba yo sirhelela? Xana mukhuva lowu wu fambisana ni ku loya vanhu kumbe ku va sirhelela? Xana wu ta lava leswaku ndzi endla nchumu wo karhi leswaku ndzi titsongahata eka mimoya ematshan’weni yo titsongahata eka Yehovha kumbe Yesu loyi a nga muyimeri wakwe?—Varhoma 14:11; Vafilipiya 2:9, 10.

I swa nkoka leswaku hi papalata mukhuva wihi na wihi lowu khutazaka swilo swo tano leswi fambisanaka ni mimoya. Ha yini? Muapostola Pawulo u huhuteriwe ku tsala a ku: “A mi nge dyi ‘etafuleni ra Yehovha’ swin’we ni le tafuleni ra madimona.” U lemukise leswaku lava ringetaka ku tsakisa Xikwembu swin’we ni mimoya va ta va va “endla leswaku Yehovha a va ni mavondzo.” (1 Vakorinto 10:20-22) Yehovha Xikwembu u lava leswaku hi tinyiketela eka yena hilaha ku hlawulekeke naswona sweswo swa n’wi fanela.—Eksoda 20:4, 5.

Nakambe ehleketa hi xivutiso lexi: Xana mukhuva lowu wu khutaza dyondzo ya leswaku munhu a nge tihlamuleli malunghana ni swiendlo leswi a swi endlaka? Hi xikombiso, ku va munhu a endla vuoswi ni ku hlanganyela timhaka ta masangu a nga si nghenela vukati i swilo leswi nga amukelekiki emigangeni yo tala naswona ni Bibele a yi swi amukeli. (1 Vakorinto 6:9, 10) Hambiswiritano,  eka mindhavuko yin’wana ya vanhu va le matikweni lama rhendzeriweke hi Lwandle ra Pacific, mikhuva yo tano yi nga ha amukeleka loko nhwanyana a vula leswaku u tirhiwe hi “tluka ra rihlaza,” * leswi vulaka leswaku u sindzisiwe ku hlanganyela masangu hikwalaho ka leswi a loyiweke.

Hambiswiritano, Bibele yi dyondzisa leswaku hi ta tihlamulela malunghana ni swiendlo leswi hi swi endlaka. (Varhoma 14:12; Vagalatiya 6:7) Hi xikombiso, Evha, wansati wo sungula, a a ehleketa leswaku u kanganyisiwe hi Sathana leswaku a nga xi yingisi Xikwembu, u te: “I nyoka—hi yona yi nga ndzi xisa hiloko ndzi dya.” Hambiswiritano, Yehovha u vone Evha nandzu hikwalaho ka swiendlo swakwe. (Genesa 3:13, 16, 19) Na hina hi ta tihlamulela malunghana ni swiendlo swa hina emahlweni ka Xikwembu.—Vaheveru 4:13.

Xana U Fanele U Endla Yini?

Loko u lava ku tsakisa Xikwembu ni ku hanya hi milawu ya Bibele, u fanele u teka goza. Vanhu va timbilu letinene lava a va tshama aEfesa hi lembe-xidzana ro sungula, va hi vekele xikombiso lexinene emhakeni leyi. Leswaku va nga tihlanganisi nikatsongo ni mimoya yo biha va hlengelete tibuku ta vona hinkwato leti a ti vulavula hi mikhuva ya mimoya kutani “va ti hisa emahlweni ka vanhu hinkwavo.”—Mintirho 19:19.

Loko va nga si ti hisa tibuku teto, vanhu lava “va vul[e] ni ku vika mikhuva ya vona erivaleni.” (Mintirho 19:18) Leswi dyondzo ya Pawulo malunghana na Kreste yi va khumbeke timbilu, va susumeteleke ku hisa tibuku ta vona ta masalamusi. Va tlhele va cinca ndlela leyi a va yi languta ha yona mikhuva ya vona ya xintu.

I ntiyiso leswaku ku tshika mikhuva ya xintu a swi olovi. James loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni, u boheke ku tshika mikhuva yoleyo. U sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha naswona u swi tsakele ngopfu leswi a a swi dyondza. Hambiswiritano, u hambete a endla mukhuva lowu vuriwaka rarafono. Loko a kambisisa ndlela leyi a a yi teka ha yona mikhuva leyi, u kume leswaku a a pfumela eka switshembiso swa Yehovha malunghana ni nkarhi lowu taka kambe u vone leswaku a a fanele a hambeta a namarhela mikhuva yoleyo ya xintu leswaku a tisirhelela kukondza ku fika nkarhi wolowo.

I yini leswi pfuneke James ku cinca langutelo rakwe? U ri: “Ndzi khongele eka Yehovha ndzi kombela leswaku a ndzi sirhelela ni ku ndzi pfuna leswaku ndzi n’wi tshemba. Hi nkarhi wolowo, ndzi tshike mikhuva hinkwayo ya xintu.” Xana swi kona swilo swo biha leswi n’wi humeleleke? James u te: “Nikatsongo, kambe ndzi dyondze ku tshemba Yehovha. Ndzi vone ndlela leyi Yehovha a nga vaka munghana wa mina lonkulu ha yona.” Entiyisweni, eka malembe ya nkombo lama hundzeke, James u ve mugandzeri wa Yehovha loyi a hetaka nkarhi wo tala a pfuna vanhu van’wana leswaku va dyondza leswi Bibele yi swi dyondzisaka.

Ha yini u nga landzeli xikombiso xa James? Kambisisa mikhuva leyi vanhu va le mugangeni wa ka n’wina va khomeleleke eka yona kutani u tirhisa ‘matimba ya wena ya ku anakanya’ ku vona loko yi fambisana ni “ku rhandza ka Xikwembu.” (Varhoma 12:1, 2) Kutani vana ni xivindzi xo tshika mikhuva ya swiyila-yila. Loko u endla tano, u nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta ku “amukela.” (2 Vakorinto 6:16-18) Ku fana na James, u ta vona ndlela leyi xitshembiso lexi nga eBibeleni xi tshembekeke ha yona: “Vito ra Yehovha i xihondzo xo tiya. Lowo lulama u tsutsumela eka xona naswona u kuma nsirhelelo.”—Swivuriso 18:10.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

“Korokoro”

[Xihlovo Xa Kona]

Courtesy of Dr. Bakshi Jehangir

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Nhwanyana u olela mahlanhla loko a heta ku dya swakudya leswaku ma nga tirhiseriwi ku n’wi loya