Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Dyondzo Ya Mavunwa 4: Xikwembu I Vunharhu-un’we

Dyondzo Ya Mavunwa 4: Xikwembu I Vunharhu-un’we

Xana dyondzo leyi ya mavunwa yi huma kwihi?

“Nkucetelo wa dyondzo ya Vunharhu-un’we swi nga ha endleka wu sungule eku heleni ka lembe-xidzana ra vumune. Hi ndlela yo karhi sweswo swi nga ha va swi ri ntiyiso . . . Dyondzo ya leswaku ‘Xikwembu i xin’we eka Vanhu vanharhu,’ a yi nga simekiwanga yi tiya, a yi nga tirhisiwi hi ku helela etidyondzweni ta Vukreste naswona va sungule ku pfumela eka yona emahlweni ko va lembe-xidzana ra vumune ri hela.”—New Catholic Encyclopedia (1967), Vholumo14, tluka 299.

“Eka Huvo ya le Nicaea leyi a yi khomiwe hi May 20, 325 [C.E.]. Constantine u khome tintambu hi yexe, a kongomisa bulo laha yena a lavaka kona.  . . a ringanyeta leswaku vonelo rakwe malunghana ni vuxaka bya Kreste ni Xikwembu ri nghenisiwa enxaxamelweni wa tinhlamuselo ta huvo to seketela leswaku ‘n’wana na Tatana i munhu un’we.’  . . Hikwalaho ko chava, vabixopo hinkwavo handle ka vambirhi ntsena, va sayine nxaxamelo wa tinhlamuselo leti, vo tala va sayine va nga swi lavi.”—Encyclopædia Britannica (1970), Vholumo 6, tluka 386.

I yini leswi Bibele yi swi dyondzisaka?

“Stefano a tala hi Moya lowo Kwetsima, kutani a languta swinene etilweni, a vona ku kwetsima ka Xikwembu, na Yesu a yimile evokweni ra xinene ra Xikwembu. Kutani a ku: ‘Langutani! Ndzi vona tilo ri pfulekile, ni N’wana-wa-Munhu a yimile evokweni ra xinene ra Xikwembu.’”—Mintirho 7:55, 56, Bibele—Mahungu Lamanene.

Xana xivono lexi xi paluxa yini? Loko a tale hi matimba lama tirhaka ya Xikwembu, Stefano u vone Yesu “a yimile evokweni ra xinene ra Xikwembu.” Swi le rivaleni leswaku Yesu a nga hundzukanga Xikwembu endzhaku ka loko a pfuxeriwe ematilweni, ematshan’weni ya sweswo, u ve xivumbiwa xa moya lexi hambaneke ni Xikwembu. Eka rungula leri a ku boxiwi munhu wa vunharhu loyi a nga etlhelo ka Xikwembu. Ku nga khathariseki matshalatshala lawa va ma endleke leswaku va kuma tindzimana to karhi eka Matsalwa leswaku va seketela dyondzo ya Vunharhu-un’we, Marie-Émile Boismard muprista wa le Dominican, ebukwini yakwe leyi nge, À l’aube du christianisme—La naissance des dogmes (Masungulo ya Vukreste—Ku Sungula ka Dyondzo Leyi) u tsale leswi: “Marito lama kombisaka leswaku ku ni vanhu vanharhu eka Xikwembu xin’we . . . ku hava laha ma nga kumekaka kona eka Testamente Leyintshwa.”

Xikongomelo xa dyondzo leyi Constantine a yi hlohloteleke, a ku ri ku herisa ku nga twanani loku a ku ri kona eKerekeni hi lembe-xidzana ra vumune. Hambiswiritano, mhaka leyi yi tlakuse xivutiso xin’wana lexi nge: Xana Mariya, wansati loyi a velekeke Yesu, a a ri “Mana wa Xikwembu”?

Ringanisa tindzimana leti ta Bibele: Matewu 26:39; Yohane 14:28; 1 Vakorinto 15:27, 28; Vakolosa 1:15, 16

I NTIYISO LESWAKU:

Dyondzo ya Vunharhu-un’we i dyondzo leyi sunguleke eku heleni ka lembe-xidzana ra vumune