Genda ha biroho

Ebikaguzo Kuruga omu Basomi Baitu

Ebikaguzo Kuruga omu Basomi Baitu

Ebikaguzo Kuruga omu Basomi Baitu

Baibuli tebazaaho omugenzo gw’abantu kubanza okwimukya haiguru egilaasi z’amaarwa batakanywire, hati habwaki Abakaiso ba Yahwe batagwejumbiramu?

Kwimukya egilaasi ya viini (rundi amaarwa agandi goona) kintu ekikozerwe kumara emyaka nyingi kandi n’omu biikaro baingi, n’obukiraaba ngu haroho obukikorwa omu mulingo ogutarukusisana. Obwire obumu baimukya amagilaasi nigateranganaho. Omuntu omu n’asobora kwimukya egilaasi n’agondeza ondi omugisa, okusemererwa, obwomeezi burungi, obuhangaazi rundi ekintu ekindi. Kandi hanyuma, abandi nabo nibasobora kugarukamu ekyabalize kwoleka ngu nibaikiranganiza nauwe rundi nibaimukya amagilaasi nibanywaho otwarwa tuke. Abarukukira obwingi bakirora nk’omugenzo ogutaine kabi rundi nk’omulingo gw’okwegonza, baitu haroho ensonga enungi habwaki Abakaiso ba Yahwe batejumbira omu kwimukya haiguru amagilaasi.

Abakristaayo kutakora kinu, tikirukumanyisa ngu tibarukugondeza bataahi baabo okusemererwa n’obwomeezi oburungi. Omu bbaruha akatebe akalemi ak’omu kyasa eky’okubanza kahandiikiire ebitebe, ekamalirra n’ekigambo ekisobora kuhindurwa nka “mwikale mwine obwomeezi oburungi,” “mwikalege kurungi,” rundi “nitubagondeza ebirungi.” (Engeso Ezabakwenda 15:29) Abaheereza ba Yahwe abamu bakagambira abakama bati: ‘Omukama . . . ahangaale ebiro n’ebiro’ rundi ‘Omukama ahangaale ebiro byona​—1 Ekyabakama 1:31; Nehemiya 2:3.

Baitu, omugenzo gw’okwimukya egilaasi gukaruga nkaha? Watchtower eya Janwali 1, 1968, ekajuliza ekitabu The Encyclopædia Britannica (1910), Volume 13, orupapura 121: “Nikisobora kuba ngu omugenzo ogw’okugondeza abandi obwomeezi h’akasumi k’okunywa gukaruga ha migenzo ey’ediini ey’akara ey’okunywa nibahongera ba ruhanga baabo rundi abafu. Abayonaani n’Abarooma batakaliire ekiihuro babanzaaga kuseesa hansi amaarwa nukwo baruhanga baabo nubo babanze kugarozaaho, kandi ha bijaguzo ebindi, banywaga amaarwa kuhaisaniza baruhanga abo hamu n’abafu.” Ekitabu eki kikongera kyagamba ngu: “Omugenzo ogw’abantu kugondezangana obwomeezi ha kasumi k’okunywa gwine akakwate n’emigenzo eya kara ey’okunywa eyakorwaga ha mikoro ey’okuhongera baruhanga ab’ebisuba.”

Eki nukwo kiri na kasumi kanu? Ekitabu International Handbook on Alcohol and Culture ekyaturukire omu 1995 kikagamba kiti: “[Kwimukiza hamu amagilaasi] nikisobora kuba kikorwa kukurakuraniza omugenzo gw’ediini ogwa kara nambere ebyokunywa ebirukwera byahebwayoga hali baruhanga. Esagama rundi eviini yahebwayoga kandi omuntu n’abaza ekyarukugondeza abandi omu mulingo gw’esaara engufu nagamba ati ‘hangaara!’ rundi ‘ninkugondeza obwomeezi oburungi!’”

Baitu nabwo n’obukiraaba ngu ekintu, n’ebintu ebikorwa omu mugenzo ogu biine akakwate n’okuramya kw’ebisuba, tikirukumara kusoborra ngu obwire bwona omuheereza wa Ruhanga asemeriire kugwetantara. Tekerezaaho enkomamahanga. Ekitabu ekirukusoborraho Baibuli nikigamba ngu: “Nikisisana ngu enkomamahanga ikaire n’ekozesebwa nk’akokurorraho akarukwera omu madiini agamu.” Baitu, Ruhanga akaragira ngu hakorwe orukwanzi rw’enkomamahanga ruteekwe muguna gw’ekijwaro kya nyakatagara, kandi enkomamahanga zikakozesebwa omu kutiimba enyomyo ez’omulinga ha yekaru ya Sulemani. (Okuruga 28:33; 2 Ekyabakama 25:17) Ekindi, haroho akasumi empeta ezikozesebwa ha kugaitwa obuzaali ziine ekizirukumanyisa omu madiini. Baitu kasumi kanu abantu baingi eki tibakimanyire, ohoihireho bazitwara nk’akokurorraho akarukugumya ngu omuntu ali mu buswere.

Kandi obukirukuhika ha kukozesa viini omu bintu ebiine akakwate n’okuramya? Ekyokurorraho, haroho abasaija ab’omu Sekemu abaramyaga Baali obubaatahire “omu nju yomucwezi wabu, balya banywa, bakyena Abimereki,” mutabani wa Gidiyoni. (Ekyabacwi 9:22-28) Notekereza ngu omuheereza wa Yahwe omwesigwa akaba n’asobora kwejumbira omu kunywa kwa mulingo gunu, n’asaba baruhanga kukyena Abimereki? Amosi obw’akaba n’abazaaho akasumi nambere baingi bakaba nibajeemera Yahwe, akagamba ati: ‘Nibabyama ha rubaju rw’ebyoto byona ha by’okujwara eby’omikwato, kandi omu nju ya ruhanga wabu nibanywa amaarwa gabo abacweriirwe ebintu.’ (Amosi 2:8) Omuheereza wa Yahwe ow’amananu akaba n’asobora kwejumbira omu kunywa nk’oku, n’obukyakuba ngu amaarwa baagasesaga hansi hali baruhanga baabo rundi kunywa kwonka omu mulingo ogu? (Yeremiya 7:18) Rundi omuheereza wa Yahwe omwesigwa n’asobora kwimukya egilaasi y’amaarwa nasabira omuntu omugisa habw’ebiro eby’omu maiso?

Ekirukuhuniiriza kiri ngu obwire obumu, abaheereza ba Yahwe baimukyaga emikono nibamusaba ebintu bibagendere kurungi. Baitu emikono baagimukizaaga Ruhanga ow’amananu. Baibuli egamba eti: “Sulemani yayemerra omu maiso [g’ekyoto kya Yahwe] . . . yasasanura engaroze haiguru: yagamba ati ai [Yahwe] Ruhanga wa Isareri, tiharoho Ruhanga ondi nka iwe . . . ohurrege omu iguru ekiikaro kyawe ekyokuikaramu; . . . kandi obworahurraga oganyirege.” (1 Ekyabakama 8:22, 23, 30) Kusisanaho, “Ezera yasima [Yahwe] . . . nabantu bona bagarukamu ngu amina, amina nibaimukya engaro zabu: Bainamya emitwe yabo baramya [Yahwe] amaiso gabu gali hansi.” (Nehemiya 8:6; 1 Timoseo 2:8) Nikyeyoleka kurungi ngu abaheereza ba Ruhanga banu abesigwa bataimukye emikono yabo kusaba emigisa kuruga hali “ruhanga ow’orugisagisa.”​—Isaya 65:11, “NWT.

Kasumi kanu, abantu baingi abejumbira omu kwimukya amagilaasi batakanywire nibasobora kutakitekerezaaho ngu nibasaba kugarukwamu rundi omugisa hali baruhanga abatali bamu na bamu, baitu kandi tibasobora n’okusoborra habwaki baimukya haiguru amagilaasi g’amaarwa. N’obukiraaba ngu tibakitekerezaaho, tikisemeriire kuletera Omukristaayo ow’amananu kugonza kukora ekikorwa eki.

Kimanyirwe kurungi ngu n’omu bintu ebindi, Abakaiso ba Yahwe tibakora obwokurorraho obundi abantu abarukukira obwingi obubakora. Ekyokurorraho, haroho obwokurorraho abantu baingi obubakora kwoleka ngu nibatekamu ekitiinisa obwokurorraho bw’ihanga rundi ebendera, kandi tibakirora nk’ekikorwa eky’okuramya. Baitu Abakristaayo ab’amananu tibalemesa abantu kukora obwokurorraho bunu, baitu bo tibabukora. Abakaiso ba Yahwe baingi obu bamanya akasumi ebintu nk’ebi obubisobora kubaho, bakozesa amagezi nukwo betantale kutabaijura abandi. Omu mulingo gwona, betantarra kimu kukora ekintu kyona ekirukwoleka ngu nibagonza ihanga lyabo, habwokuba tikirukwikiranganiza na Baibuli. (Okuruga 20:4, 5; 1 Yohana 5:21) Kasumi kanu, baingi nibasobora kutarora okwimukya amagilaasi nk’ekikorwa ekiine akakwate n’okuramya. Baitu nabwo, haroho ensonga enungi habwaki Abakristaayo ab’amananu batejumbira omu kikorwa kinu, ekyarugire omu kuramya okw’ebisuba kandi na hati ekisobora kurorwa nk’okusaba ‘iguru’ omugisa, rundi kusaba obukonyezi amaani agatarukurorwa.​—Okuruga 23:2.