VISOPA vinandi nga Mbakatolika, Ŵabuda, matchalitchi gha Orthodox, na vinyake, ŵakuti ŵalongozgi ŵakwenera yayi kutora panji kutengwa. Ndipouli, ŵanthu ŵanandi ŵakuti ŵanthu aŵa mbatesi chifukwa ŵalongozgi ŵawo aŵa ndiwo ŵakuŵa panthazi na nkhani zakugonana.

Ipo ntchiwemi kufumba kuti, Kasi Baibolo likuti ŵalongozgi ŵa matchalitchi ŵakwenera kutora panji kutengwa? Kuti tizgore fumbo ili, tikwenera kumanya dankha umo vikambira, kweniso umo Chiuta wakuwonera.

Buku linyake likuti ŵalongozgi aŵa ‘ŵakwenera yayi kutora panji kutengwa nesi kugonana na munthu waliyose mwakuyana na milimo iyo ŵakuchita ku tchalitchi.’ (Encyclopædia Britannica) Pa ungano unyake wa mu 2006 wa Ŵakatolika, Papa Benedict XVI wakayowoya kuti “kaluso kakukanizga ŵanthu kutora panji kutengwa kakamba ni kale chomene, mu nyengo ya ŵapositole.”

Ndipouli, Ŵakhristu ŵaunenesko mu nyengo ŵapositole ŵakachitangako yayi kaluso aka. Nakuti mpositole Paulosi uyo wakaŵako mu nyengo iyo wakachenjezga za ŵanthu ŵanyake awo “ŵazamutegherezga mazgu ghakupuluska” na ‘kukanizga kutora.’—1 Timote 4:1-3.

Kaluso kakukanizga ŵanthu kutora panji kutengwa kakamba cha m’ma 100 C E. mu matchalitchi Ghachikhristu mu vyaru vya ŵazungu. Buku linyake likuti: “Vyakukanizga ŵanthu kutengwa panji kutora vikazara chomene mu nyengo ya Ufumu wa Ŵaroma.”—Celibacy and Religious Traditions.

Pamanyuma, ŵalaraŵalara ŵa matchalitchi na Ŵabambo ŵakakhozgera kuti ŵalongozgi ŵakwenera yayi kutora panji kutengwa. Iwo ŵakatenge kugonana kukufipiska munthu uyo ni mulongozgi wa Tchalitchi. Ndipouli buku linyake likuti “cha  m’ma 900 C.E ŵasembe ŵanandi na mabishopu ghanyake ŵakaŵa na ŵanakazi.”—Encyclopædia Britannica.

Pa ungano wa Ŵakatolika wa mu chaka cha 1123 na wa mu 1139, uwo ukachitikira ku Rome, ukadumura kuti mulongozgi waliyose wa Katolika wakwenera yayi kutora panji kutengwa ndipo vichali m’paka sono. Ivi vikawovwiranga Tchalitchi lileke kunanga ndalama zinandi kulipilira ŵalongozgi pamoza na mbumba zawo.

Baibolo likulongosora makora chomene maghanoghano gha Chiuta pa nkhani iyi. Mu Baibolo, tikuŵazga ivyo Yesu wakayowoya pa nkhani ya awo ŵandatore panji kutengwa. Iyo wakati ŵakuchita nthena, “chifukwa cha Ufumu wakuchanya.” (Mateyu 19:12) Mpositole Paulosi, nayo wakayowoya za Ŵakhristu ŵanyake awo ŵakatora yayi nesi kutengwa nga umo nayo wakachitira “chifukwa cha makani ghawemi.”—1 Ŵakorinte 7:37, 38; 9:23.

Ndipouli, Yesu na Paulosi ŵandayowoyepo kuti ŵalongozgi ŵa matchalitchi ŵaleke kutora panji kutengwa. Yesu wakayowoya kuti kuleka kutora panji kutengwa ‘ntchawanangwa’ ndipo wakati ŵalondezgi ŵake wose ŵangaŵa nacho yayi. Pakuyowoya za “awo ŵandanjire mu nthengwa,” Paulosi wakati: “Nilije dango lakufuma kwa Fumu, kweni nkhuyowoya umo ine nkhuwonera.”—Mateyu 19:11; 1 Ŵakorinte 7:25.

Kweniso Baibolo likulongora kuti Ŵakhristu ŵanandi mu nyengo yakale, kusazgapo Mpositole Petrosi ŵakaŵa ŵakutora. (Mateyu 8:14; Mariko 1:29-31; 1 Ŵakorinte 9:5) Nakuti Paulosi pakuwona kuti ŵanthu ŵanandi ŵakachitanga uzaghali, wakalemba kuti usange mulaŵiliri ngwakutora, wakwenera kuŵa “mfumu wa muwoli yumoza” kweniso wa “ŵana ŵakupulikira na mtima wose.”—1 Timote 3:2, 4.

Apa Baibolo likayowoyanga za ŵanthu ŵakutora. Nakuti pa nkhani ya kugonana, Baibolo likuyowoya mwakupulikikwa makora kuti ‘mfumu [wakwenera] kupeleka chakwenelera kwa muwoli wake’ kweniso kuti ŵakutorana ŵakwenera yayi ‘kunorana’ chawanangwa cha kugonana. (1 Ŵakorinte 7:3-5) Nadi, Chiuta wakukanizga yayi munthu kutora panji kutengwa nanga ni awo ŵali na udindo mu mpingo.

Usange Baibolo likukanizga yayi kutora panji kutengwa, chifukwa wuli Yesu na Paulosi ŵakayowoya kuti uyo wandatore panji kutengwa wachita makora chomene? Chifukwa ntchakuti munthu uyo wali yekha wakuŵa na mipata yinandi yakupharazgira makani ghawemi. Kweniso awo ŵali ŵekha ŵakwenjerwa chomene yayi nga umo vikuŵira na awo ŵali mu nthengwa.—1 Ŵakorinte 7:32-35.

Ghanaghanirani za David uyo wakaleka ntchito ya malipiro ghanandi ku Mexico na kusamira ku muzi unyake ku Costa Rica kuti wakasambizge ŵanthu Baibolo. Kasi David wakuwona kuti pakaŵa uwemi uliwose pakuŵa yekha? Enya. Iyo wakati: “Chikaŵa chipusu yayi kuti nizgoŵere mitheto na kukhala ku malo agha, kweni pakuti nkhaŵa nekha, nkhazgoŵera luŵiro.”

Claudia uyo nayo ngwambura kutengwa wakasamira ku malo uko kukakhumbikwiranga ŵanthu ŵanandi kuti waŵasambizgenge Baibolo. Iyo wakati: “Nkhukondwa chomene kuteŵetera Chiuta. Chipulikano chane ntchakukhora chomene ndipo nili paubwezi na Chiuta chifukwa cha kughanaghanira ivyo wakunichitira.”

Palije chifukwa chakuti munthu wachichizgikenge kukhala yekha uku wangakwaniska yayi. Claudia wakatiso: “Kwali uli wekha panji yayi, wamunthu ukukondwa chomene para ukuteŵetera Yehova Chiuta na mtima wose.”—Salimo 119:1, 2.