Lutani apo pali nkhani

Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi

Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi

Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi

Baibolo likuyowoyapo kalikose yayi pa nkhani ya kutimbiskana matambulara. Ipo chifukwa wuli Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuchitako yayi?

Ŵanthu ŵakamba nikale chomene kutimbiskana matambulara ya moŵa (panji mtundu wuliwose wa chakumwa) nangauli ŵakuchita mwakupambana kuyana na uko ŵakukhala. Nyengo zinyake ŵanyake matambulara ghakukhwaskana apo ŵanyake yayi. Awo ŵakutimbiskana matambulara ŵakuti ŵakukhumbira munyawo viwemi, kuti wakondwenge, waŵe na umoyo utali na vinyake vyanthena. Ŵanyake ŵakuyowoya waka mazgu na kuwuska matambulara muchanya na kumwapo moŵa. Ŵanthu ŵanandi ŵakuwona kuti palije suzgo kutimbiskana matambulara, kweni Ŵakaboni ŵa Yehova ŵali na vifukwa vyakupulikikwa ivyo ŵakulekera kutimbiskirana matambulara.

Ivi vikung’anamura kuti Ŵakhristu ŵakuleka kukhumbira ŵanyawo vinthu viwemi panji umoyo uwemi yayi. Kalata iyo wupu wakulongozga ukalembera Ŵakhristu ŵakwambilira yikamara na mazgu ghakuti: “Tikumukhumbirani umoyo uwemi!” panji kuti “pawemi.” (Milimo 15:29) Kweniso Ŵakhristu ŵanyake ŵaunenesko ŵakaphalirapo mathemba kuti: “Fumu yane themba . . . yiŵe na umoyo utali!” panji kuti “Themba liŵe na umoyo utali!”—1 Mathemba 1:31; Nehemiya 2:3.

Kasi kutimbiskana matambulara kukamba wuli? Gongwe la Mulinda la Chingelezi la Janyuwale 1, 1968 lili kukora mazgu gha mu buku la The encylopaedia Britannica (1910), Volume 13 peji 121, ghakuti: “Kumwa vyakumwa na chilato chakukhumbira ŵanthu ‘umoyo uwemi’ kukafuma ku mitheto ya matchalitchi agho ghakapelekanga sembe pakusopa chiuta ngoza kweniso kusopa ŵakufwa. Kanandi Ŵaroma na Ŵagiriki ŵakathiranga moŵa pasi ndipo ŵakatenge ŵakupeleka ku ŵachiuta ŵawo kweniso ku ŵanthu ŵakufwa. Buku la encylopedia likutiso: “Mutheto kweniso ivyo ŵanthu ŵakachitanga pakumwa moŵa vikulongora kuti awo ŵakamwanga ni ŵanalume awo ŵakaŵanga na umoyo uwemi.”

Kasi mazuŵa ghano vichali kuchitika? Buku linyake ilo likalembeka mu 1995 la mutu wakuti International Handbook on Alcohol and Culture likuti: “Kutimbiskana matambulara kukachitikanga na ŵanthu ŵambura kusopa awo ŵakapelekanga sembe kwa ŵachiuta ndipo ŵakathiranga ndopa panji moŵa pasi. Paumaliro wakalombanga ndipo lurombo lwawo lukamaranga na mazgu ghakuti ‘muŵe na umoyo utali’ panji kuti ‘muŵe na umoyo uwemi’”

Apa tikung’anamura kuti Ŵakhristu ŵakaleka kukora panji kugwiliskira ntchito chinthu chilichose icho ŵakagwiliskiranga ntchito awo ŵakasopanga ŵachiuta ŵatesi yayi. Ghanaghanirani za rimoni. Buku linyake lakulongosora Baibolo likuti: “Chisopa cha heathen chikagwiliskiranga ntchito rimoni nga chimanyikwiro cha utuŵa.” Kweni Chiuta wakaphalira Ŵaisrayeli kuti ŵagwiliskirenge ntchito rimoni pakutoweskera vyakuvwara vya ŵasembe kweniso pakutoweskera mizati ya tempile la Solomoni. (Ekisodo 28:33; 2 Mathemba 25:17) Nyengo yinyake mphete izo ŵanthu ŵakagwiliskiranga ntchito pa ukwati zikimiranga chimanyikwiro cha chisopa. Kweni mazuŵa ghano ŵanthu ŵanandi ŵakuyimanya yayi fundo iyi, iwo ŵakuwona waka kuti ntchilongolero chakuti munthu wali pa nthengwa.

Wuli pakuyowoya za kugwiliskira ntchito moŵa pa nkhani yakusopa? Mwachiyelezgero, nyengo yinyake ŵanalume ŵa Shekemu awo ŵakasopanga Baala “ŵakanjira mu nyumba ya chiuta wawo, ŵakarya na kumwa na kutemba Abimeleki” mwana wa Gidiyoni. (Ŵeruzgi 9:22-28) Kasi mukughanaghana kuti muteŵeti wakugomezgeka wa Yehova mphanyi ŵakamwako panji kupempha nkhongono kwa ŵachiuta ŵatesi kuti ŵatembe Abimeleki? Pakuyowoya za nyengo iyo ŵanthu ŵanandi ku Israyeli ŵakagalukira Yehova, Amosi wakalemba kuti: “Ŵakugona pafupi na jotchero lililose pa vyakuvwara ivyo ŵapoka nga ntchikholi cha ngongoli, ndipo vinyo ilo ŵakumwera pa nyumba ya ŵachiuta ŵawo ŵakugura na ndalama izo ŵakulipiska ŵanthu.” (Amosi 2:8) Kasi ŵanthu awo ŵakasopanga Chiuta waunenesko mphanyi ŵakachitako vinthu ivi? (Yeremiya 7:18) Kasi munthu uyo wakasopanga Chiuta waunenesko wakeneranga kuwuska tambulara ya moŵa na kukhumbira munthu munyake vitumbiko panji umoyo uwemi?

Nyengo yinyake ŵateŵeti wa Yehova nawo ŵakawuskanga mawoko muchanya kupempha kuti vinthu viŵayendere makora. Iwo ŵakawuskanga mawoko ghawo kwa Chiuta waunenesko. Baibolo likuti: “Solomoni wakimilira panthazi pa jotchero la Yehova . . . . wakanyoloskera mawoko ghake kuchanya wakati: ‘Mwe Yehova Chiuta wa Israyeli, kulije Chiuta munyake nga ndimwe. . . . Imwe mupulike mu malo ghinu ghakukhalamo kuchanya. Enya, mupulike na kugowoka.’” (1 Mathemba 8:22, 23, 30) Mwakuyana waka, “Ezira wakalumba Yehova . . . ndipo ŵanthu wose ŵakati: “Ameni! Ameni! na kuwuska mawoko ghawo muchanya. Pamanyuma ŵakasindamira Yehova m’paka visko vyawo pasi.” (Nehemiya 8:6; 1 Timote 2:8) Apa vikulongolerathu kuti ŵanthu ŵakugomezgeka aŵa ŵakawuskanga mawoko ghawo kuti ŵapemphe vitumbiko ku ŵachiuta ŵa mwaŵi yayi.—Yesaya 65:11.

Ŵanthu ŵanandi awo ŵakutimbiskana matambulara ŵakumanya yayi kuti ŵakupempha vitumbiko ku ŵachiuta, kweniso ŵakumanya yayi chifukwa icho ŵakupangira nthena. Nangauli ŵakuchita ivi kwambura kumanya, kweni Mkhristu wakwenera yayi kuchitako vinthu ivi.

Paliso tumaluso tunandi uto ŵanthu ŵakuchita kweni Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuchitako yayi. Mwachiyelezgero, ŵanthu ŵanandi ŵakusindamira ndembera panji vimanyikwiro vya charu, kweni ŵakumanya yayi kuti para ŵakuchita nthena ndikuti ŵakuvisopa. Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuchitako yayi vinthu vyanthena. Para Ŵakaboni ŵa Yehova ŵamanya kuti pachitikenge chinthu chinyake icho chikususkana na fundo za mu Baibolo, iwo ŵakusankha kuleka kuŵapo kuti ŵaleke kukhuŵazga ŵanji. Iwo ŵakuchitako yayi maluso ghose ghakususkana na Baibolo agho ghakulongora kuti ŵakutemwa chomene charu chawo. (Ekisodo 20:4, 5; 1 Yohane 5:21) Mazuŵa ghano ŵanthu ŵanandi ŵakumanya yayi kuti kutimbiskana matambulara kuli mu gulu la kusopa. Kweni Ŵakhristu ŵaunenesko ŵali na vifukwa vyakupulikikwa ivyo ŵakulekera kutimbiskana matambulara. Chifukwa ntchakuti vikamba na visopa vyautesi ndipo kutimbiskana matambulara kukung’anamura kupempha vitumbiko ku ŵachiuta ŵatesi.—Ekisodo 23:2.