E PELĀ me se tamataene telā e mataku ki te Atua, ne fakamoemoe toku tamana ko Arthur, ke fai a ia pelā me se faifeau i te lotu Metotisi. Kae ne ‵fuli ana palani i te taimi ne faitau ne ia te tusi a tino A‵koga ki te Tusi Tapu kae kamata o fesokotaki mo latou. Ne papatiso a ia i te 1914 kae ko 17 ana tausaga. Ne kamata te Taua Muamua, kae ne manakogina a ia ke kau atu ki te kautau. Ona ko te mea ne seki mafai o taua atu, ne ‵pei a ia mō se sefulu masina ki te falepuipui ko te Kingston Penitentiary i Ontario, i Kanata. Mai tua o tena ‵talaga, ne kau atu toku tamana ki te taviniga tumau e pelā me se paenia.

I te 1926, ne avaga a Arthur Guest ki a Hazel Wilkinson, telā tena mātua ne tauloto ki te munatonu i te 1908. Au ne fanau i a Apelila 24, 1931, au ko te tokolua i te motou fanauga e tokofa. Ne fakavae eiloa te olaga o te motou kāiga ki te tapuakiga ki a Ieova, kae ona ko te āva o te motou tamana ki te Tusi Tapu, ne fakamalosi mai ei ki a matou ke loto fakafetai mō te Muna a te Atua. Ne aofia faeloa matou i te galuega talai mai fale ki fale e pelā me se kāiga.—Galu. 20:20.

Ne kamata te Taua i te Lua a te Lalolagi i te 1939, kae i te tausaga mai tua, ne fakatapu ei te galuega a Molimau a Ieova i Kanata. Ne fai ne akoga a fakamanatuga a te fenua e aofia i ei a te saluti ki te fuka mo te usuga te vii o te atufenua. A māua mo toku tuagane matua ko Dorothy, e uga sale ki tua mo te faleakoga i taimi e fai ei a faigāmea konā. Kae ne poi au i te aso e tasi, ne taumafai a toku faiakoga o fakamā au kae fai mai i a au se tino mata mataku. I te otiga o te akoga, ne ta au ne nisi tamaliki i taku vasega kae fusu ne latou au, ko au eiloa ko siga ki lalo. Kae ne fakamalosi aka ne te fakalavelave tenā a taku fakaikuga ke  “fakalogo ki te Atua e pelā me ko te pule i lō tāgata.”—Galu. 5:29.

I a Iulai 1942, i te taimi ko 11 i ei oku tausaga, ne papatiso au i se tane vai i se koga fagai manu. Ne fiafia au ke galue e pelā me se paenia malōlō (ko taku nei ki te paenia lagolago) i taimi malō‵lo o akoga. I se tausaga e tasi, ne kau atu au ki taina e tokotolu kolā ne talai ki tino ‵kati lakau e ‵nofo i te feitu ki matū o Ontario, se koga e se masani o talai i ei.

I a Me 1, 1949, ne fai au e pelā me se paenia tumau. I te taimi tenā e isi se galuega fakatu‵tu e fai i te ofisa lagolago, kae ne ‵kami ei au ke fesoasoani kae ne fai ei au mo fai se tokotasi i te kāiga Peteli i Kanata i a Tesema 1. Ne ‵tofi au ke galue i masini ‵lomi tusi kae ne tauloto ei au ki te fakaaogaga o te flatbed press, se masini ‵lomi e pelā me se moega. Ne galue sale au i po mō se fia vaiaso, o ‵lomi se tamā pepa e uiga ki te fakasauaga ne fe‵paki mo tino o Ieova i Kanata.

Fakamuli ifo, i te taimi ne galue ei au i te Matagaluega mō te Galuega Talai, ne fakasau‵tala ne au a paenia kolā ne asiasi atu ki te ofisa lagolago i te olotou auala o olo atu o ga‵lue i Quebec, kae ne fe‵paki mo ‵tekeatuga e uke. Se tokotasi mai i tino asiasi konā, ko Mary Zazula se tino mai i Edmonton, Alberta. Ne ‵tuli kea‵tea a laua mo tena tuagane matua ko Joe ne la mātua kolā e ma‵losi i te lotu Orthodox, me ne seki talia ne laua ke fakagata te lā suke‵suke ki te Tusi Tapu. I a Iuni 1951, ne papatiso a laua tokolua, kae i se ono masina fakamuli ifo ne paenia ei laua. I te faiga o te fakasau‵talaga, ne ofo au i te malosi o Mary i te feitu faka-te-agaga. Ne faipati ifo au ki a au eiloa, e foliga mai me tenei loa te fafine ka avaga au ki ei vaganā fua e isi se fakalavelave e sae aka. Ne avaga māua i se iva masina fakamuli ifo—i a Ianuali 30, 1954. E tasi te vaiaso mai tua ifo, ne maua ne māua te ‵kamiga ke ‵kau ki se akoakoga ki galuega a ovasia, kae i te lua tausaga mai tua ifo, ne ga‵lue māua e pelā me ne ovasia i te feitu ki matū ki Ontario.

I te taimi ko gasolo ki mua kae vave a te galuega talai i te lalolagi kātoa, ne manakogina ei ne misionale. Ne mafau‵fau māua me kafai e mafai ne māua o fakafesagai ki kati aisa i te tau ‵moko i Kanata mo namu fakaita tino i te tau ‵vela, ka mafai foki ne māua o fakafesagai atu ki so se fakanofonofoga faigata i so se koga e ‵tofi māua ki ei. Ne oti mai māua i te vasega 27 i te Akoga i Kiliata i a Iulai 1956, kae i te masina o Novema ko ‵nofo māua i te koga ne ‵tofi ki ei māua—Pasili.

I te okoatuga māua ki te ofisa lagolago i Pasili, ne tauloto māua ki te ‵gana Potukale. Mai tua o te taulotoga ki pati fakatalofa kae tauloto ki te ofoatuga o se mekesini mō se minute e tasi, ne ‵kau atu ei māua ki te galuega talai. Kafai e fakaasi mai ne se tino i te fale a te fiafia, ne fakamalosi mai ke faitau atu ne tusi siki  e fakamatala ei te olaga mai lalo i te Malo o te Atua. I te aso muamua o māua i te galuega talai, ne fakalogologo faka‵lei mai se fafine, telā ne faitau atu ei ne au te Fakaasiga 21:3, 4—matapo ei au! Ne seki tau toku foitino ki te ‵vela, tau o aso kolā e ‵vela, kae ne fai eiloa pelā me se fakalavelave tumau ki a au.

A te koga ne ga‵lue fakamisionale ei māua ko te fa‵kai lasi o Campos, telā ko 15 nei a fakapotopotoga i ei. I te ma okoatuga, e tasi ‵pau eiloa te fakapotopotoga i te fa‵kai tenā e penā foki mo te fale misionale e ‵nofo i ei a tuagane e tokofa: Esther Tracy, Ramona Bauer, Luiza Schwarz, mo Lorraine Brookes (nei ko Wallen). Taku galuega i te fale ko te fesoasoani ki te ‵tagatu kae aumai a fafie mo ‵tunu meakai. I te otiga o te Sukesukega ki Te Faleleoleo Maluga i se po o te Aso Gafua, ne asi fakapoi mai se mālō ki a māua. A taku avaga e takato i se nofoaga loa kae sau‵tala māua ki mea ne fai i te aso. I te taimi ne fakamasagi aka ei tena ulu mo tena aluga, ne ‵tolo mai se gata ki tua, telā ne ua‵te valevale ei māua, ke oko loa ki te taimi ne tamate ei ne au te gata!

Mai tua o se tausaga ne tauloto ei au ki te ‵gana Potukale, ne ‵tofi ei au ke fai mo ovasia o fenua. Ne ola māua i se olaga faigofie i konā—seai se iti, ‵moe ki papa, kae olo i enikā e ‵futi ne solofanua. I te taimi ne fai ei se galuega talai fakapito i se koga e se masani o talai i ei, ne olo māua i te tuleni ki se fa‵kai foliki i koga maugā kae ne ‵togi te mā potu i se fale talimālō. Ne aumai ne te ofisa lagolago e 800 mekesini ke fakaaoga i te galuega. Ne uke a taimi ne foki‵foki faeloa māua ki te ofisa meli o tali mai a pokisi mekesini ki te mā koga ‵nofo.

I te 1962, ne fai a te Akoga mō Tino Talai mō taina mo tuagane misionale i Pasili kātoa. E ‵tusa mo te ono masina, ne ‵tofi ei au ke malaga ki akoga taki tasi —kae nofo a Mary. Ne fai ne au a akoga i te ‵gana Manaus, Belém, Fortaleza, Recife, mo te ‵gana Salvador. Ne fakatoka ne au se fono i te atufenua i te fale usuusu lauiloa i Manaus. Ona ko te ‵to ‵lotu o vaiua, ne lai‵lai ei a vai inu kae ne fakamasei foki ei te kogā koga ‵kai. (I aso konā, e fakatoka loa a mea‵kai i taimi o fono.) Ne fesokotaki atu au ki te kautau, kae ne fakatoka ne se ofisa alofa ke maua ne vai mo te fono kātoa kae ne uga mai foki ne ia ne sotia ke faka‵tu aka ne faleie mō te koga kuka mo te koga ‵kai.

I te taimi ne galo ei au, ne talai a Mary i se fa‵kai i Potukale kae lasi te fai pisinisi i ei kae fia‵fia faeloa o fai‵pati ki mea tau tupe. Ne seki mafai ne ia o kamata se sau‵talaga faka-te-Tusi Tapu, telā ne fai atu a ia ki ne tino e ga‵lue i te Peteli, “Te ‵toe koga fakaoti loa i te lalolagi nei e manako au o ola i ei ko Potukale.” Kae se mea fakapoi! Mai tua malie ifo eiloa, ne maua ne māua se tusi ke ga‵lue i Potukale. I te taimi tenā, a te galuega talai koi fakatapu i ei, kae ne talia eiloa ne māua te ‵kamiga faitalia te poi o Mary i te taimi muamua.

Ne taunu atu māua ki Lisbon, Potukale, i a Aokuso i te 1964. Ne fakasaua faeloa a pulislimani ‵funa i Potukale (PIDE) ki ‵tou taina i konā. Ona ko te fakalavelave tenei, e ‵lei atu ke seai ne tino e fakafetaui mai ki a māua kae ke fakaeteete foki māua i te fesokotaki mo Molimau i konā. Ne ‵nofo māua i se fale talimālō i te taimi ne faka‵tali ei māua ki ma visa. I te taimi ne maua ei ma visa, ne ‵togi ne māua se koga ‵nofo o māua. I a Ianuali 1965, ne mafai o fesokotaki māua mo te ofisa lagolago. Se aso fakafiafia eiloa i te taimi muamua ne ‵kau atu ei māua ki se fakatasiga i se lima masina!

Ne iloa aka ne māua i pulisimani ne asi fakapoi faeloa i aso katoa ki fale o ‵tou taina. Ona la ko Fale Tapuaki e ‵pono, ne fai i ei a fakatasiga i fale ‵moe o tino. E fia selau o taina ne ave sale ki ofisa o pulisimani ke fakafesilisili kae ke fakaasi atu a igoa o nisi taina. Ne fai fakamasei a ‵tou taina ke fakaasi atu a igoa o latou kolā e takitaki ne latou te faiga o fakatasiga. Ne fakaiku aka ei ne taina ke ka‵laga ki olotou igoa ‵tonu e pelā mo José io me ko Paulo kae se ko fakaotiga o latou. Tela la, ne fai foki ei māua penā.

Ne ‵saga malosi faeloa māua ki te avatuga o meakai faka-te-agaga ki ‵tou taina. A te galuega a Mary ko te taipaga o mataupu mō sukesukega o Te Faleleoleo Maluga mo nisi tusi, ki se laupepa e fakaaoga ke ‵kopi ei a mea ke mafai ei o maua ne ‵kopi.

I a Iuni 1966, ne fai se fono i Lisbon. Ne ‵tu ki te fono a te fakapotopotoga kātoa i Feijó telā e toko 49 a tino i ei me ne fai ne latou se fakatasiga ‵funa i se fale o se tino. Ne fakaakoako ne au a latou ke fakatoka ki te fono mai i te fai o au e pelā me se loia e tu mai i te suā feitu kae fakafesilisili ne au a latou. E iloa ne matou me ka sē manumalo matou, kae e iloa ne matou me e mafai eiloa o tuku atu ne matou se molimau lasi ‵ki. Ne fakaoti ne te motou loia a te faipatiga mai i te loto malosi o siki atu ne ia a pati a Kamalielu i te senitenali muamua. (Galu. 5:33-39) Ne fakasalalau a te fono o matou ne tino puke tala, kae ne ‵pei atu ki te falepuipui a taina mo tuagane e toko 49 mō se leva e taki 45 aso ki te lima mo te afa masina. Ne fia‵fia matou me ne talia ne te motou loia loto malosi ke fai sena akoga faka-te-Tusi Tapu kae kau mai foki ki motou fakatasiga mai mua o mate a ia.

I a Tesema i te 1966, ne ‵tofi au e pelā me se ovasia o te ofisa lagolago kae ne galue malosi ki mea tau tulafono. Ne fakamautinoa aka ei te saolotoga mō Molimau a Ieova ke mafai o fai a olotou tapuakiga. (Fili. 1:7) Ne fakasaoloto matou ne te tulafono i a Tesema 18, 1974. A te taina ko Nathan Knorr mo Frederick Franz, mai te laumua, ne asi mai ki Potukale kae ne ‵kau fakatasi mai ki se fakatasiga i Oporto mo Lisbon kolā ne ‵kau atu ki ei a tino e ‵tusa mo te 46,870.

Ne ‵tala mai ne Ieova te mataloa ke fakalauefa atu  te galuega ki nisi fenua kolā e fai‵pati i te ‵gana Potukale, e aofia i ei Azores, Cape Verde, Madeira, mo São Tomé mo Príncipe. Ne talia foki ei te motou manakoga ke tai fakalasi aka te ofisa lagolago i te 1988. I a Apelila 23 i te tausaga tenā, ne takitaki ne te Taina ko Milton Henschel a te fakaulufalega o te ofisa fou kae ne ‵kau atu mo te fia‵fia a tino e ‵tusa mo te toko 45,522. Se mea fakafiafia ke ‵kau fakatasi mo taina mo tuagane e toko 20 kolā ne ga‵lue faka-misionale muamua i Potukale.

Ne maua ne māua a mea aoga e uke mai i taina fakamaoni kolā ne fakatasi matou mō se fia tausaga. Ne tauloto ne au se akoakoga tāua mai i te Taina ko Theodore Jaracz i se asiga a ia e tasi. Ne fakafesagai a te ofisa lagolago telā ne asi atu ki ei mo se fakalavelave faigata, kae ne fai eiloa ne te Komiti o te Ofisa Lagolago a te ‵toe mea e mafai ne latou o fai. Ke fakamā‵ma aka olotou mafaufau, ne fai atu te Taina ko Jaracz: “Nei la ko oko ki te taimi ke tuku atu se avanoaga ki te agaga tapu ke galue.” I se asiga e tasi a māua ki Brooklyn i se sefulu tausaga ko ‵teka, ne ‵nofo māua mo taku avaga ko Mary mo te Taina ko Franz mo nisi taina aka foki i se afiafi e tasi. I te taimi ne fai atu ei ke fai sena pati e uiga ki te fia tausaga ne tavini ei a ia ki a Ieova, ne fai mai te Taina ko Franz: “E fakamalosi atu au ki a koutou: Ke ‵nofo faeloa i loto i te fakapotopotoga a Ieova i taimi ‵lei mo taimi faiga‵ta. Ko te fakapotopotoga fua telā e fai ne ia te galuega telā ne fakatonu atu ne Iesu ki ana soko ke fai —ke talai atu te tala ‵lei o te Malo o te Atua!”

Ne maua ne māua mo taku avaga te fiafia tonu i te faiga penā. Ne ‵teu faeloa i ma loto a taimi ‵gali ne asi atu ei māua ki ofisa konā. Ne tuku mai ne asiga konā se avanoaga ke fakaasi atu te mā loto fakafetai ki tavini fakamaoni, tino ma‵tua mo talavou, kae ke fakamalosi atu foki a latou ke tumau faeloa i te olotou tauliaga fakapito i te taviniga ki a Ieova.

Ne vave ‵ki a tausaga, kae ko māua tokolua ko taki 80 tupu nei ma tausaga. Ne uke a vaegā masaki e maua ne Mary. (2 Koli. 12:9) Ne fai ne tofotofoga ke fakamalosi aka te ma fakatuanaki penā foki mo te fakamoemoega ke tumau faeloa i te fakamaoni. Kafai e toe mafau‵fau māua ki aso ko ‵teka, e fakaasi tonu atu eiloa ne māua me ko oti eiloa ne maua ne māua te alofa tauanoa o Ieova i auala e uke, e uke ‵ki eiloa. *