Чүге Библияга бүзүреп болурул?

Чамдык кижилер Библияда дыңнадыгларны бүзүрел чок деп санап турар болгаш, амгы үеде ындыг бодал ховар эвес. Ынчангаш чамдык кижилер Библияга бүзүреп болбас деп санап турар.

Бир талазында, Иисус Христос Бурганга мөргүлүнде: «Сээң сөзүң дээрге-ле алыс шын» ― деп чугаалаан. Бурган Библияже хей-аът киирген деп, ында бижиттинген (Иоанның 17:17; 2 Тимофейге 3:16).

А силер ол дугайында чүнү бодаар-дыр силер? Библияга бүзүрээр барымдаа бар бе? Азы Библия бүзүрел чок, дараалашкак эвес болгаш боду бодунга чөрүлдээлиг деп бадыткал бар бе?

Библия боду бодунга чөрүлдээлиг бе?

Чамдык кижилер Библияны боду бодунга чөрүлдээлиг деп санап турар, ынчалза-даа олар оода чаңгыс тодаргай чижекти көргүзүп шыдаар бе? Ындыг чижектерни хынаарга, колдуунда шын эвес болур. Библияның чамдык үзүндүлери шынап-ла карышкак кылдыр сагындырып болур. Ол нарын айтырыгның болганчок-ла чылдагааны — кандыг-бир тодаргай кезектерни болгаш ол үениң байдалын четче билбезинде.

Чижээлээрге, чамдык кижилер Каин кадайын кайыын алган деп айтырып турар. Оларның саналы-биле алырга, Адам биле Еваның ажы-төлү чүгле Каин биле Авель болганда, ону Библияның карышкаа кылдыр көрүп турарлар. Бо чүүл Библияны чедир билбезин көргүзүп турар. Ында тайылбырлааны-биле, Адамдан «оолдар база кыстар төрүттүнген...» (Бытие 5:4). Ынчангаш Каин кыс дуңмаларының бирээзинге азы чээнинге өгленип алган чадавас.

 Шүгүмчүлекчилер хөй кезиинде чөрүлдээлер дилээр, чижээлээрге: «Матфейниң бижээни Буянныг Медээде Иисустан сотник дуза дилээн, а Луканың бижээни ― Иисуска сотниктиң чоргускан кижилери дилеглиг келген. А херек кырында канчаар болганыл?» ― дижирлер (Матфейниң 8:5, 6; Лукадан 7:2, 3). Ол шынап-ла чөрүлдээ бе?

Бир эвес кандыг-бир ажылдың күүсеттингенин харыылаар ужурлуг кижиге хамаарыштырар болза, угаанныг кижи ону чөрүшкек деп санавас. Чижээ, орукту хоорайның инженерлери база ажылчыннары туткан-даа болза, хоорайның мэри орукту туткан дээр болза, шын эвес болур бе? Чок болбайн! Ооң-биле дөмей, Матфейниң Иисустан сотник дуза дилээн дугайында дыңнадыында база Луканың дыңнадыында ол дилегни сотниктиң чоруткан кижилери дамчыткан болган деп, бижээнинде удурланышкак чүве чок.

Библияны хынамчалыг өөренип тургаш, шынында чөрүлдээлиг чүүлдер чогун билип каар силер.

Төөгү биле эртем

Кезек үеде Библияның төөгүлүг ылап шынынга кижилер колдуунда-ла чигзинип турганнар. Шүгүмчүлекчилер Библияда бижээн кижилерниң чурттап чораанын айтырыг кырынга салып турган, чижээлээрге: Ассирияның хааны — Саргонну, Вавилоннуң хааны — Валтасарны болгаш римчи чагырыкчы Понтий Пилатты. Ынчалза-даа сөөлгү ажыдыышкыннар библейжи медээлерни удаа-дараа бадыткаан. Ынчангаш төөгүчү Моше Перлман бижээн: «Эрги Чагыгның төөгүлүг безин кезектериниң шынныынга чигзинип, каразып турган кижилер хенертен көрүштерин эде көрүп эгелээн».

Бир эвес бис Библияга бүзүрээр дээр болзувусса, ол эртем айтырыгларының талазы-биле шын болур ужурлуг. Ол ындыг бе? Чоокку үеге чедир эртемденнер Библияга удурланыштыр октаргайның эгези турбаан деп шынзыдып турганнар. Ынчалза-даа астроном Роберт Ястров ол бадыткалдың мегезин көргүскен сөөлгү ажыдыышкыннарже  айыткаш, чугаалаан: «Астрономия талазында шинчилелдер делегейниң тыптып келгенин библейжи көрүшче бисти чедирип турар деп ам билдине берген. Үүрмек кезектери аңгыланып турза-даа, эң-не кол чүүлүнде астрономнуг барымдаалар болгаш Библияның ному Бытие дүгжүп турар» (Бытие 1:1).

Черниң хевиринге хамаарышкан көрүштер база өскерилген. «Шинчилел экспедициялары баштай кижилерниң бодап турганы ышкаш Чер калбак эвес, а борбак деп көргүскенин,— «Уорлд бук» энциклопедияда чугаалаап турар». Ынчалза-даа Библия кезээде шын турган! 2 000 ажыг чылдар бурунгаар ол экспедицияларның мурнунда-ла Библияда Исаия 40:22: «Ол [Бурган] төгерик черниң кырында саадаан», азы өске очулгаларда чугаалааны-биле «чер бөмбүрзээниң кырында» («Douay»), «төгерик черниң кырында» («Moffatt»), деп бижээн болган.

Ындыг янзы-биле хөй барымдаалар ажыттынган тудум, Библияга бүзүреп болур деп, хөй бадыткалдар илереттинип турар. Британ музейниң халажылгада даргазы Фредерик Кеньон бижээн: «Кылдынган ажыдыышкыннар бүзүрелдиң айтып турганын бадыткаан: билиглер көвүдээн тудум, Библия чүгле тиилеп ап турар».

Келир үени баш бурунгаар чугаалааны

Ынчап кээрге, Библияның келир үеге хамаарыштыр баш удур сөглээнинге, ооң санында шынчы «чаа дээр болгаш  чаа чер» болур деп, аазаашкынынга бүзүреп болур бис бе? (2 Пётрнуң 3:13; Ажыдыышкын 21:3, 4). Библияның бүзүрелдиин эрткен үе канчаар бадыткап турарыл? Күүсеттинеринге чедир чүс-чүс чылдар бурунгаар бижиттинген, баш удур чугаалаан чүүлдери удаа-дараалаштыр бичии тодаргайларынга чедир күүсеттинген!

Чижээлээрге, Библия күчү-шыдалдыг Вавилоннуң дүжүр октадырынга чедир 200 хире чыл бурунгаар баш удур чугааалап каан турган. Перстерге каттышкан мидийжилерниң дугайында чаалап алыкчылар деп чугаалаан. Персияның хааны Кир безин төрүттүнмээнде-ле, Библия ону Вавилонну чаалап алырынга чугула рольду ойнаар деп баш удур чугаалаан. Вавилонну камгалап турган Евфрат хемниң суглары соглуп калыр, Вавилоннуң эжиктери хагдынмайн баар деп, ол бижээн (Иеремия 50:38; Исаия 13:17—19; 44:27—45:1).

Ол шупту ылап шын күүсеттингенин төөгүчү Геродот бадыткап турар. Оон ыңай Библия Вавилонну сөөлүнде барып ээн бузундулар болу бээр деп баш удур чугаалаан турган. Ол шак-ла ынчаар болган. Вавилон бөгүн чүгле ээн дөңнер (Исаия 13:20—22, Иеремия 51:37, 41—43). Кайгамчыктыг шын кылдыр күүсеттинген оон-даа хөй баш удур чугаалаан сөстер Библияда бар.

Амгы үеде делегейниң тургузуунга хамаарыштыр Библияда баш бурунгаар чүнү чугаалап турарыл? «Сөөлгү хүннерде аар-берге үе чедип кээрин билип ал. Улус чүгле боттарын бодаар, алыксак-чиксек, мактаныычал, туразы улуг, өгү-дылын караңнадырынга өй болу бээр. Олар ада-иезин дыңнавас, өөрүп четтирерин билбес, ыдыктыг чүүлдерден ойталаар, ынакшыыр, кээргээр сеткили чок, нүгүлчү, бодун туттунуп билбес база каржы, буянны көөр хөңнү чок улус болу бээр... боттарының күзээшкиннерин хандырарынга Бургандан артык ынак улус болу бээр. Ындыг улус Бурганны хүндүлээриниң чүгле даштыкы хевиринден туттунар, а Ооң ылаптыг күжүнден ойталаар» — деп, ол чугаалаан (2 Тимофейге 3:1—5).

 Ол сөстерниң күүсеттинип турарын чугаажок көрүп тур бис! Библияда бо тургузугнуң «сөөлгү хүннеринде» оон ыңай «чонче чон, күрүнеже күрүне халдай бээр. Чер болганга аш-чут» болурун дыңнаткан. Оон аңгыда «күштүг чер шимчээшкиннери, чер болганга аарыг-аржык болгулаар» (Матфейниң 24:7; Луканың 21:11).

Библияның баш бурунгаар чугаалаан сөстери бо хүннерде чигзиниг чок күүсеттинип турар! Ам-даа күүсеттинер ужурлуг аазаашкыннар дугайында чүнү чугаалап болурул, чижээлээрге, «шынчы кижилер чер кырын салгап, мөңге чурттаар» болгаш «боттарының селемелерин ажыл-чепсектери кылдыр эде согар... моон соңгаар дайылдажып өөренмес»? (Псалом 36:29; Исаия 2:4).

Кандыг-бир кижи: «Ол чүүл шын болурунга эмин эрттир эки-дир» — деп чугаалаар чадавас. Ынчалза-даа бистиң Чаяакчывыстың кандыг-бир аазаашкынынга чигзинер чылдагааннар бисте чок. Барымдааларны моон-даа соңгаар көөр болзуңарза, ооң сөзүнге бүзүреп болур деп улам шынзыгар силер (Титке 1:2).

[4 дугаар арында киирилде немелде]

«Кылдынган ажыдыышкыннар бүзүрелдиң айтып турганын бадыткаан: билиглер көвүдээн тудум, Библия чүгле тиилеп ап турар».