LI TA epal stestigotak Jeova ti te chtunik ti bu skʼan mas jcholmantaletike jaʼik ermanaetik ti muʼyuk nupunemike. Oy junantike epal jabil tunemik ta yan lum. ¿Kʼusi van tijbat yoʼontonik yoʼ te xbat tunikuk? ¿Kʼusitik xchanojik? ¿Kʼu van yelan echʼem tal yuʼunik? Oy jayibuk ermanaetik ti laj jakʼbekutik sloʼilike. Mi muʼyuk to nupunemot eke xchiʼuk mi oy tajek ta avoʼonton chakʼupin li cholmantale jaʼ me tskoltaot li kʼusitik laj yalike. Ta melel, jkotoltik li yajtunelutik Jeovae tskoltautik li kʼusi laj yalike.

Xuʼ van xi chanope: «¿Mi chapalun van sventa xbat tunkun ta yan lum?». Taje jaʼ toʼox jech tsnop jun ermana ti Anita sbie xchiʼuk ti 75 xa sjabilale. Te chʼi ta Inglaterra xchiʼuk lik tunuk ta prekursora kʼalal 18 toʼox sjabilale. Xi chale: «Ta jkʼupin tajek yalbel skʼoplal li Jeovae, pe muʼyuk bu jnopoj mi xuʼ kuʼun ti chbat tunkun ta yan lume. Mu jnaʼ yan kʼop xchiʼuk xi ta jnope: ‹Muʼyuk bu ta jchan-o yan kʼop jnaʼ›. Jaʼ yuʼun, labal to sba laj kaʼi kʼalal la stakikun ta ikʼel li ta Chanob vun ta Galaade. Batsʼi mu jchʼun laj kaʼi, xi laj kale: ‹¿Kʼuxi xa noʼox ti la stakikun ta ikʼel ta jun mukʼta chanun ti mu kʼusi xitojob spasele?›. Pe xi la jnop xtoke: ‹Veno, mi yuʼun xuʼ kuʼun chil Jeovae, ta kik jpas preva›. Taje echʼ xa mas ta 50 jabil ti jech kʼot ta pasele. Vaʼun te lik tunkun tal ta misionera ta Japón». Xi to chal li ermanae: «Bakʼintike xi chkalbeik ta sjunul koʼonton li tsebetike: ‹Kucho amochila xchiʼuk batik ta cholmantal, xakʼel avil, chakʼupin tajek xchiʼuk chavakʼ venta ti jaʼ li kʼusi mas lek chapas ta akuxlejale›. Ta melel, ximuyubaj chkal ti ep buchʼutik xchʼunojbikune».

Epal ermanaetik ti te chtunik ta yan lum avie, mu toʼox snaʼik lek mi chbat tunikuk ta yan lum ta skoj ti chiʼik jutuke. Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi ti ayan stsatsal yoʼontonik sventa te xbat tunikuke?

Jun ermana ti Maureen sbie xchiʼuk ti te van 65 sjabilale, xi chale: «Ta jbikʼtal onoʼox lek tajek chkaʼi skoltael li yantike xchiʼuk ta jkʼan ti oyuk sbalil li jkuxlejale». Kʼalal 20 xa ox sjabilale, bat ta naklej ta Quebec (Canadá), yuʼun tee chtun mas prekursoretik. Xi to chal li ermanae: «Kʼalal echʼ kʼuuk sjalile la stakikun ta ikʼel li ta Chanob vun ta Galaade, pe chixiʼ tajek ti chibat ta jun lum ti mu buchʼu xkojtikine. Jech xtok ta jvul koʼonton, yuʼun ip chaʼi li jtote, vaʼun mi li bate stuk xa chkikta komel jmeʼ ta xchabiel li jtote. Jech oxal, oy jayibuk akʼobal xi-okʼolet la jkʼopon Jeova. Kʼalal la jcholbeik yaʼi jtot jmeʼ ti kʼu yelan chkaʼi jbae, laj yalbeikun ti akʼo xibate. Jech xtok laj kakʼ venta ti kʼanbilik yuʼun li tsobobbaile. Laj kakʼ venta ti jaʼ chchabiatik yuʼun li Jeovae, taje jaʼ la spat koʼonton ti jaʼ jech  chchabiun eke. Jaʼ yuʼun, chapalun xa laj kaʼi jba sventa xibat». Li ta sjabilal 1979 lik tunuk ta misionera ta África occidental li Maureene xchiʼuk te tun mas ta 30 jabil. Li avie te xa oy ta Canadá chchabi smeʼ xchiʼuk chtun ta prekursora espesial. Kʼalal tsnopbe skʼoplal ti kʼu sjalil te tun ta yan lume, xi chale: «Li Jeovae laj onoʼox yakʼbun kʼusi chtun kuʼun kʼalal jaʼo chtun kuʼun tajeke».

Li Wendi eke lik tunuk ta prekursora ta Australia kʼalal chex tseb toʼoxe. Li avie tetik xa van 65 sjabilal. Xi chale: «Chixiʼ toʼox tajek, ja yuʼun vokol tajek chkaʼi skʼoponel li buchʼutik mu xkojtikinane. Pe ta skoj ti jal chilokʼ ta cholmantale te la jchan xchiʼinel ta loʼil li krixchanoetike, vaʼun te kʼunkʼun chʼay batel li xiʼele. Kʼalal oy xa ox kʼuuk sjalil jelave laj kakʼ venta ti tsatsubem xa ox li koʼontone. Laj kakʼ venta xtok ti yakal chchanubtasun yoʼ jaʼuk jpat koʼonton ta stojolal Jeova li prekursorale xchiʼuk muʼyuk xa ox chixiʼ ti jech xbat tunkun ta yan lume. Oy jun ermana ti muʼyuk nupunem xchiʼuk ti oy xa ox mas ta 30 jabil te chtun ta misionerail ta Japone, la stijbun koʼonton yoʼ xbat jchiʼin ta cholmantal oxibuk u te. Ti kʼu sjalil te jmoj la jcholkutik mantale, mas to ayan ta koʼonton ti xbat tunkun ta yan lume». Li ta 1986 bat tunuk ta Vanuatu li Wendie. Taje jaʼ jtsop lumetik joyol ta nab ti te van 1,770 kilometrouk xil li Australiae.

Te oy-o ta Vanuatu li Wendie, jaʼ noʼoxe te xa chtun li ta ofisina bu chichʼ jelubtasel kʼope. Xi chale: «Ximuyubaj tajek kʼalal chkil chlikanuk achʼ grupoetik xchiʼuk tsobobbailetik li ta lumetik joyol ta nab ti nom to tajeke. Mu xa noʼox kʼusi jech yan matanal jtaoj ti liʼ chikoltavan uni jutuk eke».

Yan ermana ti Kumiko sbie xchiʼuk ti te xa van mas ta 60 sjabilale, te toʼox chtun ta prekursora ta Japón. Xi chal li ermanae: «Oy jun jchiʼil ta cholmantal, laj yalbun ti xibatkutik ta cholmantal ta jun lum ti Nepal sbie. Te xvulvun-o, yuʼun tskʼan tajek chbat li ta lum taje, pe persa onoʼox xi chkalbee: ‹Moʼoj›. Yuʼun chixiʼ mi mu xchan kuʼun yan kʼop xchiʼuk mu jnaʼ mi xnop xkaʼi ti kʼu yelan xkuxlejalik tee. Jech xtok skʼan jtsob jtakʼin sventa xibate. Kʼalal muʼyuk toʼox kʼusi kʼotem ta nopel kuʼune, oy kʼusi la jnuptan, libalchʼuj ta jmoto. Tsots liyayij, ta ospital to likʼot. Vaʼun xi la jnope: ‹¡Mu jnaʼ kʼusi chkʼot ta pasel ta jtojol okʼom chaʼej! Xuʼ van stsakun jtosuk tsatsal chamel, vaʼun muʼyuk xa xbat tunkun li ta yan lume, ¿kʼu yuʼun mu jpas preva xibat? Bal junuk jabil›. Jaʼ yuʼun xivokolet la jkʼanbe Jeova ti akʼo xakʼbun stsatsal koʼontone». Kʼalal lokʼ ta ospital li Kumikoe, ay skʼel li lum Nepale, ta tsʼakal jutuke te bat tunikuk xchiʼuk li xchiʼil ta cholmantale.

Kʼalal tsnopbe skʼoplal ti jutuk xa mu lajunebuk jabil te chtun ta Nepal li Kumikoe, xi chale: «Li kʼusi toʼox ta  jvul koʼonton yuʼune, maʼuk xa vokolil chkil, jech kʼuchaʼal maʼuk xa vokolil laj yilik tsajal Nab li j-israeletike. ¡Batsʼi xkuxet tajek koʼonton ti liʼ tal tunkune! Kʼalal ta jchiʼinik ta loʼil ta Vivlia ta sna junuk utsʼ alalile, bakʼintike chtal xchikintaik voʼob o vakib slakʼnaik. Jech xtok, li uni ololetike ta sjunul yoʼonton tskʼanbeikun jlikuk tratado. Ta melel, toj echʼ xa noʼox mukʼ matanal jtaoj ti liʼ chitun ti bu lek chaʼiik mantal li krixchanoetike».

Jech kʼuchaʼal stalel onoʼoxe, la snuptanik vokolil li ermanaetik taje. Pe, ¿kʼuxi van tsal yuʼunik?

Jun ermana ta Canadá ti Diane sbie xchiʼuk ti te xa van 60 sjabilale, tun ta misionera te van 20 jabil ta Costa de Marfil. Xi chal kaʼitike: «Ta slikebale vokol tajek laj kaʼi ti muʼyuk te jchiʼuk li kutsʼ kalale». Xi to chal xtoke: «La jkʼanbe tajek Jeova ti jkʼanik li krixchanoetik ti bu ta jcholmantale. Jun ermano ti Jack Redford sbie xchiʼuk ti jaʼ la xchanubtasunkutik li ta Chanob vun ta Galaade, xi laj yalbunkutike: ‹Kʼalal mi lakʼotik ti bu chavichʼik takel batele, xuʼ van vokol tajek chavaʼiik o xuʼ van chaxiʼik yuʼun. Mas to kʼalal muʼyuk xa tajek kʼusi x-ayan avuʼunik bakʼintike, pe mu xatsakik ta venta li povreale, jaʼ kʼelik li krixchanoetike, kʼelbeik li satike. Akʼik lek venta kʼu yelan chaʼiik li kʼusitik melel ta Vivlia chavalbeike›. Taje jaʼ jech la jpas. Kʼalal ta jcholbeik li lekil aʼyej ta sventa Ajvalilale chkil ti xvinaj ta satik ti toj echʼ xa noʼox lek chaʼiike. Ta melel, ¡lek ti jech la jpase! Jech xtok, li kʼusi la skoltaun sventa xnop xkaʼi ti kʼu yelan xkuxlejalik tee, jaʼ ti la jkamigain li buchʼutik la jchanubtas ta Vivliae xchiʼuk laj kaʼi kʼu to yelan chakʼ muyubajel ti chlik tunikuk ta stojolal Jeova li j-estudiotake. Ta melel, ti bu kʼot tunkune kʼot ta jna. La jta jtot, jmeʼ, jbankil o jmuk ta mantal, jech kʼuchaʼal onoʼox yaloj ta jamal li Jesuse» (Mar. 10:29, 30).

Yan ermana ti Anne sbie xchiʼuk ti te xa van 45 sjabilale, te chtun ta Asia. Li ta lum taje mu xakʼik lek jpasbetik yabtel li Jeovae. Xi chal kaʼitik li Annee: «Ayemun ta jeltos lumetik. Jech oxal jchiʼinoj ta naklej ermanaetik ti jeltos kʼusitik nopem xaʼiik spasele xchiʼuk ti jelajtik stalelalike. Ta skoj taje oy bakʼintik chlik kuni kʼopkutik. Pe kʼalal jech chkʼot ta pasele chkakʼ persa yojtikinel xchiʼuk ti xkaʼibe smelolal ti kʼu yelan stalel xkuxlejalike. Jech xtok, mas to chkakʼ persa yoʼ jkʼanik mas xchiʼuk ti jtsakik ta mukʼe. Lek kʼusi kʼot ta pasel ti jech laj kakʼ persa spasele. Jech oxal, ximuyubaj chkal ti oy jlekil amigatak ti tskoltaikun yoʼ jechuk-o jcholmantale».

Li ta sjabilal 1993, li ermana Ute ti likem ta Alemaniae laj yichʼ takel batel ta misionerail ta Madagascar. Xi  chal kaʼitike: «Kʼalal likʼot tee vokol tajek laj kaʼi xchanbel li skʼopike, xchiʼuk tee toj echʼ noʼox xakʼ voʼ, jaʼ yuʼun vokol tajek nop kaʼi. Jech xtok, ayan jeltos bikʼtal chonetik ta jchʼut xchiʼuk vokol kuch kuʼun li malaria xchiʼuk amebase. Vokol tajek laj kaʼi ta xchabiel jba. Pe mu jtukuk oyun. Li ermanaetik ta tsobobbaile, li yalabike xchiʼuk li j-estudiotake jaʼ la skoltaikun ta slekil yoʼontonik ta xchanel lek li skʼopike. Jech xtok, kʼalal li ipaje ta sjunul yoʼonton la skʼelun li kuni chiʼil ta cholmantale. Pe li buchʼu mas to la xchabiune jaʼ li Jeovae, persa onoʼox ta jcholbe li kʼusi ta jvul koʼonton yuʼune, vaʼun ta jmala chistakʼbun. Bakʼintike chjelav jayibuk kʼakʼal o jayibuk u. Ta melel jaʼ la xchapanbun skotol li jvokole». Li avie 53 xa sjabilal li Utee xchiʼuk 23 xa jabil te chtun li ta Madagascare.

Li kermanataktik ti muʼyuk to nupunemik xchiʼuk ti chtunik ta yan lume staojik epal bendision jech kʼuchaʼal staojik li epal ermanoetike. ¿Kʼusi van bendisional staojik?

Li ermana Heidi ti likem ta Alemaniae xchiʼuk ti te van 70 sjabilale tunem ta misionerail ta Costa de Marfil leʼ xa tal ta 1968. Xi chale: «Li kʼusi mas ximuyubaj yuʼune, jaʼ ‹ti yakal chanavik-o ta stojolal kʼusi melel› li kuni alabtak ta mantale. Junantik li buchʼu la jchanubtas ta Vivliae, prekursoretik xa o jaʼ xa moletik ta tsobobbail. Jech xtok, ep buchʼutik, meʼ o yaya, xiyutik. Jun mol ta tsobobbail ti nupunem xae xchiʼuk ti oy xa yalab xnichʼnabike smeʼikun chilik. Jaʼ yuʼun xuʼ jamal xkal ti laj yakʼbun jun kol, jun kalib xchiʼuk oxvoʼ jmamobtak li Jeovae» (3 Juan 4).

Jun ermana ta Canadá ti Karen sbie xchiʼuk ti mas xa ta 70 sjabilale, tun mas ta 20 jabil ta jun lum ti África occidental sbie. Xi chvul ta sjole: «Ta skoj ti misioneraune ep kʼusitik jchanoj, jech kʼuchaʼal ti lekuk noʼox sba jkuxlejale, ti mas xikʼanvane xchiʼuk ti masuk oy smalael kuʼune. Jech xtok, ep tajek kʼusitik la jchan yuʼunik li ermanoetik ti jeltos slumalike. Kakʼoj venta ti ep ta chop kʼu yelan ta pasel li kʼusitik ta jkʼantike. ¡Toj echʼ xa noʼox lek ti oy kamigotak ta spʼejel Balumile! Akʼo mi jelajtik li kʼusitik ta jpas ta jkuxlejalkutike lek-o tajek ti kʼu yelan xkil jbakutike».

Jun ermana ta Inglaterra ti Margaret sbie xchiʼuk ti jutuk xa mu 80 sjabilale, tun ta misionera ta Laos, xi chale: «Ti litun ta yan lume jaʼ laj yakʼ kil ta jsat jtuk ti chikʼ tal buchʼuuk krixchanoal ta s-organisasion li Jeovae. Taje jaʼ stsatsubtasoj li xchʼunel koʼontone xchiʼuk jaʼ yakʼoj jchʼun ti jaʼ tsbeiltas s-organisasion li Jeovae xchiʼuk ti persa onoʼox chkʼot ta pasel yuʼun skotol li kʼusi tskʼane».

Ta melel, li ermanaetik ti muʼyuk to nupunemik xchiʼuk ti chtunik ta yan lume ep tajek kʼusitik labalik sba spasojik li ta yabtel Jeovae. Jech oxal, staik-o ti jkʼupil kʼoptatike (Juec. 11:40). Jech xtok, yantik x-epaj batel ti jech chlokʼ ta yoʼonton chtunike (Sal. 68:11, TNM). Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi chanop chapas li voʼote? ¿Mi xuʼ van oy kʼusitik xajel ta akuxlejal xchiʼuk ti xlik achanbeik li ermanaetik laj kalbetik skʼoplal li ta mantal liʼe? Mi jech la apase, te chavil ta asat atuk ti toj lek li Jeovae (Sal. 34:8).