XI CHAL jun prekursora ti Sylviana sbie xchiʼuk ti te van 25 sjabilale: «Kʼalal chkaʼi tsloʼiltaik kamigotak kʼu to yelan xmuyubajik ta skoj ti te chtunik ti bu skʼan ep prekursoretike, ta xa jkʼan jech chkaʼi jba ek». Xi to chale: «Akʼo mi oy ta koʼonton chibat ti bu skʼan mas koltaele, ta jnop ti muʼyuk onoʼox bu tspas kuʼune».

¿Mi oy jech avaʼioj aba junuk velta kʼuchaʼal li Sylvianae? Xuʼ van oy ta avoʼonton chbat tunan ti bu skʼan mas jkoltavanejetike, pe xuʼ van chanop xtok mi oy onoʼox bakʼin jech tspas avuʼun. Mi jaʼ jeche, ¡mu kʼu xal avoʼonton! Yuʼun li Jeovae skoltaoj ta smilal xa noʼox ermanoetik sventa stsal yuʼunik li kʼusi chmakatik-o ta spasbel mas li yabtele. ¿Kʼuxi van koltavanem li Jeovae? Sventa xkiltik junchibuk skʼelobile, kojtikintik kʼusi kʼot ta pasel li ta Madagascare, ti jaʼ li xchanibal lum joyol ta nab ti mas mukʼ ta spʼejel balumile.

Li echʼ talel lajuneb jabile, oy mas ta 70 baxbol prekursoretik xchiʼuk jcholmantaletik ti likik batel ta 11 mukʼta lumetik * sventa xbat tunikuk li ta Madagascare (ti jaʼ yosilal Africae). Li ta lum joyol ta nab taje lek tajek chaʼiik mantal li krixchanoetik tee xchiʼuk ep buchʼutik tsots skʼoplal chilik li Vivliae. Jech xtok, ta skoj ti jamal tajek li yosilal li lum joyol ta nab taje, oy epal ermanoetik ti te noʼox likemike lokʼem ta yoʼontonik ti te xbat nakiikuk li ta bikʼtal jteklumetik sventa spukbeik batel skʼoplal li lekil aʼyej ta Vivliae. ¿Mi chakʼan chavojtikin jayvoʼuk li ermanoetik taje?

Li Louis xchiʼuk li yajnil ti Perrine sbie likemik ta Francia xchiʼuk mas xa van ta 30 sjabilalik. Oy jayibuk jabil te xnopnun xchiʼukik mi chbat xcholik mantal ta yan lum. Xi chal kaʼitik li Perrinee: «Toj yan xixiʼ kʼalal mu xkojtikin ti bu chibate. Toj vokol chkaʼi yiktael li kutsʼ kalale, li jtsobobbailkutike, li jnakutike, li kʼusitik x-ayan tee xchiʼuk nop xa ox tajek xkaʼi li kʼusi ta jpaskutik tee. Pe li kʼusi mas tstsalun laj kaʼie, jaʼ li xiʼele». Akʼo mi jech laj yaʼi sba li Perrinee, la spas ta tsots yoʼonton, vaʼun li ta 2012 batik li ta Madagascare. ¿Kʼu van yelan chaʼi sba li avie? Xi chal kaʼitike: «Kʼalal ta jnopbe skʼoplal li kʼusitik echʼem tal ta jtojolalkutike, xuʼ jamal xkal ti mas xa tsots li xchʼunel koʼontone xchiʼuk kiloj ta jsat jtukkutik kʼu yelan skoltaojunkutik li Jeovae». Xi chal li Louis eke: «Labal tajek sba, yuʼun kʼalal echʼ kuʼunkutik ta sba velta li Snaʼobil slajel Kristo liʼ ta Madagascare, ¡ayik lajuneb j-estudiokutik!».

 ¿Kʼuxi la sta yip yoʼontonik sventa xkuch yuʼunik li kʼusitik la snuptanike xchiʼuk sventa teuk-o xtunike? Jaʼ ti la skʼoponik Jeovae xchiʼuk ti xvokolet la skʼanbeik stsatsal yoʼontonik yoʼ stsʼik yuʼunike (Filip. 4:13). Xi chal li Louise: «Laj kakʼkutik venta ti tstakʼ j-orasionkutik li Jeovae xchiʼuk ti chakʼbunkutik li jun oʼontonal yuʼune. Jech oxal, mas xa laj kakʼkutik venta li kʼusitik lek chkʼot ta pasel kuʼunkutik li ta cholmantale. Jech xtok, li kamigotakutik ta Franciae muʼyuk bu la stenunkutik ta yoʼontonik ek, yuʼun la stakbunkutik tal koreo elektroniko xchiʼuk karta ti la spat tajek koʼontonkutik sventa mu xilubtsajkutike» (Filip. 4:6, 7; 2 Kor. 4:7).

¿Mi oy van kʼusi lek akʼbatik yuʼun Jeova ti tsʼik yuʼunik li kʼusitik la snuptanike? Xi chal li Louise: «Li ta oktuvre ta sjabilal 2014 libatkutik li ta Chanob vun ta Vivlia sventa Yajtsʼaklomtak Cristo ti Nupunemik xae. * Li chanune te echʼ kuʼunkutik ta Francia xchiʼuk jaʼ jun mukʼta matanal laj kaʼikutik ti laj yakʼbunkutik Jeova ti mu xchʼay-o ta jolkutike». Kʼalal tsuts li xchanunike, muyubajik tajek kʼalal laj yaʼiik ti jaʼ te takatik batel yan velta li ta Madagascare.

Li Didier xchiʼuk li yajnil ti Nadine sbie te likemik ta Francia ek xchiʼuk ep xa sjabilalik. Xi chal li Didiere: «Kʼalal jkerem jtsebalkutik toʼoxe litunkutik ta prekursor. Pe kʼalal tal li oxvoʼ kalab jnichʼnabkutike, jaʼ xa lik kakʼ ta koʼontonkutik stsʼitesel. Kʼalal svaʼlejik xa oxe lik jnopkutik mi xuʼ van xbat tunkunkutik ta yan lum». Xi chal li Nadine eke: «Li kʼusi vokol tajek chkaʼie jaʼ ti chkikta komel li kalabtake, pe xi laj yalbunkutike: ‹Ximuyubajkutik tajek avuʼunik mi labatik ta yan lum sventa xakoltavanik ta cholmantale›. La stij tajek koʼontonkutik ti jech laj yalbunkutike». Jech oxal, li ta sjabilal 2010 bat tunikuk ta Madagascar kʼalal mas xa ox ta 50 sjabilalike. Xi to chal li Nadinee: «Akʼo mi nom to bu oyunkutik, nopolik noʼox ta jkʼopon jbakutik xchiʼuk li kalab jnichʼnabkutike, ximuyubajkutik tajek ti xuʼ jech jpaskutike».

Li Didier xchiʼuk Nadinee vokol tajek laj yaʼiik xchanel li malgache kʼope. Xi stseʼet laj yal li Nadinee: «Mu jtobuk to li jabilalkutike». Pe, ¿kʼusi la spasik sventa xchanik un? Veno, baʼyele jaʼ te kʼotik ta jun tsobobbail ta francés kʼop. Kʼalal echʼ kʼuuk sjalile lek xa ox chapal laj yaʼiik sventa xjelavik batel ta jun tsobobbail li ta malgache kʼope, ti jaʼ li skʼopik tee. Xi to chal kaʼitik li Nadinee: «Kʼalal chilokʼkutik ta cholmantale ep buchʼutik ta jtakutik ti kʼupil chaʼiik xchanel li Vivliae xchiʼuk tstojbunkutik tajek ta vokol ti chbat jvulaʼankutike. Ta slikebe mu to jchʼun laj kaʼi ti jech chkʼot ta pasel kuʼunkutike, jaʼ jun vaychil laj kaʼi. Lek tajek chkaʼi ti liʼ chitun ta prekursorale. Kʼalal chitots ta jujun sobe, xi chkal ta koʼontone: ‹¡Ximuyubaj tajek, yuʼun chilokʼ ta cholmantal tana!›».

Kʼalal chvul ta sjol Didier ti kʼu toʼox yelan kʼalal lik xchan li malgache kʼope, te chlik tseʼinuk. Xi chale: «Jun veltae lajelubtas li tsobajele, pe mi jsetʼ xkaʼi li skomentario ermanoetike. Muʼyuk kʼusi yan chkal, naka noʼox ta jtojbeik ta vokol kʼalal tstakʼik tale. Kʼalal laj yakʼ skomentario jun ermanae, la jtojbe ta vokol; pe  jaʼ to chkile lik spasbeikun tal satik li ermanoetik te chotolik ta spate sventa chalbeikun ti maʼuk jech li stakʼobile. Jech oxal, ta anil noʼox laj kakʼbe yan ermano ti akʼo stakʼ tale. Jaʼ to lek xa la stakʼ tal un. Veno, jech maʼ chkale».

Kʼalal ayik ta jun asamblea ta 2005 li Thierri xchiʼuk li yajnil ti Nadia sbie, laj yilik echʼ li drama ti Vayamos tras metas que honran a Dios sbie; taje jaʼ laj yakʼ ta ilel kʼu yelan echʼ xkuxlejal li Timoteoe. Kʼot tajek ta yoʼontonik li loʼil ta Vivlia taje xchiʼuk mas to ayan ta yoʼontonik ti xbat tunikuk ti bu skʼan mas jcholmantaletike. Xi chal li Thierrie: «Kʼalal tsuts li drama xchiʼuk la jtʼax jkʼobkutike, xi laj kalbe li kajnile: ‹¿Bu chijbat li voʼotik une?›. Li kajnile laj yalbun ti jaʼ jech yakal tsjakʼbe sba eke». Jech oxal, ta anil noʼox lik xchapan sbaik sventa spasik li kʼusi snopojike. Xi chal li Nadiae: «Ta kʼunkʼun la jutukajeskutik li kʼusi oy kuʼunkutike. Ta tsʼakale, ¡ta chanib xa noʼox maleta x-och-o skotol!».

Kʼotik ta Madagascar ta 2006 li Thierrie xchiʼuk ta slikebal onoʼox la skʼupinik tajek li cholmantale. Xi chal li Nadiae: «Solel xkuxet tajek koʼontonkutik, yuʼun toj lek chaʼiik mantal li krixchanoetik liʼe».

Pe kʼalal echʼ xa ox vakib jabil te chtunike, oy kʼusi tsots la snuptanik. Yuʼun balchʼuj li smeʼ Nadia ti te nakal ta Franciae; tsots bat, yuʼun la smaj sjol xchiʼuk kʼas jun skʼob. Kʼalal laj xa ox skʼoponik li sdoktor smeʼ Nadiae, la sjakʼbeik mi tskʼan chbat chiʼinatikuk ta naklej li ta Madagascare. Li smeʼ Nadia ti Marie-Madeleine sbie, 80 xa ox sjabilal, akʼo mi jech, lek laj yaʼi ti xbat li ta yan lume. ¿Kʼu yelan chaʼi sba ti ta yan xa lum bu nakale? Xi chale: «Ep to kʼusitik mu xnop chkaʼi spasel. Pe akʼo mi mu xa epuk kʼusi spas kuʼun, ep jbalil chkaʼi li ta tsobobbaile. Pe li kʼusi mas ximuyubaj yuʼune jaʼ ti xuʼ xtunik ti bu lek tajek chaʼiik mantal li jtseb xchiʼuk jniʼe».

Li Rianae jaʼ jun ermano ti mas xa jutuk ta 20 sjabilale. Te chʼi ta jun jteklum ti Alaotra Mangoro sbie xchiʼuk jaʼ jun osil ta s-esteal Madagascar ti ep kʼusitik lek xchʼie. Li Rianae lekik tajek skalifikasion tslokʼes, jech oxal, snopoj toʼox chakʼbe-o batel yipal li chanune. Pe kʼalal la xchan li Vivliae jel li snopbene. Xi chale: «Laj kakʼ ta koʼonton ti jtsutses noʼox li jchanune xchiʼuk xi jamal laj kalbe li Jeovae: ‹Mi lek lokʼ li j-eksamene, chi-och ta prekursor›». Kʼalal tsuts li xchanune, la spas li kʼusi laj yalbe Jeovae. Bat ta naklej xchiʼuk yan prekursor xchiʼuk la saʼ yabtel ti bu junchib noʼox kʼakʼal ta xemana ch-abteje. Xi jpʼel yoʼonton chale: «Jaʼ li kʼusi mas lek kʼot ta nopel kuʼune».

Li yutsʼ yalaltake mu xaʼibeik smelolal kʼu yuʼun ti laj yikta li xchanune. Xi chal li Rianae: «Li jtot, li juntot xchiʼuk li xchiʼil ta vokʼel jmukʼtote tskʼanik ti xi-och ta universidade. Pe li voʼone jpʼel-o ta koʼonton ti muʼyuk chkikta li prekursorale». Mu ta sjaliluke, li Rianae bat ta naklej ti bu chtun mas jcholmantaletike. ¿Kʼusi tijbat yoʼonton ta spasel jech? Xi chal kaʼitike: «Jun veltae och yelkʼanbeikun li kʼusitik oy kuʼune, ep kʼusitik laj yichʼbeikun batel. Taje jaʼ laj yakʼ jnop ti jaʼ mas lek ti jaʼuk ‹jtsob jkʼulejal ta vinajel› jech kʼuchaʼal laj yal li Jesuse. Jaʼ yuʼun, jaʼ mas laj kakʼ ta koʼonton stsobel li jkʼulejal ta mantale» (Mat. 6:19, 20). Li Rianae bat ta sural Madagascar ti kʼixin tajeke, jaʼ te ti bu nakal li j-antandroyetike. Taje 1,300 kilometro xil ti bu toʼox nakale. ¿Kʼu yuʼun nom to tajek ti bu bate?

Kʼalal jun toʼox u skʼan x-och elkʼanbatuk li kʼusitik oy yuʼune, lik xchanubtas ta Vivlia chaʼvoʼ viniketik ti jaʼik j-antandroyetike. La xchanbe chaʼoxpʼel skʼopik xchiʼuk lik snopbe skʼoplal ti muʼyuk bu yabinojbeik-o skʼoplal lekil aʼyejetik li epal krixchanoetik taje. Xi chale: «La jkʼanbe Jeova ti akʼo skoltaun sventa xibat ti bu nakalik li buchʼutik chkʼopojik ta tandroye».

Kʼalal kʼot li ta jteklume, laj yakʼ persa saʼel yabtel, pe muʼyuk bu la sta. Xi albat yuʼun jun vinike: «¿Kʼu yuʼun ti latal liʼe? Li krixchanoetik liʼe jaʼ te chbat saʼ yabtelik ti bu lalik tale». Kʼalal echʼ chib xemanae, bat ta asamblea rejional, pe chʼabal xa ox lek stakʼin, jech oxal, te xvulvun yoʼonton kʼusi tspas. Kʼalal slajeb xa ox kʼakʼal li asambleae, oy kʼusi tikʼbat ta svolsa yuʼun jun ermano. Jaʼ to laj yile jaʼ kʼuuk yepal takʼin ti lokʼ-o sventa sut batel li ta steklumal j-antandroyetike xchiʼuk lokʼ-o lek sventa xlik xchon yogur. Xi chal li Rianae: «Laj kaʼi kʼu yelan la skoltaun ta yorail noʼox li Jeovae. Jech xuʼ xa kuʼun jkoltaik li krixchanoetik ti muʼyuk bu yaʼiojbeik-o skʼoplal li Jeovae». Ep kʼusitik skʼan pasel xtok li ta tsobobbaile. Xi to chale: «Chib to velta ta u chakʼik ketʼes jdiskurso. Jaʼ jech la xchanubtasun  ta s-organisasion li Jeovae». Li Riana avie jech-o chchanubtas ta sventa Ajvalilal yuʼun Dios li krixchanoetik ti oy ta yoʼonton chojtikinik li Jeovae xchiʼuk ti tandroy skʼopike.

Li Jeovae yaloj ta jamal ti chakʼbe bendision li buchʼutik chakʼik persa chtunik ta stojolale (Is. 65:16). Jech ta melel, kʼalal chkakʼtik persa sventa xkuch kuʼuntik li kʼusitik ta jnuptantike xchiʼuk kʼalal chkepajes li kabteltik ta cholmantale, ta jtatik epal bendision. Kalbetik junuk skʼelobil, li Sylviana laj kalbetik skʼoplal ta slikebale la snop ti muʼyuk onoʼox bu tspas yuʼun ti chbat ti bu chtun mas jcholmantaletike. ¿Kʼu yuʼun ti jech la snope? Xi chale: «Li jun koke jaʼ mas nat 9 sentimetro jech kʼuchaʼal li june, jech oxal xikoxkun kʼalal chixanave xchiʼuk chilub tajek chkaʼi».

Akʼo mi jech svokol li Sylvianae, li ta 2014 la xchap skʼopik xchiʼuk Sylvie Ann ti jaʼ yan prekursora ta stsobobbail sventa xbatik ta jun kʼox jteklum ti 85 kilometro xil snae. Akʼo mi ep kʼusi la snuptan, kʼot ta pasel yuʼun li kʼusi oy ta yoʼontone. Maʼuk noʼox, yuʼun la sta jun kʼupil sba bendision. Xi chale: «Kʼalal naka toʼox jun jabil jvulele, laj yichʼ voʼ jun j-estudio li ta asamblea ta sirkuitoe. Doratine sbi xchiʼuk jaʼ jun tseb ti oy xa yole».

¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusitik chalik li ermanoetik ti tukʼ yakʼoj sbaik taje? Jaʼ ti chkil ta jsat jtuktik ti tskoltautik Jeova mi ta jtsʼiktik li vokolil ta jnuptantik ta skoj noʼox ti ta jkʼan chijkoltavan mas li ta cholmantale. Jech, chkiltik kʼu yelan chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Jeovae liʼe: «Vuʼun chacacʼbot atsatsal, vuʼun chajcoltaot» (Is. 41:10). Vaʼun mas to me tstsatsub ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk Jeovae. Maʼuk noʼox, yuʼun kʼalal ta jkolta jbatik ti bu chtun mas jcholmantaletik akʼo mi liʼ noʼox ta jlumaltike, jaʼ chchanubtasutik sventa spas kuʼuntik li kʼusitik ta mantal ta achʼ balumile. Li Didier laj kalbetik skʼoplal naxe xi laj yal eke: «Kʼalal chijtun ti bu skʼan mas jcholmantaletike, jaʼ chchapanutik ta sventa li kʼusi chtal ta tsʼakale». Oy tajek ta koʼontontik ti oyuk mas ermanoetik xlokʼ ta yoʼonton xchʼamik li chanubtasel taje.