Jaʼ te lichʼi ta jun lum ti Puerto Limón sbie, jaʼ te xkom ta slokʼeb Kʼakʼal ta Costa Rica. Laj yil vaxakvoʼ yalab xnichʼnabik li jtot jmeʼe, voʼon svukvoʼalun. Pe kʼalal vaxakib xa ox jabilale cham li jtote, jaʼ yuʼun stuk xa la stsʼitesunkutik li jmeʼe.

Jaʼ jkuxlejal chkaʼi li tajimol ta beisbole, yuʼun ta jbikʼtal onoʼox ta jkʼupin tajek li tajimol ta pelotae. Kʼalal chex keremun toʼoxe li-och ta jun ekipo ti muʼyuk mas chanemike. Kʼalal te xa chitajin xchiʼuk li ekipo taje xchiʼuk te xa ox van 20 jabilale, tal xchiʼinun ta loʼil jun vinik ti jaʼ yabtel ta saʼel li buchʼutik lek xtojobik ta tajimole. Jaʼ sventa xi-och ta tajimol ta jun ekipo ti lek xtojobik ta Nicaraguae. Pe ta skoj ti jaʼo ip li jmeʼe xchiʼuk ti voʼon ta jchabie, muʼyuk la jchʼam ti xibat ta naklej ta Nicaraguae. Ta mas tsʼakale, tal xchiʼinun ta loʼil yan vinik ti jaʼ onoʼox yabtel ta saʼel li buchʼutik lek xtojobik ta tajimole, sventa xitajin xchiʼuk jun ekipo ta Costa Rica. Taje lek tʼujbil li jchiʼiltak ta tajimole, pe maʼuk li buchʼutik lek xtojobike. Jaʼ to la jchʼam un. Lik tajinkun ta sjabilal 1949 kʼalal to ta 1952, oy jayibuk velta litajin ta Cuba, ta México xchiʼuk ta Nicaragua. Ta oʼloltik laj yakʼik xitajin, yuʼun jaʼ lek xitojob. Snitoj sba 17 ta velta litajin, mi jsetʼuk bu lichʼay. Solel jun to yutsil chkaʼi ti tsots chalik li jbie.

Toj kʼux ta alel, pe lik mulivajkun. Akʼo mi oy jnovia, lik jsaʼ kants. Jech xtok, lik jtambe yakubel. Jun veltae chʼay tajek jol, jaʼ to kaʼie te xa banal lisakub ta jtem, pe mi jaʼuk jnaʼ kʼuxi likʼot ta jna. Jech xtok, lek xkaʼi tajimol ta domino sventa jpas kanal takʼin xchiʼuk ta jman svunal loteria.

Jaʼtik-o och ta stestigo Jeova li jmeʼe. Akʼo mi lik yalbun li kʼusitik xchʼunoje jecheʼ echʼ svokol, yuʼun mi jaʼuk jkʼan ta skoj ti jaʼ batem ta koʼonton li tajimole. Kʼalal ta jchan tajek ti kʼu yelan skʼan xitajine, mi jaʼuk bu chiviʼnaj manchuk mi jaʼo xa yorail veʼel. Jaʼ batem ta koʼonton li tajimol ta beisbole, yuʼun solel lek tajek chkaʼi.

Pe kʼalal 29 xa ox jabilale, la jnuptan tsots jvokol kʼalal jaʼo bat jtsak kaloj li pelotae. Manchuk mi lipoxtaj, muʼyuk xa bu xitajin xchiʼuk li j-ekipo ti lek xtojobe. Akʼo mi jech, muʼyuk bu la jten ta koʼonton li tajimol ta beisbole, yuʼun ta jchanubtas  jayvoʼ jtajimoletik te ta stsʼel jnaʼ ti mu to xtojobik leke.

Li ta sjabilal 1957 libat ta s-asambleaik li stestigotak Jeova ti te yakal ch-echʼ yuʼunik ta jun estadio ti bu ayemun ta tajimole. Kʼalal te chotolun jkʼeloje, toj labal sba laj kil ti kʼu yelan lek snaʼ x-ichʼvanik ta mukʼe, ti mu jaʼuk xkoʼolaj stalelalik xchiʼuk li krixchanoetik ti chkʼot skʼelik li tajimol ta beisbole. Jaʼ la stij koʼonton sventa xlik jchan Vivlia xchiʼuk li stestigotak Jeovae xchiʼuk ti xibat ta stsobajelike.

Toj labal sba laj kaʼi li kʼusitik la jchan ta Vivliae. Jtose jaʼ ti laj yalbe skʼoplal Jesus ti chcholik lekil aʼyejetik ta slajebal kʼakʼal li yajchankʼoptake, ti jaʼ jech ta spasik ta spʼejel Balumile (Mateo 24:14). La jchan xtok ti muʼyuk bu chtojatik ta xcholel mantal li melel yajtsʼaklomtak Kristoe. Yuʼun xi onoʼox yaloj li Jesuse: «Ta moton la-akʼbatik, jaʼ jech ta moton xavakʼik ek» (Mateo 10:8).

Kʼalal ta jchan batel li kʼusi chal Vivliae, ta jkʼel mi jaʼ jech tspasik li stestigotak Jeovae. Toj labal sba laj kil ti kʼu to yelan chakʼbeik yipal ta xcholel li lekil aʼyejetik ta sventa Ajvalilal yuʼun Dios ta spʼejel Balumile. Laj kil xtok ti toj lek yoʼontonike, ti jaʼ jech tspasik ti kʼu yelan la xchanubtas yajtsʼaklomtak li Jesuse. Jech oxal, kʼalal la jkʼel li kʼusi laj yal Jesus ta Markos 10:21: «Laʼ tsʼakliun» ti xie, kʼot ta koʼonton sventa xikʼot ta stestigo Jeova.

Pe mu kʼunuk laj kaʼi li kʼusitik skʼan jpase. Jech kʼuchaʼal liʼe, oy jayibuk jabil litajin jujun xemana ta lotería nacional sventa xkakʼ venta mi jpas-o kanal li jnumero sventa suerte ta alele. Pe li ta Vivliae jamal chal ti muʼyuk lek chil Dios ti buchʼutik chichʼik ta mukʼ «li dios [...] ti jaʼ chacʼ cʼusitic lec ta jtatique [o sventa suertee]» xchiʼuk ti muʼyuk lek chil li pichʼ oʼonton ta skʼanel kʼusitike (Isaías 65:11; Kolosenses 3:5). Jaʼ yuʼun laj kikta li tajimole. Li sba domingo ti kʼalal muʼyuk xa la jman li vunetik sventa loteriae, ¡jaʼo la spas kanal li jnumero sventa suerte ta alele! La slabanikun li krixchanoetik ta skoj ti muʼyuk xa litajin li xemana taje xchiʼuk la sujikun tajek sventa xitajin yan velta, pe muʼyuk la jchʼun. Jaʼ jech kom-o kuʼun li tajimol ta takʼine.

Kʼalal jaʼo xa lik jel jtalelale xchiʼuk ti laj kichʼ voʼ li ta s-asamblea stestigotak Jeovae, la jnuptan jun preva (Efesios 4:24). Yuʼun kʼalal lisut tal ta otel ti ikʼ xa ox osile, te vaʼal smalaojun ta tiʼna jun tseb ti jnovia toʼoxe. Xi laj yalbune: «Soban un Sammy, jchiʼin jbatik». «¡Moʼoj!», xkut ta ora. La jvulesbe ta sjol ti jaʼ xa yakal chkakʼ ta jkuxlejal li mantaletik ta Vivlia ta sventa li jtalelaltike (1 Korintios 6:18). Xi la stakʼbune: «¡Jeʼ! ¡Mu jchʼun chkaʼi!». Vaʼun lik yalbun ti muʼyuk mas tsots skʼoplal li kʼusi chal Vivlia ta sventa li mulivajele xchiʼuk te xvulvun chalbun ti akʼo xlik jnovioin jbakutik yan veltae. Pe li-och ta jkuarto, vaʼun la jbaj lek ta yave. Li avi une, ximuyubaj chkal ti jech-o tukʼ kakʼoj jba ti kʼalal lik jel jtalelal xchiʼuk ti kʼalal li-och ta stestigo Jeova ta sjabilal 1958.

Skʼan jtsʼiba ta jlikuk livro yaʼel skotol li kʼusitik lekik jtaoj ta skoj ti ta jchʼun li beiltaseletik ta Vivliae. Jlom ti kʼusitik lek jtaoje jaʼ ti oy lek kamigotake, ti oy lek sbalil jkuxlejale xchiʼuk ti ximuyubaj ta melele.

Lek to xkaʼi xitajin li ta beisbole, pe maʼuk xa baʼyel kakʼoj ta jkuxlejal. Laj kichʼ lek ojtikinel ta skoj li tajimole xchiʼuk la jpas-o lek kanal takʼin, pe taje j-echʼel be noʼox. Li kʼusi te-o sbatel osile jaʼ ti lek xkil jba xchiʼuk li Diose xchiʼuk li kermanotake. Yuʼun xi chal li Vivliae: «Ta xjelav li balumile xchiʼuk li kʼusi tskʼan yoʼontone, pe te chkom-o sbatel osil li buchʼu tspas kʼusi tskʼan yoʼonton Diose» (1 Juan 2:17). Yan-o xa kʼusi ti batsʼi lek tajek chkaʼie: jaʼ li spasbel yabtel Jeovae xchiʼuk ti te xa oyun ta steklumale. Taje jaʼ li kʼusi mas tsots skʼoplal chkaʼi ta jkuxlejale.