Te lichʼi ta Ancram, jun bikʼit lum ti jaʼ estado yuʼun Nueva Yorke. Li ta jlumale oy ep ranchoetik ti oy ep xvakaxik ti lek chakʼ yaʼlel xchuʼe. Mi xanaʼike, jaʼ mas ep li vakaxetike jaʼ jutuk li krixchanoetike.

Li kutsʼ kalale nopem xaʼiik chbatik ta chʼulna ti bu nakalunkutike. Xvul ta jol li jyayae tskusbun jxonob jujun sob domingo kʼalal skʼan toʼox xibat ta chanun sventa relijione. Chkichʼ batel jkʼox sakil Vivlia ti skʼelanojbun li jyayae. Laj kichʼkutik chanubtasel xchiʼuk jchiʼiltak ta vokʼel ti skʼan baxbolunkutikuk ta abtele, ti xi-ichʼvankutik ta mukʼe, ti jkoltakutik li jlakʼnatakutike xchiʼuk ti jtojbekutik ta vokol Dios ta skoj li kʼusitik oy kuʼunkutike.

Lilokʼ batel ta jna kʼalal mukʼun xaʼoxe xchiʼuk li-och ta maestrail. Toj ep kʼusitik lik jakʼbe jba ta sventa Dios xchiʼuk ta sventa kuxlejal. Jun skʼelobile, oy junantik kajchanuntak ti oy lek spʼijilike, pe li jlome toj vokol chkom ta sjolik li kʼusi chchanike. Jech xtok oy jlom keremetik ti lek spasik ejersisioe, pe oy junantik ti koxo, maʼsat o yan kʼusi snuptanojik. Taje toj chopol chkil. Bakʼintike, xi chalbeikun li stot smeʼik ololetik ti oy svokolike: «Jaʼ jech la skʼan yoʼonton Dios». Ta jakʼbe jba ti kʼu yuʼun chakʼ Dios ti oy svokol chvokʼ li kʼoxetik ti muʼyuk smulike.

Xi ta jakʼbe jba xtoke: «¿Kʼusi van skʼan jpas li ta jkuxlejale?». Chjelav noʼox batel li jabile, pe muʼyuk kʼusi jpasoj ti oy lek sbalile. Likemun tal ta jun utsʼ alalil ti lek stalelalike, li chanunaj ta lekil eskuela xchiʼuk toj lek chkaʼi li kabtel jtaoje. Pe muʼyuk jun koʼonton chkaʼi jba. Li kʼusi noʼox xuʼ jpase, jaʼ ti xinupun, xkil kalabtak, ti xinaki ta jpʼejuk na ti alakʼ sbae, ti xi-abtej-o batel jaʼ to ti kʼuxi jpas juvilare xchiʼuk ti te xinaki li ta snail buchʼu oy xa sjabilalik kʼalal mi meʼelun xaʼoxe. Ta jakʼbe jba mi jaʼ skotol-o li jkuxlejal taje.

Kʼalal jaʼo yorail kʼepelale li-ay ta vakasion ta Europa xchiʼuk yan maestraetik. Ay jkʼelkutik li chʼulna ta Westminster, li chʼulna ta Notre-Dame ta París, li Vaticanoe xchiʼuk  yantik. Ta buyuk noʼox ti li-aye ta jakʼbeik li kʼusi ta jkʼan ta jnaʼe. Kʼalal lisut batel ta jna ti te xkom ta Sloatsburg (Nueva York), ay jvulaʼan epal chʼulnaetik pe mi junuk la stakʼbeikun li kʼusi ta jkʼan ta jnaʼe.

Jun veltae, oy kʼusi oxtos la sjakʼbun jun kajchanun ti lajcheb sjabilale. Li baʼyele, la sjakʼbun mi jnaʼoj ti jaʼ stestigo Jeovae. Laj kalbe ti jnaʼoje. Li xchibale, la sjakʼbun mi ta jkʼan ta jnabe mas skʼoplal li stestigotak Jeovae. Laj kalbe xtok ti tanae. Li ta yoxibale, la sjakʼbun bu nakalun. Kʼalal laj kalbee, laj kakʼkutik venta ti nopol noʼox xil sba li jnakutike. Muʼyuk bu la jnop jsetʼuk ti tsjelbun-o jkuxlejal li oxib sjakʼobil taje.

Ta tsʼakal jutuke, ta visikleta tal skʼelun ta jna li kʼox tsebe, vaʼun lik yakʼbun chanubtasel ta Vivlia. Li kʼusi jakʼojbe epal jnitvanejetik ta relijione jaʼ li kʼusi la jakʼbe eke. Li kʼox tsebe ta anil noʼox laj yakʼbun kil ta Jvivlia li stakʼobile, taje mu jechuk la spasik li jnitvanejetik ta relijione. ¡Mu jchʼun chkaʼi ti te onoʼox ta Vivlia li kʼusi ta jkʼan ta jnabe skʼoplale!

La skoltaun li kʼusi la jchan ta Vivliae. Jech xtok toj labal sba laj kaʼi li kʼusi chal 1 Juan 5:19 ti xi chale: «Skotol li krixchanoetike oyik ta sjuʼel li buchʼu toj chopole». La spatbun koʼonton xtok ti la jnaʼ ti jaʼ chakʼ vokolil li Satanase maʼuk li Diose xchiʼuk ti jaʼ chakʼbe slajeb vokolil li Diose (Apokalipsis 21:3, 4). Laj kakʼ venta ti kʼun ta aʼiel li kʼusi chal Vivlia kʼalal lek chalbeik smelolale. Ta skoj ti lajcheb sjabilal li buchʼu chakʼbun chanubtasele la skoltaun yoʼ xkakʼ venta ti buchʼuuk noʼox ti chchanubtasvane, li kʼusi chal Vivliae jaʼ melel.

Akʼo mi jech, ta jkʼan ta jkʼel mi chakʼ ta xkuxlejalik li kʼusi chalik li stestigotak Jeovae. Yuʼun li kʼox tsebe chalilanbun ti oy slekil yoʼontonik xchiʼuk oy smalael yuʼunik li melel yajtsʼaklomtak Kristoe (Galatas 5:22, 23). La jnop chkakʼ ta preva. Jun veltae yalel xa mal kʼakʼal likʼot ta jna sventa xkichʼ chanubtasel. La jakʼbe jba mi te tsmalaun xchiʼuk mi chkap sjol. Kʼalal likʼote, laj kil ti te chotol ta stiʼ jnae. Tal snupun ta anil ta jkaro xchiʼuk xi laj yalbune: «Chibat xaʼox ta jna sventa chbat kalbe jmeʼ ti akʼo skʼopon batel polisia xchiʼuk ti akʼo kʼopojuk batel ta ospitaletike. Ta skoj ti mu xanaʼ echʼem ora xavule, la jnop mi oy kʼusi la anuptan. ¡La jvul tajek koʼonton!».

Oy jun velta xtoke, oy kʼusi laj jakʼbe akʼo mi jnaʼoj ti mu kʼunuk chaʼi li jun kʼox tseb ti lajcheb sjabilale. Ta jkʼan ta jkʼel mi tsvules ta sjol stuk li kʼusi tstakʼbune. Kʼalal la jakʼbee muʼyuk stseʼet sat la skʼelun xchiʼuk xi laj yalbune: «Taje toj tsots ta takʼel. Ta jtsʼiba ta vun sventa jakʼbe li jtot jmeʼe». Kʼalal ay skʼelun ta yan veltae yichʼoj batel jlik revista Li Jkʼel osil ta toyole ti te tstakʼ li kʼusi ta jkʼan ta jnaʼe. Taje jaʼ li kʼusi lek laj kil ta stojolal li stestigotak Jeovae: li svunike ta Vivlia lokʼem jaʼ yuʼun la stakʼ skotol li kʼusi ta jakʼbe jbae. La jchan-o batel Vivlia xchiʼuk li kʼox tsebe, jun jabil ta tsʼakale lipas ta stestigo Jeova. *

Kʼalal la jtabe stakʼobil skotol li kʼusi toʼox ta jakʼbe jbae, oy ta koʼonton chkalbe yaʼi skotol krixchanoetik (Mateo 12:35). Ta slikebale, li kutsʼ kalale muʼyuk lek laj yaʼiik ti la jel li kʼusi toʼox jchʼunoje, pe ta mas jelavele lik lekubuk yoʼontonik. Kʼalal kuxul toʼox li jmeʼe la xchan Vivlia ek. Akʼo mi muʼyuk laj yich voʼ, pe jnaʼoj ti oy ta yoʼonton tun ta stojolal Jeova ti jechuke.

Li ta 1978 linupun xchiʼuk Elias Kazan, li ta 1981 bat tunkunkutik ta Betel ta Estados Unidos. * Kʼux ta alel, pe chanib jabil mas tsakale cham li Eliase. Akʼo mi jech, li voʼone te likom ta Betel. Taje la skoltaun sventa oyuk noʼox kʼusi jpas xchiʼuk la spatbun koʼonton.

Li ta 2006 linupun xchiʼuk Richard Eldred, ti te chtun ta Betel eke, li avie teunkutik-o ta Betel xchiʼuk ta jkʼupinkutik tajek li kʼusi ta jpaskutike. Kʼalal lik jchan li Vivliae la stakʼ li kʼusi toʼox ta jakʼbe jbae xchiʼuk la skoltaun sventa oyuk sbalil li jkuxlejale... skotol taje jaʼ koliyal li oxtos kʼusi la sjakʼbun li kʼox tsebe.