Ulandu Womuenyo

Nda Kuata Ukamba la Vamanji va Kuka Haivo Vakualondunge

Ulandu wa Lomboluiwa la Manji Elva Gjerde

Eteke limue, konjo yetu kueyile ulume umue wa kuka, kuenje, wa eca elungulo liwa ku isia yange okuti, lia pongolola omuenyo wange. Tunde kotembo yaco, pa pita ale 70 kanyamo. Oku upisa keteke liaco, omanu valua va ndi kuatisa oku pongolola omuenyo wange. Omo liapongoloko aco, nda fetika oku velisapo ukamba wange lomanu okuti, ocina cikuavo ci sule. Cilo, ndi lombolola ulandu wange.

NDA citiwa kunyamo wo 1932, volupale luo Sidinei, kofeka yo Australia. Ndaño olonjali viange via tavele ku Suku, pole, ka via kuatele ocituwa coku endaenda konembele. Mãi yange wa enda oku ndi sapuila hati, nda nda linga ovina ka via sungulukile, Suku o ka ndi kangisa. Olondaka viaco, via ndi kokela oku kuatela usumba Suku. Pole, nda solele calua Embimbiliya. Eci sohãyi yange a enda oku tu pasuisa kesulilo liosemana, wa enda oku ndi lomboluila asapulo awa Embimbiliya. Oloneke viosi, nda enda oku u kevelela oco a tu pasuise vali.

Eci nda kala umalẽhe, isia yange wa solele oku tanga alivulu amue mãi yange a tambula kukãi umue wa kuka, okuti wa kala Ombangi ya Yehova. Ovina isia yange a enda oku tanga, vio komõhisa calua kuenje, wa tava okuti Olombangi Via Yehova, viu longisa Embimbiliya. Eteke limue kekumbi, eci manji umue a kala oku u longisa Embimbiliya, isia yange ka yonguile okuti ndi yevelela ombangulo yavo. Kuenje, wa ndi tuma oku kala konyima yula, pole, manji yaco wo pulisa hati: “Momo lie Elva ka tumãlela ponẽle yetu?” Epulilo eli, lieya oku ndi kuatisa oku linga apongoloko alua, kuenje, nda fetika oku kuata ukamba la Yehova, Suku yocili.

Noke, nda fetika oku endaenda kolohongele kumue la isia yange. Ovina a lilongisa, vio vetiya oku linga apongoloko alua. Kuenje, wa fetika oku likandangiya konyeño. Ovituwa viaye via vetiya mãi yange la mume wange Frank, oku endaenda kolohongele. a Vosi yetu kakuãla, tua kula kespiritu, kuenje, tua papatisiwa. Ovina manji yaco wa kuka a ndi longisa, via ndi vetiya oku linga apongoloko alua.

OKU IÑILA KUPANGE WOTEMBO YOSI

Eci nda kala omõla, nda kuata ukamba la vamanji va kuka va kala vekongelo lietu. Umue pokati kavo, manji Alice Place, okuti, eye wa kundila tete epata lietu, kuenda ndo tendele nda inakulu yange. Eye wa ndi longisa oku kundila omanu, kuenda wa ndi sapuila ovina nda sukilile oku linga oco ndi papatisiwe. Kuenje, eci nda tẽlisa 15 kanyamo, nda papatisiwa.

Noke nda linga ukamba la manji umue o tukuiwa hati, Percy kumue lukãi waye Margaret Dunham. Ukamba waco, wa ndi kuatisa calua vokuenda kuotembo. Nda solele oku lilongisa olokonda, kuenda utima wange wa tekelele calua kuloño waco. Manji Percy kumue lukãi waye Margaret, va kala olomisionaliu  kuenda va talavaya volupale luo Latvia oku upisa kunyamo wo 1930. Eci Voluali luosi mua pita Uyaki Wavali, una wa fetikila ko Europa, vamanji yaco va lalekiwa oku enda ko Betele yo ko Australia ya kala vosanjala yimue, volupale luo Sidinei. Manji Percy kumue lukãi waye, va ndi solele calua. Ovo va enda oku lombolola ovolandu alua va kuata kupange wumisionaliu. Noke, nda limbuka okuti, oku longisa Embimbiliya, ku nena esanju lia velapo okuti, oku longisa olokonda ci sule. Omo liaco, nda nõlapo oku iñila kupange wumisionaliu.

Manji Dunham kumue lukãi waye, va ndi sapuila vati, oco ndi iñile kupange wumisionaliu, tete ndi sukila oku kala ukundi wavelapo. Kuenje, kunyamo wo 1948, eci nda tẽlisa 16 kanyamo, nda iñila kupange wakundi va velapo kumue lamalẽhe vakuavo va kala vekongelo lietu lio Hurstville, volupale luo Sidinei.

Vokuenda kuanyamo akuãla a kuamamo, nda kundila valupale akuãla, vovikanjo vio Nova Gales yo Kombuelo, kuenda ko Queensland. Omunu watete nda longisa Embimbiliya, Betty Law, (okuti, cilo o tukuiwa hati, Remnant). Manji Betty, wa kala ufeko umue ukuacisola, haeye ukulu wange okuti, tua likambela anyamo avali. Noke, ndeya oku talavaya kumue laye kupange wakundi va velapo volupale luo Cowra lu sangiwa ocinãla ci soka 230 kolokilometulu kombuelo yolupale luo Sidinei. Ndaño ka tua kalele otembo yalua kupange waco, tua kuata ukamba walua.

Ndaño nda tambuile ocikele coku kala ukundi olikasi, pole, nda ilukila volupale luo Narrandera lua kala ocinãla ci soka 220 kolokilometulu kombuelo yolupale luo Cowra. Ekamba likuavo ndeya oku tambula kupange wakundi valikasi, manji umue ukuambili o tukuiwa hati, Joy Lennox (okuti cilo o tukuiwa hati, Hunter). Manji yaco, ukulu wange okuti, tua likambelavo anyamo avali. Kotembo yaco, etu lika tua kala Olombangi Via Yehova volupale. Ame kumue la manji Joy, tua kala konjo yulume umue o tukuiwa hati, Ray lukãi waye Esther Irons. Ovo kumue lomõla wavo wulume kuenda vatatu vakãi, va lekisa onjongole yoku lilongisa Embimbiliya. Vokuenda kuosemana, Ray kumue lomõlavo ulume va enda oku lisa olomeme kuenda oku talavaya vepia liotiliku lia kala ocipãla lolupale. Pole, Esther kumue lomãla vafeko va enda oku linga upange wo vonjo. Olosemana viosi vo Calumingu kekumbi, ame kumue la manji Joy, tua enda oku teleka ondalelo yepata lia Irons kuenda eci ci soka 12 kalume vana va kala konjo yepata liaco okuti, olonalavayi viupanga womboyo. Upange woku teleka okulia, wa tu kuatisa oku kuata olombongo. Eci tu mãla oku lia, tu yelisa ohondo, kuenje, tu linga elilongiso Liutala Wondavululi lepata liaco. Vokuenda kuotembo ulume waco Ray kumue lukãi waye Esther, kuenda omãla vavo vakuãla, va linga Olombangi Via Yehova, kuenje, veya oku tiamẽla Kekongelo lio Narrandera.

Kunyamo wo 1951, nda endele Kohongele Yofeka Yolombangi Via Yehova ya lingiwila volupale luo Sidinei. Kohongele yaco, nda kala konjango yakundi votembo yosi vana va yonguile oku enda kupange wumisionaliu. Konjango yaco kua kala eci ci pitahãla 300 komanu. Manji Nathan Knorr wa tundile ko Betele yo ko Brooklyn, eye wa songola onjango yaco, kuenje, wa vetiya vamanji oku kundila olondaka viwa kolonepa viosi violuali. Tua sola calua olondaka a tu sapuila. Vamanji valua va kala konjango yaco, va tumiwile oku kundila esapulo Liusoma Kombuelo yo Kalunga ko Pasifiku kuenda kovikanjo vikuavo. Kunyamo wo 1952, nda kala pokati keci ci soka 17 komanu va lalekiwile kocisoko cekũi lecea Kosikola yo Gileada. Kuenje, eci nda kuata 20 kanyamo, nda tẽlisa ocimãho cange coku iñila kupange wumisionaliu.

NDA SUKILILE OKU LINGA APONGOLOKO

Elongiso nda tambula kosikola yo Gileada, lukamba nda kuata la vamanji lia vokiya ukũlĩhĩso wange Wembimbiliya kuenda lia pamisa ekolelo liange, loku ndi kuatisa oku lekisa ovituwa viwa. Eci nda kala  umalẽhe, nda kuatele ocituwa cokuti, ovisimĩlo viange ovio lika via velapo, kuenda nda enda oku kisika vakuetu oku tava kovisimĩlo viange. Nda kuata ocituwa coku yuvula akamba. Onjanja yimue, eci nda mola okuti Manji Nathan wa kala oku tasula ombunje lamalẽhe vo ko Betele, sia ci solele.

Omo okuti alongisi vo Kosikola yo Gileada va loñolohele calua, va limbuka okuti, ndi kuete ocitangi cimue. Kuenje, va lekisa ocisola kokuange, kuenda va ndi kuatisa oku pongolola ovisimĩlo viange. Noke, nda fetika oku limbuka okuti, Yehova eye Suku ukuacisola, ukualopandu, ka temẽle, kuenda wa lianja lomanu. Vamanji tua pindisiwila kumosi, va ndi kuatisavo. Ndi ivaluka olondaka via manji umue wa popia hati: “A Elva, Yehova ka kangisa omunu. Eye ka ku kisika oku linga ocina cimue ku tẽla!” Olondaka viamanji yaco, via ndi vetiya calua.

Eci tua mãla osikola yo Gileada, ame kumue la vamanji vakuãla, tua tumiwa kofeka yo Namibia vo Afrika. Kuenje, tua fetika oku longisa Embimbiliya kueci ci soka 80 komanu. Nda solele calua ofeka yo Namibia, lupange umisionaliu, pole, nda kuata ongeva lekamba limue nda solele calua nda kũlĩha ko Gileada okuti, wa tumiwile kofeka yo Suisa. Kuenje, eci nda tẽlisa unyamo umosi ko Namibia, nda endele ko Suisa oku ka lisanga lamanji nda kala oku namulãla laye. Noke yolohuela vietu, nda fetika oku kuatisa ulume wange kupange woku nyula akongelo.

POKU LIYAKA LOVITANGI

Noke yoku tẽlisa anyamo atãlo kupange woku nyula akongelo, tua lalekiwa oku kala ko Betele yo ko Suisa. Nda sanjukile calua omo lioku kala ko Betele kumue la vamanji va loñoloha kespiritu.

Noke nda pita locitangi cimue ca ndi nenela esumuo lialua. Nda limbuka okuti, ulume wange wa ndi lueyela, kuenda wa lueyelavo Yehova. Kuenje, tua litepa. Ocitangi caco, ca ndi kokela esumuo lialua! Nda sia kuatele akamba vocili ko Betele, nda sia tẽlele oku liyaka locitangi caco. Poku sapela lavo, va enda oku ndi yevelela lesumbilo, kuenda eci ndi kuata onjongole yoku puyuka, ovo va ngecelela. Olondaka viavo vielembeleko via ndi kuatisa oku liyaka locitangi caco, kuenda via pamisa ukamba wange la Yehova.

Ndi ivaluka olondaka via manji umue ukãi wa kuka, o tukuiwa hati, Madge Dunham okuti, ovitangi a liyaka lavio, vio pamisa kespiritu. Eye wa ndi sapuila hati: “A Elva, kupange wove woku vumba Yehova, o ka liyaka lovitangi vialua, pole, citava okuti, oloseteko viaco, vi tunda kakamba vove. Eci o pita lovitangi viaco, pamisa ukamba wove la Yehova. Ivaluka okuti, ku kasi oku vumba omanu ka va lipuile!” Elungulo lia manji Madge, lia ndi kuatisa oku liyaka lovitangi viaco. Kuenje, nda likuminya okuti, ekandu ulume wange a linga, ka li tepulula ukamba wange la Yehova.

Noke, nda tiukila kofeka yo Australia, kuna ndeya oku talavaya kupange wakundi valikasi, ocipepi lepata liange. Vungende tua linga Vokalunga, nda lomboluila atosi amue Embimbiliya komanu tua lingila kumosi ungende vowato. Pokati komanu vaco, pa kala ulume umue wo kofeka yo Noruega o tukuiwa hati, Arne Gjerde okuti, ka sapelele la vakuavo. Pole, wa sola ovina nda kala oku popia. Noke, Arne wa ndi nyula kolupale luo Sidinei, kuna nda kala lepata liange. Eye, wa kula lonjanga kespiritu, kuenje, wa linga Ombangi ya Yehova. Kunyamo wo 1963, nda tokekisa laye olohuela, kuenje, eci pa pita anyamo avali, tua cita omõla wetu ulume o tukuiwa hati, Gary.

NDA LIYAKA LOCITANGI CIKUAVO

Ame kumue lulume wange Arne, kuenda omõla wetu Gary, tua yonguile oku kuata epata limue lia  sanjuka. Kuenje, ulume wange Arne, wa vokiya onjo yetu oco tu tate olonjali viange via kuka. Noke yanyamo epandu tunde eci tua tokekisa olohuela vietu, tueya oku liyaka lovitangi vialua. Ulume wange wa kuatiwa luvei wo kanser. Osimbu a kala oku tatiwila kosipitali, nda enda oku u nyula. Ndaño uvei waco wa kala oku tepuluka, pole, weya oku li vokiya, kuenje, wa fetika oku amboka. Nda simĩle okuti, o kala lika komuenyo olosemana vimue. Pole, ka file. Noke wa tiukila konjo, kuenje, nda fetika oku u tata toke eci a kaya. Vokuenda kuotembo, wa fetika oku ñuala ñuala, kuenda oku tẽlisa ocikele caye coku kala ukulu wekongelo. Omo okuti wa sanjukile calua lomanu, ca ndi kuatisa oku u tata.

Kunyamo wo 1986, uvei wulume wange wa tiuka vali. Omo okuti otembo yaco olonjali viange via fa ale, tua ilukila Kolomunda vimue via posoka, via kala ocipãla lolupale luo Sidinei, kuna tua sanga akamba vetu. Noke omõla wetu Gary, wa kuela ufeko umue ukuekolelo o tukuiwa hati, Karin kuenje, va tu laleka konjo yavo okuti, tua kalako kakuãla. Noke yolosãi vimue, ame kumue lulume wange, tua ilukila vonjo yimue yitito ya kala ocipãla lavo.

Ulume wange wa pita 18 kolosãi loku vela, kuenje, wa sukilile ekuatiso lialua. Omo okuti, nda kala otembo yalua konjo, nda enda oku pita olowola vivali veteke loku tanga Embimbiliya, kumue lalivulu a sandekiwa lukuenje wa lunguka. Elilongiso liaco, lia ndi kuatisa oku limbuka ndomo ndi liyaka loku vela kulume wange. Tua enda oku pasuisiwa la vamanji va kuka va kala vekongelo lietu okuti, va pitavo lovitangi ndevi vietu. Apasu aco, a pamisa ekolelo liange! Ulume wange wa fa kosãi ya Kupupu kunyamo wo 2003, lelavoko liepinduko palo posi.

EKUATISO LIMUE LIA VELAPO

Eci nda kala umalẽhe, nda kuata ovisimĩlo viesanda. Pole, olonjanja vimue ka tu pondola oku kuata ovina tu yongola. Nda tambula asumũlũho alua, pole, nda liyakavo lovitangi vivali okuti, via ndi nenela esumuo lialua. Ocitangi catate, oku linyãla lulume wange watete, omo lioku ndi lueyela. Cavali, ulume ukuavo nda kuelele, wa fa loku vela. Pole, nda tambula olonumbi via ndi lembeleka calua. Nda tambulavo ekuatiso lia Yehova Suku, “Ukuasimbu.” (Dan. 7:9) Alungulo aye, a ndi kuatisa oku kuata ovituwa viwa, kuenda a ndi nenela asumũlũho alua kupange wumisionaliu. Eci ndi liyaka lovitangi, ‘Yehova o ndi kuatisa kuenda o pamisa utima wange lohenda yaye.’ (Osa. 94:18, 19) Nda sanjukilavo ekuatiso liocisola nda tambula kepata liange, kuenda ‘kakamba vocili poku liyaka lovitangi.’ (Olosap. 17:17) Vamue pokati kakamba vaco, vamanji vana va kuka.

Yovi wa pula hati: “Anga hẽ akulu vendamba ka va kuete olondunge lukũlĩhĩso wiya loloneke?” (Yovi 12:12, NW) Poku sokolola ovitangi nda liyaka lavio, ci ndi kuatisa oku tambulula okuti, akulu vendamba va kuete olondunge vialua. Momo alungulo lelembeleko nda tambula kokuavo, lukamba nda kuata la vamanji va kuka, ca ndi kuatisa calua. Ngeca olopandu omo liukamba waco.

Cilo nda tẽlisa 80 kanyamo. Ovitangi nda liyaka lavio, via siata oku ndi kuatisa oku lekisa ohenda ku vamanji vana va kuka va sukila ekuatiso. Ndi sole oku va nyula kuenda oku va kuatisa. Pole, ndi solevo oku kuata ukamba lamalẽhe. Ongusu lesanju liavo, via siata oku ndi vetiya calua. Nda umalẽhe o pinga onumbi, ale ekuatiso limue, ndi ci tenda okuti, esumũlũho limue lia velapo.

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Elitalatu kemẽla 14]

Ceci nda kala kupange wakundi valikasi la manji Joy Lennox kolupale luo Narrandera

[Elitalatu kemẽla 15]

Manji Elva kumue lepata lio Betele ko Suisa, kunyamo wo 1960

[Elitalatu kemẽla 16]

Ceci nda tata ulume wange Arne eci a kala oku vela