Eci nda tẽlisa anyamo atatu isiange, kumue la isia yumalẽhe, kuenda sekulu yange, va tualiwa kocila coku kangisila omanu omo lioku likala oku enda ku sualãli. Isiange eye lika wa puluka. Kunyamo wo 1947, noke Liuyaki Wavali wa pita Voluali, eye wa tiuka konjo pole wa teka onengo voluongo. Ndaño ka kuatele uhayele, pole, wamamako lekolelo.

Eci nda tẽlisa anyamo ecea epata lietu kumue Lolombangi vikuavo via Yehova, tua tualiwa ko Sibéria. Keteke 6 kosãi Yevambi Linene yunyamo wo 1949, tua ambatiwa volokalosa. Noke yoloneke 12, tua linga ungende weci ci soka 6.400 kolokilometulu, kuenje, tua pitĩla pocitumãlo coku londela vomboyo ko Lebyazhe. Ombiali yo pocitumãlo caco ya kala oku tu lavoka. Eci tua pitĩla, tua tepiwa vovimunga vitito kuenda tua kapiwa kovitumãlo via litepa. Tua kapiwa vohondo yimue yitito yosikola. Kuenje, tua tipuiwa, kuenda tua tatiwa lãvi. Noke, ukãi umue wa kuka wa kala letu, wa imba ocisungo ca sonehiwa Lolombangi Via Yehova vokuenda Kuyaki Wavali wa pita Voluali. Ka papitile otembo yalua, kuenje vosi va likongela kokuaye loku imba ocisungo caco.

“Vamanji valua va tualiwa kupãla.

Vamue va tualiwa konano, vakuavo ku tundilo wofeka yaco.

Omo lioku linga upange wa Suku, va kangisiwa volonjila via litepa kuenda va pandikisa toke kolofa.”

Noke, tua fetika oku endaenda kolohongele vioku lilongisa Embimbiliya Vovialumingu viosi kocitumãlo cimue ca kala ci soka 13 kilometulu oku tunda konjo yetu. Eteke limue tua tunda omẽle yociteketeke okuti kua kala ombambi yalua (-40°C). Ci pitãhala singuenda komanu tua kala vohondo yimue yitito. Noke, tua fetika oku imba ovisungo vimue, loku likutilila kuenda oku sapela catiamẽla kovolandu amue Embimbiliya. Tua ci linga votembo yi pitahãla owola. Noke yoku imba ovisungo vialua, tua konomuisa apulilo Embimbiliya. Poku ci linga, ca pamisa ekolelo lietu!

Kunyamo wo 1960, Olombangi Via Yehova via kala kumandekua, via tambula elianjo. Ndaño tua kala olohukũi, nda endele ko Moldávia, kuna nda li sanga la Nina, okuti olonjali viaye kuenda va pakũlu vaye va kalavo Olombangi Via Yehova. Noke tua kuela kuenje tua tiukila ko Sibéria kuna omõletu Dina a citiwila kunyamo 1964, kuenda Viktor wa citiwa kunyamo 1966. Noke lianyamo avali, tua ilukila ko Ukrania kuenda tua kala vonjo yimue yitito ko Dzhankoy, ci soka 160 kolokilometulu oku tunda ko Yalta, ko Krimeya.

Ko Krimeya upange Wolombangi Via Yehova wa tatekiwile ndeci ca pita ko União Sovietika. Pole, upange wetu ka wa tatekiwile, kuenda ka tua lambalaliwile calua. Noke, ombili Yolombangi vimue Via Yehova ya tepuluka. Momo va sokolola okuti, omo va tala ohali yalua ko Siberia, cilo va sukila oku talavaya oco va kuate ekalo liwa.

Keteke 27 kosãi Yelombo yunyamo wo 1991, tua tambula elianjo lioku linga upange wetu ndeci ca kala ko União Sovietika. Omo liaco, kua sokiyiwa oku linga ohongele yilikasi yoloneke epanduvali. Tua endele kohongele yaco ya lingiwila volupale luo Odessa, ko Ukrania, ya sokiyiwa oku fetika keteke 24 kosãi Yenyenye. Nda pitĩla kocitumalo caco eci kua kambele osãi oco ndi kuatise koku pongiya ocitumãlo combunje mua lingiwila ohongele.

Tua talavaya oloneke vialua kuenda tua enda oku pekela kolomangu vocitumãlo caco. Vamanji akãi upange wavo wa kala oku yelisa ocitumãlo coku kapa oviendelo ocipepi locila coku tasuila ombunje. Ovinene viaco via tẽla eci ci soka 70 kolotonelada. Vamanji vakuatele ocikele coku yekisa akombe, va sukilile oku sanga ocitumãlo coku yekisa 15.000 komanu. Noke, kua moleha esapulo limue lĩvi!

Keteke 19 kosãi Yenyenye eci kua kambele oloneke vitãlo oco ohongele yetu yofeka yi fetike, Ombiali yo Rusia o tukuiwa hati Mikhail Gorbachev, wa ambatiwa utiku ko Yalta, ocipepi locitumãlo tua kala. Omo liaco, va tu sapuila okuti ka ci tava oku linga ohongele yofeka. Kuenje, vamanji va fetika oku telefonalela koseketa yohongele loku pula ndoco: “Nye tu linga lolokalela kuenda omboyo tua feta ale?” Noke yolohutililo vialua, vamanji va kala olomitavaso viohongele va tu sapuila vati: “Enjui!”

Tua amamako leliangiliyo lietu, kuenda tua likutilila. Vamanji va kuata ocikele coku yekisa akombe, va fetika oku tambula vosi va tunda kolonepa vialua vio União Sovietika kuenda oku va lekisa apa va sikĩla. Oloneke viosi komẽle, Ocisoko Cohongele yofeka, ca enda oku sia o seketa yavo oco ci ka li sange lolombiali violupale. Oloneke viosi koñolosi ka kua tundaile esapulo liwa.

Votãlo keteke 23 kosãi Yenyenye, eci kua kambele eteke limosi oco ohongele yofeka yi fetike, Ocisoko Cohongele ceya lesapulo liwa liokuti: Ombiali ya ecelela okuti, tu linga ohongele yetu! Keteke liatete liohongele, noke yoku imba ocisungo kuenda oku linga ohutililo yoku fetika, tua yeva esanju lialua. Casapalo eci tua mala onepa yokekumbi, tua tunda tupu pocitumãlo cohongele ekumbi lia enda, momo tua kala oku sapela loku linga ukamba lavamanji. Pokati ka vamanji vaco, pa kala valua va lekisa ekolelo lia pama okuti, va pandikisa kotembo yovitangi.

Tunde eci kua lingiwa ohongele yofeka ya kuatisa kevokiyo liupange Wusoma, pa pita ale 22 kanyamo. Vofeka yo Ukrania mua tungiwa Olonjango vialua Viusoma, kuenda toke kunyamo wo 1991, mua kala lika 25.000 kakundi vusoma. Pole, cilo muli eci ci pitahãla 150.000 kakundi!

Epata lietu handi li sangiwa volupale luo Dzhankoy, lu kasi ocinãla ci soka 40.000 kolokilometulu. Eci tua pitĩla ko Siberia kunyamo wo 1968 ndaño kua kala apata atito Olombangi via Yehova, pole, toke cilo ko Dzhankoy kuli akongelo epandu.

Epata liange lia livokiya calua. Lia tẽla ovitumbulukila vikuãla, kuenda vosi yetu Tulombangi Via Yehova.