Pfukelani kha mafhungo

Ndo Dzhia Malofha Nga Nḓila Ine Mudzimu A A Dzhia Ngayo

Ndo Dzhia Malofha Nga Nḓila Ine Mudzimu A A Dzhia Ngayo

Ndo Dzhia Malofha Nga Nḓila Ine Mudzimu A A Dzhia Ngayo

Dokotela Ḽi Ri Anetshela Mafhungo Aḽo

NDO vha ndi fhethu hune ha funzelwa hone sibadela, ndi tshi khou vhudza maṅwe madokotela nga ha tsho ḽaho mufu. Mufu o vha e na tshilonda tshihulu tsha khenstara nahone ndo ri: “Ri nga phetha nga ḽa uri mufu o vha e na thaidzo ya uri sele tswuku dza malofha dzo vha dzo tshinyala na tswio i si tsha shuma ngauri o shelwa malofha.”

Muṅwe muphurofesa, o takuwa a amba o sinyuwa, a ri: “Ni khou amba uri ro mu shela malofha a si one?” Nṋe nda ri: “A thi khou ralo.” Ndo vha sumbedza zwifanyiso kha projector zwa zwipiḓa zwa tswio ya mufu, nda ri: “Sele tswuku dza malofha dzi khou tshinyala ndi ngazwo tswio yo swika he ya si tsha shuma.” * Vhathu a vho ngo takalela zwe nda zwi amba, na nṋe nda pfa mulomo wo oma nga u tshuwa. Naho ndo vha ndi si na tshenzhelo, ene e muphurofesa, ndo pfa uri ndi tea u ima na zwine nda khou amba.

Musi zwenezwo zwi tshi itea ndo vha ndi sa athu vha Ṱhanzi ya Yehova. Ndo bebwa nga 1943, Sendai, kha ḓorobo ine ya vha kha tshipiḓa tsha devhula tsha Dzhapani. Ndo gudela u vha dokotela ngauri khotsi anga vho vha vhe muḓivhi wa malwadze na dokotela wa vha re na thaidzo ya muhumbulo. Nga 1970, ndi kha ṅwaha wanga wa vhuvhili tshikoloni, ndo vhinga Masuko.

U Gudela U Vha Muḓivhi Wa Malwadze

Masuko o shuma vhukuma u itela u ri tikedza musi ndi khou fhedzisa tshikolo. Ndo vha ndi tshi takadzwa nga zwa mishonga. Ndo vha ndi tshi mangadzwa na u ṱhonifha nḓila ye muvhili wa muthu wa sikwa ngayo. Fhedzi ndo vha ndi sa vhuyi nda humbula uri hu na Musiki. Ndo vha ndi tshi vhona u nga ṱhoḓisiso yo itwaho kha zwa ngalafho i nga ita uri ndi vhone uri ndi khou tshilela mini. Musi ndo no vha dokotela, ndo ita phetho ya u bvela phanḓa ndi tshi gudela u vha muḓivhi wa malwadze, hune nda kona u ḓivha zwine vhulwadze ha vha zwone, zwine zwa vhu vhanga na mvelelo dzaho.

Musi ndi tshi khou ṱola vhathu vho faho nga vhulwadze ha khentsara, ndo thoma u timatima ngalafho ya u shelwa malofha. Vhalwadze vha re na khentsara vha nga vha vha si na malofha manzhi nga nṱhani ha u bvesa malofha. Nga nṱhani ha uri ngalafho ya chemotherapy i ṋaṋisa uri muthu a si vhe na malofha manzhi, madokotela a mbo ḓi themendela uri onoyo mulwadze a shelwe malofha. Fhedzi ndo thoma u zwi humbulela uri khentsara i khou phaḓalala na muvhili nga nṱhani ha uri mulwadze o shelwa malofha. Naho zwo ralo, zwi a ḓivhea ṋamusi uri muthu a shelwa malofha zwi ita uri maswole a muvhili a si tsha shuma zwavhuḓi, zwa ita uri muthu a dzule a tshi khou vha na zwilonda zwa khentsara, zwa ita uri zwi konḓele vhathu vha re na khentsara uri vha tshile. *

Mafhungo e ra thoma u amba nga hao o itea nga 1975. Muphurofesa ho vha hu ene we a vha o ranga phanḓa henefho nahone o vha e makone kha ngalafho ya zwa malofha. Ndi ngazwo o vha o sinyuwa musi ndi tshi amba uri mufu o fa ngauri o shelwa malofha. Fhedzi ndo isa phanḓa na u vha sumbedza zwifanyiso nahone mbiti dza muphurofesa dza dzika nga zwiṱuku nga zwiṱuku.

A Hu Tsha Ḓo Vha Na Malwadze Kana Lufu

Mufumakadzi wanga o dalelwa nga vhaṅwe mukegulu vhane vha vha Ṱhanzi ya Yehova nga tshenetsho tshifhinga. Vhenevho mukegulu vho shumisa ipfi “Yehova” nahone mufumakadzi wanga a vha vhudzisa uri zwi amba mini. Vho mu fhindula vha ri: “Yehova ndi dzina ḽa Mudzimu wa ngoho.” Ndi kale Masuko a tshi khou vhala Bivhili u bva vhuṱukuni, fhedzi dzina ḽa Mudzimu ḽo vha ḽo bviswa kha Bivhili ye a vha a tshi i vhala, ho ṅwalwa “MURENA.” Zwino o vha a tshi vho zwi ḓivha uri Mudzimu ndi muthu wa vhukuma a re na dzina.

Masuko o mbo ḓi thoma u guda Bivhili na vhenevho mukegulu. Musi ndi tshi vhuya hayani ndi tshi khou bva sibadela nga 1 nga maḓautsha, mufumakadzi wanga o ri: “Bivhili i amba uri malwadze na lufu zwi ḓo fhela.” Nṋe nda ri: “Zwi ḓo vha zwavhuḓi vhukuma.” A dovha a ri: “A thi ṱoḓi ni tshi ḓifhedzela tshifhinga, samusi shango ḽiswa ḽo no vha tsini.” Ndo vhona u nga u khou ṱoḓa ndi tshi litsha u vha dokotela, zwenezwi zwo ita uri ndi sinyuwe na u ita uri hu vhe na dzikhakhathi vhukati hashu.

Fhedzi mufumakadzi wanga ho ngo mphelela mbilu. O humbela Mudzimu uri a mu thuse u wana maṅwalo ane a nga ntsumbedza one. Muhuweleli 2:22, 23 yo nkwama mbilu, i ri: “Muthu u vhuyelwa nga mini nga u shuma hawe nga maanḓa na u vha hawe na lutamo lune lwa ita uri a shume nga maanḓa fhano fhasi ha ḓuvha? . . . Vhusiku mbilu yawe a i aweli. Ngauri na zwenezwi ndi mahandana.” Zwenezwi zwo vha zwi tshi kwama zwine nda khou zwi ita ngauri ndo vha ndi tshi fhedza tshifhinga tshinzhi ndi tshi khou ita mafhungo a zwa ngalafho, fhedzi ndi sa fushei.

Nga July 1975 nga Swondaha nga matsheloni, musi mufumakadzi wanga a tshi khou ya Holoni ya Ṱhanzi dza Yehova, ndo mbo ḓi tevhela. Mufumakadzi wanga o mangala musi a tshi mmbona nahone Ṱhanzi dzo nṱanganedza zwavhuḓi. U bva ḽeneḽo ḓuvha, ndo vha ndi tshi ya miṱanganoni Swondaha iṅwe na iṅwe. Hu ṱoḓaho u vha nga murahu ha ṅwedzi, ndo mbo ḓi thoma u guda Bivhili na Ṱhanzi dza Yehova. Mufumakadzi wanga o mbo ḓi lovhedzwa nga murahu ha u guda Bivhili lwa miṅwedzi miraru.

Ndo Dzhia Malofha Nga Nḓila Ine Mudzimu A A Dzhia Ngayo

Ndo guda uri Bivhili i amba uri Vhakriste vha tea u ‘iledza malofha.’ (Mishumo 15:28, 29; Genesi 9:4) Zwo nndelutshela u dzhia malofha nga nḓila ine Mudzimu a a dzhia ngayo ngauri ndo vha ndi tshi timatima uri u shelwa malofha zwi a thusa. * Ndo ḓivhudza uri, ‘Arali Musiki a tshi khou amba zwenezwo, zwi amba uri ndi ngoho.’

Ndo dovha nda guda uri tshivhi tshe ra tshi mamela kha Adamu, ndi tshone tshine tsha ita uri vhathu vha fe. (Vharoma 5:12) Nga tshenetsho tshifhinga, ndo vha ndi tshi khou guda nga ha vhulwadze vhune ha pfi arteriosclerosis, vhune ha ita uri malofha a kheṱhe. Musi ri tshi vha vhaaluwa, tsinga dzine dza tshimbidza malofha dzi a oma na u vha tsekene, zwa ita uri ri vhe na vhulwadze ha mbilu, vhulwadze vhune ha ita uri malofha a sa ye vhuluvhini na u tshinyala ha tswio. Zwo vha zwi tshi pfala uri zwenezwi zwithu zwi itiwa nga tshivhi. U bva nga tshenetshi tshifhinga, dzangalelo ḽanga kha mafhungo a zwa ngalafho ḽo mbo ḓi thoma u fhungudzea. Ndi Yehova fhedzi ane a nga ita uri hu si tsha vha na malwadze na lufu.

Nga March 1976, nga murahu ha miṅwedzi ya sumbe ndi tshi khou guda Bivhili, ndo mbo ḓi litsha zwe nda vha ndi tshi khou zwi gudela. Ndo vha ndi tshi vhona u nga ndi nga si tsha wana mushumo, fhedzi ndo mbo ḓi u wana kha tshiṅwe sibadela. Ndo lovhedzwa nga May 1976. Ndo thoma u vula nḓila kana u ḓivhadza mafhungo maḓifha tshifhinga tshoṱhe nga July 1977 ngauri ndo vhona uri ndi yone nḓila ya khwine ine nda nga shumisa ngayo tshifhinga tshanga.

U Imelela Nḓila Ine Mudzimu A Dzhia Ngayo Malofha

Nga November 1979, nṋe na Masuko ro pfulutshela fhethu he ha vha hu si na vhathu vhanzhi vhane vha ḓivhadza mafhungo maḓifha, tshivhidzoni tshi re Tshiṱirikini tsha Chiba. Ndo vha ndi tshi shuma lwa tshifhinganyana kha sibadela tsha henefho. Nga ḓuvha ḽanga ḽa u thoma mushumoni, madokotela a henefho o mbo ḓi ḓa a amba na nṋe. O mmbudzisa uri, “Samusi ni Ṱhanzi ya Yehova ,ni ḓo ita mini arali mulwadze a ri u khou ṱoḓa u shelwa malofha?”

Ndo vha vhudza nga ṱhonifho uri ndi ḓo ita zwine Mudzimu a zwi amba nga ha u shelwa malofha. Ndo vha vhudza uri hu na dziṅwe ngalafho dzine dza nga shumiswa nga nnḓa ha u shela malofha na uri ndi ḓo ita zwoṱhe zwine nda nga kona uri ndi thuse vhane nda khou vha lafha. Nga murahu ha u amba nga ha zwenezwo lu ṱoḓaho u vha lwa awara nthihi, muhulwane wa zwa u ita miaro o ri: “Ndi khou ni pfesesa. Fhedzi arali ha ḓa mulwadze o bvesaho malofha, riṋe ri ḓo mu lafha. Vhathu vho vha vha tshi dzhia onoyo muhulwane a tshi konḓisa, fhedzi nga murahu ha nyambedzano yashu, nṋe nae ro mbo ḓi vha na vhushaka havhuḓi nahone o vha a tshi ṱhonifha zwine nda zwi tenda.

Nḓila Ine Ra Dzhia Ngayo Malofha I A Lingwa

Musi ri Chiba, ho vha tshi khou fhaṱiwa ofisi ya Ṱhanzi dza Yehova, ngei Dzhapani fhethu hune ha pfi Ebina. Nṋe na mufumakadzi wanga ro vha ri tshi ya henefho luthihi nga vhege u itela u thusa vhathu vhane vha khou shuma henefho fhethu hune ha pfi Bethele. Nga murahu ha miṅwedzi i si gathi, ro mbo ḓi humbelwa uri ri ḓe ri shume Bethele ya Ebina tshifhinga tshoṱhe. Nga March 1981, ro mbo ḓi dzula kha tshifhaṱo tsha tshifhinganyana, he ha vha hu tshi dzula vhathu vha fhiraho 500 vhane vha shuma nga u ḓifunela. Nga matsheloni ndo vha ndi tshi shuma u kunakisa mabunga na fhethu ha u ṱambela henefho hune ha khou fhaṱiwa hone, nga masiari ndi tshi vha ndi tshi khou ita zwa ngalafho.

Muṅwe wa vhalwadze vhanga ho vha hu Ilma Iszlaub, we a ḓa Dzhapani nga 1949 e murumiwa, a tshi bva Australia. O vha e na mufuda wa khentsara une wa pfi leukemia nahone madokotela awe o vha o mu vhudza uri o tou salelwa nga miṅwedzi i si gathi a tshi khou tshila. Ilma o hana u shelwa malofha, a phetha nga ḽa uri u ḓo dzula Bethele u swika a tshi lovha. Nga tshenetsho tshifhinga, mishonga ine ya engedza sele tswuku dza malofha, yo vha i siho. Nga zwiṅwe zwifhinga, phurotheini dzine dza wanala kha sele tswuku dza malofha dzo vha dzi tshi vha dzi fhasi-fhasi. Fhedzi ndo ita zwine nda nga kona uri ndi mu lafhe. Ilma o dzula a tshi sumbedza uri u na lutendo lwo khwaṱhaho kha Ipfi ḽa Mudzimu u swika a tshi lovha nga January 1988. O lovha nga murahu ha miṅwaha i ṱoḓaho u vha ya sumbe naho madokotela awe o mu vhudza uri o tou salelwa nga miṅwedzi i si gathi.

Vhaṅwe vha vhathu vhane vha khou thusa davhini ḽa Ṱhanzi dza Yehova ḽa Dzhapani, vho tea u itwa miaro zwenezwi miṅwaha i tshi khou ḓi ya. Ri a khoḓa madokotela a zwibadela zwi re nga tsini nge vha shumisana na riṋe nga u ita miaro vha sa khou shumisa malofha. Kanzhi ndo vha ndi tshi vhidzwa hune ha khou itwa miaro uri ndi vhone nḓila ine ya khou itwa ngayo nahone nga zwiṅwe zwifhinga ndo thusa kha u ita muaro. Ndi livhuwa eneo madokotela ane a ṱhonifha zwine Ṱhanzi dza Yehova dza zwi tenda nga ha malofha. U shuma navho zwo nthusa uri ndi wane tshibuli tsha u vha vhudza nga ha zwine nda zwi tenda. Muṅwe wa eneo madokotela u kha ḓi tou bva u lovhedzwa uri a vhe Ṱhanzi ya Yehova.

Zwi mangadzaho ndi uri madokotela o vhuyelwa nga u ita muaro kha Ṱhanzi dza Yehova vha songo vha shela malofha. U itwa ha miaro hu songo shumiswa malofha zwo sumbedza uri zwi a vhuyedza musi hu tshi itwa miaro. Ṱhoḓisiso i sumbedza uri vhalwadze vha a ṱavhanya u fhola, vha si na thaidzo nnzhi nga murahu ha u itwa muaro.

U Bvela Phanḓa Ndi Tshi Guda Kha Dokotela Ḽihulwane

Ndi a lingedza u bvela phanḓa ndi tshi vhala nga ha zwithu zwo khwinifhadzwaho kha zwa ngalafho. Fhedzi ndi bvela phanḓa ndi tshi guda na kha Yehova Dokotela ḽihulwane. Ha vhoni zwa nga nnḓa fhedzi, u vhona zwine ra vha zwone. (1 Samuele 16:7) Samusi ndi dokotela, ndi lingedza u livhisa ṱhogomelo kha muthu, hu si kha vhulwadze hawe fhedzi. Zwenezwi zwi nthusa uri ndi ṱhogomele vhane nda khou vha lafha nga nḓila ya khwinesa.

Ndi kha ḓi shuma Bethele nahone ndi kha ḓi takalela zwihulu u thusa vhaṅwe u guda nga ha Yehova, u katela na nḓila ine a dzhia ngayo malofha. Ndi rabela uri hu si kale, Yehova Mudzimu ane a vha Dokotela Ḽihulwane, a fhelise malwadze oṱhe na lufu.​—Zwo ṱalutshedzwa nga Yasushi Aizawa.

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

^ phar. 4 Bugu yo ṅwalwaho nga dokotela ane a pfi Denise M. Harmening, ine ya pfi Modern Blood Banking and Transfusion Practices yo amba uri zwi nga itea uri “sele tswuku dza malofha dzi lenge u tshinyala” kha “mulwadze we a shelwa malofha, o vhifhaho muvhili kana o dzheniswaho muṅwe muraḓo wa muvhili.” Kha zwiimo zwo raloho, maswole a muvhili ane a thusa u bvisela khagala uri muvhili u khou lwisana na malofha e a shelwa, “ha vhonali musi hu tshi kha ḓi lugiselelwa uri mulwadze a shelwe malofha.” Dailey’s Notes on Blood i amba uri sele tswuku dza malofha dzi nga tshinyala na musi “ho tou shelwa mufuda u si wone wa malofha, naho e maṱuku. Musi tswio dzi si tsha shuma, mulwadze u vha e khakhathini ngauri tswio dzi vha dzi khou balelwa u bvisa tshika kha malofha.”

^ phar. 8 Journal of Clinical Oncology ya August 1988 yo ri: “Zwi a konḓa uri vhalwadze vhane vha shelwa malofha musi vha tshi khou ḓo itwa muaro vha fhole, vha tshi vhambedzwa na vhane vha itwa muaro wa khentsara vha songo shelwa malofha.”

^ phar. 16 U itela u wana mafhungo o engedzeaho nga ha zwine Bivhili ya zwi funza nga ha malofha, vhalani bugwana Malofha A Nga Ni Tshidza Hani? yo gandiswaho nga Ṱhanzi dza Yehova.

[Maipfi o ṱumbulwaho]

“Ndo vha vhudza uri hu na dziṅwe ngalafho dzine dza nga shumiswa nga nnḓa ha u shela malofha na uri ndi ḓo ita zwoṱhe zwine nda nga kona uri ndi thuse vhane nda khou vha lafha”

[Maipfi o ṱumbulwaho]

“U itwa ha miaro hu songo shumiswa malofha zwo sumbedza uri zwi a vhuyedza musi hu tshi itwa miaro”