Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Vhahulwane Vha Vhakriste ‘Vha Shumisana Na Riṋe Uri Ri Takale’

Vhahulwane Vha Vhakriste ‘Vha Shumisana Na Riṋe Uri Ri Takale’

“Ri vhashumisani vha uri ni takale.” —2 VHA-KOR. 1:24.

HO VHA hu nga ṅwaha wa 55 C.E. Muapostola Paulo o vha e muḓini wa vhuimazwikepe wa Tiroasi, fhedzi o vha a tshi kha ḓi humbula nga ha vhathu vha Korinta. Mathomoni a wonoyo ṅwaha, zwo mu pfisa vhuṱungu u pfa uri vhahashu vho vha vhe na dziphambano vhukati havho. Nga nṱhani ha uri o vha a tshi vha funa sa khotsi, o vha rumela vhurifhi u itela u khakhulula vhuḓifari havho. (1 Vha-Kor. 1:11; 4:15) O dovha a rumela mushumisani ngae Tito, uri a ye khavho, na uri a mu ḓisele muvhigo ngei Tiroasi wa zwine zwa khou itea. Nga tshenetsho tshifhinga Paulo o vha o lindela Tito e ngei Tiroasi, a tshi ṱulutshelwa u pfa zwe zwa vha zwi tshi khou itea ngei Korinta. Fhedzi Paulo o pfa vhuṱungu vhuhulwane ngauri Tito ho ngo swika. Paulo o ita mini? O mbo ḓi wetshela Makedonia, nahone vha takala vhukuma musi vha tshi ṱangana henefho. Tito o mu vhudza uri vhahashu vha ngei Korinta vho ṱanganedza zwavhuḓi vhurifhi vhu bvaho kha Paulo na uri vho ṱulutshelwa u mu vhona. Musi Paulo a tshi pfa wonoyo muvhigo wavhuḓi, o ‘takala zwihulu.’—2 Vha-Kor. 2:12, 13; 7:5-9.

2. (a) Paulo o ṅwalela Vhakorinta mini malugana na lutendo na dakalo? (b) Ndi dzifhio mbudziso dzine ra ḓo dzi haseledza?

2 Nga u ṱavhanya nga murahu ha zwenezwo, Paulo o ṅwalela Vhakorinta vhurifhi ha vhuvhili. O ri: “A si uri ri vhavhusi vha lutendo lwaṋu, fhedzi ri vhashumisani vha uri ni takale, ngauri no ima nga lutendo lwaṋu.” (2 Vha-Kor. 1:24) Paulo o vha a tshi khou amba mini musi a tshi ralo? Nahone maipfi awe a kwama hani vhahulwane vha Vhakriste musalauno?

LUTENDO LWASHU NA DAKALO ḼASHU

3. (a) Paulo o vha a tshi khou amba mini musi a tshi ṅwala uri: “Ngauri no ima nga lutendo lwaṋu”? (b) Vhahulwane vha musalauno vha edzisa hani tsumbo ya Paulo?

3 Paulo o amba nga ha pfaneleo mbili dza ndeme kha vhurabeli hashu—ndi lutendo na dakalo. Ni songo hangwa uri malugana na lutendo, o ṅwala uri: “A si uri ri vhavhusi vha  lutendo lwaṋu, . . . ngauri no ima nga lutendo lwaṋu.” Nga enea maipfi, Paulo o zwi ṱhogomela uri vhahashu vha ngei Korinta vho vha vho khwaṱha lutendoni, hu si nga nṱhani hawe kana muṅwe muthu, fhedzi nga nṱhani ha uri vho vha vhe na lutendo kha Mudzimu. Nga zwenezwo, Paulo ho ngo vhona ṱhoḓea ya u langa lutendo lwa vhahawe, nahone o vha a sa ṱoḓi u ita nga u ralo. O vha e na vhungoho ha uri vho vha vhe Vhakriste vha fulufhedzeaho vhane vha ṱoḓa u ita zwo lugaho. (2 Vha-Kor. 2:3) Ṋamusi, vhahulwane vha edzisa tsumbo ya Paulo nga u sumbedza uri vha fulufhela uri vhahavho vha na lutendo na zwiṱuṱuwedzi zwavhuḓi zwa u shumela Mudzimu. (2 Vha-Thes. 3:4) Nṱhani ha u vhea milayo i konḓaho tshivhidzoni, vhahulwane vha ḓitika nga maitele a re Maṅwaloni na vhulivhisi vhu bvaho kha ndangulo ya Yehova. Vhahulwane vha musalauno a si vhavhusi vha lutendo lwa vhahavho.—1 Pet. 5:2, 3

4. (a) Paulo o vha a tshi khou amba mini musi a tshi ṅwala uri “ri vhashumisani vha uri ni takale”? (b) Vhahulwane ṋamusi vha edzisa hani mavhonele a Paulo?

4 Paulo o dovha a ri: “Ri vhashumisani vha uri ni takale.” Nga wonoyo mubulo, o vha a tshi khou ambela kha ene muṋe na khonani dzawe dza tsini. Ndi ngani ri tshi swikelela dzenedzo phetho? Kha honoho vhurifhi, Paulo o humbudza Vhakorinta nga ha khonani dzawe mbili musi a tshi ṅwala uri: “Yesu, we a huwelelwa vhukati haṋu nga riṋe, zwine zwa amba uri nga nṋe na Silvano na Timotheo.” (2 Vha-Kor. 1:19) Zwiṅwe hafhu, tshifhinga tshoṱhe musi Paulo a tshi shumisa mubulo une wa ri “ri vhashumisani” kha marifhi awe, o vha a tshi dovha a amba na nga ha khonani dzawe dza tsini dzi ngaho Apolo, Akwila, Prisika, Timotheo, Tito, na vhaṅwe. (Vha-Roma 16:3, 21; 1 Vha-Kor. 3:6-9; 2 Vha-Kor. 8:23) Nga zwenezwo, musi a tshi ri: “Ri vhashumisani vha uri ni takale,” Paulo o vha a tshi khou khwaṱhisedza Vhakorinta uri ene na khonani dzawe vha ṱoḓa u ita zwoṱhe zwine vha nga kona, u itela u engedza dakalo ḽa miraḓo yoṱhe ya tshivhidzo. Ṋamusi, vhahulwane vha Vhakrsite vha tama u ita nga u ralo. Vha ṱoḓa u ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela u thusa vhahavho uri vha ‘luvhe Yehova vho takala.’—Ps. 100:2; Vha-Fil. 1:25.

5. Ri ḓo haseledza phindulo dza mbudziso ifhio, nahone ndi mini zwine ra fanela u elekanya nga hazwo?

5 Zwenezwino, vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha fhiseaho vha dzulaho fhethu ho fhamba-fhambanaho shangoni ḽoṱhe, vho rambiwa uri vha fhindule mbudziso ine ya ri, “Ndi zwifhio zwe zwa ambiwa na u itwa nga muhulwane zwe zwa engedza dakalo ḽanu?” Zwa zwino, ri ḓo haseledza phindulo dza tshenetsho tshigwada tsha vhahashu, nahone vhambedzani phindulo dzavho na dze na vha ni tshi nga ṋekedza dzone. Zwiṅwe hafhu, zwi ḓo vha zwavhuḓi uri roṱhe ri elekanye nga ha nḓila ine ra nga shela ngayo mulenzhe kha dakalo ḽine ḽa nga vha hone tshivhidzoni tsha hashu. *

“NI LUMELISE NA PERESISI ANE RA MU FUNA”

6, 7. (a) Ndi ifhio iṅwe nḓila ine vhahulwane vha nga edzisa ngayo Yesu, Paulo, na vhaṅwe vhashumeli vha Mudzimu? (b) Ndi ngani u humbula madzina a vhahashu zwi tshi ita uri vha takale?

6 Vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzni vhanzhi vha amba uri dakalo ḽavho ḽi a engedzea musi vhahulwane vha tshi sumbedza dzangalelo khavho. Iṅwe nḓila ya mutheo ine vhahulwane vha nga zwi ita ngayo, ndi ya u edzisa tsumbo yo vhewaho nga Davida, Elihu na nga Yesu. (Vhalani 2 Samuele 9:6; Yobo 33:1; Luka 19:5.) Vhenevha vhashumeli vhoṱhe vha Yehova vho sumbedza dzangalelo ḽa vhukuma kha vhaṅwe nga u vha vhidza nga madzina avho. Paulo na ene o zwi ṱhogomela uri ndi zwa ndeme u humbula na u shumisa madzina a vhatendi ngae. O phetha vhuṅwe ha vhurifhi hawe nga u lumelisa nga madzina vhahawe vha tshinnani na vha tshisadzini vha fhiraho 25, a katela na Peresisi, wahashu wa tshisadzini we Paulo a amba nga hae a ri: “Ni lumelise na Peresisi ane ra mu funa.”—Vha-Roma 16:3-15.

 7 Vhaṅwe vhahulwane vha wana zwi tshi vha konḓela u humbula madzina a vhathu. Naho zwo ralo, vha ita vhuḓidini vhuhulwane ha uri vha a humbule, nahone nga u ita nga u ralo vha vha vha tshi khou vhudza vhatendi ngavho uri, ‘Ni wa ndeme vhukuma kha nṋe.’ (Ek. 33:17) Vhahulwane vha ḓo engedza dakalo ḽa vhahavho musi vha tshi humbula madzina avho, na u vha vhidza ngao musi vha tshi fhindula kha Pfunzo ya Tshiingamo kana kha miṅwe miṱangano.—Vhambedzani Yohane 10:3.

“O ITA MISHUMO MINZHI MURENANI”

8. Ndi ifhio iṅwe nḓila ye Paulo a edzisa ngayo tsumbo ya Yehova na Yesu?

8 Paulo o dovha a sumbedza u vha na dzangalelo kha vhaṅwe nga u vha khoḓa nga u fulufhedzea, nahone yeneyo ndi iṅwe nḓila ine ya engedza dakalo ḽa vhatendi nga riṋe. Nga zwenezwo, kha honoho vhurifhi he khaho a amba nga ha u tama u engedza dakalo ḽa vhahashu, Paulo o ṅwala uri: “Ndi zuwa zwihulu nga inwi.” (2 Vha-Kor. 7:4) Eneo maipfi ane a khuthadza a fanela u vha o takadza mbilu dza vhahashu vha Korinta. Paulo o dovha a amba maipfi o raloho a u khoḓa na kha zwiṅwe zwivhidzo. (Vha-Roma 1:8; Vha-Fil. 1:3-5; 1 Vha-Thes. 1:8) Zwi re zwone ndi uri musi o no bula Peresisi kha vhurifhi hawe he a vhu ṅwalela tshivhidzo tsha Roma, Paulo o dovha a ri: “O ita mishumo minzhi Murenani.” (Vha-Roma 16:12) U khoḓiwa nga yeneyo nḓila zwi fanela u vha zwo takadza vhukuma mbilu ya onoyo wahashu wa tshisadzini! Musi Paulo a tshi khoḓa vhaṅwe, o vha a tshi khou edzisa tsumbo yo vhewaho nga Yehova na Yesu.—Vhalani Marko 1:9-11; Yohane 1:47; Nzumb. 2:2, 13, 19.

9. Ndi ngani u khoḓa vhaṅwe na u khoḓiwa zwi tshi ita uri ri ḓipfe ri vha ndeme, zwa dovha zwa engedza na dakalo ḽashu tshivhidzoni?

9 Vhahulwane ṋamusi vha dovha vha vhona ndeme ya u vhudza vhahavho uri vha vha dzhia vhe vha ndeme. (Mir. 3:27; 15:23) Tshifhinga tshoṱhe musi muhulwane a tshi ita nga u ralo, zwi a fana na musi a tshi khou vhudza muhuweleli uri, ‘Ndo ṱhogomela zwe na zwi ita. Ri livhuha vhuḓidini haṋu.’ Nahone vhatendi nga riṋe vha fanela u pfa vhahulwane vha tshi amba maipfi o raloho. Muṅwe wahashu wa tshisadzini a re miṅwahani ya vhu-50 o amba zwine vhanzhi vha zwi tshenzhela musi a tshi ri: “Musi ndi mushumoni a thi anzeli u khoḓiwa. Vhathu vha anzela u ṱaṱisana, nahone a hu na lufuno. Ngauralo, musi ndi tshi khoḓiwa nga muhulwane nga zwe nda zwi ita tshivhidzoni, zwi a homolosa, zwa nṋea nungo! Zwi ita uri ndi ḓipfe ndi tshi funiwa nga Khotsi ashu wa ṱaḓulu.” Wahashu wa tshinnani we a hulisa vhana vhavhili sa mubebi a re eṱhe, o ḓipfa nga nḓila i fanaho. Hu na muhulwane we a mu khoḓa zwi tshi bva mbiluni. Zwo kwama hani onoyo wahashu wa tshinnani? O ri: “Zwe zwa ambiwa nga muhulwane zwo nṱuṱuwedza vhukuma!” I ngoho, nga u khoḓa vhatendi nga riṋe zwi tshi bva mbiluni, muhulwane u ita uri vha ḓipfe vhe vha ndeme nahone zwi engedza dakalo ḽavho. Zwenezwo zwi dovha zwa ita uri vha vhe na maanḓa a u bvela phanḓa vha tshi khou tshimbila “vhá sa neti” nḓilani i isaho vhutshiloni.—Yes. 40:31.

“NI LISE TSHIVHIDZO TSHA MUDZIMU”

10, 11.(a) Vhahulwane vha nga edzisa hani tsumbo ya Nehemia? (b) Ndi mini zwine zwa ḓo thusa muhulwane uri a kone u kovhela vhaṅwe tshifhiwa tsha muya musi a tshi ita nyendo dza vhulisa?

10 Ndi ifhio iṅwe nḓila ya ndeme ine vhahulwane vha nga sumbedza ngayo u vha na dzangalelo kha vhahavho, na u engedza dakalo ḽi re hone tshivhidzoni? Ndi u ita vhuḓidini ha u swikelela vhane vha ṱoḓa u ṱuṱuwedzwa. (Vhalani Mishumo 20:28.) Musi vhahulwane vha tshi ita nga u ralo, vha vha vha tshi khou edzisa vhalisa vha lwa muya vha misini ya kale. Sa tsumbo, ṱhogomelani zwe zwa itwa nga Nehemia mulavhelesi a fulufhedzeaho, musi a tshi vhona Vhayuda vha hawe vha songo tsha khwaṱha muyani. Mafhungo a sumbedza uri o mbo ḓi takuwa nga u ṱavhanya a vha ṱuṱuwedza. (Neh. 4:14) Ṋamusi, vhahulwane na vhone vha ṱoḓa u ita nga u ralo. Vha ita vhuḓidini ha u thusa vhatendi ngavho uri vha dzule vho khwaṱha lutendoni. U itela uri vha kone u ṱuṱuwedza muthu nga eṱhe, vha dalela vhahavho vha tshinnani na vha tshisadzini mahayani avho musi zwiimo zwi tshi vha tendela.  Musi vha tshi ita dzenedzo nyendo dza vhulisa, vha vha vha tshi khou ṱoḓa u vha ‘kovhela tshiṅwe tshifhiwa tsha muya.’ (Vha-Roma 1:11) Ndi mini zwine zwa ḓo thusa vhahulwane uri vha kone u kovhela vhaṅwe zwifhiwa zwa muya?

11 Musi muhulwane a sa athu ita lwendo lwa vhulisa, u fanela u ḓiṋea tshifhinga tsha u humbula nga ho dzikaho nga ha ṱhoḓea dza muthu ane a ḓo mu dalela. U fanela u ḓivhudzisa uri, onoyo muthu o sedzana na khaedu dzifhio? Ndi maipfi afhio ane a nga mu khwaṱhisa? Ndi luṅwalo lufhio kana tshenzhelo ya muthu a re Bivhilini ine ya nga shuma kha vhuimo he a sedzana naho? U humbula nga ha mbuno dzenedzo hu tshee nga phanḓa zwi ḓo thusa muhulwane uri a vhe na nyambedzano i vhuyedzaho. A nga si haseledze nga ha zwithu zwi si zwa ndeme. Musi a tshi khou ita nyendo dza vhulisa, muhulwane u fanela u tendela vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha tshi amba vhuḓipfi havho, nahone u fanela u vha thetshelesa nga vhuronwane. (Yak. 1:19) Muṅwe wahashu wa tshisadzini o ri: “Zwi a khuthadza nga maanḓa musi muhulwane a tshi nthetshelesa nga vhuronwane.”—Luka 8:18.

Muhulwane ane a lugiselela hu tshee nga phanḓa a nga kona u ‘kovhela vhaṅwe tshifhiwa tsha muya,’ musi a tshi ita lwendo lwa vhulisa

12. Ndi vhafhio tshivhidzoni vhane vha ṱoḓa u ṱuṱuwedzwa nahone ndi ngani?

12 Nyendo dza vhulisa dzi vhuyedza vhafhio? Paulo o ṱuṱuwedza vhahulwane vha Vhakriste uri vha ‘ṱhogomele sambi ḽoṱhe.’ I ngoho, miraḓo yoṱhe ya tshivhidzo i a ṱoḓa u ṱuṱuwedzwa, u katela na vhahuweleli vha re na tshenzhelo, na vhavulanḓila vho no fhedzaho miṅwaha minzhi vhuḓinḓani. Ndi ngani na vhone vha tshi ṱoḓa u tikedzwa nga vhalisa vha lwa muya tshivhidzoni? Ndi nga nṱhani ha uri nga zwiṅwe zwifhinga na vhenevho vhathu vha a tsikeledzwa nga mitsiko ya ḽino shango ḽivhi? Sa tsumbo, nga zwiṅwe zwifhinga na vhashumeli vha Mudzimu vha tshifhinga tshilapfu vha a ṱoḓa thuso i bvaho kha khonani dzavho. Kha ri haseledze nga ha zwe zwa itea vhutshiloni ha Khosi Davida.

‘ABISAI A MU LAMULELA’

13. (a) Ndi lini he Yisibi Benobo a ṱoḓou vhulaha Davida? (b) Abisai o kona hani u lamulela Davida?

13 Nga u ṱavhanya nga murahu ha uri Davida a ḓodzwe sa khosi, o lwa na muṅwe muswonḓa ane a pfi Goliata. Davida a re na tshivhindi o vhulaha onoyo muswonḓa. (1 Sam. 17:4, 48-51;  1 Koron. 20:5, 8) Nga murahu ha miṅwaha minzhi, musi vha tshi khou lwa na Vhafilisita, Davida o dovha a lwa na muṅwe munna wa muswonḓa ane a pfi Yisibi Benobo. (2 Sam. 21:16) Naho zwo ralo, o ṱoḓa u fa musi a tshi khou lwa nae. Ndi ngani? Ho vha hu si nga nṱhani ha uri Davida o vha a si tshee na tshivhindi. Mafhungo a re Bivhilini a ri ndi nga nṱhani ha uri: ‘Davida o vha o neta.’ Musi Yisibi Benobo a tshi vhona uri Davida ha na nungo, o mbo ḓi ṱoḓa u “vhulaha Davida.” Fhedzi, musi onoyo muswonḓa a sa athu ṱhavha Davida nga pfumo, “Abisai murwa wa Tseruya a lamulela [Davida], a vhulaha uyo Mu-Filisita.” (2 Sam. 21:15-17) O tinya nga buli ḽa ṋeleṱe! Davida u fanela u vha o livhuha vhukuma Abisai we a dzula o mu ṱhogomela, a kona u dzhia vhukando nga u ṱavhanya ha u mu tsireledza musi vhutshilo hawe vhu khomboni! Ri guda mini kha enea mafhungo?

14. (a) Ri kona hani u kunda khaedu khulwane? (b) Vhahulwane vha nga thusa hani vhaṅwe uri vha dovhe vha vhe na maanḓa na dakalo? Ṋeani tsumbo.

14 Shangoni ḽoṱhe, riṋe sa vhathu vha Yehova ri khou ita vhuḓinḓa hashu hu sa londwi zwithithisi zwine Sathane a ri vhetshela zwone. Vhaṅwe vhashu vho sedzana na khaedu khulwane dzi ngaho miswonḓa, fhedzi vha ḓitika tshoṱhe nga Yehova, nahone vha a kunda dzenedzo khaedu. Naho zwo ralo, nga zwiṅwe zwifhinga u dzula ri tshi lwisana na mitsiko ya ḽino shango zwi a ri netisa zwa dovha zwa ri kula nungo. Musi ro kulea nungo, ri vha ri khomboni ya u wiselwa fhasi nga mitsiko ye ra vha ri tshi nga kona u sedzana nayo nga hu bvelelaho. Kha vhuimo ho raloho, thikhedzo i re tshifhingani ine ra i ṋewa nga vhahulwane i nga ri thusa uri ri dovhe ri takale, na uri ri vhe na nungo, samusi hu na vhanzhi vhe vha vhuya vha zwi tshenzhela. Wahashu wa muvulanḓila a re miṅwahani ya vhu-60 o ri: “Tshifhingani tsho fhiraho, ndo vha ndi sa khou ḓipfa zwavhuḓi, nahone ndo vha ndi tshi neta nga maanḓa arali nda ya tshumeloni ya tsimu. Hu na muṅwe muhulwane we a zwi ṱhogomela uri a thi na nungo, nahone a ḓa a amba na nṋe. Ro vha na nyambedzano i ṱuṱuwedzaho yo thewaho kha ndimana ya Bivhili. Ndo shumisa nyeletshedzo dze a nṋea dzone, nahone nda vhuyelwa.” O dovha a ri: “Onoyo muhulwane o sumbedza u vha na lufuno lwa vhukuma nge a ṱhogomela vhuimo hanga nahone a ita vhuḓidini ha u nthusa!” I ngoho, zwi a ṱuṱuwedza vhukuma u ḓivha uri vhahulwawe vha a ri ṱhogomela nga lufuno, u fana na zwe zwa itwa nga Abisai wa tshifhingani tsho fhiraho, nahone vha dzula vho lugela u ri ‘lamulela.’

“URI NDI SUMBEDZE NḒILA INE NDA NI FUNA NGAYO”

15, 16. (a) Ndi ngani Paulo o vha a tshi funwa vhukuma nga vhatendi ngae? (b) Ndi ngani ri tshi funa vhahulwane vhashu vha tshivhidzo vha re na lufuno?

15 U vha mulisa zwi katela u vha mushumi wa biko. Nga zwiṅwe zwifhinga, vhahulwane a vha eḓeli vhusiku nga nṱhani ha uri vha vha vha tshi khou vhilaelela na u rabelela sambi ḽa Mudzimu, kana vha tshi khou tikedza vhatendi ngavho nga lwa muya. (2 Vha-Kor. 11:27, 28) Naho zwo ralo, vhahulwane vha hwala vhuḓifhinduleli havho nga vhuḓalo, nahone vha zwi ita nga dakalo, u fana na zwe zwa itwa nga Paulo. O ṅwalela Vhakorinta a ri: “Ndi ḓo shumisa zwoṱhe zwine nda vha nazwo ndi tshi itela inwi.” (2 Vha-Kor. 12:15) Vhukuma, nga nṱhani ha uri o vha a tshi funa vhatendi ngae, Paulo o ita vhuḓidini hoṱhe ha u vha khwaṱhisa. (Vhalani 2 Vha-Korinta 2:4; Vha-Fil. 2:17; 1 Vha-Thes. 2:8) Ndi ngazwo vhahashu vho vha vha tshi funa nga maanḓa Paulo!—Mish. 20:31-38.

16 Na ṋamusi, riṋe sa vhashumeli vha Mudzimu, ri funa vhahulwane vhashu vha Vhakriste vha re na lufuno, nahone ri livhuha Yehova thabeloni dzashu, nge a ri ṋea vhenevha vhanna. Vha engedza dakalo ḽashu nga u sumbedza u vha na dzangalelo ḽa vhukuma kha riṋe. Nyendo dzavho dza vhulisa dzi a ri vhuyedza vhukuma. Zwiṅwe hafhu, ri a livhuha vhukuma uri vho lugela u ri thusa musi ro sedzana na mitsiko ya ḽino shango. Vhukuma, vhenevha vhahulwane vha Vhakriste vhane vha ṱhogomela ṱhoḓea dzashu, vha ‘shumisana na riṋe uri ri takale.’

^ par. 5 Vhenevho vhahashu vha tshinanni na vha tshisadzini vho dovha vha vhudziswa uri, “Ndi ifhio pfaneleo ine vha i takalela nga maanḓa kha muhulwane?” Vhathu vhanzhi vho fhindula vha ri, “Ndi u dzhenea.” Yeneyi pfaneleo ya ndeme i ḓo haseledzwa kha thero ine ya ḓo vha hone kha wonoyu magazini.