Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Ngudo Dzi Bvaho Kha Thabelo Dzo Lugiselelwaho Zwavhuḓi

Ngudo Dzi Bvaho Kha Thabelo Dzo Lugiselelwaho Zwavhuḓi

“Nga hu rendwe dzina ḽa vhurena hau.”—NEH. 9:6.

1. Ndi ḽifhio guvhangano ḽa vhathu vha Mudzimu ḽine ra ḓo haseledza nga haḽo, nahone hu takuwa mbudziso dzifhio?

“TAKUWANI ni rende Yehova, Mudzimu waṋu wa kale na kale na lini na lini.” Nga enea maipfi, vhathu vha Mudzimu vha tshifhingani tsha kale vho vha vho kuvhangana u itela u rabela vhoṱhe, yeneyo yo vha i thabelo ndapfu vhukuma yo ṅwalwaho Bivhilini. (Neh. 9:4-6) Muṱangano wonoyo wo vha u ngei Yerusalema nga 455 B.C.E. nga ḓuvha ḽa vhu-24 ḽa ṅwedzi wa Tshiyuda wa vhusumbe une wa pfi Tishri. Samusi ri tshi ḓo guda zwo engedzeaho nga ḽeneḽo ḓuvha ḽo khetheaho, ḓivhudziseni hezwi: ‘Ndi mini zwe vha vha vha tshi dzula vha tshi zwi ita, zwe zwa ita uri vha vhe na guvhangano ḽi bvelelaho? Ndi dzifhio dziṅwe ngudo dzine nda nga dzi guda kha yeneyi thabelo yo lugiselelwaho zwavhuḓi?’—Ps. 141:2.

ṄWEDZI WO KHETHEAHO

2. Ndi tsumbo ifhio yavhuḓi ye Vhaisiraele vha ri vhetshela yone nga murahu ha u fhaṱululwa ha mbondo dza Yerusalema?

2 Ṅwedzi wa nga phanḓa ha ḽeneḽo guvhangano ḽo bulwaho afho nṱha, Vhayuda vho vha vho fhedza u fhaṱulula mbondo dza Yerusalema. (Neh. 6:15) Vhathu vha Mudzimu vho khunyeledza wonoyo mushumo nga maḓuvha a 52, nahone vha bvela phanḓa vha tshi livhisa ṱhogomelo kha ṱhoḓea dzavho dza muya. Nga zwenezwo, nga ḓuvha ḽa u thoma ḽa ṅwedzi muswa wa Tishri, vho kuvhangana mudavhini u itela u thetshelesa Esera na vhaṅwe Vhalevi vha tshi vhalela nṱha na u ṱalutshedza Mulayo wa Mudzimu. Miṱa yoṱhe, u katela na “vhoṱhe vhe vha kona u thetshelesa” vho ima vha thetshelesa u bva nga maḓautsha u swika nga masiari. Heyo ndi tsumbo yavhuḓi vhukuma kha riṋe ṋamusi vhane ra ṱanganela Holoni dza Muvhuso dzavhuḓi! Naho zwo ralo, kha miṱangano yeneyo, naa nga zwiṅwe zwifhinga muhumbulo waṋu u vha  u siho henefho nahone na thoma u humbula nga zwithu zwi si zwa ndeme? Arali zwo ralo, dovhani ni ṱhogomele tsumbo ya Vhaisiraele vha tshifhingani tsha kale vhe vha thetshelesa, nahone vha dzhenisa mbiluni zwe vha zwi pfa, zwenezwo zwo ita uri vha thome u lila sa lushaka nga nṱhani ha vhukhakhi havho ha u sa thetshelesa Mulayo wa Mudzimu.—Neh. 8:1-9.

3. Vhaisiraele vho tevhedza ndaela ifhio?

3 Naho zwo ralo, tshenetsho tsho vha tshi si tshifhinga tsha u bula zwivhi khagala. Nga nṱhani ha uri ḽo vha ḽi ḓuvha ḽa vhuṱambo, ḽo vha ḽi tshi fanela u vha ḓuvha ḽi takadzaho vhukuma kha vhurabeli ha Yehova. (Num. 29:1) Ngauralo, Nehemia o vhudza vhathu uri: “Tshimbilani ni yo’ ḽa zwiḽiwa zwavhuḓi, ni nwe zwa u ḓifha, ni ṅwatele na vha songo bikelwaho; ngauri u takalela Yehova ndi one maanḓa aṋu.” Zwi takadzaho ndi uri vhathu vho thetshelesa nahone ḓuvha ḽeneḽo ḽo vha ḽa “vhuṱambo vhuhulu.”—Neh. 8:10-12.

4. Ṱhoho dza miṱa dza Vhaisiraele dzo ita mini, nahone ndi mini zwe vha zwi wana zwe zwa vha zwi tshi swayea nga ha honohu Vhuṱambo ha Mishasha?

4 Nga ḓuvha ḽi tevhelaho, ṱhoho dza miṱa dzo kuvhangana u itela u vhona nḓila ye lushaka lwa vha lu tshi ḓo tevhedza nga vhuronwane Mulayo wa Mudzimu. Musi vha tshi khou guda Maṅwalo, vho wana uri ṅwedzi wa vhusumbe u fanela u katela Vhuṱambo ha Mishasha he ha phetha nga vhuṱambo vhukhethwa u bva nga ḓuvha ḽa vhu-15 u swika nga ḽa vhu-22 nga ṅwedzi wa Tishri, nga zwenezwo, vha thoma u ita ndugiselelo. Ho mbo ḓi vha Vhuṱambo ha Mishasha vhu bvelelaho vhukuma u bva maḓuvhani a Yoshua nahone “ḽa mbo vha dakalo fulu.” Tshiitea tsha ndeme vhukuma kha honovhu vhuṱambo ho vha hu u vhala Mulayo wa Mudzimu khagala, “nga ḓuvha ḽa u ranga, vha fhedza nga ḽa u vuledza.”—Neh. 8:13-18.

ḒUVHA ḼA U ḒIBULA ZWIVHI

5. Ndi zwifhio zwe vhathu vha Mudzimu vha zwi ita musi Vhalevi vha sa athu vha ranga phanḓa nga thabelo kha Yehova?

5 Nga murahu ha maḓuvha mavhili, tshifhinga tsho vha tsho no swika uri Vhaisiraele vha bule zwivhi zwavho khagala nga vhukhakhi havho ha u sa thetshelesa Mulayo wa Mudzimu. Ḽeneḽo ḽo vha ḽi si ḓuvha ḽo khetheaho ḽa u ḽa na u nwa. Nṱhani hazwo, vhathu vha Mudzimu vho ḓidzima nahone vha ambara madzanganda sa tshiga tsha u pfa vhuṱungu. Zwiṅwe hafhu, Mulayo wa Mudzimu wo vhalelwa vhathu awara dzi ṱoḓaho u vha tharu nga matsheloni. Nga masiari, vho vha “vha tshi rabela vha tshi rerela Yehova Mudzimu wavho.” Nga zwenezwo, Vhalevi vha ranga phanḓa vhathu nga thabelo yavho yo lugiselelwaho zwavhuḓi. —Neh. 9:1-4.

6. Ndi mini zwe zwa ita uri Vhalevi vha rabele thabelo i pfalaho, nahone zwenezwi zwi ri gudisa mini?

6 A zwi timatimisi uri u dzula vha tshi vhala Mulayo wa Mudzimu zwo thusa Vhalevi u lugiselela thabelo i pfalaho. Ndimana dza fumi  dza u thoma dzi livhisa ṱhogomelo kha mishumo na pfaneleo dza Yehova. Kha tshipiḓa tsha u fhedzisela tsha thabelo, ho ombedzelwa hu tshi dovhololwa zwivhi zwa Vhaisiraele zwinzhi na uri vho vha vha songo fanelwa nga khathutshelo ya Mudzimu. (Neh. 9:19, 27, 28, 31) Ndi mini zwine ra zwi guda kha Vhalevi? Ri fanela u vhala na u elekanya nga Ipfi ḽa Mudzimu ḓuvha na ḓuvha. Nga yeneyo nḓila ri tendela Yehova a tshi amba na riṋe. Musi ri tshi rabela ri ḓo vha na zwinzhi zwine ra zwi amba na Yehova nahone thabelo dzashu dzi ḓo vha dzi pfalaho.—Ps. 1:1, 2.

7. Ndi mini zwe Vhalevi vha zwi humbela Mudzimu, nahone ndi mini zwine ra zwi guda kha zwenezwo?

7 Thabelo yavho yo vha i na khumbelo nthihi fhedzi. Ndimana 32 i tshi yo fhela i ri: “Mudzimu washu! U Mudzimu muhulu wa maanḓa na wa u ofhisa, na wa u tevhedza mulanga na vhuthu. U songo nyadza maṱhupho haya mahulu e a ri wela, riṋe na mahosi ashu, na vhakoma vhashu, na vho-tshifhé vhashu, vhavhoni vhashu, vho-khotsi-ashu. Zwo ri wela misi iḽa ya dzikhosi dza Asuri, na ṋamusi ri tshee khazwo.” Nga zwenezwo, Vhalevi vho ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u renda na u livhuha Yehova u thoma ri sa athu ita khumbelo dzashu nga thabelo.

U RENDA DZINA ḼA MUDZIMU ḼIHULWANE

8, 9. (a) Ndi ifhio nḓila ya u ḓiṱukufhadza ye Vhalevi vha thoma ngayo thabelo yavho? (b) Ndi dzifhio mmbi mbili dza ṱaḓulu dzine Vhalevi vha khou ambela khadzo?

8 Naho thabelo dzavho dzo vha dzo lugiselelwa zwavhuḓi, vhenevho Vhalevi vho vha vha tshi ḓiṱukufhadza nahone vha tshi vhona u nga maipfi avho o vha a songo eḓana u khoḓa Yehova. Nga zwenezwo, vho thoma u rabelela Vhaisiraele nga u ḓiṱukufhadza vha ri kha Mudzimu: “Nga hu rendwe dzina ḽa vhurena hau, li sá swikelwi nga dzithendo na zwikhoḓo.”—Neh. 9:6.

9 Yeneyo thabelo i bvela phanḓa nga uri, “Yehova ndi Iwe Ú woṱhe, Ndi’we we wa sika ḽiṱaḓulu ṱaḓulu-ṱaḓulu na gogo ḽaḽo ḽoṱhe, na shango na zwoṱhe zwi re khaḽo’, na lwanzhe na zwoṱhe zwi re khalwo’; zwoṱhe zwi tshila nga Iwe Muloshiwa wa ḽoṱhe gogo ḽa ṱaḓulu.” (Neh. 9:7) Vhukuma, Yehova Mudzimu o sika shango ḽoṱhe ḽine ḽa vha na ṋaledzi nnzhi dzi sa vhalei. O sika zwithu zwoṱhe kha pulanete yashu yavhuḓi zwi na vhukoni vhu mangadzaho ha u tikedza vhutshilo—zwoṱhe zwi tshi beba nga lushaka lwazwo. Vharuṅwa vha muya vha Mudzimu ndi vhone vhe vha vhona zwoṱhe, vhenevho vha nga ṱaluswa sa “mavhuthu a ṱaḓulu.” (1 Dzikh. 22:19; Yobo 38:4, 7) Zwiṅwe hafhu, vharuṅwa vha ita zwine Mudzimu a zwi funa nga u ḓiṱukufhadza nga u shumela vhathu vha re na tshivhi “vhane vha ḓo tshidzwa.” (Vhaheb. 1:14) Yeneyo ndi tsumbo yavhuḓi lungafhani ye ra vhetshelwa nga vharuṅwa samusi ri tshi shumela Yehova nga vhuthihi u fana na mmbi yo gudiswaho zwavhuḓi!—1 Vhakor. 14:33, 40.

10. Ndi mini zwine ra zwi guda kha nḓila ye Mudzimu a shumisana ngayo nga Abrahamu?

10 Zwi tevhelaho, Vhalevi vho livhisa ṱhogomelo kha nḓila ye Mudzimu a shumisana  ngayo na Abramu, we musi e na miṅwaha ya 99 a vha e si na ṅwana na muthihi na mufumakadzi wawe Sarai wa muumba. Ndi nga tshifhinga tshenetsho he Yehova a shandula dzina ḽawe ḽa vha Abrahamu, zwine zwa amba uri “khotsi ya tshakha nnzhi.” (Gen. 17:1-6, 15, 16) Mudzimu o dovha a fulufhedzisa Abrahamu uri mbeu yawe i ḓo wana shango ḽa Kanana sa ifa. Kanzhi vhathu vha a hangwa u ita zwe vha fulufhedzisa; a zwo ngo ralo kha Yehova. Vhalevi vha ṱalusa nḓila ye Yehova a ḓadzisa ngayo zwe a zwi fulufhedzisa nga uri: “Ndi Iwe Yehova Mudzimu we wa nanga Abrahamu; wo mu bvisa Uri ngei Kaladea wa ri u pfi Abrahamu. Wo mu vhona é wa mbilu-mbuya phanḓa hau; wa vhofha mulanga nae’, we’ shango ḽa Vha-Kanana, . . . ndi ḓo ṋea vhana vhau. Wa ita zwe wa amba, ngauri Mulugi ndi Iwe.” (Neh. 9:8, 9) U nga ri na riṋe ri nga edzisa Mudzimu washu wa u luga nga u lwela u ita zwe ra amba tshifhinga tshoṱhe.—Mat. 5:37.

U AMBA NGA ZWE YEHOVA A ZWI KHUNYELEDZA

11, 12. Ṱalutshedzani uri dzina ḽa Yehova ḽi amba mini na nḓila ye ḽa sumbedzwa ngayo musi a tshi shumisana na vhaḓuhulu vha Abrahamu.

11 Dzina Yehova ḽi amba uri “U Ita Uri Zwi Vhe Hone,” zwine zwa amba uri Mudzimu u ita zwithu nga tshifhinga tshawe, nahone u ita zwe a zwi fulufhedzisa. Zwenezwi zwi sumbedzwa zwavhuḓi nga nḓila ye Mudzimu a shumisana ngayo na vhaḓuhulu vha Abrahamu musi vhe phuli dza Vhaegipita. Nga tshifhinga tshenetsho, zwo vha zwi tshi vhonala zwi sa konadzei uri lushaka lwoṱhe lu nga vhofhololwa nahone lwa dzula Shangoni ḽo Fulufhedziswaho. Naho zwo ralo, nga nḓila yawe, Mudzimu o ita uri fulufhedziso ḽawe ḽi ḓadzee, nga zwenezwo, a sumbedza uri dzina ḽawe ḽihulwane ḽo khetheaho ḽa Yehova ḽo mu tea.

12 Thabelo ye ya ṅwalwa nga Nehemia i amba zwi tevhelaho nga ha Yehova: “Wo vhona tsiku dza vho-khotsi-ashu Egipita, wa pfa vha tshi U vhidzelela ngei lwanzheni lwa dziṱhanga. Wa ita maḓembe, vhuṱolo kha Farao na vhalanda vhawe vhoṱhe, na vhathu vha kha shango ḽawe vhoṱhe, wó vhona vha tshi vha ṱhupha, wa hudza dzina ḽau sa ṋamusi. [“Wo vulela vhathu vhau nḓila lwanzheni, wa vha endedza vha wela vha tshi kanda ho omaho. Vhe vha vha pandamedza vha nwela khothe mativhani, zwa nga tombo ḽi tshi mbwandamela dzivhani ḽihulu,” NW].” Nga zwenezwo, thabelo yo bvela phanḓa nga ha zwiṅwe zwe Yehova a zwi itela vhathu vhawe: “Vha-Kanana vhaṋe vhaḽo wo vha kunda hu tshi swika vhone . . . Vho kumba miḓi na ya dzithavhani; vho dzhia shango ḽa mapfura, na nnḓu dza lupfumo na lufhio, na zwisima zwe zwa bwiwa, miṱokola, miṱwari, na minzhi miri ya miḽiwa. Vho ḽa, vha fura, vha pfuma; vho ḓiphiṋa vhó andelwa nga zwivhuya zwau.”—Neh. 9:9-11, 24, 25.

13. Yehova o ṋea hani Vhaisiraele zwiḽiwa zwa muya, fhedzi vho aravha hani?

13 Hu na zwithu zwinzhi zwe Mudzimu a zwi ita u itela u ḓadzisa fulufhedziso ḽawe. Sa tsumbo, nga murahunyana musi Vhaisiraele vho no ṱuwa Egipita, Yehova o vha ṋea ṱhoḓea yavho ya zwiḽiwa zwa muya. Humbulani zwe Vhalevi vha zwi amba kha thabelo yavho kha Mudzimu: “Thavhani ya Sinai, wó tsela khayo’ Ú tshi amba navho’ Ú ṱaḓulu, wo vha laya maitele one, mulayo-vhukuma, malaya-u-luga, malaya-zwivhuya.” (Neh. 9:13) Yehova o lingedza u funza vhathu vhawe uri vha kone u vha vhaimeleli vha dzina ḽawe ḽikhethwa vhane vha ḓo wana Shango ḽo Fulufhedziswaho sa ifa, fhedzi vho laṱa zwithu zwavhuḓi zwe vha zwi guda.—Vhalani Nehemia 9:16, 18.

ṰHOḒEA YA U KAIDZA

14, 15. (a) Yehova o ṱhogomela hani vhathu vhawe vha re na tshivhi nga khathutshelo? (b) Ndi mini zwine ra zwi guda nga ha nḓila ye Mudzimu a shumisana ngayo na lushaka lwawe lwo nangwaho?

14 Thabelo ya Vhalevi i ambela kha zwivhi zwivhili zwe zwa itwa nga Vhaisiraele musi vho no fulufhedzisa uri vha ḓo vhulunga Mulayo wa Mudzimu Thavhani ya Sinai. Nga zwenezwo, vho vha vha tshi fanelwa nga u fa.  Fhedzi thabelo yavho yo vha i tshi renda Yehova: “A wo ngo vha laṱa masogani, nge wa vha khathutshela mbilu. . . . Mahumi maṋa a miṅwaha wo vha lela . . . Hu si ṱahale nguvho dzavho, na ṋayo dzavho dzi si zwimbe.” (Neh. 9:19, 21) Ṋamusi, Yehova u ri ṋea tshiṅwe na tshiṅwe tshine ra tshi ṱoḓa u itela u mu shumela nga u fulufhedzea. Ri songo vhuya ra fana na Vhaisiraele vha zwigidi vhe vha fa sogani nga nṱhani ha u sa thetshelesa na u shaya lutendo. Zwi re zwone ndi uri zwenezwo zwithu “zwo ṅwalwa uri zwi ri sevhe riṋe vhane ra khou tshila vhufheloni ha maitele a zwithu.”—1 Vhakor. 10:1-11.

15 Zwi ṱungufhadzaho ndi uri musi vho no dzhena Shangoni ḽo Fulufhedziswaho, Vhaisiraele vho thoma u ṱanganela kha vhurabeli ha midzimu ya Kanana ine ya ṱuṱuwedza u ḓifara luvhi na u vhulaha. Nga zwenezwo, Yehova o tendela lushaka lwawe lwo nangwaho uri lu tsikeledzwe nga tshaka dza tsini. Musi vha tshi rembuluwa, nga khathutshelo yawe, Yehova o vha hangwela nahone a vha tsireledza kha maswina avho. Zwenezwi zwo itea lunzhi. (Vhalani Nehemia 9:26-28, 31.) Vhalevi vho ḓibula vha ri: “Iwe wo fhedza miṅwaha na miṅwaha Ú sa vha fheleli mbilu. Hone, na̗ u rovhedza, hu’ nga muya wau, hu’ vhavhoni vhau, vho ḓi hana u laiwa; wa vhuya wa vha kumedzela zwanḓani zwa dzitshakha dza vha nnḓa.”—Neh. 9:30.

16, 17. (a) Nga murahu ha vhuthubwa, vhuimo ha Vhaisiraele ho vha ho fhambana hani na ha vhomakhulukuku wavho musi vha tshi dzhena Shangoni ḽo Fulufhedziswaho lwa u thoma? (b) Ndi zwifhio zwe Vhaisiraele vha zwi amba, nahone ndi zwifhio zwe vha fulufhedzisa u zwi ita?

16 Naho vho no vhuya vhuthubwani, Vhaisiraele vho vhuyelela kha mikhuvha yavho ya u sa thetshelesa. Ho vha na phambano ifhio? Vhalevi vho bvela phanḓa vha tshi rabela vha ri: “Ṋamusi ri tshi vhuswa huṅwe ndi nga zwenezwo. Shango heḽi ḽe vho-khotsi-ashu wa vha ṋea uri vha ḽe zwi aṋwaho khaḽo’ na zwavhuḓi zwaḽo, ngeḽi! Ri vhuswa hu sili ri khaḽo’. Khaṋo dzaḽo ndi mithelo ya mahosi, e wa litsha a ri vhusa nge ra tshinya . . . ndi dzone khombo khulu dzine ra vha khadzo’.”—Neh. 9:36, 37.

17 Naa Vhalevi vho vha vha tshi khou amba uri Mudzimu ho ngo luga musi a tshi tendela dzenedzo khombo? A zwo ngo ralo! Vho amba uri: “Nga hezwi zwoṱhe zwe zwa ri ḓela wo ita zwe zwa ri fanela; ngauri Iwe U Muvhuya, vhatshinyi ndi vho-riṋe.” (Neh. 9:33) Nga zwenezwo, yeneyi thabelo i si ya tseḓa yo phetha nga u fulufhedzisa uri u bva zwino lushaka lwo vha lu tshi ḓo thetshelesa Mulayo wa Mudzimu. (Vhalani Nehemia 9:38; 10:29) Nga zwenezwo, vharangaphanḓa vha 84 vha Vhayuda vho saina ḽiṅwalwa.—Neh. 10:1-27.

18, 19. (a) Ndi zwifhio zwine ra zwi ṱoḓa u itela u dzhena shangoni ḽiswa ḽa Mudzimu? (b) Ndi zwifhio zwine ra fanela u bvela phanḓa ri tshi zwi rabelela, nahone ndi ngani?

18 Ri ṱoḓa u laiwa nga Yehova u itela uri ri kone u dzhena shangoni ḽawe ḽiswa ḽo lugaho. Muapostola Paulo o vhudzisa a ri: “Ndi murwa-ḓe ane khotsi awe a si mu laye?” (Vhaheb. 12:7) Ri sumbedza uri ri ṱanganedza vhulivhisi ha Mudzimu vhutshiloni hashu nga u konḓelela ri tshi fulufhedzea tshumeloni yawe na u tendela muya wawe u tshi ri khakhulula. Arali ro ita tshivhi tshihulwane, ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ri hangwela arali ri tshi rembuluwa zwa vhukuma nahone ri tshi ṱanganedza ndayo nga u ḓiṱukufhadza.

19 Hu si kale, Yehova u ḓo ita uri dzina ḽawe ḽi vhe ḽihulwane u fhira zwe a zwi ita musi a tshi bvisa Vhaisiraele ngei Egipita. (Hesek. 38:23) Samusi vhathu vhawe vha tshifhingani tsha kale vho dzhena Shangoni ḽo Fulufhedziswaho, Vhakriste vhoṱhe vhane vha konḓelela nga u fulufhedzea sa vhagwadameli vha Yehova vha ḓo wana vhutshilo vhu sa fheli shangoni ḽiswa ḽo lugaho ḽa Mudzimu. (2 Pet. 3:13) Samusi ro lavhelela zwithu zwavhuḓi, ri songo litsha u rabelela uri dzina ḽa Mudzimu ḽi itwe ḽikhethwa. Thero i tevhelaho i ḓo haseledza iṅwe thabelo ine ra fanela uri ri i tevhedze u itela u wana phaṱhutshedzo dza Mudzimu zwino na nga hu sa fheli.