1, 2. (a) Ndi ifhio ṱhanzi ya Yehova i swayeaho vhukuma? (b) Dzina Yesu ḽi amba mini, nahone Murwa wa Mudzimu o tshila hani u tendelana na dzina ḽawe?

“NDO bebelwa zwone, ndo ḓela zwenezwi shangoni, uri ndi ṱanziele nga ha ngoho.” (Vhalani Yohane 18:33-37.) Musi Yesu Kristo e tsengoni o amba eneo maipfi kha muvhusi wa Muroma a vhusaho ḽa Yudea. Yesu o vha a tshi kha ḓi tou bva u mu vhudza uri ndi khosi. Nga murahu ha miṅwaha, muapostola Paulo o amba nga ha yeneyi tsumbo ya Yesu ya tshivhindi, “we a ṋekedza vhuṱanzi havhuḓi khagala phanḓa ha Pontio Pilato.” (1 Tim. 6:13) Vhukuma, nga zwiṅwe zwifhinga zwi ṱoḓa tshivhindi tshihulwane u vha “ṱhanzi i fulufhedzeaho na ya ngoho” kha ḽino shango ḽa Sathane ḽo ḓalaho vengo!—Nzumb. 3:14.

² Samusi Yesu e muraḓo wa lushaka lwa Vhayuda, o bebwa e ṱhanzi ya Yehova. (Yes. 43:10) Vhukuma, o vha ṱhanzi khulwane u fhira vhoṱhe vhe Mudzimu a vha khetha uri vha imele dzina ḽawe. Yesu o dzhiela nṱha zwine dzina ḽe Mudzimu a mu ṋea ḽone ḽa vha ḽi tshi amba zwone. Musi muruṅwa a tshi vhudza Yosefa, khotsi a Yesu a si wa malofhani, uri Maria o vhifha muvhilini nga muya mukhethwa, muruṅwa o dovha a ri: “U ḓo beba murwa, ane wa ḓo mu ira dzina ḽine ḽa pfi Yesu, ngauri u ḓo tshidza vhathu vhawe zwivhini zwavho.” (Mat. 1:20, 21) Vhagudi vha Bivhili nga u tou angaredza vha a tenda uri dzina Yesu ḽi bva kha dzina ḽa Luheberu Yeshua, nahone ḽi na dzina ḽa Mudzimu ḽa u khauledza ḽine ḽa amba uri “Yehova  ndi Mutshidzi.” U tendelana na zwine dzina ḽawe ḽa amba zwone, Yesu o thusa “nngu dzo xelaho dza nnḓu ya Isiraele” uri dzi rembuluwe kha zwivhi zwadzo u itela uri dzi dovhe dzi ṱanganedzwe nga Yehova. (Mat. 10:6; 15:24; Luka 19:10) Nga zwenezwo, Yesu o ṱanziela nga u fhisea nga ha Muvhuso wa Mudzimu. Muṅwali wa Evangeli Marko o ri: “Yesu a ya Galilea u itela u huwelela mafhungo maḓifha a Mudzimu, a ri: ‘Tshifhinga tsho vhewaho tsho swika, hone Muvhuso wa Mudzimu u tsini. Rembuluwani, ni vhe na lutendo kha mafhungo maḓifha.’” (Marko 1:14, 15) Yesu o dovha a sasaladza nga tshivhindi vharangaphanḓa vha vhurereli vha Vhayuda, zwe zwa ita uri vha mu vhulahe kha danda.—Marko 11:17, 18; 15:1-15.

3. Ndi mini zwe zwa itea nga murahu ha ḓuvha ḽa vhuraru ḽa lufu lwa Yesu?

³ Fhedzi ha itea vhuṱolo! Nga murahu ha ḓuvha ḽa vhuraru ḽa lufu lwa Yesu lwa tshiṱuhu, Yehova ho ngo mu vusa sa muthu wa ṋama, fhedzi o mu vusa sa tshivhumbiwa tsha muya tshi sa fi. (1 Pet. 3:18) Vhuṱanzi ha zwenezwi ri vhu vhona musi Murena Yesu a tshi bvelela o ambara muvhili wa ṋama nahone a sumbedza uri u a tshila. Nga ḓuvha ḽe a vuswa ngaḽo, o ḓivhonadza luṱanu kha vhafunziwa vhawe vho fhamba-fhambanaho.—Mat. 28:8-10; Luka 24:13-16, 30-36; Yoh. 20:11-18.

4. Ndi mini zwe Yesu a amba nga hazwo muṱanganoni wa ḓuvha ḽe a vuswa ngaḽo, nahone ndi vhuḓifhinduleli vhufhio he a vhu hwesa vhafunziwa vhawe?

⁴ Musi Yesu a tshi bvelela lwa vhuṱanu, o vha a tshi khou itela u ḓivhonadza kha vhaapostola na vhaṅwe vhe vha vha vho kuvhangana navho. Kha tshenetsho tshiitea tshi swayeaho, ri nga amba uri o vha a tshi khou vha funza Ipfi ḽa Mudzimu. “A ita uri vha kone u pfesesa nga vhuḓalo zwine Maṅwalo a amba zwone.” Nga zwenezwo, vha pfesesa uri u vhulahwa hawe nga maswina a Mudzimu na u vuswa hawe nga lwa vhuṱolo zwo vha zwo ambiwa Maṅwaloni hu tshee nga phanḓa. Musi a tshi phetha wonoyo muṱangano nga ḽeneḽo ḓuvha ḽa u vuswa hawe, Yesu a zwi vhea khagala uri vhuḓifhinduleli havho ho vha hu vhufhio. A vha vhudza uri: “Kha tshaka dzoṱhe hu ḓo ḓivhadzwa u rembuluwa na u hangwelwa dzinani ḽawe—u thoma Yerusalema.” A dovha a ri: “Inwi ni ḓo vha ṱhanzi dza enea mafhungo.”—Luka 24:44-48.

5, 6. (a) Ndi ngani Yesu o ri: “Ni ḓo vha ṱhanzi dzanga”? (b) Ndi tshifhio tshithu tshiswa tsha ndivho ya Yehova tshe vhafunziwa vha Yesu vha vha vho fanela u tshi ḓivhadza?

⁵ Nga zwenezwo, nga murahu ha maḓuvha a 40, musi Yesu a tshi ḓivhonadza lwa u fhedza, vhaapostola vhawe vha nga vha vho pfesesa ndaela i leluwaho i re na maanḓa ine ya ri: “Ni ḓo vha ṱhanzi dzanga Yerusalema na kha ḽoṱhe ḽa Yudea na ḽa Samaria, u swika tshipiḓani tsha kule vhukuma tsha ḽifhasi.” (Mish. 1:8) Ndi ngani Yesu o ri: “Ni ḓo vha ṱhanzi dzanga,” hu si dza Yehova? Fhedzi ho ngo ralo nga nṱhani ha uri o vha a tshi khou amba na Vhaisiraele vhe vha vha vho no ḓivha ṱhanzi dza Yehova.

⁶ Zwino vhafunziwa vha Yesu vho vha vha tshi fanela u ḓivhadza tshithu tshiswa tsha ndivho ya Yehova—tshithu tshihulwane u fhira u vhofhololwa ha Vhaisiraele vhupulini ngei Egipita na vhuthubwani ha ngei Babele. U fa na u vuswa ha Yesu Kristo zwo ita uri ri vhofhololwe kha mufuda muhulwane vhukuma wa vhuthubwa, une wa vha vhupulini ha tshivhi na lufu. Nga Pentekoste ya 33 C.E., vhafunziwa vha Yesu vhe vha vha vha tshi kha ḓi bva u ḓodzwa vho ḓivhadza vhathu nga ha “mishumo ya maanḓa ya Mudzimu,” nahone vhanzhi vhe vha zwi pfa vha aravha. Nga zwenezwo, musi e tshanḓani tsha u ḽa tsha Khotsi awe ngei ṱaḓulu, Yesu o thoma u vhona nḓila ine dzina ḽawe ḽa vha ḽa ndeme ngayo kha vhathu vha zwigidi musi vha tshi rembuluwa na u vha na lutendo khae samusi e ene ane Yehova a mu shumisa u itela u tshidza.—Mish. 2:5, 11, 37-41.

7. Zwiitea zwa ḓuvha ḽa Pentekoste 33 C.E. zwo sumbedza mini?

⁷ Zwiitea zwe zwa itea nga ḓuvha ḽa Pentekoste 33 C.E. zwo sumbedza uri Yehova o ṱanganedza nga vhuthu ndeme ya tshiṱhavhelo tsha Yesu muthu o fhelelaho sa tshipfumelelo tsha tshivhi. (Vhaheb. 9:11, 12, 24) Yesu o ṱalutshedza uri “ho ngo ḓela u shumelwa, fhedzi o ḓela u shumela vhaṅwe na u ṋekedza vhutshilo hawe uri vhu vhe tshirengululi a tshi itela vhanzhi.” (Mat. 20:28) “Vhanzhi” vhe vha vha vha tshi ḓo vhuyelwa nga tshirengululi tsha Yesu ho vha hu si Vhayuda vho rembuluwaho fhedzi. Nṱhani hazwo, Mudzimu u funa uri ‘vhathu vha mifuda yoṱhe vha tshidzwe’ samusi tshirengululi tshi tshi ‘hwala zwivhi zwa shango.’—1 Tim. 2:4-6; Yoh. 1:29.

8. Vhafunziwa vha Yesu vho ṱanziela u swika kha vhuimo vhufhio, nahone zwenezwo zwo konadzea hani?

⁸ Naa vhenevho vhafunziwa vha u thoma vha Yesu vho vha vhe na tshivhindi tshi ṱoḓeaho tsha uri vha bvele phanḓa vha tshi ṱanziela nga hae? Vhukuma, vho vha vhe natsho, fhedzi a vho ngo zwi ita nga nungo dzavho. Muya mukhethwa wa Yehova u re na maanḓa wo vha ṱuṱuwedza na u vha ṋea nungo dza u bvela phanḓa vha tshi ṱanziela. (Vhalani Mishumo 5:30-32.) Miṅwaha ya 27 nga murahu ha Pentekoste 33 C.E., hu nga ambiwa uri “mulaedza wa ngoho wa mafhungo maḓifha” wo swikelela Vhayuda na Vhannḓa “kha zwivhumbwa zwoṱhe zwi re nga fhasi ha ḽiṱaḓulu.”—Vhakol. 1:5, 23.

9. Samusi zwo dzula zwo ambiwa, ho itea mini kha tshivhidzo tsha u thoma tsha Vhukriste?

⁹ Naho zwo ralo, zwi ṱungufhadzaho ndi uri tshivhidzo tsha u thoma tsha Vhukriste tsho tshikafhadzwa nga zwiṱuku nga zwiṱuku. (Mish. 20:29, 30; 2 Pet. 2:2, 3; Yuda 3, 4) Samusi zwo sumbedzwa nga Yesu, vhugunei ho raloho, ho ṱuṱuwedzwaho nga “muvhi” Sathane, ho vha vhu tshi ḓo bvela phanḓa vhu tshi engedzea nahone ha thivha Vhukriste ha ngoho u swika “vhufhelo[ni] ha maitele a zwithu.” (Mat. 13:37-43) Nga zwenezwo, Yehova o vha a tshi ḓo vhea Yesu kha khuluṋoni uri a vhe Khosi ine ya ḓo vhusa vhathu shangoni ḽoṱhe. Zwenezwo zwo itea nga October 1914, zwa vha mathomo a ‘maḓuvha a vhufhelo’ a maitele mavhi a Sathane.—2 Tim. 3:1.

10. (a) Ndi ufhio ṅwaha wa ndeme we Vhakriste vho ḓodzwaho vha musalauno vha amba nga hawo? (b) Ho itea mini nga October 1914, nahone zwenezwo zwo bvela hani khagala?

¹⁰ Vhakriste vho ḓodzwaho vha musalauno vha amba hu tshee nga phanḓa uri October  1914 ndi ṅwaha u swayeaho. Vho thea zwenezwi kha vhuporofita ha Daniele vhune ha amba nga ha muri muhulwane we wa remiwa nahone wa dovha wa hula nga murahu ha “miṅwaha miṱanu-na-mivhili.” (Dan. 4:16) Yesu o ambela kha tshenetshi tshifhinga sa ‘tshifhinga tsho vhewaho tsha dzitshaka’ kha vhuporofita hawe nga ha u ḓa hawe tshifhingani tshi ḓaho na “vhufhelo ha ano maitele a zwithu.” U bva nga wonoyo ṅwaha wa ndeme wa 1914, ‘tshiga tsha u vha hone’ ha Kristo sa Khosi ntswa ya ḽifhasi tsho vhonwa nga vhathu vhoṱhe. (Mat. 24:3, 7, 14; Luka 21:24) U bva tsheetsho “mishumo ya maanḓa ya Mudzimu” yo katela u vhewa ha Yesu kha khuluṋoni nga Yehova uri a vhe Khosi ine ya ḓo vhusa vhathu shangoni ḽoṱhe.

11, 12. (a) Ndi mini zwe Khosi ntswa ya ḽifhasi ya thoma u zwi ita nga murahu ha nndwa nga ṅwaha wa 1919? (b) Ndi mini zwe zwa vhonala zwavhuḓi u bva vhukatini ha vho-1930 u ya phanḓa? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

¹¹ Sa Khosi ntswa ya ḽifhasi, Yesu Kristo o mbo ḓi thoma u vhofholola vhatevheli vhawe vho ḓodzwaho vhuthubwani ha “Babele Ḽihulu.” (Nzumb. 18:2, 4) Nga murahu ha nndwa nga ṅwaha wa 1919, zwo konadzea uri hu ṱanzielwe shangoni ḽoṱhe nga ha nḓila ine Mudzimu a ḓo tshidza ngayo vhathu na nga ha mafhungo maḓifha a Muvhuso wo tikwaho. Vhakriste vho ḓodzwaho vho shumisa tshenetsho tshibuli u itela u ṱanziela, zwa ita uri vhaḓodzwa vha zwigidi vha kuvhanganywe uri vha vhe maḽaifa na Kristo.

¹² U bva vhukatini ha vho-1930 u ya phanḓa, zwo vhonala zwavhuḓi uri Kristo o vha o no thoma u kuvhanganya vha dzimilioni vha “dziṅwe nngu,” vhane vha vhumba “gogo ḽihulu” ḽa tshaka dzoṱhe. Nga fhasi ha vhulivhisi ha Vhakriste vho ḓodzwaho, ḽeneḽi gogo ḽihulu ḽi dovha ḽa tevhela tsumbo ya Yesu ya tshivhindi nahone vha ḓivhadza khagala uri vha ḓo tshidzwa nga Mudzimu na Kristo. Nga u konḓelela kha wonoyu mushumo wa u ṱanziela na u bvela phanḓa vha tshi sumbedza lutendo kha tshirengululi tsha Kristo, vhenevha vha ḓo vha na ndugelo ya u ponyoka “maṱunguni mahulu,” ane a ḓo fhelisa shango ḽa Sathane.—Yoh. 10:16; Nzumb. 7:9, 10, 14.

13. Samusi ri Ṱhanzi dza Yehova, ro ḓiimisela u ita mini, nahone ri nga vha hani na vhungoho ha uri ri ḓo bvelela?

¹³ U nga ri ri nga bvela phanḓa ri tshi dzhiela nṱha ndugelo yashu ya u vha Ṱhanzi dza “mishumo ya maanḓa” ye Yehova Mudzimu a i ita na mafulufhedziso awe a tshifhingani tshi ḓaho. Ndi ngoho uri u ṱanziela nga u ralo a zwo ngo leluwa tshifhinga tshoṱhe. Vhunzhi ha vhahashu vha shuma kha tsimu dzi re na vhathu vha si na dzangalelo, vhane vha holedza kana vhane vha vha tovhola nga ho livhaho. Ri nga ita zwe muapostola Paulo na khonani dzawe vha zwi ita. Paulo o ri: “Mudzimu o ri ṋea tshivhindi tsha uri ri ni ḓivhadze mafhungo maḓifha a Mudzimu ro sedzana na u pikiswa huhulu.” (1 Vhathes. 2:2)  Fhedzi ri songo vhuya ra kulea nungo. Nṱhani hazwo, u nga ri nga ḓiimisela u tshila u tendelana na u ḓiṋekedza hashu u swika ano maitele a Sathane a tshi fheliswa. (Yes. 6:11) Ri nga si kone u ita zwenezwi nga nungo dzashu, fhedzi ri tshi tevhela tsumbo ya Vhakriste vha u thoma, ri rabelela uri Yehova nga muya wawe a ri ṋee “maanḓa a fhiraho o ḓoweleaho.”—Vhalani 2 Vhakorinta 4:1, 7; Luka 11:13.

14, 15. (a) Vhakriste vho vha vha tshi dzhiiwa hani ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha C.E., nahone muapostola Petro o ri mini ngavho? (b) Ri fanela u ḓipfa hani arali ra farwa luvhi nga nṱhani ha uri ri Ṱhanzi dza Yehova?

¹⁴ Ṋamusi, vhathu vha dzimilioni vha ḓivhidza Vhakriste, “fhedzi vha a mu landula [Mudzimu] nga mishumo yavho, ngauri vha a nengisa nahone a vha thetshelesi, huno a vha fanelei u ita mushumo naho u ufhio wavhuḓi.” (Tito 1:16) Ndi zwavhuḓi u humbula uri ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, Vhakriste vha vhukuma vho vha vha tshi vhengiwa nga vhunzhi ha vhathu vhe vha vha vha tshi tshila navho. Ndi ngazwo muapostola Petro o ṅwala uri: “Arali ni tshi khou semelwa dzina ḽa Kristo, ni takale ngauri . . . muya wa Mudzimu . . . u kha inwi.”—1 Pet. 4:14.

¹⁵ Naa eneo maipfi o hevhedzwaho a nga shuma kha Ṱhanzi dza Yehova ṋamusi? Ee, ngauri ri ṱanziela uri Yesu ndi Khosi. Nga zwenezwo, u vhengelwa u vhidzwa nga dzina Yehova zwi fana na u “semelwa dzina ḽa [Yesu] Kristo,” we a amba zwi tevhelaho kha vhapikisi vhawe: “Ndo ḓa dzinani ḽa Khotsi anga, fhedzi a ni nṱanganedzi.” (Yoh. 5:43) Nga zwenezwo, tshifhingani tshi ḓaho musi ni tshi pikiswa mushumoni waṋu wa u ṱanziela, ivhani na tshivhindi. U farwa luvhi nga yeneyo nḓila zwi sumbedza uri ni takalelwa nga Mudzimu na uri muya wawe “u kha inwi.”

16, 17. (a) Vhathu vha Yehova vha tshenzhela mini shangoni ḽoṱhe? (b) No ḓiimisela u ita mini?

¹⁶ Naho zwo ralo, humbulani uri hu na nyengedzeo khulwane zwipiḓani zwinzhi zwa shango. Na kha tsimu dzo no shumeswaho, ri kha ḓi wana vhathu vhe vha ḓiimisela u thetshelesa, vhane ra nga vha vhudza mulaedza washu wavhuḓi wa u tshidza. U nga ri ri nga ḓiimisela u vhuyelela kha vhane vha vha na dzangalelo nahone arali zwi tshi konadzea, ri fare pfunzo dza Bivhili navho, ri vha thuse u ita bvela phanḓa u swika vha tshi ḓiṋekedzela nahone vha lovhedzwa. Khamusi ni ḓipfa u fana na Sarie wa Afurika Tshipembe, we a ita mushumo wa u ṱanziela nga u fhisea lwa miṅwaha i fhiraho 60. O ri: “Ndi livhuha vhukuma uri nga tshiṱhavhelo tshi rengululaho tsha Yesu, ndi ḓiphina nga vhushaka havhuḓi na Yehova, Muvhusahoṱhe nahone ndi a takala uri ndi kona u ḓivhadza dzina ḽawe ḽa vhugala.” Ene na munna wawe Martinus, vho thusa vhathu vhanzhi u katela vhana vhavho vhararu uri vha vhe vhagwadameli vha Yehova. Sarie u dovha a ri: “A hu na muṅwe mushumo une wa ita uri ndi fushee vhukuma nahone nga muya wawe mukhethwa, Yehova u ṋea roṱhe maanḓa a ṱoḓeaho u itela u bvela phanḓa na wonoyu mushumo u tshidzaho vhathu.”

¹⁷ Hu sa londwi uri ri Vhakriste vho lovhedzwaho kana ri khou shumela kha tshenetsho tshipikwa, ri na tshiitisi tshi pfalaho tsha u livhuha yeneyo ndugelo ya u ṱanganela na tshivhidzo tsha shango ḽoṱhe tsha Ṱhanzi dza Yehova. Nga zwenezwo, bvelani phanḓa ni tshi ṱanziela nga vhuḓalo ngeno ni tshi khou lwela u dzula no kuna kha ḽino shango ḽa Sathane ḽi re na tshika. Arali na ita nga u ralo, ni ḓo hulisa Khotsi ashu wa ṱaḓulu wa lufuno, ane ra vha na ndugelo ya u vhidzwa nga dzina ḽawe ḽa vhugala.