1, 2. (a) Ayhuda haymaanootiyaa kaalettiyaageeti ammanettennaageeta gidiyoogaa qonccissanau Yesuusi aybaa leemisuwaa yootidee? (b) Yesuusi yootido leemisuwaappe panttatettan deꞌiya naatubaa ay tamaarana danddayiyoo?

 YESUUSI hayqqanaappe guutta gallassaa kasetidi, Ayhuda haymaanootiyaa kaalettiyaageeti yuushshi qoppanaadan oottiya oysha oychiis. I hagaadan giis: “SHin intte ai qoppeetii? Naa77u naati de7iyo issi bitanee de7ees; he bitanee baira na7aakko biidi, ‘Ta na7au, hachchi baada ta woiniyaa turaa ootta’ yaagiis. Na7ai zaaridi, ‘Ixxaas’ giis; shin guyyeppe ba wozanan qoppi  ekkidi, woiniyaa turaa oottanau biis. Aawai hinkko na7aakko biidi, bairau giidoogaadankka au giis; kaalo na7ai zaaridi, ‘Ero ta godau’ yaagiis; shin bibeenna. Ha naa77u naatuppe ba aawai koyidoogaa oottidaagee augee?” yaagiis. Yaagin, Ayhuda haymaanootiyaa kaalettiyaageeti, “Bairaa” yaagidosona.—Maatiyoosa 21:28-31.

² Yesuusi ha xiqisiyan, Ayhuda haymaanootiyaa kaalettiyaageeti ammanettennaageeta gidiyoogaa qonccissiis. Eti kaalo naꞌaa mala; Xoossaa sheniyaa oottanau qaalaa gelidi, oottennan aggidosona. Yesuusi so asaabaa loyttidi akeekiyoogaa a leemisuwaappe daro aawatinne aayeti erana danddayoosona. I loyttidi qonccissidoogaadan, yelaga naati ay qoppiyaakko woy ay oottanau halchidaakko eranaagee darotoo metees. Panttatettan yelaga naꞌi daro metoy merettanaadan oottiyaagaa gidana danddayees; shin diccidi guyyeppe wozannaamanne bonchettida gastta asa gidees. Panttatettan deꞌiya makkaliya naatubaa tobbiyo wode ha yohuwaa hassayana koshshees.

3. Yelidaageeti bantta naꞌay makkalancha gaanau eesotana koshshennay aybissee?

³ Issi issitoo, yelidaageetu bolli makkaliya yelagatubaa siyennan aggakka. Ubba yelaga naꞌay makkalancha gididi simmennan ixxido keettaa asaa neeni erennan waaya aggana. SHin, issi naꞌay makkalancha gidiyoogaa woy gidennaagaa eranaagee darotoo metiyaaba. Hegaa bollikka, issi keettankka gidin, issi issi naati makkalancha gidiyo wode harati makkalancha gidennay aybissakko eranaagee metiyaaba gidana danddayees. Yelidaageeti bantta naatuppe issoy odin siyenna makkalancha gidana giidi qoppiyaaba gidikko, eti ay oottana koshshii? Ha oyshaa zaaranau, makkalancha  giyoogee woygiyoogaakko kasetidi nuuni tobbana bessees.

4-6. (a) Makkalancha giyoogee woygiyoogee? (b) Panttatettan deꞌiya naꞌi issi issitoo azazettennaba gidikko yelidaageeti ay hassayana koshshii?

⁴ Makkalancha giyoogee, issi asi ubbatoo eriiddi aawatettay deꞌiyo urau azazettennaagaa woy a eqettiyoogaa, qassi ixxis giyoogaa bessees. “Na7a wozanaa azallatettai baqqi” oyqqiyoogee tuma. (Leemiso 22:15) Hegaa gishshau, ubba naati yelidaageetuyyoonne aawatettay deꞌiyo haratuyyo issi issitoo azazettokkona. Hegee darotoo naati asatettaaninne haraban dicciyo panttatetta wodiyan qonccees. Deꞌuwan issi issibay laamettiyoogee asi unꞌꞌettanaadan oottees; panttatettay qassi darobay laamettiyo wode. Intte yelaga naati naatettaappe asa gamma gakkanau dicciiddi deꞌoosona. Hegaappe denddidaagan, naati panttatettan deꞌiyo wode, issi issi aawaynne aayyiyaa naatuura maayetti deꞌanau metootoosona. Darotoo, yelidaageeti eesuwan naati laamettanaadan koyokkona; shin naati eesuwan laamettanau koyoosona.

⁵ Makkalancha gidida naꞌay aawaynne aayyiyaa yootiyoobaa siyenna. SHin guuttaban azazettennaagee issi ura makkalancha oottennaagaa hassaya. Qassi ayyaanaabaara gayttidaagan, issi issi naati koyro heeran Geeshsha Maxaafaa tumaa darin dosennaageeta woy mule dosennaageeta gidana danddayoosona; shin eti makkalancha gidennan aggana danddayoosona. Yelidaagaa gidiyoogaadan, ne naꞌaa makkalancha gaanau eesotoppa.

⁶ Panttatettaa wodee, yelagati ubbay banttana yelidaageetu bolli makkaliyo wodee? CHii, gidenna. Panttatettaa wodiyan keehippe makkaliya yelagati guutta gidiyoogaa naqaashay qonccissees. SHin issi naꞌi ubbatoo makkalidi azazettennan ixxidaagaa gidikko shin? Issi naꞌi hegaadan makkalanaadan oottiyaabi aybee?

7. Seexaanay haariyo alamee issi naꞌi makkalanaadan waatidi oottana danddayii?

⁷ Makkalau gaaso gidiya waannabatuppe issoy Seexaanay haariyo alamiyaa. “Ha mule sa7aikka xalahe halaqan” haarettees. (1 Yohaannisa 5:19) Seexaanay haariyo alamee Kiristtaaneti eqettana bessiyo qohiya hanotaa aassees. (Yohaannisa 17:15) He hanotay, giishin keehi iita eeshshay, daafabaynne qohiyaabay ha wodiyan kaseegaappe dariis. (2 Ximootiyoosa 3:1-5, 13) Yelidaageeti bantta naata tamaarissennaba, seerennabanne naagennaba gidikko, yelagati “azazettenna asaa ha77i haariya ayyaanaayyo” haarettana danddayoosona. (Efisoona 2:2) Hegaara gayttida issibay, laggetuppe gakkiya paaciyaa. Geeshsha Maxaafay, “Eeyya asatuura hemettiya asi metuwan gelees” yaagees. (Leemiso 13:20) Hegaara issi mala hanotan, ha alamiyaa ayyaanan kumida asatuura laggetiya uri he ayyaanan qohettana danddayees. Xoossaa azazuwaa siyiyoogee ubbaappe aadhiya deꞌo ogiyau baaso gidiyoogaa yelagati akeekanaadan, eta ubbatoo maaddana koshshees.—Isiyaasa 48:17, 18.

8. Issi naꞌi makkalanaadan oottiyaabati ayba gidana danddayiyoonaa?

⁸ Makkalau gaaso gidiya harabay, son deꞌiya hanotaa gidana danddayees. Leemisuwau, aaway ushshancha, jallissiya xaliyaa bessenna ogiyan goꞌettiyaagaa woy aayyiyo qohiyaagaa gidikko, naati bantta deꞌuwaa bessenna ogiyan xeellana danddayoosona. Ubba saro deꞌiyaaba milatiya keettankka, issi naꞌi yelidaageeti bana dosennabadan qoppiyo wode, makkalana danddayees. SHin yelagati makkalancha gidiyoy hara uray gattiyoobaa xallaana gidenna. Yelidaageeti Xoossaa kaaletuwaa kaalliyaabanne alamiyan deꞌiya, naata qohiyaabaappe naaganau banttau danddayettidabaa ubbaa oottiyaaba gidikkokka, issi issi naati bantta  aawaassinne aayeessi azazettokkona. Aybissi? Hegau gaasoy, nuuni polo gidennaagaa gidana danddayees. PHauloosi, “Nagarai ha sa7aa issi asa [Addaame] baggaara geliis; he nagarai banaara haiquwaa ehiis; hegaa gaasuwan, asai ubbai nagara oottido gishshau, haiqoi asa zare ubbaa gakkiis” yaagiis. (Roome 5:12) Addaamee yaaretidi makkalido gishshau, ba zare ubbaa iitabaa laatissiis. Issi issi yelagati bantta mayzza aawaagaadan eriiddi makkaloosona.

9. Makkalancha gidanaadan oottana danddayiyay naata ayba ogiyan dichiyoogee?

⁹ Yelagati makkalanaadan oottiya harabay, naata dichiyoogaa yelidaageeti bessenna ogiyan xeelliyoogaa. (Qolasiyaasa 3:21) Keehi akeekancha gidida issi issi aawaynne aayyiyaa bantta naata kiyiyoosaanne geliyoosaa digganaunne mintti seeranau koshshiyaabadan qoppoosona. Harati qassi eray paccido yelagati iitabaappe naagettanaadan loytti tamaarissennan, bantta koyidobaa oottanaadan yeddi bessoosona. Hegaara gayttidaagan, ubbatoo suurebaa oottiyoogee metana danddayees. Dumma dumma naata dumma dumma ogiyan oyqqiyoogaa koshshana danddayees. Issoy haraagaappe mintti kaalliyoogaa koyana danddayees. Geeshsha Maxaafay naaꞌꞌu leemisota, giishin Eeli ba naata seeribeennaagaa, qassi Robiꞌaami likkiyaappe aattidoogaa yootees. Ha leemisoti yeddi bessiyoogee woy naata kiyiyoosaanne geliyoosaa diggiyoogee qohiyaaba gidiyoogaa bessoosona.

10. Eeli, qeese ubbatu halaqa gididi ammanettidi oottidaba gidana danddayikkokka, tishsha aawa gidibeennay aybissee?

¹⁰ Beni wode Israaꞌeelan qeese ubbatu halaqa gidida Eeli naatu aawa. I 40 layttau oottido gishshau, Xoossaa Higgiyaa loytti eriyoogee sirissenna. I qeesetettaa oosuwaa pacissennan ammanettidi oottennan aggenna; qassi  ba naata Hofiniinanne Piinihaasa Xoossaa Higgiyaa loytti tamaarissennan aggenna. SHin Eeli ba naata yeddi bessiis. Hofiniininne Piinihaasi waanna qeese gididi oottiyaaba gidikkokka, eti bantta amottiyoobaanne asho gaytotettaa koshshaa xallaa poliya “iita asata.” Eti boncho sohuwan sheneyiyaabaa oottidaba gidikkokka, waanna qeese gididi oottenna mala Eeli eta diggibeenna. I eta loytti seeribeenna. Eeli eta yeddi bessido gishshau, Xoossaappe aattidi ba naata bonchiis. Hegaappe denddidaagan, a naati Yihoowa geeshsha goynuwaa bolli makkalido gishshau, Eela son wolqqaama metoy gakkiis.—1 Sameela 2:12-17, 22-25, 29; 3:13, 14; 4:11-22.

11. Eela hanotaappe yelidaageeti ay tamaarana danddayiyoonaa?

¹¹ Hegee hanettiyo wode, Eela naati gastta asata; shin naata seerennaagee metuwaa kaalettiyoogaa ha taarikee qonccissees. (Leemiso 29:21⁠ra gatta xeella.) Issi issi aawaynne aayyiyaa naata siiqiyo gishshau yeddi bessoosona; hegaa gaasuwan qoncce, ubbatoo haniyaanne suure kaaletuwaa kessidi, eti hegaa kaallanaadan oottokkona. Eti siiquwan seerokkona; ubba Xoossaa higgiyaa menttiyo wodekka coꞌꞌu gi xeelloosona. Eti hegaadan yeddi bessiyo gishshau, naati banttana yelidaageetuyyo woy aawatettay deꞌiyo haratuyyo azazettennaageeta gidana danddayoosona.—Eranchchaa 8:11⁠ra gatta xeella.

12. Robiꞌaami haariyo wode oottido balabay aybee?

¹² Aawatettaa bessenna ogiyan goꞌettiyoogau leemiso gidiya haray, Robiꞌaama. I 12 Israaꞌeela zaretu bolli kawotida wurssetta kawo; shin i iita kawo. Robiꞌaami, ba aawaa Solomona sohuwan kawotiis; Solomoni toossido deexo qambbaraa gaasuwan asay he wode ufayttibeenna. Robiꞌaami eti koyiyoogaadan oottidee? CHii. Akko yiida asati bantta deexo toohuwaa i kawushshanaadan oychido wode, cimati zorido suure zoriyaa siyennan ixxidi, asaa qambbaray kaseegaappe yaa deexanaadan azaziis. A otoroy huuphessa tammu zareti  makkalanaadan oottido gishshau, Israaꞌeela kawotettay naaꞌꞌau shaahettiis.—1 Kawotu Maxaafaa 12:1-21; 2 Hanidabaa Odiya 10:19.

13. Yelidaageeti Robiꞌaamaagaadan balennaadan ay oottana danddayiyoonaa?

¹³ Geeshsha Maxaafay Robiꞌaamabaa yootiyo taarikiyaappe yelidaageeti keehi maaddiyaabaa tamaarana danddayoosona. Eti woosan ‘Yihoowa xomoosana,’ qassi naata dichiyo ogiyaa Geeshsha Maxaafaa baaso siraataa maaran pilggana koshshees. (Mazamure 105:4) Eranchchaa 7:7y, “Sugetta oosoi aadhdhida eranchchaa eeyya kessees” yaagees. Loytti qoppidi kessido kaaletoy, yelaga naati qohuwaappe naagettidi diccanaadan maaddees. SHin naati dungguuxa gidanaadaaninne xala gidennaadan oottiya hanotan kiyiyoosaanne geliyoosaa xayidi diccana bessenna. Suure ogiyan koyidobaa dooridi oottiyo maataynne qoncce gidida kaaletoy naatuyyo deꞌanaadan yelidaageeti baaxetiyaaba gidikko, daro yelagati makkalennan aggana danddayoosona.

14, 15. Yelidaageeti bantta naatu dichaa ayba ogiyan xeellana koshshii?

¹⁴ Yelagati naatettaappe asa gamma gakkanau dicciyo wode yelidaageeti ufayttiyaaba gidikkokka, panttatettan deꞌiya naati etan zemppiyoogaa aggidi, banttanan ammanettiyoogaa doommiyo wode yelidaageeti hirggana danddayoosona. Panttatettaa wode, ne naati neeni yootiyoobaa issi issitoo siyennaba woy azazettennaba gidikko, garamettoppa. Yelida Kiristtaaneti wozannaama, tishshanne banttappe koyettiyaabaa oottiya Kiristtaane naata dichanau halchana koshshiyoogaa hassaya.—1 Qoronttoosa 13:11⁠ranne Efisoona 4:13, 14⁠ra gatta xeella.

 ¹⁵ Yelagati kaseegaappe aaro laꞌatettaa koyiyo wode, hegee metiyaaba gidana danddayikkonne yelidaageeti diggana koshshenna. Issi naꞌi loꞌꞌo gidida ogiyan bessiyaagaadan diccana koshshees. Issi issi yelagati, panttatettan deꞌiiddi gastta asadan qoppiyoogaa doommana danddayoosona. Leemisuwau, yelaga Kawuwaa Yoosiyaasa xeelliyaagan Geeshsha Maxaafay, “I . . . yelaga de7iiddi [15 laytta heeran], ba maizza aawaa Daawita Xoossaayyo goinnanau doommiis” yaagees. Ha dumma gidida yelagay wozannaama gidiis.—2 Hanidabaa Odiya 34:1-3.

16. Kaseegaappe daro aawatettay imettiyo wode naati ay akeekana koshshii?

¹⁶ SHin laꞌatettay oottiyooban oyshettanaadankka oottees. Hegaa gishshau, gasttiiddi deꞌiya ne naꞌay kuuyiyoonne oottiyo issi issibay kaalettiyoobaa akeekanaadan ootta. “Asi ba zeriyoogaa zaarettidi cakkana” giya baaso siraatay yelagatussikka gasttatussikka hanees. (Galaatiyaa 6:7) Yelidaageeti muletoo naata naagana danddayokkona. Ne naꞌay mule bessennabaa oottanau koyikko shin? Neeni aawatettay deꞌiyo yelidaagaa gidiyoogaadan, “CHii” gaana bessees. Neeni hegaadan giyoy aybissakko qonccissiyo wode, chii giidobaa, ee gaada laammana koshshenna. (Maatiyoosa 5:37⁠ra gatta xeella.) SHin, “Liiqo haasayai hanqquwaa” zarbbissiyo gishshau, shonggaara deꞌiya hanotaaninne ammanttiya ogiyan “CHii” gaanau baaxeta.—Leemiso 15:1.

17. Yelidaageeti kunttana bessiyo, yelagatussi koshshiya issi issibay aybee?

¹⁷ Yelagati issi issi dambbiyaanne higgiyaa ubbatoo maayennaba gidikkokka, eta ubba wode seeriyoogan naagana koshshees. Yelidaagee ba koyidoogaadan, dambbiyaa ubbatoo laammiyaaba gidikko, hegee naati hidootaa qanxxanaadan oottiyaaba. Hegaa bollikka, yelagati xala gidanaadaaninne dungguuxiyoogaa aggana mala bessiyaagaadan minttettiyaabanne maaddiyaaba  gidikko, eti keehi tishsha gididi diccana danddayoosona. Yelidaageeti etan ammanettiyo wode, yelagati ufayttoosona.—Isiyaasa 35:3, 4⁠ranne Luqaasa 16:10; 19:17⁠ra gatta xeella.

18. Yelagata xeelliyaagan tuma gidida minttettiya issi issibay aybee?

¹⁸ Son sarotettay, woppaynne siiqoy deꞌiyoogee darotoo naati loꞌꞌo hanotan diccanaadan oottees; hegaa eriyoogee yelidaageeta ufayssana danddayees. (Efisoona 4:31, 32; Yaaqooba 3:17, 18) Daro yelagati diccidoy so asay iita gidido keettan, aaway woy aayyiyaa ushshancha gidido, ooyettiya woy qohiya harabay deꞌiyo keettaana gidikkokka, loꞌꞌo gididi diccoosona. Hegaa gishshau, Geeshsha Maxaafaa baaso siraataara moggiya ogiyan suure seeriyaabanne bessiyaagaadan dambbiyaa kessiyaaba gidikkokka, woppu giida hanotay son deꞌanaadan intte oottiyoogaa, qassi intte eta siiqiyoogaanne etau qoppiyoogaa naati eriyaaba gidikko, eti intte ceeqettiyoogeeta gididi diccana danddayoosona.—Leemiso 27:11⁠ra gatta xeella.

19. Yelidaageeti naꞌi baana bessiyo ogiyaa tamaarissiyaaba gidikko, he naꞌay ay oottana koshshii?

¹⁹ Naata loytti dichiyoogee keehi koshshiyaaba. Leemiso 22:6y, “Na7i waanidi de7ana bessiyaakko tamaarissa; yaatikko, i cimidikka hegaa aggenna” yaagees. Loytti dichiyaaba gidikkokka, keehi waayissiya naatubaa shin? Hegaa mala hanotay merettana danddayii? Ee. Ha xiqisiyaa qofaa, issi naꞌi bana yelidaageeti yootiyoobaa ‘ezgganaadaaninne’ azazettanaadan yootiya hara xiqisiyaara geeddarssiyoogan akeekana koshshees. (Leemiso 1:8) Yelidaageetinne naati son maayettidi deꞌanau koyikko, Geeshsha Maxaafaa baaso siraataa oosuwan peeshshiyoogan hashetana bessees. Yelidaageetinne naati maayettennaba gidikko, metoy merettana danddayees.

20. Naati qoppennan balabaa oottiyo wode, yelidaageeti he hanotaa ayba ogiyan oyqqiyoogee loꞌꞌoo?

 ²⁰ Issi yelagay moorobaa oottidi meton geliyo wode yelidaageeti waatana koshshii? He wode, he yelagaa loytti maaddana koshshees. Yelidaageeti akeeki paccido yelagaa maaddiiddi deꞌiyoogaa hassayiyaaba gidikko, bessennabaa oottenna mala baaxetana danddayoosona. PHauloosi gubaaꞌiyan deꞌiya kaymida asata hagaadan zoriis: “Intte Ayyaanan de7iyaageeti issi urai ai mooro oottidi, beettikkonne, ashkketetta ayyaanan a suurissite; qassi intte paacettenna mala, intte huuphiyaa naagite.” (Galaatiyaa 6:1) Qoppennan moorobaa oottida yelagaa zoriyo wode, yelidaageeti ha maaraa kaallana danddayoosona. Yelidaageeti naꞌay oottidobay bala gididoy aybissakko, qassi zaarettidi hegaadan balennaadan waanidi naagettana danddayiyaakko qonccissiyo wode, iitabay he yelagaa gidennan, i oottidobaa gidiyoogaa yootana koshshees.—Yihudaa 22, 23⁠ra gatta xeella.

21. Bantta naati deexo nagaraa oottikko, yelidaageeti Kiristtaane gubaaꞌiyaa leemisuwaa kaalliyoogan ay oottana koshshii?

²¹ Issi naꞌay keehippe makkalancha gidikko shin? Hegaa mala hanotan, he naꞌaa hiillan maaddana koshshees. Issi Kiristtaanee deexo nagaraa oottiyo wode, bana maaddana mala gubaaꞌiyaa cimatukko biidi ba nagaraa paaxana koshshees. (Yaaqooba 5:14-16) I ba nagaraa paaxiyaaba gidikko, ayyaanaaban kaseegaa mala gidanaadan gubaaꞌiyaa cimati a maaddoosona. Nagaraa oottida naꞌaa xeelliyaagan yelidaageeti gubaaꞌiyaa cimatuura haasayiyoogee koshshana danddayikkokka, son a maaddana bessiyay yelidaageeta. Bantta naatuppe issoy oottido deexo nagaraa eti gubaaꞌiyaa cimatuppe qottana koshshenna.

22. Bantta naati deexo nagaraa oottiyaaba gidikko, yelidaageeti Yihoowa leemisuwaa kaalliyoogan ay mala xeelaa oyqqidi deꞌanau baaxetana koshshii?

²² Naati oottiyo iitabay, yelidaageeta keehi yiilloyiyaaba. Yelidaageeti azazettenna naꞌaa hanqquwan qohana  danddayoosona; shin hegee naꞌay yaa makkalanaadan oottana danddayees. He yelagay sinttappe loꞌꞌo woy iita gidiyoy, he waayissiya wodiyan a oyqqiyo hanotaana gidana danddayiyoogaa akeeka. Yihooway suure ogiyaappe haakkida ba asaa atto giidoy, eti bantta nagaraappe simmido wode xallaana gidiyoogaakka hassaya. Yihooway siiquwan yootiyoobaa akeeka: “Qassikka GODAI, ‘Haayite; ane zorettoos. Intte nagarai baaraadan zo77ikkokka, shachchaadan booxxana; sinadan zo77ikkokka, puuttodan booxxana.’” (Isiyaasa 1:18) Hagee yelidaageetussi loꞌꞌo leemiso!

23. Bantta naatuppe issoy deexo nagaraa oottiyo wode, yelidaageeti ay oottana koshshii, qassi ay oottana koshshennee?

²³ Yaatiyo gishshau, azazettenna naꞌay laamettanaadan maaddanau baaxeta. Naata loytti dichida aawaa woy aayyiyo woykko gubaaꞌiyaa cimata zoriyaa oycha. (Leemiso 11:14) Neeni qoppennan haasayiyoobay woy oottiyoobay naꞌay pushanaadan oottiyo gishshau naagetta. Hanqquwan suullennaadaaninne yiillotennaadan naagetta. (Qolasiyaasa 3:8) Eesotada hidootaa qanxxoppa. (1 Qoronttoosa 13:4, 7) Iitabaa ixxiyaaba gidikkokka, ne naꞌaa bolli yiillotiyaagaanne au meqetti baynnaagaa gidoppa. Ubbaappe aaruwan, yelidaageeti loꞌꞌo leemiso gidanaunne bantta ammanuwaa minttanau baaxetana koshshees.

24. Kiristtaane keettaa asaa giddon ayba azzanttiya hanotay issi issitoo merettii, yelidaagee ay oottana koshshii?

²⁴ Issi issi hanotan, issi yelagay makkalancha gididi, Kiristtaaneti kaalliyo maaraa muleera aggi bayana danddayees. He wode, son deꞌiya hara naata minttettana koshshees. Hara naatu hanotaa agga bayada, makkalancha naꞌaa hanotan ne wolqqaa wurssenna mala naagetta. He hanotaa son deꞌiya haratuppe qottanau maliyoogaappe, haasayana bessiyaabaa denttada  ammanttiya ogiyan etaara tobba.—Leemiso 20:18⁠ra gatta xeella.

25. (a) Issi naꞌay makkalancha gididi ixxiyo wode, Kiristtaane gubaaꞌiyaa leemisuwaa kaalliyoogan, yelidaageeti ay oottana danddayiyoonaa? (b) Bantta naatuppe issoy makkalancha gidikko, yelidaageeti ay hassayana koshshii?

²⁵ Gubaaꞌiyan makkalancha gididi ixxida uraa xeelliyaagan, kiitettida Yohaannisi, “Intte soo a gelissoppite; sarokka gooppite” yaagiis. (2 Yohaannisa 10) Asa gamma gakkida naꞌay makkalancha gididi ixxikko, yelidaageeti hegaadan oottanau qoppiyoogee bessiyaaba gidana danddayees. Hegaadan oottiyoogee, metananne azzanttana danddayikkokka, son deꞌiya harata naaganau issi issitoo yaatiyoogee koshshiyaaba. Neeni ne soo asaa naagananne ubbatoo xeellana koshshees. Hegaa gishshau, kandduwaara gayttidaagan qonccenne bessiya dambbiyaa kessa. Hara naatuura haasaya. Timirtte keettaaninne gubaaꞌiyan eta hanotay ay malakko kaalla. Qassi, neeni makkalancha naꞌaa hanotaa dosennaba gidikkokka, a ixxennaagaa eti eranaadan ootta. Naꞌaa gidennan a iita oosuwaa ixxa. Yaaqooba naatuppe naaꞌꞌati meqetti baynnabaa oottin, son metoy gakkido wode Yaaqoobi naata gidennan, eta wolqqaama hanqquwaa qanggiis.—Doomettaabaa 34:1-31; 49:5-7.

26. Bantta naatuppe issoy makkaliyaaba gidikko, yelidaageeti awuppe minttettuwaa demmana danddayiyoonaa?

²⁶ Son merettidabau oyshettiyay tana gaada qoppana danddayaasa. SHin neeni woossada neessi danddayettida ubbabaa oottidabanne ne wolqqa keenan Yihoowa zoriyaa kaallidaba gidikko, bessenna ogiyan nena mooranchadan xeellana koshshenna. Ooninne polo aawa woy aayo gidana danddayennaagaa eriyoogee minttettees; qassi neeni loꞌꞌo aawa woy aayo gidanau baaxetadasa. (Oosuwaa 20:26⁠ra gatta xeella.) Makkalancha gididi ixxida naꞌi son deꞌiyoogee azzanttiyaaba; shin ne son hegaa mala naꞌi deꞌikko, Xoossay he hanotaa akeekiyoogaanne  baassi wozanappe oottiyaageeta mule yeggennaagaa hassaya. (Mazamure 27:10) Ne keettay hara naati ayyaanaaban woppu giidi deꞌiyoosa gidanaadan baaxeta.

27. Miishshaa laalida naꞌaabaa yootiya leemisuwaa hassayiyoogan, makkalancha naꞌi deꞌiyoogeeti ubbatoo ay hidootana danddayiyoonaa?

²⁷ Hegaa bolli, neeni mule hidootaa qanxxana koshshenna. Neeni naatettan a loyttada loohissidoogee makkalancha naꞌay guyyeppe ba mooruwaa hassayanaadan oottana danddayees. (Eranchchaa 11:6) Daro Kiristtaanetu keettaa asaa neegaa malabay gakkiis; Yesuusi leemisuwan yootido, miishshaa laalida naꞌaa aaway akeekidoogaadan, makkalidi azazettennan ixxida naati deꞌiyo issoti issoti bantta naati simmiyoogaa akeekidosona. (Luqaasa 15:11-32) Ne naꞌaykka simmana danddayees.