Taani 1948n Nayjeeriyan tohossa arggon deꞌiya qeeri kataman yelettaas. He wode, ta aawaa kaalo ishay Mustafinne ta bayra ishay Wahabi xammaqettidi Yihoowa markka gididosona. Tawu layttay uddufuna gidido wode ta aaway hayqqiis. Taani keehi azzanaas. Aaway hayquwappe denddin nuuni A zaarettidi beꞌana danddayiyogaa Wahabi tawu yootiis. Ha minttettiya qofay taani Geeshsha Maxaafaa xannaꞌanaadan oottiis. Taani 1963n xammaqettaas. Daro takkennan ta heezzu ishanttikka xammaqettidosona.

Taani 1965n, Legoosen deꞌiya Wilsena giyo ta bayra ishaakko baas; qassi Igaboba galchchan deꞌiya ubba wode aqinyetuura wodiya aattiyogaa doommaas. Eti ufayttiyogeenne minnidi haggaaziyogee Ichchashe 1968n taanikka aqinye gidanaadan denttettiis.

Beeteelen haggaaziya, Albert Olugababa giyo ishay, huuphessa Nayjeeriyan dumma aqinyeti koshshiyogaa xeelliyagan yelagatuura haasayanawu dumma shiiquwa giigissiis. Ishaa Olugababi wozanappe haasayidobaa hanno gakkanawu hassayays: “Intte yelaga gidiyo gishshawu intte wodiyanne wolqqaa goꞌettidi Yihoowawu oottana danddayeeta. Intte yan oottiyo daro oosoy deꞌees!” Taani hananabaa yootiya Isiyasaagaadan ta dosan oottanawu  keehi koyido gishshawu qitsiya kunttaas.—Isi. 6:8.

Uddufune 1968n, huuphessa Nayjeeriyan deꞌiya Kaano giyo kataman dumma aqinye gidada maddabettaas. Taani maddabettidoy Bayfran Wor giyo ola wodiyana; hegee 1967-1970 gakkanawu takkiis; he olay huuphessa Nayjeeriyan tuggaanne hayquwa kaalettiis, qassi arshsho Nayjeeriya gakkanawu aakkiis. Issi ishay taani qohettennaadan koyido gishshawu, huuphessa Nayjeeriya beennaadan tana ammanttanawu baaxetiis. Shin taani awu hagaadan gaas: “Neeni tawu qoppido gishshawu galatays. Shin Yihooway ha aawatettan taani awu haggaazanaadan koyikko, I tanaara gidanaagaa mule sirikke.”

Kaanon hanidabay keehi azzanttees. Olay he gita katamaa keehi qohiis. Olaa wode hayqqida asaa anhaa nuuni haggaaziiddi issi issitoo beꞌoos. Kaanon amarida galchchay deꞌikkokka, ishanttuppe daroti baqatidosona. Yan attida aassiyageeti 15 gakkokkona, qassi eti keehi yayyidosonanne hidoota qanxxidosona. Usuppun dumma aqinyeti yiidoogan he ishanttinne michchontti keehi ufayttidosona. Nuuni eta minttettin eti woppu giidosona. Shiiqotanne sabbakiyo oosuwa zaaretti daraajjayanaadan, qassi macara biiruwawu haggaazuwa irpporttiya yeddiyogaanne xuufeta azaziyogaa doommanaadan eta maaddida.

Nuuni, dumma aqinyeti Hawusa doonaa tamaariyogaa doommida. Yan deꞌiya daroti nuuni Kawotettaa mishiraachchuwa eta qaalan yootiyo wode loytti siyosona. Gidikkonne Kaanon erettida haymaanootiya kaalliyageeti nuuni sabbakiyogaa dosenna gishshawu nu keehi naagettana koshshees. Issi wode, tananne ta haggaazo laggiya issi bitanee mashshan yedettiis. Nuuni appe aaruwan woxxido gishshawu I nuna oyqqana danddayibenna! Qohiyabay deꞌishinkka, Yihooway nuna ‘saruwan naagi wottiis,’ qassi aassiyageetu qooday gujjiis. (Maz. 4:8) Haꞌꞌi Kaanon 11 galchchan 500​ppe dariya aassiyageeti haggaazoosona.

Amarida agina xalla Kaanon takki simmidi, Naase 1968 wurssettan taaninne hara naaꞌꞌu dumma  aqinyeti Nijeer Ripablike waanna katamaa Niyaame baanaadan nuussi odettin biida. Arggo Afirkkan deꞌiya Nijeere, saꞌan deꞌiya keehi hombbiya heeratuppe issuwa gidiyogaa nuuni sohuwara akeekida. Saꞌay keehi hombbishinkka waati sabbakanaakko, qassi he biittan waanna qaalaa gidida Paranssayettuwa tamaarana koshshiis. Yaatiyogee keehi deexxiyaba gidikkonne, nuuni Yihoowan ammanettidi he waanna kataman deꞌiya aassiya amaridaageetuura yan sabbakiyogaa doommida. Daro takkennan Niyaamen deꞌiya nabbabana danddayiya asa ubbay Geeshsha Maxaafaa xannaꞌanawu maaddiya, Merinaa Deꞌuwawu Kaalettiya Tumaa giyo maxaafaa demmiis. Asay he maxaafaa ekkanawu nuna koyiyogaa doommiis!

Kawotetta sunttati Yihoowa Markkata ixxiyogaa nuuni daro takkennan akeekida. Isiine 1969n, he biittan nuuni koyro shiiqido woradaa shiiquwan 20 gidiyageeti shiiqida. Naaꞌꞌu asay xammaqettanaagaa nuuni yeemuwan naagida. Shin woradaa shiiquwa koyro gallassi polisee yiidi nu shiiquwa essiis. Eti dumma aqinyetanne woradaa xomoosiyagaa polis xaabiya efiidosona. Eti nuna qoridoogaappe guyyiyan nuuni wonttetta gallassi simmidi yaanaadan azazidosona. Kawotettaa sunttati qohuwa gattana danddayiyogaa nuuni akeekido gishshawu, issi keettan xinqqatiya haasayay shiiqi simmin, xammaqettiyageeta shaafa efiidi geeman xammaqida.

Amarida saaminttaappe simmin Kawotettaa sunttati taaninne hara ichchashu dumma aqinyeti Nijeere biittaappe kiyanaadan azazidosona. Nuuni 48 saate giddon he biittaa aggidi kiyanaadan yootidosona. Qassi eti nuuni baana danddayiyo hanotaa giigissibookkona, gidikkonne nuuni azazettidi Nayjeeriya macara biiruwa biida; yan nuussi ooratta aawatettay imettiis.

Taani Nayjeeriyan Orisunbaare giyo heeran maddabettaas, yan deꞌiya amarida aassiyageetuura sabbakaasinne Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissaas. Shin usuppun aginaappe simmin taani Nijeere simmanaadan macara biiroy oychchiis. Koyro heeran taani keehi maalaalettaasinne yayyaas, shin Nijeeren deꞌiya ishanttuura zaarettada gayttanawu yeemottaas!

Taani Niyaame simmaas. Taani yaa gakkido wonttetta gallassi Nayjeeriya asa gidida issi zalꞌꞌanchchay taani Yihoowa Markka gidiyogaa akeekidi Geeshsha Maxaafaabaa oychchiyogaa doommiis. Taani A xannaꞌissaas; yaatin I sijaaraa cuwayiyogaanne ushshaa bessiyagaappe aaruwan uyiyogaa aggidi xammaqettiis. Guyyeppe, Nijeeren dumma dumma sohuwan deꞌiya ishanttuuranne michchonttuura sabbakiyogan ufayttaas, qassi yan asay Yihoowa Markka gidishin beꞌaas. Taani koyro he biittaa gakkido wode 31 Yihoowa Markkati yan deꞌoosona; taani yaappe kiyo wode Yihoowa Markkatu qooday 69 gakkiis.

Tisaase 1977n taani loohanawu Nayjeeriya simmaas. Heezzu saaminttan imettiya loohissoy wuri simmin, Macara Biiruwa Konttiya shiishshiya Malkem Vigoy, Seera Liyone macara biiruwappe yiida  dabddaabbiya tawu nabbabiis. He ishantti Giinen woradaa xomoosiyagaa gididi haggaazana danddayiya Inggilizettuwanne Paranssayettuwa haasayiya payyanne aqo oyqqibeenna aqinye ishaa koyiiddi deꞌoosona. Taani he aawatettawu loohidoogaa ishaa Vigoy tawu yootiis. Hegee deexo aawatetta gidiyogaa I tawu loytti qonccissiis. “Kuuyanaappe kase hegaabaa loytta qoppa” giidi I tana zoriis. Taani sohuwara hagaadan gaas, “Tana kiittiyay Yihoowa gidiyo gishshawu taani baana.”

Taani Seera Liyone baada macara biiruwan oottiya ishanttuura gayttaas. Macara Biiruwa Konttiya yaratuppe issoy tawu hagaadan giis, “Giinin deꞌiya nu ishanttinne michchontti waani deꞌiyakko nu erokko.” Giinin oosettiya sabbako oosuwa kaallanaadan Seera Liyone macara biiruwan deꞌiya ishantti maddabettikkonne Giinin polotika hanotay iita gidiyo gishshawu eti aassiyageetuura gayttana danddayibookkona. Eti Giinin deꞌiya ishantta xomoosanawu issi ishaa kiittanawu darotoo baaxetikkokka kiittana danddayibookkona. Hegaa gishshawu taani Giini waanna katamaa, Kanakre baada yan deꞌana danddayiyo piqaadiya demmanawu baaxetanaadan oyshettaas.

Taani Kanakre gakkada Nayjeeriya embaase baada ambbaasaddariyara gayttaas. Taani Giinin sabbakanawu keehi koyiyogaa awu yootaas. Taani qashettana woy qohettana danddayiyo gishshawu yan takkennaadan I tawu mintti yootiis. I “Nayjeeriya baada yan sabbaka” yaagin, “Taani hagan sabbakanawu murttaas” gaada zaaraas. Hegaa gishshawu I Giinin hegaara gayttida aawatettay deꞌiyo uri tana maaddanaadan dabddaabbiya xaafin, he uray tana maaddiis.

Hegaappe guyyiyan daro takkennan, taani Seera Liyonen deꞌiya macara biiruwa simmada he aawatettay deꞌiyo uray kuuyidobaa ishanttussi bessaas. Yihooway ta biido allaallee polettanaadan oottidoogaa ishantti siyidi keehi ufayttidosona. Kawotettay taani Giinen takkanaadan paqqadiis!

Taani 1978​ppe 1989 gakkanaashin Giinininne Seera Liyonen woradaa xomoosiyagaa gidada oottaas, qassi Layberiyan woradaa xomoosiyagaa gishshaa xomoosaas. Koyro heeran tana darotoo sakkees. Haahosan deꞌiyo wode issi issitoo taani sahettaas. Shin he ishantti tana hosppitaaliya efaanawu banttawu danddayettida ubbabaa oottidosona.

Issi wode tana shekkeereenne uloy sakkiis. Ishantti hayqqees gi qoppidi awan mooganaakko kuuyidoogaa taani wurssettan paxido wode eraas! Worana danddayiya harggee tana sakkikkokka, taani ta aawatettaa agganawu mule qoppabeykke. Qassi nuuni hayqqikkokka, Xoossay nuna hayquwappe denttana danddayiyo gishshawu, nuna loytti naagana danddayiyay A xalaala gidiyogaa taani ammanettays.

Taani 1988n, Yihoowa keehi siiqiyanne bana ziqqi oottiya Dorkaaso giyo aqinyera erettaas. Nuuni aqo oyqqida, yaatidi woradaa oosuwa issippe oottiyogaa doommida. Dorkaasa keehi siiqiyanne ba goꞌꞌaa agga bayiya machcho gidiyogaa bessaasu. Nuuni issi galchchaappe hara galchchaa baanawu nu borssaa baꞌidi 25 kilo meetiriya  hemettida. Keehi haahosan deꞌiya galchchata gakkanawu bookettidanne urqqatiya ogiyara baanawu nuuni demmido toga miishshaa awugaanne goꞌettida.

Dorkasa keehi xala. Leemisuwawu, nuuni issi issitoo daro hawulaashoy deꞌiyo haattaa pinnana koshshiis. Issi wode nuuni ichchashu gallassaa ekkiya ogiya manddarana koshshiis, qassi mittaappe oosettida zarphphee meqqido gishshawu nuuni shaafaa wolwoluwa goꞌettidi pinnana koshshiis. Dorkaasa wolwoluwappe wodhdhanawu eqqaydda ciimma haattan kunddaasu. Nuuni naaꞌꞌaykka haattaa wadhdhiyogaa erokko. Qassi he shaafan daro hawulaashoy deꞌees. Amarida yelagati shaafaa guppi gelidi O ashshidoogee ufayssiyaba. Amarida wodiyawu nuuni he hanotaabaa elummikkokka, woradaa oosuwa oottiyogaa aggibookko.

Nuuni 1992 doomettan, Dorkaasa shahaaridoogaa eridi keehi dagammida. Hegaa giyogee nuuni ubba wode haggaazuwa essoos giyogee? “Yihooway nuussi imotaa immiis” giidi qoppida. Hegaa gishshawu nu naꞌiyo Jagift (Inggilizettuwan hegaa giyogee “Yihoowa imota” giyogaa) giidi sunttida. Jagifta yelettin oyddu layttappe simmin, I ishay Eeriki yelettiis. Nu naaꞌꞌu naatikka Yihoowa imota. Jagifta Kanakren deꞌiya xuufiya birshshiyo biiruwan amarida wodiyawu oottaasu, qassi Eeriki galchchawu oottiyagaa.

Dorkaasa dumma aqinye gidada oottiyogaa essikkonne nu naata dichchaydda ubba wode aqinye gidada oottaasu. Yihooway maaddin taani ubba wode haggaazuwa essabeykke. Nu naati dicci simmin Dorkaasa zaarettada dumma aqinye gidaasu. Ha wodiyan nuuni naaꞌꞌaykka Kanakren misoonaawe gididi haggaazoos.

Yihooway tana kiittido awanne taani ubbatoo baas. Yihooway ta machchiyonne tana darotoo naagiisinne anjjiis. Nuuni aquwan gidennan, Yihoowan ammanettidoogee daro metuwan gelennaadaaninne keehi unꞌꞌettennaadan maaddiis. Dorkaasanne taani ‘ashshiya Xoossaa’ Yihooway nuna naagidoogaa nu deꞌuwan beꞌidobaappe akeekida. (1 Odi. 16:35) Yihooway an ammanettiyageeta ‘ba alꞌꞌo miishshaa naagiyogaadan saro naaganaagaa’ ammanettays.—1 Sam. 25:29.