1-2. (a) Nuuni metoy nuna gakkiyo wode maalaalettennay aybissee? (b) Nuuni ha huuphe yohuwan ay beꞌanee?

 NUNA metoy gakkiyo wode nuuni maalaalettokko. Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Nuuni Xoossaa kawotettaa gelanau daro waayettana bessees.” (Oos. 14:22) Qassi, “haiqoinne kayyoi woi waasoinne sahoi de7enna” ooratta alamee yaana gakkanaashin, nuna gakkiya amarida metoti muleera xayennaagaa eroos.—Ajj. 21:4.

² Nuna metoy gakkennaadan Yihooway teqqenna. SHin, he metuwaa genccanaadan I nuna maaddees. Kiitettida PHawuloosi Roomen deꞌiya Kiristtaanetussi yootidobaa akeeka. I bananne ba ishantta gakkida daro metota koyro yootiis. Kaallidi I hagaadan giis: “Nuuni nuna siiqida aani ha yoho ubban poli xoonida.” (Roo. 8:35-37) Hegaa giyoogee nuuni metuwaa gencciiddi deꞌiyo wodekka Yihooway nuna maaddana danddayees giyoogaa. Yihooway Yooseefa waati maaddidaakko, qassi nena waati maaddanaakko ane beꞌoos.

3. Yooseefa deꞌoy qoppennan waani laamettidee?

³ Yaaqoobi ba naꞌaa Yooseefa keehi siiqiyoogaa qoncciyan bessiis. (Doo. 37:3, 4) Hegaappe denddidaagan, Yaaqooba bayra naati bantta ishaa qanaatidosona. Eti banttawu hanotay  injjetidoogaa akeekido wode, Yooseefa Midiyaama biittaa zalꞌꞌanchchatussi bayzzidosona. He zalꞌꞌanchchati daro xeetu kilo meetiriyaa haakkidi deꞌiya Gibxxe Yooseefa efiidi Paaroona naagiyaageetu halaqaa PHoxiifaarawu bayzzidosona. Yooseefa deꞌoy sohuwaara laamettiis. I ba aawawu siiqo naꞌa gididi takkikkonne, Gibxxen aylle gidiis!—Doo. 39:1.

4. Nuna gakkana danddayiya metoy aybee?

⁴ Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Iitabay ubba asaa gakkees.” (Era. 9:11, Holy Baybl—Iizi-Tu-Riid Verzhin) Issi issitoo ‘hara asaagaappe aynne dummatenna’ metoy nuna gakkees; hegaa giyoogee asa ubbaa gakkiya metuwaa malay nuna gakkees giyoogaa. (1 Qor. 10:13) Woy nuuni Yesuusi erissiyo ashkkara gidiyo gishsha xallawu nuna metoy gakkana danddayees. Leemisuwawu, nu ammanuwaa gaasuwan asay nuna qilliiccana, ixxana, ubba qassi yedettana danddayees. (2 Xim. 3:12) Nena gakkiya metoy ayba gidikkonne, hegaa neeni genccanaadan Yihooway maaddana. Yihooway Yooseefa waati maaddidee?

5. Yooseefayyo injjetidoogaa xeelliyaagan PHoxiifaari ay akeekidee? (Doomettaabaa 39:2-6)

⁵ Doomettaabaa 39:2-6 nabbaba. Yooseefi goobanne mino oosanchcha gidiyoogaa PHoxiifaari akeekiis. I hegaa gaasuwaakka erees. ‘Yihooway Yooseefi oottidobaa ubbaa ayyo injjeyiyoogaa’ PHoxiifaari akeekiis. b Wurssettan, Gibxxe bitanee Yooseefa ba oosanchcha oottiis. Qassi Yooseefa ba keettaa asaa ubbaa bolli sunttiis. Hegaappe denddidaagan, PHoxiifaari duretiis.

6. Yooseefi ba hanotaa xeelliyaagan ay qoppana danddayii?

⁶ Yooseefawu siyettidabaa qoppa. I aybippenne aaruwan koyidobay aybee? PHoxiifaari A hanotaa akeekidi A woytanaadan koyidee? Yooseefi laꞌa kiyidi ba aawaakko simmanawu koyennan aggenna. PHoxiifaara son Yooseefawu daro aawatettay deꞌikkonne, I eeqawu goynniya ba godawu aylle gididi oottees. PHoxiifaari Yooseefa laꞌa kessanaadan Yihooway oottibeenna. Qassi Yooseefa hanotay yaa iiti iiti biis.

7. Yooseefa hanotay iiti iiti biidoy ayba ogiyaanee? (Doomettaabaa 39:14, 15)

⁷ Doomettaabaa 39y yootiyoogaadan, PHoxiifaara machchiyaa Yooseefa siiqido gishshawu banaara zinꞌꞌanaadan cimmanawu malaasu. He wode ubban, I ixxis giis. Wurssettan A Yooseefa bolli keehi hanqqettido gishshawu, I banaara wolqqan zinꞌꞌanawu maliis gaada A mootaasu. (Doomettaabaa 39:14, 15 nabbaba.) PHoxiifaari hegaa siyido wode Yooseefa qasho keettan yeggiis; yaatin I amarida layttawu yan takkiis. (Doo. 39:19, 20) I ay mala hanotan qashettidee? Yooseefaara gayttidaagan “qasho keettaa” geetettida Ibraawetto qaalay “haattaa ollaa” woy “ollaa” giyoogaa gidana danddayees. Qassi hegee, I deꞌiyo sohoy xumanne hidootaa qanxxissiyaaba gidiyoogaa bessees. (Doo. 40:15) Qassi amarida wodiyawu Yooseefa gedeti biratan qashettidoogaanne A qooriyan biratay aadhdhidoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Maz. 105:17, 18) Yooseefa hanotay iiti iiti biis. I ba godawu ammanettida ashkkara gidiyoogee attin qashuwaasa gidiis.

8. Metoy wolqqaamikkokka nuuni ay ammanettana danddayiyoo?

⁸ Neeni mintta woossikkonne, ne hanotay yaa iiti iiti bin unꞌꞌetta eray? Hegaadan hanana danddayees. Seexaanay haariyo ha alamiyan nuna metoy gakkennaadan Yihooway teqqenna. (1 Yoh. 5:19) Neeni haꞌꞌikka hagaa ammanettana danddayaasa: Nena gakkiiddi deꞌiya metuwaa Yihooway loytti erees; qassi I neeyyo qoppees. (Maa. 10:29-31; 1 PHe. 5:6, 7) Hegaa bollikka I hagaadan giidi qaalaa geliis: “Taani nena mulekka yeggikke woikko aggikke.” (Ibr. 13:5) Neessi hidootay baynnaba milatiyo wodekka neeni genccanaadan Yihooway maaddana danddayees. Hegaa mala hanotan Yihooway Yooseefa waati maaddidaakko ane beꞌoos.

9. Yooseefi qashuwan deꞌiyo wode, Yihooway aara deꞌiyoogaa bessiyaabay aybee? (Doomettaabaa 39:21-23)

⁹ Doomettaabaa 39:21-23 nabbaba. Yooseefi qashuwan deꞌiyo he waayissiya wodiyankka, hanotay awu giiganaadan Yihooway oottiis. Waatidi? PHoxiifaaraagadan, qasho keettaa halaqay guyyeppe Yooseefan ammanettiisinne A bonchchiis. Daro takkennan qasho keettaa halaqay qashettida haratu bollan Yooseefa sunttiis. Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Qasho keettaa halaqai Yooseefa kushiyan de7iyaabau aibaunne hirggenna.” Yooseefi haꞌꞌi oottiyo ufayssiya oosoy awu deꞌees. Hegee qoppennan laamettidaba! Kawuwaa keettaayeera wolqqan zinꞌꞌanawu maliis gi mootidi qashissido uri waanidi ammanettiyaagaa gidana danddayii? Hegawu issi qonccisso xallay deꞌees. Doomettaabaa 39:23y hagaadan gees: “GODAI aara de7ees; i oottiyoobaakka ubbaa ayyo injjeyiis.”

10. Yooseefi bawu ubbabay injjetibeennabadan qoppidoy aybissakko qonccissa.

¹⁰ Yooseefa hanotaa ane zaarettada qoppa. A wordduwan mootidi qashissi simmin, awu ubbabay injjetiis gaada qoppay? Yooseefi aybippenne aaruwan koyidobay aybee? Qasho keettaa halaqaa sinttan sabettiyoogee? Yooseefi koyidobay qashuwaappe birshshettiyoogaa gidana danddayees. Ubba, Yooseefi he iita qasho keettaappe Paarooni bana kesissana mala qashuwaappe birshshettidi biya issi bitanee babaa xeelliyaagan Paaroonawu yootanaadan oychchiis. (Doo. 40:14) Gidikkonne, he bitanee Paaroonawu sohuwaara yootibeenna. Hegaappe denddidaagan, Yooseefi he bitaniyawu yooti simmidi hara naaꞌꞌu layttaa qashuwan takkiis. (Doo. 40:23; 41:  1, 14) Yihooway haꞌꞌikka awu ubbabaa injjeyiyoogaa aggibeenna. Waatidi?

11. Yihooway Yooseefawu immido dumma eray aybee, qassi hegee Yihoowa halchchoy polettanaadan waati maaddidee?

¹¹ Yooseefi qashuwan deꞌiyo wode, Yihooway Gibxxe kawoy unꞌꞌissiya naaꞌꞌu aymota aymottanaadan oottiis. Paarooni dagammidi he aymotu birshshettaa eranawu koyiis. Yooseefi aymota birshshana danddayiyoogaa kawoy erido wode, kiittidi A xeesissiis. Yihooway maaddin Yooseefi he aymota birshshiis; qassi I zorido maaddiya zoriyan Paarooni maalaalettiis. Yihooway he yelagaara deꞌiyoogaa Paarooni akeekido wode, Gibxxe biitta ubban A kattaa alaafe oottidi sunttiis. (Doo. 41:38, 41-44) Guyyeppe, Gibxxeeninne Yooseefantta so asay deꞌiyo Kanaanen wolqqaama koshay denddiis. Yooseefi bantta soo asay koshaappe attanaadan oottidoogee Masee yaana zaree xayennaadan maaddiis.

12. Yihooway Yooseefawu ubbabay injjetanaadan oottidoy ayba ogetuunee?

¹² Yooseefa deꞌuwan hanida meeze gidennabata ane qoppa. Aylle gidida Yooseefa PHoxiifaari dumma ayfiyan xeellanaadan oottiday oonee? Qasho keettaa halaqay qashuwan deꞌiya Yooseefa nashshanaadan oottiday oonee? Paarooni unꞌꞌissiya aymota aymottanaadaaninne Yooseefi he aymota birshshanaadan oottiday oonee? Yooseefa Gibxxen kattaa alaafe oottidi sunttanaadan Paaroona denttettiday oonee? (Doo. 45:5) Yooseefawu ubbabay injjetanaadan oottiday Yihoowa gidiyoogee qoncce. Yooseefa ishantti A woranawu koyikkonne Yihooway ba halchchuwaa polanawu hanotaa laammiis.

13. Nuna gakkiya meto ubbaa Yihooway teqqii? Qonccissa.

¹³ Yooseefa taarikiyaappe nuuni ay tamaariyoo? Nuna gakkiya meto ubbaa Yihooway teqqii? Nu deꞌuwan nuna gakkiya ubbabay loꞌꞌobaassa gidanaadan I oottii? CHii, Geeshsha Maxaafay hegaadan tamaarissenna. (Era. 8:9; 9:11) SHin, nuuni hagaa eroos: Nuna gakkiya metuwaa Yihooway erees; qassi nuuni maaduwawu waassiyo wode hegaa ezggees. (Maz. 34:15; 55:22; Isi. 59:1)  Ubbaappe aaruwan, nuna gakkiya metuwaa genccidi xoonanaadan Yihooway maaddees. Waatidi?

14. Metoy gakkiyo wode Yihooway nuna waati maaddii?

¹⁴ Yihooway nuna maaddiyo issi ogee, darotoo koshshiya wodiyan nuna minttettiyoogaana. (2 Qor. 1:3, 4) Ba ammanuwaa gaasuwan naaꞌꞌu layttawu qashettanaadan pirddettida Turkmenisttaanen deꞌiya ishaa Eeziisa hanotaa beꞌa. I hagaadan giis: “Taani pirdda keettaa shiiqido gallassi, issi ishay Isiyaasa 30:15 tana bessiis. Xiqisee hagaadan gees: ‘Co77u giyoogeenne ammanettiyoogee intteyyo wolqqa gidana.’ Ha xiqisee taani ubbatoo woppu gaanaadaaninne ubbaban Yihoowan ammanettanaadan maaddiis. He xiqisiyaa wotta dentta qoppidoogee taani qasho keettan deꞌido wode ubban tana maaddiis.” Neeyyo minttettoy keehi koshshin Yihooway nena maaddido wodiyaa hassayay?

15-16. Tooro gakkidabaappe neeni ay tamaaray?

¹⁵ Nuna gakkida metoy aggana gakkanaashin, genccanaadan Yihooway waati maaddidaakko darotoo akeekokko. Tooro giyo michchiyaa hegee tuma gidiyoogaa akeekaasu. I naꞌaa Maasooni hayqqana gakkanaashin usuppun layttawu kansseriyaa sahettiis. Toora keehi kayyottaasu. A hagaadan gaasu: “Taani aayo gidiyoogaadan hagaappe aadhdhiya iita metoy deꞌees gaada qoppikke.” A gujjada hagaadan gaasu: “Intte naꞌi waayettiyoogaa beꞌidi unꞌꞌettiyoogaappe hegee intte bolli gakkiyoogee keha giyo qofaa yelidaageeti maayettanaagaa ammanettays.”

¹⁶ Toora ba naꞌay keehi waayettiyoogaa beꞌada azzanikkonne A genccanaadan Yihooway waati maaddidaakko guyyeppe qoppaasu. A hagaadan gaasu: “Taani he wodebaa qoppiyo wode, ta naꞌay sahettido wode ubban  Yihooway tana waati maaddidaakko akeekaas. Leemisuwawu, Maasooni keehi sahettido wode, ishanttinne michchontti haahosan deꞌiya hosppitaaliyaa biidi A oychchidosona. SHemppiyo kifiliyan, A maaddanawu giigi uttida uri ubbatoo xayenna. Qassi, ishanttinne michchontti asatettan nuussi koshshiyaabaa kunttoosona. Nuuni keehi metootido wodiyankka nuussi koshshiyaabaa ubbatoo demmida.” Tooranne Maasooni genccanaadan Yihooway maaddiis.—“ Yihooway Nuussi Koshshiyaabaa Immiis” giya saaxiniyaa xeella.

17-18. Meto wodiyan Yihooway nuna maaddiyoogaa akeekanawunne hegaa nashshanawu nuna aybi maaddanee? (Mazamure 40:5)

¹⁷ Mazamure 40:5 nabbaba. Deriyaa huuphiyaa kiyiya issi uraa halchchoy deriyaa xeeraa gakkiyoogaa. I deriyaa kiyiiddi eqqi ekkidi loꞌꞌiyaabata beꞌiyoogan ufayttanaadan oottiya darobati ogiyan deꞌoosona. Hegaadankka, metuwaa genccanaadan Yihooway nena waati maaddidaakko takki gaada qoppanawu wodiyaa bazza. Omarssi omarssi nena hagaadan oychcha: ‘Hachchi Yihooway tana ayba ogiyan maaddidee? Metoy deꞌishinkka genccanaadan Yihooway tana waati maaddidee?’ Yihooway nena maaddanawu oottidobatuppe baa giishin issibaa neeni yootana danddayiyaakkonne akeeka.

¹⁸ Metoy neeppe qaarettanaadan neeni woossana danddayiyoogee tuma. Yaatiyoogee bessiyaaba. (Pili. 4:6) SHin, nuuni haꞌꞌi demmido anjjotakka akeekana bessees. Yihooway nuna minttanawunne genccanaadan maaddanawu qaalaa geliis. Yihooway nena maaddiiddi deꞌiyo gishshawu, ubbatoo A galata. Yooseefaagaadan, metiya wodiyaa genccanaadan Yihooway maaddiyoogaa neeni he wode akeekana.—Doo. 41:51, 52.