1. Kiristtaaneti mittaadan hanana koshshiyoy ayba ogiyaanee? (Misiliyaakka xeella.)

 “CARKKOY carkkiyo wode geddi giya mittay meqqenna.” Ha haasayay carkkuwaa hanotaadan haniya mittay wolqqaama carkkoy carkkiyo wode meqqennaagaa bessees. Yihoowawu ufayssan haggaazennaadan oottiya metoy nuna gakkiyo wode, nuunikka hanotaadan hanana koshshees. Waatidi? Nu hanotay laamettiyo wode hegaa meezetiyoogan, haratu qofaanne eti kuuyidobaa bonchchiyoogan nuuni hanotaadan hanana bessees.

2. Nu hanotay laamettiyo wode hegaa meezetanaadan nuna maaddiya eeshshati awugeetee, qassi nuuni ha huuphe yohuwan ay beꞌanee?

² Nuuni Yihoowa ashkkarata gidiyo gishshawu hanotaadan haniyaageeta gidanawu koyoos. Nuuni ashkkenne keha gidanawukka koyoos. Amarida Kiristtaaneti bantta hanotay laamettiyo wode genccanaadan ha eeshshati eta waati maaddidaakko ha huuphe yohuwan beꞌana. Ha eeshshati nuna waati maaddana danddayiyaakkokka beꞌana. SHin koyruwan, Yihoowaynne Yesuusi hanotaadan haniyoogan wottiyoobi baynna leemiso gidiyoogaa ane pilggoos.

3. Yihooway hanotaadan haniyoogaa waati eriyoo?

³ Yihooway qaaxxennan minni eqqiyo gishshawu ‘zaallaa’ geetettiis. (Zaa. 32:4) Gidikkonne, I hanotaadan hanees. Ha alamiyaa hanotay laamettiyo wode Yihooway hanotaadan haneesinne ba gelido qaala ubbay polettanaadan oottees. Yihooway nuna ba leemisuwan medhdhido gishshawu, nuunikka nu hanotay laamettiyo wode hegaa meezetana danddayoos. Nuna gakkana danddayiya metoy ayba gidikkokka, nuuni loꞌꞌobaa kuuyanaadan maaddiya maarata Geeshsha Maxaafay yootees. Yihooway oottidobaynne I nuussi immido maarati Yihooway ‘zaalla’ gidikkokka hanotaadan haniyoogaa nu eranaadan maaddoosona.

4. Yihooway hanotaadan haniyoogaa bessiya leemisuwaa yoota. (Wogaabaa 5:7, 11)

 ⁴ Yihoowa oosuwan wottiyoobi baa, qassi I hanotaadan hanees. Asaara gayttidaagan I zozza gidenna. Leemisuwawu, Yihooway Israaꞌeelatussi hanotaadan haniyoogaa waati bessidaakko akeeka. Dure gidin woy hiyyeesa gidinkka, ubba asay issi malabaa yarshshanaadan I koyibeenna. Issi issi hanotatun qassi, issi uri ba hanotaadan yarshshanaadan paqqadiis.—Wogaabaa 5:7, 11 nabbaba.

5. Yihooway ashkkenne qarettiyaagaa gidiyoogaa bessiya leemisuwaa yoota.

⁵ Yihoowa ashkketettaynne qaretay hanotaadan hananaadan A denttettees. Leemisuwawu, Sadooman deꞌiya iita asaa xayssido wode Yihooway ashkke gidiyogaa bessiis. Xillo gidida Looxee deretiya heeraakko baqatanaadan Yihooway ba kiitanchchatu baggaara yootiis. Looxee yaa baanawu yayyiis. Hegaa gishshawu, inne A soo asay Yihooway xayssanawu kuuyido Xoohaara giyo guutta katamaakko baqatanaadan paqqadana mala oychchiis. Yihooway ba kaaletuwaa kaallanaadan Looxa iisettana danddayees. SHin, Looxee Xoohaara baanaadan Yihooway paqqadiis; qassi he katamaakka xayssibeenna. (Doo. 19:18-22) Daro xeetu layttappe simmin, Yihooway Nanawen deꞌiya asawu qarettiyoogaa bessiis. Yihooway Nanawen deꞌiya iita asaynne eta katamay xayanaagaa odanaadan hananabaa yootiya Yoonaasa kiittiis. SHin Nanawen deꞌiyaageeti bantta nagaraappe simmido wode Yihooway etawu atto giis, qassi he katamaa xayssibeenna.—Yona. 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Yesuusi hanotaadan haniyoogan Yihoowa milatidoogaa bessiya leemisota yoota.

⁶ Yesuusi hanotaadan haniyoogan Yihoowa milatiis. I ‘bayida dorssawu, Israaꞌeela asawu’ sabbakanaadan ha saꞌaa kiitettiis. Gidoppe attin, I asawu sabbakido wode hanotaadan haniyoogaa bessiis. Leemisuwawu, Israaꞌeela asa gidenna issi maccaasiyaa ‘xalahee pala ohetta oyqqido’ ba naꞌiyo pattanaadan Yesuusa mintta woossaasu. Yesuusi qarettidi he maccaasiyaa oychchidoogaadan I naꞌiyo pattiis. (Maa. 15:21-28) Ane hara leemisuwaa beꞌa. Yesuusi haggaazuwaa doommido wode hagaadan giis: “Tana kaddiya oonanne taanikka . . . a kaddana.” (Maa. 10:33) Yaatin heezzutoo A kaddida PHeexiroosa I kaddidee? CHii, kaddibeenna. PHeexiroosi ba oottidoban keehi azzanidoogaanne ammanettida asa gidiyoogaa Yesuusi eriis. Yesuusi hayquwaappe denddi simmidi PHeexiroosawu qoncciis, qassi awu atto giidoogaanne A siiqiyoogaa yootennan aggenna.—Luq. 24:33, 34.

7. Piliphphisiyuusa 4:5y yootiyoogaadan, harati nuna waati xeellanaadan koyiyoo?

⁷ Xoossaa Yihoowaynne Yesuus Kiristtoosi hanotaadan haniyoogaa beꞌida. Nuuni shin? Yihooway nuunikka hanotaadan hananaadan koyees. (Piliphphisiyuusa 4:5 nabbaba.) Ha xiqisiyaa issi Geeshsha Maxaafaa birshshettay hagaadan gees: “Intte hanotaadan haniya asa gidiyoogaa oottiyooban bessite.” Nuna hagaadan oychchana danddayoos: ‘Asay tana hanotaadan haniyaanne danddayanchcha uradan xeellii? Woy eti tana zozza uradan woykko meqetta iita uradan xeelliyoonaa? Issibaa taani  oosettana bessees gaada qoppiyo ogiyan oottanaadan harata iisettiyaanaa? Woykko taani harati yootiyoobaa siyada koshshiyo wode eta qofaa maayiyaanaa?’ Nuuni kaseegaappe aaruwan hanotaadan haniya asa gidikko, Yihoowanne Yesuusa loytti milatoos. Nuuni hanotaadan haniyoogee keehi koshshiyo naaꞌꞌu wodeta ane pilggoos: nu hanotay laamettiyo wode, qassi haratu qofaynne eti kuuyiyoobay nuugaappe dummatiyo wode.

8. Nu hanotay laamettiyo wode nuuni hanotaadan hananaadan aybi maaddana danddayii? (Tohossa qofaakka xeella.)

⁸ Nu hanotay laamettiyo wode nuuni hanotaadan hanana koshshees. He laamettiyaabati nuuni mule qoppibeenna metoy nu bolli gakkanaadan oottana danddayoosona. Leemisuwawu, nuuni ubbay qoppennan wolqqaama sahuwaa sahettana danddayoos. Woy ikkonoomiyaara woykko polotikaara gayttidaagan qoppennan laamettiyaabati nuuni keehi metootanaadan oottana danddayoosona. (Era. 9:11; 1 Qor. 7:31) Yihoowa dirijjitee nuuni hara ogiyan woy hara sohuwan haggaazanaadan oychchikko, hegee metiyaaba gidana danddayees. Laamettiyaabay ayba gidinkka, ha oyddubata nuuni oottikko ooratta hanotaa loytti meezetana danddayoos: (1) ne hanotay laamettidoogaa ammana, (2) kasebaa gidennan sinttanaabaa qoppa, (3) ne deꞌuwan ne demmido loꞌꞌobata ubbaa akeeka, qassi (4) harata maadda. b Nu ishanttuppenne michchonttuppe amaridaageeti hageeta oottiyoogan waani goꞌettidaakko ane beꞌoos.

9. Misoonaawe gidida azinaynne machchiyaa qoppennan gakkida metuwaa waati genccidonaa?

⁹ Ne hanotay laamettidoogaa ammana. Amanuwelinne Franchiskka hara biittan misoonaawe gididi haggaazanaadan maddabettidosona. He biittaa qaalaa meezetiyoogaanne bantta gubaaꞌiyan deꞌiya ishanttuuranne michchonttuura erettiyoogaa biron doommido wode, koronaa harggee doommido gishshawu eti hara asaappe haakkidi deꞌana koshshiis. Qassi qoppennan Franchiskki aayyiyaa hayqqaasu. Franchiskka bantta soo asaakko baanawu keehi koyikkokka, koronaa harggiyaa gaasuwan baana danddayabeykku. Ha ubba metuwaa genccanaadan O maaddidabay aybee? Koyruwan, ubba galla genccanawu koshshiya aadhdhida eratettaa demmanawu Amanuwelinne Franchiskka issippe woossidosona, qassi bessiyaagaappe aaruwan unꞌꞌettibookkona. Yihooway ba dirijjitiyaa baggaara eta woosaa likke wodiyan zaariis. Leemisuwawu, issi biiduwan hagaadan giida ishan eti keehi minettidosona: “Nuuni ooratta hanotaa eesuwaara meezetikko, kaseegaadan eesuwan ufayttoos; qassi Yihoowayyo haggaazoosinne nu deꞌiyoosan harata maaddoos.” c Naaꞌꞌanttuwan, eti silkkiyan loytti markkattanawu kuuyidosonanne Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissiyoogaakka doomissidosona. Heezzanttuwan, ishanttinne michchontti siiquwan minttettido minttettuwaanne maaduwaa eti ufayssan ekkidosona. Issi keha michchiyaa Geeshsha Maxaafaa xiqisee deꞌiyo kiitaa laytta kumetta ubba galla kiittaasu. Nuunikka nu ooratta hanotaa meezetikko, nu oottiyooban ufayttana danddayoos.

10. Issi michchiyaa laamettidabaa meezetanawu waatadee?

¹⁰ Kasebaa gidennan sinttanaabaa qoppa, qassi ne deꞌuwan ne demmido loꞌꞌobata ubbaa akeeka. Jaappaanen deꞌiya, Rumaaniyaa biittaa asa gidida Kiristtiino giyo michchiyaa A shiiqiyo Inggilizetto gubaaꞌee attido wode keehi azzanaasu.  Gidikkonne, A kasebaa ubbatoo qoppabeykku. Qassi Jaappaanetto doonaa goꞌettiya gubaaꞌiyaa baasunne Jaappaanetto doonan sabbakanawu baassi danddayettida ubbabaa oottaasu. Jaappaanettuwaa loytta haasayanaadan tamaarissana mala kase iira oottiya issi maccaasiyo A oychchaasu. He maccaasiyaa Geeshsha Maxaafaanne Merinawu Ufayttada Deꞌa! giya broshuriyaa goꞌettada Kiristtiino Jaappaanetto doonaa tamaarissanawu maayettaasu. Hegaa gishshawu, Kiristtiina Jaappaanetto doonaa loytta haasayiyoogaa xalla gidennan, he maccaasiyaa Geeshsha Maxaafaabaa gujjada eranawukka koyaasu. Nuuni kasebaa ubbatoo qoppiyoogaa aggidi loꞌꞌoban xeelaa wottiyo wode qoppennan laamettiyaabati nu mule naagibeenna loꞌꞌobata demissana danddayoosona.

11. Miishshaa metoy gakkido issi azinaanne machchiyo maaddidabay aybee?

¹¹ Harata maadda. Nu oosoy muleera teqettido biittan deꞌiya issi azinaynne machchiyaa he biittaa ikkonoomee qohettido wode miishshaa metootidosona. Eti hegaa genccanawu waatidonaa? Koyruwan, bantta deꞌuwaa sima oottanawu baaxetidosona. Kaallidi, eti ubbatoo bantta metuwaa qoppiyoogaa aggidi, banttawu danddayettida keenan sabbakuwaa oosuwan daro wodiyaa aattiyoogan harata maaddiyoogan xeelaa wottanawu kuuyidosona. (Oos. 20:35) Azinay hagaadan giis, “Nuuni sabbakiyoogan daro wodiyaa aattiyo gishshawu nu metuwaabaa qoppiyo daro wodee nuussi baawa, qassi Xoossay nuuppe koyiyoobaa oottanawu daro wodiyaa demmida.” Nu hanotay laamettiyo wode muletoo harata maaddiyoogee, ubba qassi haggaazuwan maaddiyoogee keehi koshshiyoogaa nuuni hassayana bessees.

12. Nuuni sabbakiyo wode hanotaadan hananaadan kiitettida PHawuloosa leemisoy nuna waati maaddana danddayii?

¹² Nuuni haggaazuwan hanotaadan hanana koshshees. Xoossaa xeelliyaagan dumma dummabaa qoppiyaanne dumma dumma sohuwaappenne wogaappe yiida asawu sabbakoos. Kiitettida PHawuloosi hanotaadan haniya asa, qassi nuunikka A leemisuwaa kaallana danddayoos. Yesuusi PHawuloosa ‘Ayhuda gidenna asaayyo kiitettidaagaa’ gidanaadan sunttiis. (Roo. 11:13) Yaatiyo gishshawu PHawuloosi Ayhudatussi, Giriiketussi, tamaarida asaassi, gaxariyaa asaassi, kawotettaa sunttatussinne kawotussi sabbakiis. Ha dumma dumma asa ubbaa wozanaa denttettiya ogiyan sabbakanawu PHawuloosi “ubba asatuura ubbaban eta mala” gidiis. (1 Qor. 9:19-23) Aara haasayiya asati diccido hanotaanne eti ammaniyoobaa I loytti qoppiis. Hegee I hanotaadan hananaadaaninne Xoossaabaa eranawu koyanaadan oottiya ogiyan ubba asaa haasayissanaadan A maaddiis. Nuuni hanotaadan haniyo wodenne ubba asaa maaddiyo keehi loꞌꞌo ogiyaa qoppiyo wode nuunikka kaseegaappe loytti sabbakana danddayoos.

13. Nuuni haratu qofaa bonchchiyaaba gidikko aybippe naagettana danddayiyoogaa 1 Qoronttoosa 8:9y yootii?

¹³ Nuuni hanotaadan haniyoogee haratu qofaa bonchchanaadankka nuna maaddees. Leemisuwawu, nu michchonttuppe amaridaageeti tisttettiyoogaa dosoosona, shin harati dosokkona. Amarida Kiristtaaneti ushshaa darissennan uyoosona, shin harati mule uyennan agganawu kuuyidosona. Ubba Kiristtaanetikka payya gididi deꞌanawu koyoosona, shin akkamettiyo ogiyaara gayttidaagan dooriyoobay dumma dumma. Nuuni ubbatoo likke gididabadan qoppikko, qassi nu oottiyoobaa nu ishanttinne michchontti kaallanaadan ammanttanawu baaxetikko, harati xubettanaadaaninne shaahotettay merettanaadan oottana danddayoos. Nuuni hegaadan oottanawu koyennaagee qoncce! (1 Qoronttoosa 8:9 nabbaba; 10:23, 24) Sarotettay deꞌana mala oottiiddi Geeshsha Maxaafay yootiyo maaratakka  waati oosuwan peeshshana danddayiyaakko qonccissiya naaꞌꞌu leemisota ane beꞌoos.

14. Nuuni maayiyoobaaranne nu huuphiyaa oyqqiyo ogiyaara gayttidaagan kuuyiyo wode qoppana koshshiyo Geeshsha Maxaafay yootiyo maarati awugeetee?

¹⁴ Maayiyoobaanne huuphiyaa oyqqiyo ogiyaa. Yihooway nuuni ay maayana koshshiyaakko yootana xayikkokka, nu kaalliyo maarata immiis. Nuuni Xoossaa bonchchissiya ogiyan, bessiyaagaadan qoppiyoogan, “kiphataaninne” akeekan maayana koshshees. (1 Xim. 2:9, 10; 1 PHe. 3:3) Hegaa gishshawu, asay nubaa xalla qoppanaadan oottiya ogiyan maayanawu koyokko. Geeshsha Maxaafay yootiyo maarati maayiyoobaanne huuphiyaa oyqqiyo ogiyaa xeelliyaagan cimati bantta higgiyaa kessiyoogaappe naagettanaadankka maaddoosona. Leemisuwawu, issi gubaaꞌiyan deꞌiya cimati maara gidenna ogiyan huuphiyaa qanxxettiya issi issi yelagatu leemisuwaa kaalliya amarida yelaga ishantta maaddanawu koyidosona. Cimati bantta higgiyaa kessennan eta waati maaddana danddayiyoonaa? Woradaa xomoosiyaagee cimati he ishanttussi hagaadan gaanaadan zoriis, “Neeni madirakiyan deꞌishin ezggiyaageeti ne yootiyoobaa gidennan nebaa loytti qoppiyaaba gidikko, ne maayuwaaninne ne huuphiyaa oyqqiyo ogiyan metoy deꞌees giyoogaa.” Ha qofay cimati higgiyaa kessana koshshennan he yelaga ishantti oottana koshshiyaabaa akeekanaadan maaddiis. d

15. Nuuni payyatettaara gayttidabaa kuuyiyo wode nuna maaddiya Geeshsha Maxaafay yootiyo higgetinne maarati awugeetee? (Roome 14:5)

¹⁵ Payyatettaabaa. Ubba Kiristtaanetikka bantta payyatettaara gayttidaagan banttawu kuuyana koshshees. (Gal. 6:5) Kiristtaaneti akkamuwaara gayttidabaa kuuyiyo wode eti suuttaappenne iita ayyaanaa oosuwaappe haakkanaadan Geeshsha Maxaafay yootiyo higgeta azazettana bessees. (Oos. 15:20; Gal. 5:19, 20) Hegaara gayttenna akkamota banttawu  doorana danddayoosona. Issoti issoti bantta payyatettawu aakimiyaa maaduwaa xalla koyoosona, shin harati aakimiyaa maaduwaa koyokkona. Issi akkamo qommoy maaddiyoogaa woy qohiyoogaa nuuni ammanana danddayoos, shin nu ishanttinne michchontti bantta payyatettaara gayttidaagan kuuyiyo maataa bonchchana koshshees. Hegaa gishshawu nuuni ha oyddubata hassayana koshshees: (1) Muleera, qassi merinawu pattana danddayiyay Xoossaa Kawotetta xalla. (Isi. 33:24) (2) Issi Kiristtaanee ba payyatettaara gayttidabaa kuuyiyo wode awu keehi loꞌꞌobay aybakko ‘loytti qoppana’ koshshees. (Roome 14:5 nabbaba.) (3) Nuuni haratu bolli pirddokko woy eta xubbiyaabaa oottokko. (Roo. 14:13) (4) Kiristtaaneti siiquwaa bessoosona, qassi gubaaꞌiyaa issippetettay eti dooriyoobaappe keehi aadhdhiyoogaa akeekoosona. (Roo. 14:15, 19, 20) Nuuni ha qofata hassayikko nu ishanttuuranne michchonttuura dabbotidi deꞌana, qassi gubaaꞌiyan sarotettay deꞌanaadan oottana.

16. Issi cimay hara cimatuura gayttidaagan hanotaadan haniyoogaa waati bessana danddayii? (Misiliyaakka xeella.)

¹⁶ Cimati hanotaadan haniyoogan loꞌꞌo leemiso gidana bessees. (1 Xim. 3:2, 3) Leemisuwawu, issi cimay hara cimatuppe layttan dariyo gishsha xallawu hara cimati ubbatoo A qofan maayettoosona giidi naagana bessenna. Yihoowa ayyaanay eti loꞌꞌobaa kuuyanaadan maaddiyaabaa yootanaadan cimatuppe issuwaa denttettana danddayiyoogaa I akeekees. Qassi Geeshsha Maxaafay yootiyo maaraara phalqqettenna kuushshaa cimatuppe daroti maayettiyo wode, hanotaadan haniya issi cimay I harabaa doorikkokka he kuuyettidabaa kaafees.

17. Nuuni hanotaadan haniyo wode demmiyo anjjoti awugeetee?

¹⁷ Nuuni hanotaadan haniyo wode daro anjjuwaa demmoos. Nuuni nu ishanttuuranne michchonttuura dabbotaa minttoos, qassi gubaaꞌiyan sarotettay deꞌees. Yihoowa asaa giddon eeshshaaninne wogan dumma dumma gidida asay deꞌees. Qassi nuuni dumma dumma gidikkonne issippetettan Yihoowawu goynniyoogan erettiyoogee keehi ufayssiyaaba. Ubbappe aaruwan, nuuni hanotaadan haniya nu Xoossaa Yihoowa milatiyoogaa eriyoogan ufayttoos.