1. Kay ano nga hi Cain waray makahimo hin maaramon nga desisyon, ngan ano resulta hito?

MAY mapipilian nga desisyon hi Cain: Kontrolon an iya makasasala nga pagbati o magpakontrol ha iya pagbati. Anoman an iya magin desisyon, makakaapekto ito ha iya bug-os nga kinabuhi. Maaram kita han ginpili ni Cain; waray hiya maghimo hin maaramon nga desisyon. An iya desisyon nagresulta ha kamatayon han iya matinumanon nga bugto nga hi Abel. Nakaapekto liwat an desisyon ni Cain ha iya relasyon ha iya Maglalarang.—Gen. 4:3-16.

2. Kay ano nga importante gud nga magin maaramon ha paghimo hin desisyon?

² Kita liwat kinahanglan magpili o maghimo hin mga desisyon. Bisan kon diri ngatanan han aton desisyon mahimo magresulta hin kinabuhi o kamatayon, damu hito an mahimo magkaada daku nga epekto ha aton kinabuhi. Salit an aton abilidad ha paghimo hin maaramon nga desisyon mahimo makabulig ha aton nga magkinabuhi nga mamurayawon ngan malikyan an damu nga problema ngan kasub-anan.—Prob. 14:8.

3. (a) Basi makahimo hin maaramon nga desisyon, kinahanglan kita magkaada pagtoo ha ano? (b) Ano nga mga pakiana an aton hihisgotan?

³ Ano an mabulig ha aton ha paghimo hin maaramon nga desisyon?  Kinahanglan kita magkaada pagtoo ha Dios, diri nagruruhaduha han iya abilidad ngan pagin andam ha pagbulig ha aton basi magin maaramon kita. Kinahanglan liwat kita magkaada pagtoo ha Pulong ni Jehova ngan ha iya mga paagi ha pagbuhat han mga butang, nasarig ha iya giniyahan nga mga sagdon. (Basaha an Santiago 1:5-8.) Samtang nagigin duok kita ha iya ngan naghihilarom an aton gugma ha iya Pulong, mas nasarig kita ha iya paggiya. Salit nababatasan na naton nga magpagiya ha Pulong han Dios antes magdesisyon. Pero paonan-o naton mapapauswag an aton abilidad ha paghimo hin maaramon nga desisyon? Ngan kon nakagdesisyon na kita, diri na ba naton ito puydi bag-uhon?

4. Ano nga desisyon an kinahanglan himoon ni Adan, ngan ano an mga resulta hito?

⁴ Tikang han ginlarang an tawo, kinahanglan nira maghimo hin importante nga mga desisyon. Kinahanglan ni Adan magpili kon hin-o an iya pamamatian—an iya Maglalarang o hi Eva. Andam hiya nga magdesisyon, pero kumusta man an iya nagin desisyon? An iya nalimbongan nga asawa nag-impluwensya ha iya nga maghimo hin sayop gud nga desisyon, usa nga pagpili nga nagin hinungdan nga ginpaiwas hiya ha Paraiso ngan ha urhi, han iya mismo kamatayon. Tinikangan pa la ito han magraot nga resulta han iya sayop nga desisyon. Tubtob yana, nag-aantos kita han mga epekto hito nga desisyon.

5. Ano an sadang naton magin panhunahuna may kalabotan ha paghimo hin mga desisyon?

⁵ An iba bangin maghunahuna nga mas maopay kon diri kita naghihimo hin mga desisyon. Sugad ba liwat hito an imo panhunahuna? Tigamni nga waray kita laranga ni Jehova nga pariho hin robot, nga waray kapas maghunahuna ngan maghimo hin desisyon. Ngani, gintututdoan kita han Biblia kon paonan-o maghihimo hin maaramon nga mga desisyon. Karuyag ni Jehova nga kita an magdesisyon para ha aton kalugaringon, ngan nagpapahimulos kita ha pagbuhat hinin importante nga responsabilidad. Tagda an pipira nga pamatuod hito.

6, 7. Ano an pagpipilian han mga Israelita, ngan kay ano nga nakurian hira paghimo hin maaramon nga desisyon? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

⁶ Han naukoy na an mga Israelita ha Tuna nga Iginsaad, kinahanglan nira maghimo hin simple, pero importante nga desisyon: Singbahon hi Jehova o singbahon an mga dios-dios. (Basaha an Josue 24:15.) Baga hin masayon la ini desisyonan. Pero an ira desisyon mahimo magresulta hin kinabuhi o kamatayon. Ha panahon han mga Hukom, an mga Israelita pauroutro nga naghimo hin diri maaramon nga desisyon. Umundang hira pag-alagad kan Jehova ngan nagsingba ha buwa nga mga dios. (Huk. 2:3, 11-23) Hunahunaa liwat an nahitabo ha panahon ni propeta Elias han an katawohan han Dios gin-obligar nga maghimo hin desisyon. Ginsumatan hira ni Elias han ira pagpipilian: Mag-alagad kan Jehova o mag-alagad ha buwa nga dios nga hi Baal. (1 Hadi 18:21) Ginsaway ni Elias an katawohan han Dios tungod han ira pagin maruhaduhaon. Bangin maghunahuna ka nga masayon man la ini desisyonan kay pirme gud maaramon ngan mapulsanon an pag-alagad kan Jehova. Ngani, waray tawo nga may husto nga panhunahuna an maaaghat pagsingba kan Baal. Pero an mga Israelita ‘naghihilighilig ha butnga hinin duduha nga hunahuna.’ Gin-aghat hira ni Elias nga maaramon nga pilion an tinuod nga pagsingba—an pagsingba kan Jehova.

⁷ Kay ano nga nakurian an mga Israelita ha paghimo hin maaramon nga desisyon? Siyahan, waray na hira pagtoo kan Jehova ngan nadiri hira pamati ha iya. Waray hira mangalimbasog nga magkaada husto nga kahibaro o kinaadman han Dios; waray liwat hira pagsarig kan Jehova. Kon may-ada hira husto nga kahibaro, nakabulig unta ito ha ira nga makahimo hin maaramon nga desisyon. (Sal. 25:12) Ikaduha, nagpaimpluwensya hira o gintugotan pa ngani an iba nga magdesisyon  para ha ira. An mga tawo nga diri magsiringba ni Jehova nga nakapalibot ha mga Israelita nag-impluwensya ha ira panhunahuna, salit naaghat hira nga magsubad hini nga mga pagano. Maiha na antes pa ito mahitabo, ginpahamangnoan hira ni Jehova mahitungod hito.—Eks. 23:2.

8. Ano nga importante nga leksyon an aton mahibabaroan ha mga Israelita?

⁸ An ehemplo han mga Israelita nagtututdo ha aton hin leksyon. Kita an angay maghimo hin desisyon para ha aton kalugaringon, ngan an maaramon ngan husto nga desisyon basado ha Kasuratan. An Galacia 6:5 nagpapahinumdom ha aton: “An kada tagsa magdadara han iya kalugaringon nga pinas-an.” Diri naton angay ihatag ha iba an responsabilidad nga magdesisyon para ha aton kalugaringon. Lugod, kinahanglan kita mismo an mahibaro kon ano an husto ha panhunahuna han Dios ngan magdesisyon uyon hito.

9. Kay ano nga peligroso nga tugotan naton an iba nga magdesisyon para ha aton?

⁹ Kay ano nga usahay bangin gintutugotan naton an iba nga magdesisyon para ha aton? An pagsulay han mga kaupod mahimo makaimpluwensya nga maghimo kita hin diri maaramon nga desisyon. (Prob. 1:10, 15) Pero anoman an buhaton han iba basi piriton kita nga himoon an usa nga butang, responsabilidad naton nga sundon an aton konsensya nga nabansay ha Biblia. Kon gintutugotan naton an iba nga magdesisyon para ha aton, sugad hin nagdesisyon kita nga sundon hira. Oo, paghimo gihapon ito hin desisyon, pero posible gud nga diri maopay an resulta hito.

10. Ano an pahamangno ni Pablo ha mga taga-Galacia?

¹⁰ Ginpahamangnoan ni apostol Pablo an mga taga-Galacia han peligro han pagtugot nga an iba an magdesisyon para ha ira. (Basaha an Galacia 4:17.) Nangangalimbasog an pipira ha kongregasyon nga magdesisyon para ha iba basi ipahirayo ha mga apostol an kabugtoan. Kay ano? Karuyag hito nga makikalugaringon nga kalalakin-an nga hira an sundon imbes nga an mga apostol. Naglahos hira ha ira limitasyon; waray nira respetoha an katungod han ira igkasi-Kristiano nga maghimo hin personal nga desisyon.

11. Paonan-o kita mahimo makabulig ha iba ha paghimo hin personal nga desisyon?

¹¹ Maopay gud nga susbaranan hi Pablo may kalabotan ha pagtahod han katungod han kabugtoan nga maghimo hin personal nga desisyon.  (Basaha an 2 Corinto 1:24.) Yana, sadang sundon han mga tigurang an iya susbaranan kon nagsasagdon may kalabotan ha personal nga mga desisyon. Nalilipay hira nga isumat ha kabugtoan an basado ha Biblia nga mga impormasyon. Pero gintutugotan han mga tigurang nga an kabugtoan an magdesisyon para ha ira kalugaringon. Makatadunganon ito kay hira mismo an mag-aani han mga resulta han ira desisyon. Salit ini an importante nga leksyon: Mahimo naton buligan ngan sumatan an iba ha mga prinsipyo o sagdon han Kasuratan. Pero hira pa gihapon an may katungod ngan responsabilidad ha pagdesisyon. Kon maaramon hira nga magdidesisyon, magpapahimulos hira hito. Matin-aw, sadang naton likyan an tendensya nga maghunahuna nga may katungod kita ha pagdesisyon para ha aton kabugtoan.

12, 13. Kay ano nga peligroso nga sundon an aton kasingkasing ha pagdesisyon kon nasisina o nahuhulop kita?

¹² Usa nga popular nga puplunganon an nasiring: Sunda an imo kasingkasing. Pero mahimo magin peligroso an pagbuhat hito, ngan diri liwat ito uyon ha Kasuratan. An Biblia nagpapahamangno ha aton nga diri tugotan an aton diri perpekto nga kasingkasing o an aton emosyon nga magkontrol ha aton ha paghimo hin desisyon. (Prob. 28:26) Iginpapakita han mga asoy ha Biblia an maraot nga mga resulta kon susundon han usa an iya kasingkasing. Kinahanglan naton masabtan nga tungod han pagin diri perpekto, an aton “kasingkasing malimbungon labaw han ngatanan nga butang, ngan labi hin kamahugaw.” (Jer. 3:17; 13:10; 17:9; 1 Hadi 11:9) Salit ano an posible mahitabo kon susundon naton an aton kasingkasing ha pagdesisyon?

¹³ An mga Kristiano ginsusugo nga higugmaon hi Jehova ha ira bug-os nga kasingkasing ngan higugmaon an ira igkasi-tawo pariho ha ira kalugaringon. (Mat. 22:37-39) Pero iginpapakita han gin-unabi nga mga teksto ha nahiuna nga parapo an peligro kon tutugotan naton an aton emosyon nga amo an magdikta ha aton hunahuna ngan mga ginbubuhat. Pananglitan, ano an posible mahitabo kon magdesisyon kita nga nasisina? Sigurado nga maaram kita han baton hito kon ginhimo na naton ito hadto. (Prob. 14:17; 29:22) O posible ba nga makahimo kita hin maaramon nga desisyon kon nahuhulop kita? (Num. 32:6-12; Prob. 24:10) Hinumdumi nga iginpapakita han Pulong han Dios an kapulsanan kon ‘magpapauripon kita ha balaud han Dios.’ (Roma 7:25) Matin-aw, masayon la kita malimbongan han aton emosyon kon magpapadikta kita hito ha paghimo hin importante nga mga desisyon.

14. Kay ano nga masisiring naton nga usahay angayan nga bag-uhon an usa nga desisyon?

¹⁴ Kinahanglan kita maghimo hin maaramon nga desisyon. Pero diri ito nagpapasabot nga diri na naton puydi bag-uhon an usa nga desisyon. Usahay kinahanglan naton usisahon utro an usa nga desisyon ngan bag-uhon pa ngani ito. Tagda an ehemplo ni Jehova may kalabotan ha mga taga-Ninibe ha panahon ni Jonas. “An Dios nakakita han ira mga buhat, nga hira tinmalikod tikang ha ira maraut nga paagi; ngan an Dios nagbasul han maraut nga iya iginsiring nga iya bubuhaton ngada ha ira; ngan hiya waray magbuhat hini.” (Jon. 3:10) Han naobserbaran ni Jehova an pagbasol ngan pagbag-o han mga taga-Ninibe, ginbag-o niya an iya desisyon. Hini nga paagi, iginpakita niya nga makatadunganon hiya, mapainubsanon, ngan maloloy-on. Dugang pa, diri pariho ha mga tawo, an Dios diri naghihimo hin patigda-tigda nga desisyon tungod han kasina.

15. Kay ano nga bangin kinahanglan naton bag-uhon an aton desisyon?

¹⁵ May mga panahon nga angayan an pag-usisa utro han aton mga desisyon. Bangin tungod ito han pagbag-o han mga kahimtang. Bisan hi Jehova usahay ginbabag-o niya an iya desisyon kon nagbabag-o an mga kahimtang. (1 Hadi 21:20, 21,  27-29; 2 Hadi 20:1-5) O bangin may hinbaroan kita nga bag-o nga impormasyon salit makatadunganon nga bag-uhon an usa nga desisyon. Pananglitan, nakakarawat hi Hadi David hin sayop nga impormasyon mahitungod ha apo ni Saul nga hi Mepiboset. Han hinbaroan ni David an husto nga impormasyon, ginbag-o niya an iya desisyon. (2 Sam. 16:3, 4; 19:24-29) Usahay, bangin maaramon nga buhaton liwat naton ito.

16. (a) Ano an pipira han mapulsanon nga giya basi makahimo hin maaramon nga desisyon? (b) Ano an sadang naton magin panhunahuna ha aton nahimo na nga desisyon, ngan kay ano?

¹⁶ Ginsasagdonan kita han Pulong han Dios nga diri magdali-dali ha paghimo hin importante nga desisyon. (Prob. 21:5) Kon gintuturotimbang naton hin maopay an ngatanan nga detalye o impormasyon nga nahiuupod ha usa nga desisyon, posible nga makahimo kita hin maaramon nga desisyon. (1 Tes. 5:21) Antes magdesisyon an usa nga ulo han pamilya, kinahanglan hiya maggahin hin panahon basi magsaliksik ha Kasuratan ngan ha aton mga publikasyon ngan ikonsiderar an opinyon o panhunahuna han iba nga membro han iya pamilya. Tigamni nga gin-aghat han Dios hi Abraham nga pamatian an ginsiring han iya asawa. (Gen. 21:9-12) Sugad man, an mga tigurang sadang maggahin hin panahon ha pagsaliksik. Kon may hinbaroan hira nga bag-o nga impormasyon ngan kinahanglan nira bag-uhon an ira nagin desisyon, diri hira mahahadlok nga mawara an respeto ha ira han iba tungod hito. Makatadunganon ngan mapainubsanon hira salit andam hira nga bag-uhon an ira panhunahuna ngan desisyon kon angayan, ngan maopay gud nga subaron liwat naton ito. Mabulig ini nga matipigan an kamurayawan ngan pagkaurosa ha kongregasyon.—Buh. 6:1-4.

17. Paonan-o kita magigin mas malampuson ha paghimo hin mga desisyon?

¹⁷ May mga desisyon nga mas seryoso kay han iba. An seryoso nga mga desisyon mas nagkikinahanglan hin panahon basi pamalandungon hin maopay ngan ig-ampo. Pananglitan, an usa nga Kristiano kinahanglan magdesisyon kon mag-aasawa hiya o diri, ngan kon hin-o an iya karuyag nga magin asawa o bana. Usa pa nga seryoso nga desisyon nga kinahanglan himoon nga posible maghatag hin damu nga bendisyon amo an pagsulod ha bug-os-panahon nga pag-alagad. Antes maghimo hito nga mga desisyon, importante nga bug-os nga sumarig nga hi Jehova naghahatag hin maaramon nga giya. (Prob. 1:5) Salit importante nga sumarig ha Biblia sugad nga an pinakamaopay nga makukuhaan hin sagdon ngan mag-ampo kan Jehova para hin giya. Hinumdumi liwat nga mabubuligan kita ni Jehova nga magkaada mga kalidad nga ginkikinahanglan naton ha paghimo hin mga desisyon nga uyon ha iya kaburut-on. Kon naghihimo hin seryoso nga desisyon, pakianhi pirme an imo kalugaringon: ‘Maipapakita ba hini nga akon desisyon an akon gugma kan Jehova? Maghahatag ba ini hin kalipay ngan kamurayawan ha akon pamilya? Maipapakita ba hini an akon pagin mapailubon ngan buotan?’

18. Kay ano nga naglalaom hi Jehova nga kita an maghihimo han aton mga desisyon?

¹⁸ Diri kita ginpipirit ni Jehova nga higugmaon hiya ngan mag-alagad ha iya. Kita an magdidesisyon hito. Tungod kay gintagan kita niya hin kagawasan ha pagbuot, ginrirespeto niya an aton katungod nga “magpili” kon mag-aalagad kita ha iya o diri. (Jos. 24:15; Ekles. 5:4) Pero naglalaom hiya nga bubuhaton naton kon ano an aton nagin desisyon basado ha iya Pulong. Kon natoo kita ha mga paagi ni Jehova ha pagbuhat han mga butang ngan ha iya mahigugmaon nga mga prinsipyo nga iginhahatag ha aton, makakahimo kita hin maaramon nga mga desisyon ngan maipapakita naton nga marig-on kita ha ngatanan naton nga paagi.—San. 1:5-8; 4:8.