ꞌMadöꞌö ĩ're ĩhöimana

Atsébré Marĩ nhihötö u

Ãma ĩrowatsuꞌudzé

Ãma ĩrowatsuꞌudzé
  1.  E ꞌwa Babilônia ꞌri nhoꞌõmo dzaꞌẽne.

  2.  E niwa Messias ĩtsihöiꞌrédzéb da na hã Tiꞌai ãma.

  3.  Dawede hã dawapru na

  4.  Datsiwi datsiꞌré

  5.  Dato duré mara dzaꞌẽtẽ norĩ

  6.  Dadzépu datsima ĩtsõmri waihuꞌu pe

  7.  Romhöimanadzé rowaꞌöbödzém na duré dama ĩpire norĩ nhimiroti na

 1. E ꞌwa Babilônia ꞌri nhoꞌõmo dzaꞌẽne.

E marĩ dzarina wama waihuꞌu petse dzaꞌra di ‘Babilônia ꞌri nhoꞌõmo dzaꞌẽne hã’ te te ĩwatsuꞌu na hã uburé danhimidzadze ĩꞌuptabiꞌõ. (Apocalipse 17:5) Ãma rotsaꞌrata taha na:

  • Te darétsi tiꞌai mono bö. Bíblia te tinha Babilônia ꞌri nhoꞌõmo dzaꞌẽne ĩtsãmra na hã, ‘daro mono bö damreme tsipoꞌo mono bö ꞌre ĩdahöimana dzaꞌra mono’ nhitsiwimhã. Õ hã, ‘daro mono bö dama ĩpire norĩ nhipai u te ꞌre höimana mono.’ — Apocalipse 17:15, 18.

  • Õ hã política õ di duré dama rowededzéb õ di. E marĩ dzarina tahã wama waihuꞌu petse dzaꞌra di. ‘Daro mono bö dama ĩpire dzaꞌra norĩ hã’ duré ‘dama rowedeꞌwa norĩ hã’ te dza aꞌö ꞌre höimana dzaꞌra Babilônia ꞌri nhoꞌõmo dzaꞌẽne tsiꞌutõrĩ parimhã. — Apocalipse 18:9, 15.

  • Õ hã, te daꞌãma ropé Ropotoꞌwa nhiti. Õ hã, ĩꞌmahörö hã piꞌõi watsédé ĩwaꞌöbö dzô ꞌre ĩtsitsõmri mono na hã rotiꞌwa dama ĩpire norĩ te te upari wa robꞌuipradzéb dzô duré marĩ ĩhöiba amo norĩ dzô. (Apocalipse 17:1, 2) Te dama robꞌrã daro mono bö. Duré õ hã ĩꞌupaiꞌwa ĩdadöꞌö dzaꞌẽtẽ uꞌöbö. — Apocalipse 18:23, 24.

Aimorĩ da ĩwaꞌõno 6 u romnhoré 13 na

 2. E niwa Messias ĩtsihöiꞌrédzéb da na hã Tiꞌai ãma.

Ropotoꞌwai mreme ma tô rowatsuꞌu tsiro 69 na romhuri hã dza ãma ĩmorĩ na hã Messias witsidzéb u. — Tsõré na Daniel 9:25.

  • E niwa 69 romhuri norĩ ma tô tinhanaꞌrata. Wahu 455 na Cristo wana ré. Õhõ wahum na, Rotiꞌwa Neemias ma tô wi Jerusalém u ‘apö da te datsiwi ꞌri da’. — Daniel 9:25; Neemias 2:1, 5-8.

  • E niha wahu uburé 69 romhuri norĩ te watsuꞌu. Nimahã Bíblia nhimiroꞌmahörö ꞌrata norĩ dzarina, mitsi bödö te watsuꞌu mitsi wahu. (Números 14:34; Ezequiel 4:6 TNM) Mitsi romhuri tawamhã, te watsuꞌu 7 wahu. Ãhã roꞌmahörö ꞌrata na hã, 69 romhuri norĩ uburé hã te watsuꞌu 483 wahu (69 romhuri x 7 bödö).

  • E mame 69 romhuri norĩ ma tô tiꞌrãtsutu. Tsaꞌrata wamhã 483 wahu 455 hawimhã Cristo wana ré te dza ãma ĩꞌuwaimra wahu 29 u, Cristo parimhã. a Tô ãhã wahum na, Jesus ma tô ꞌrãtiꞌi ni Messias da hã! — Lucas 3:1, 2, 21, 22.

Aimorĩ da ĩwaꞌõno 5 u romnhoré 15 na

 3. Dawede hã dawapru na

ré hã dawede hã ĩhödzé ré tsiwapru na. Tadzahã, ta norĩ hã ĩböi õ di Jesus dzadawa dzamarĩꞌwa norĩ ma. Ãma ĩtsimiré, dawapru nhomri, niwamhã dawapru datsitsô tsani daꞌé wab da. — Deuteronômio 15:23.

Tadzahã, dawede ĩhöiba amo norĩ ãté ĩbö. Ãma ĩtsimiré, dawapru pibudzé, hemodiálise, dawapru wadzari aꞌré tõ da apö ĩtsaꞌẽtẽ da dawapru hã daꞌé ré (hemodiluição), dawapru dzate apö dahöiba u daꞌé ré (recuperação intraoperatória de células), niwamhã datsiri dapa na romhuridzé (máquina coração-pulmão). Jesus dzadawa dzamarĩꞌwai mono bö te dza tsiꞌuihö na pitsutu te te tsima ĩwẽdzé hã tiwapru na da te ꞌmanharĩ da hã daꞌé ré, dapibudzéb ré niwamhã datsiwede ré. Dawedeꞌwai mono bö ãté aimawi na te dza ãma romhuri dzaꞌra. Tawamhã, te te pitsutu wana ré tsiwaꞌru daꞌé, dapibudzé niwamhã ãma datsiwede, Jesus dzadawa dzamarĩꞌwa te te ĩwaihuꞌu petse da tsi dza da te ĩꞌmanharĩdzéb da hã tiwapru na. ꞌRöwi atsitsadanharĩ:

  • Bété ĩ̱wapru da te ĩ̱wi wadzere wamhã duré tsimidzadzöri wamhã aꞌö, e wa aré ãma rotsaꞌrata ĩ̱te na hã, e niwamhã ĩ̱tsitsãmridzé ãté te aré ĩ̱wadaꞌu “tiꞌai u da te tsaꞌwari da.” — Deuteronômio 12:23, 24 TNM.

  • Bété dawede ré ĩ̱wapru waꞌõno da te ĩ̱wi wadzere wamhã, da te ãma tsaprĩ wamhã, duré apö da te ĩ̱waꞌré wamhã, e ĩ̱tsitsãmridzé te aré ĩ̱wi tsé.

Aimorĩ da ĩwaꞌõno 39 u romnhoré 3 na

 4. Datsiwi datsiꞌré

Ropotoꞌwai mreme te roti ĩmro ré norĩ ma tsiré ꞌre höimana dzaꞌra mono da. Duré tsõꞌawi te roti tsiwi tsiꞌré dzaꞌra wamhã ĩböiꞌõ na hã apö daꞌãma mro dzaꞌra da. (1 Coríntios 7:10, 11) Tadzahã, nimahã romhöimanadzém norĩ ꞌremhã, Jesus dzadawa dzamarĩꞌwa norĩ te dza pitsutu dzaꞌra timroi wi tsiꞌré dzaꞌra da.

  • Aibö te te tsima wẽꞌõ petse wamhã timro duré tiꞌra norĩ te te upari da: Ãne wamhã te dza tsô tiwi tirowaptöꞌö dzaꞌra marĩ norĩ ãma ꞌre ĩdahöimana dzaꞌra mono dzéb da hã. — 1 Timóteo 5:8.

  • Aibö niwamhã piꞌõ timro te te adzöri wamhã pipa na: Taha pipa di ĩmro da te ĩꞌadzöri döꞌö õꞌumnhatsite. — Gálatas 5:19-21.

  • Tsadai õ wamhã Jeová ma te te romhuri da aibö niwamhã piꞌõ tsada höimana wa: Tahã te dza amhödzépa Jeová ãma datsiwaihuꞌudzé. — Atos 5:29.

Aimorĩ da ĩwaꞌõno 42 u romnhoré 3 na

 5. Dato duré mara dzaꞌẽtẽ norĩ

Jesus dzadawa dzamarĩꞌwa norĩ dame höimana dzaꞌra õ di dato duré mara dzaꞌẽtẽ norĩ na Jeová ma ĩwẽꞌõ. Tadzahã, nimahã romhöimanadzém norĩ ꞌremhã Jesus dzadawa dzamarĩꞌwai mono bö te dza tsima pitsutu dza te te ĩꞌmanharĩdzé titsitsãmridzé Bíblia dzarina ĩhöimana na. Ãma ĩtsimiré:

  • Natal wamhã, niꞌwa te aima tinha: “Mara dzaꞌẽtẽ wẽ!” Ãté taré te dza ĩnha: “Hepãrĩ.” Da te datsima wẽ wamhã da te waihuꞌu da e marĩ wa, dame aihöimana õ di Natal na niwamhã mara dzaꞌẽne ĩhöiba amo na te dza ãma ĩrowatsu.

  • Aimro Jeová Watsuꞌuꞌwaiꞌõ te atsô hö dame atsa da ĩtsitsãnawã nhorõwa ãma mara dzaꞌẽtẽ na. Atsitsãmridzé aiwi tsé õ wamhã aimorĩ da, te dza ãma ĩrowatsu aimro ma dahöimanadzé watobro wamhã danhimidzadze ĩꞌuptabiꞌõ te, dza dame ĩꞌaihöimana õ na.

  • Atsibꞌapito te dza aima titsõ dapawaꞌö ãma ĩwapto wahub ꞌrãtsutu na. E ĩböiꞌõ atsima wẽ wamhã. Ãté mare di. Atsibꞌapito ma, e dapawaꞌö ãma ĩwapto datodzéb da wahub ꞌrãtsutu uꞌöbö, e taré te tsima wẽ aima tsõprub da atsimiromhuri na.

  • Niꞌwa te dza aima tsibdzari wahub ꞌrãtsutu uꞌöbö. Ãté te dza aima tinha: “Ĩ̱ma waihuꞌu petse di dato na dame ĩꞌaihöimana õ na. Tane nherẽ, wa ĩ̱tsima wẽ te aima tsõmri da ãhã.” Ãté taré te aima tihöimana wẽ. Tadzahã, ĩbö atsitsadanharĩ da tsi: “E te tsima wẽ ĩ̱nhimidzadze te te pibu da niwamhã dato na dame ĩ̱höimana da.” Taha na rotsaꞌrata parimhã, atsiꞌuihö na te dza ĩpitsu danhibdzari dza atsima wẽ dzô. Wa watsima wẽ dzaꞌra ni wanhimipitsutudzém na watsitsãmridzé wẽ da duré wanhimirẽmeꞌõdzé Jeová ma wa te höiꞌré dzaꞌra da. — Atos 23:1.

Aimorĩ da ĩwaꞌõno 44 u romnhoré 1 na

 6. Dadzépu datsima ĩtsõmri waihuꞌu pe

E marĩ, wa dza ꞌmanharĩ dzaꞌra ni wadzépuꞌu dzaꞌra wamhã datsima ĩtsõmri waihuꞌu petse na. Dadzawi te, wa pibui petse dzaꞌra ni dadzépu wa te watsima tsõmri dzaꞌra tõ da. Wama waihuꞌu õ nherẽ dadzépu datsima ĩtsõmri waihuꞌu pe wama höimana dzô, wa pibui petse dzaꞌra ni. Ãne wa ꞌmanharĩ dzaꞌra ni Ropotoꞌwai mreme dzarina: ‘Te dza ꞌre ĩdadzawi petse dzaꞌra waꞌaba mo, aihöimanadzé hã ꞌröwi atsima ꞌre ĩtsawi petse dzaꞌra waꞌaba mono ne.’ — Romanos 13:8-10.

E niha bété wa tsadawa dzamarĩ dzaꞌra ni ãhã roti. Niꞌwa ĩtsépu datsima ĩtsõmri waihuꞌu petse ré, te te daꞌupi õ di dza, ãma ĩtsimiré, danhibꞌrata wati na, danhiꞌutu mrami na niwamhã daꞌubu uptsõmri na. Dama watsété õ di dza da te ꞌmahörö õ wamhã danhorõwa u ĩtsépu da te mrami dzaꞌra tõ da. Da te ꞌrãtiꞌi wana ré, ĩtsépuꞌu ré hã te dza poꞌre puru daꞌmadöꞌöꞌwa norĩ ubumro dzaprõniꞌwa ĩtsépuꞌu na hã. Ãne wamhã, te dza tsima rowaꞌõtõ dzaꞌra dza da te ĩꞌrãtiꞌi dzaꞌra norĩ ꞌwawi ꞌre tsimapa dzaꞌra mono da duré. Tsiwẽ wana ré, niꞌwa ãté ĩtsépu datsima ĩtsõmri waihuꞌu petse ré, te dza wapru pibu ni. Ãne te te ꞌmanharĩ wamhã, te dza tsadawa dzama roti hã: ‘Atsima ꞌre ĩwẽ dzaꞌra waꞌaba mono dzéb uwaibaba tsi, atsima tsi ꞌre aihöimana dzaꞌra waꞌaba mono õ di dza. Taha nhipai u, te dza duré atsiré norĩ ãma dzama ꞌre aipoꞌre puꞌu uꞌötsi dzaꞌra waꞌaba mo, te te tsima ꞌre ĩwẽ dzaꞌra mono dzéb dzarina, ꞌre pawaptob dzaꞌra waꞌaba mono da.’ — Filipenses 2:4.

Aimorĩ da ĩwaꞌõno 56 u romnhoré 2 na

 7. Romhöimanadzé rowaꞌöbödzém na duré dama ĩpire norĩ nhimiroti na

Roꞌwaꞌrutu wi watsiꞌmadöꞌö dzaꞌra da marĩ wa te dama wede dzaꞌra wamhã, niwamhã wa te dawi uipra dzaꞌra wamhã wa dza tsihötö dzaꞌra ni uburé ĩwatsitsadze dzaꞌra dzé, watsitsãnawã ĩtsadzeiꞌwai ma nherẽ. (Jeremias 32:9-12) Tane nherẽ, Jesus dzadawa dzamarĩꞌwa norĩ ãté nimahã na hã te dza tsitsadaꞌöbö dzaꞌra marĩ ĩtsuru na robꞌuipradzém na niwamhã marĩ ĩhöiba amo na. Ãne watobro wamhã, ĩwẽ romharé na tsiꞌrep tsi ãma tsitsadze tsuꞌu dzahuré wamhã.

E marĩ ĩꞌmanharĩdzé ropipa ĩtsaꞌẽne watobro wamhã, ãma ĩtsimiré, dama dadzadawa nhipe robꞌuipradzéb dzô niwamhã robötsi. (Tsõré na Mateus 18:15-17.) Jesus te roti tsiꞌubdatõ marĩ wa te ꞌmanharĩ dzaꞌra da:

  1. Atsiwatsutu aba atsiꞌrep tsi ãma atsitsadze aba da. — ꞌMadöꞌö romnhihödö 15.

  2. Ĩwẽ na watobro õ wamhã, waptẽrẽ mitsi niwamhã maparane watsitsãnawã ĩhöimana prédub dzaꞌra datsiꞌrãꞌõtõ ãma atsiré neb dzahuré da datsitsãnawã aiꞌãma ĩwatsété tẽme robdzanhamri da wamhã. — ꞌMadöꞌö romnhihödö 16.

  3. Ãne nherẽ, ropire dzahadu ĩré wamhã, ĩꞌrãtsutu na tsi daꞌmadöꞌöꞌwa norĩ ma, te dza ĩrobdzanha. — ꞌMadöꞌö romnhihödö 17.

Wa te natsi tsaprõni dzaꞌra õ di watsitsãnawã norĩ rowairébédzéb u, tahã Jeová nhitsi duré datsiꞌrãꞌõno te te uptob õꞌumnhatsite. (1 Coríntios 6:1-8) Tadzahã nimahã romhöimanadzém norĩ ꞌremhã, ĩwatsiꞌabaꞌré da tsi rowairébédzéb u daꞌãma watsitsadze dzaꞌra da. Ãma ĩtsimiré: datsirẽmedzé, daꞌra ꞌmadöꞌödzé, robꞌuipradzé daꞌra tsadzéb da, duré robꞌuipradzé dama datsipoꞌodzé dadöꞌö parimhã. Jesus dzadawa dzamarĩꞌwa morĩ wamhã rowairébédzéb u romharé na te te ãma rowairébé da romhöimanadzém norĩ na ta norĩ ne, te te tsadawa rẽme õ di Ropotoꞌwai mreme.

Marĩ ĩwatsété dzaꞌẽne da te ꞌmanharĩ wamhã bété, ãma ĩtsimiré, datsina dahöimana dadzahi na, ĩprédubꞌõ ma robꞌmanharĩ watsédé, daꞌahöri, danhiptsaihuri niwamhã dapãrĩ. Ãne wamhã, Jesus dzadawa dzamarĩꞌwa te te watsuꞌu wamhã dama ĩpire norĩ ma te te tsadawa rẽme õ di dza Ropotoꞌwai mreme nhimiroti.

Aimorĩ da ĩwaꞌõno 56 u romnhoré 3 na

a 455 hawi Cristo wana ré 1 u hã Cristo parimhã 454 wahu te ãma aiꞌutõ. 1 hawi Cristo wana ré 1 u hã Cristo parimhã mitsi wahu te ãma aiꞌutõ (wahu 0 baba di). Duré 1 hawi Cristo parimhã 29 u Cristo parimhã 28 wahu te ãma aiꞌutõ. Taha dzarina, wahu uburé 483 na te ãma aiꞌutõ.