1. Apelece cisyasyo cakulosya kuti kola lung’wanu ni ndaŵi soni yayikutendekwa kuli kwakusosekwa mnope. (Alole ciwulili cacili penanipa.)

NDAŴI jakuti msongano utande jisigele panandi. Ceyamani akwawula ku pulatifomu ni akwapocela ŵandu wosope soni nyimbo syakwamba kupikanila sisigele panandi kutanda. Ŵakupikanila akumanyilila kuti jili ndaŵi jakuti atame pasi. Jemanjaji akusaka kuti apikanileje nyimbo soni kwembeceya mwalung’wanu kupikanila ngani. Ni agambe ganicisya kuti pana ŵandu ŵane ŵangakupikanila yakuŵeceta ceyamani kapena ngakumanyilila kuti nyimbo sitandite, ni akwamba kwendajenda kapena akwamba kuŵecetana ni acimjawo. Yeleyi mpaka yitendekwe naga nganitukola lung’wanu ni ndaŵi soni yayikutendekwa. Cisyasyo celeci cili cakamucisya mnope kwa m’weji ligongo pacangakaŵapa cipatendekwe cindu cakusosekwa mnope, m’yoyo tukusosekwa kosecela. Ana cakutendekwa celeci cili cici?

2. Ligongo cici Yesu ŵasalile ŵakulijiganya ŵakwe kuti ‘aŵeje mesope’?

² Yesu Klistu paŵasalaga ya “mbesi ja cilambo capasi cino,” ŵalimbikasisye ŵakulijiganya ŵakwe kuti , “M’ŵeje mesope, m’ŵeje ŵacile pakuŵa ngamkumanyilila pele ndaŵi jesagulidwe jiciyika.”  Panyuma pakwe, Yesu ŵasalilesoni mwakuwilisyawilisya kuti, ‘M’ŵeje mesope.’ (Mat. 24:3; aŵalanje Maliko 13:32-37.) Yaŵalembile Mateyu yikusalosyasoni kuti Yesu ŵasalile ŵakumkuya ŵakwe kuti aŵeje mesope. Jwalakwe ŵatite, ‘M’ŵeje mesope ligongo ngamkumanyilila lisiku lyele Ambuje ŵenu caciyika. . . . M’ŵeje ŵakoseka ligongo pa ndaŵi janganim’ganicisyaga, Mwanace jwa mundu caciyika.” Ŵasasilesoni kuti, “M’yoyo m’ŵeje mesope ligongo ngamkumanyilila lisiku kapena ndaŵi jakwe.”—Mat. 24:42-44; 25:13.

3. Ligongo cici tukusosekwa kupikanila yikalamusyo ya Yesu?

³ Mpela Mboni sya Yehofa, tukusapikanila yaŵatukalamwisye Yesu. Tukusamanyilila kuti tuli “m’moŵa ga mbesi,” soni ndaŵi jakuti “yisawusyo yekulungwa” yitande jisigele panandi. (Dan. 12:4; Mat. 24:21) Pacilambopa paŵele pali mkutendekwa ngondo syekulungwa, kutupa kwa ndamo syakusakala sya ŵandu, ungapikanila malamusi, ungakamulana pa ngani ja dini, kusoŵa kwa yakulya, yilwele, soni yisicinya. Tukumanyililasoni kuti masengo gekulungwa gakuwandisya ya Ucimwene gagakutendekwa pa cilambo capasi, gakulosya kuti tuli m’moŵa ga mbesi. (Mat. 24:7, 11, 12, 14; Luk. 21:11) Tukwembeceya mwalung’wanu ndaŵi jacaciyika Yesu kukwanilisya lisosa lya Atatigwe.—Maliko 13:26, 27.

4. (a) Ligongo cici mpaka tukulupilile kuti sambano Yesu akumanyilila lisiku lyakwika Alamagedo? (b) Atamose kuti ngatukumanyilila ndaŵi jakutanda kwa yisawusyo yekulungwa, nambo ana mpaka tuŵe ŵakusimicisya ya cici?

⁴ Tukumanyilila kuti msongano wuliwose ukusakola ndaŵi jisyesyene jakutandila. Nambope nganituŵa tukombwele kumanyilila caka cisyesyene, lisiku kapena ndaŵi jakutanda kwa yisawusyo yekulungwa. Yesu ali pa cilambo capasi ŵatite, ‘Pakwamba ya lisiku ni ndaŵi pangali jwakumanyilila. Atamose malayika gakwinani kapena Mwanace, nambo Atatipe.’ (Mat. 24:36) Yehofa ampele Yesu ukumu wakuti calongolele ngondo pakonanga cilambo ca Satanaci. (Ciu. 19:11-16) Camti m’yoyo, mpaka tujile kuti Yesu sambano akumanyilila ndaŵi jakwisa kwa Alamagedo. Nambope m’we ngaŵa mkumanyilila. Tukusosekwa kuŵa mesope mpaka pa ndaŵi jakwisa kwa yisawusyo yekulungwa. Nambo kwa Yehofa lisikuli nganiliŵa lyakusisika. Jwalakwe akumanyilila lisiku lisyesyene lyakwika kwa yisawusyo yekulungwa. Jwalakwe calolecesye kuti mbesi jiyice pa ndaŵi jakwe, nipo ‘ngajicelewa.’ (Aŵalanje Habakuku 2:1-3.) Ana mpaka tusimicisye catuli yeleyi?

5. Apelece cisyasyo cakulosya kuti yakusalocesya Yehofa yikusakwanilicikwa pa ndaŵi jakwe.

⁵ Kutandila kalakala, Yehofa aŵele ali mkukwanilisya yakulocesya yakwe pa ndaŵi jakwe! Agambe ganicisya ya ndaŵi jele Yehofa ŵakopwesye ŵandu ŵakwe mu Iguputo. Yeleyi yatendekwe pa Nisani 14, mu 1513 B.C.E. * Pakusala ya yeleyi, Mose ŵaŵecete kuti, “Yaka 430 yili yimasile, palisiku lyeleli, likuga lya ŵandu ŵa Yehofa lyakopwece mu Iguputo.” (Eks. 12:40-42) “Yaka 430” yeleyi yatandite kamula masengo pandaŵi jele Yehofa ŵatesile cilanga ni Abulahamu mu 1943 B.C.E. (Aga. 3:17, 18) Pali papite ndaŵi, Yehofa ŵamsalile Abulahamu kuti, ‘M’manyilile kuti ŵanace ŵenu caciŵa acalendo m’cilambo canganiciŵa cawo nipo ŵandu ŵakweleko cacatenda ŵanace ŵenu kuŵa acikapolo soni cacalagasya kwa yaka 400.’ (Gen. 15:13; Mase. 7:6) “Yaka 400” yakulagasidwayi yatandite mu 1913 B.C.E., pandaŵi jele Isumaeli ŵamsekaga Isaki ali amlekasisye konga, nambo yamasile ndaŵi jele Ayisalayeli ŵakopwece mu Iguputo mu 1513 B.C.E. (Gen. 21: 8-10; Aga. 4:22-29) Nambo yeleyi mkaniyitendekwe,  Yehofa ŵaliji ali asasile kala ndaŵi jisyesyene jakwakulupusya ŵandu wakwe.

6. Ligongo cici mpaka tuŵe ŵakusimicisya kuti Yehofa cacakulupusya ŵandu ŵakwe?

⁶ Yoswa jwaŵaliji jumo mwa ŵandu ŵaŵawusile ku ukapolo ku Iguputo, ŵakumbwisye Ayisalayeli wosope kuti, ‘Jemanja mkumanyilila cenene ni mtima wenu wosope soni umi wenu wosope kuti pangali maloŵe atamose gamo pa maloŵe gambone gosope gaŵaŵecete Yehofa Mlungu jwawo kwa jemanja, ganganigakwanilicikwa. Gosope gakwanilicikwe kwa jemanja. Pangali atamose maloŵe gamo ganganigakwanilicikwa.’ (Yos. 23:2, 14) Masiku agano tukusakulupilila kuti yaŵalagucisye Yehofa yakuti cacakulupusya ŵandu ŵakwe pa yisawusyo yekulungwa yicikwanilicikwa. Nambope naga tukusaka kuti citukulupuce pacacijonangaga cilamboci, tukusosekwa kuŵa mesope.

7, 8. (a) Ana masengo ga acilonda ŵa m’ndaŵi jakala galiji cici, soni ana yeleyi yikutujiganya cici? (b) Asale cisyasyo cakulosya yampaka yitendekwe naga mlonda akugona pa masengo gakwe.

⁷ Mpaka tulijiganye yejinji kutyocela pa yindu yayatendekwaga kala pangani ja kusosekwa kwakuŵa mesope. Mwambone, misinda jekulungwakulungwa mpela wa Yelusalemu jasyungulilidwaga ni mapupa gelewulewu. Mapupaga gakamucisyaga kuti acimmagongo ŵawo akajinjilaga. Soni musi ni cilo ŵajimagapo acilonda ni kulolaga malo gakusyungulila msindawo, soni ŵane ŵajimaga payipata. Acilondaŵa ŵasosekwaga kwamanyisya ŵandu ŵa mumsindamo naga aciweni cilicose cakogoya. (Yes. 62:6) Jemanjaji ŵamanyililaga umbone wakuŵa mesope soni kusosekwa kwakulolecesya yayikutendekwa, ligongo yaŵatendaga yakwayaga umi wa ŵandu ŵa mumsindawo.—Ezek. 33:6.

⁸ Jwakulemba mbili Jwaciyuda lina lwakwe Josephus, ŵasasile kuti m’caka ca 70 C.E., Asilikali Ŵaciloma ŵakombwele kwinjila mu msinda wa Yelusalemu ligongo lyakuti alonda ŵa pacipata ŵaŵalondelaga mbali jine ja msindawo ŵagonaga. Kaneko Asilikali Ŵacilomaŵa ŵajawile kujaliji nyumba ja Mlungu ni koca moto, kaneko ŵajonasile msinda wa Yelusalemu wosopewo. Jeleji jaliji mbali jakumalisya ja yisawusyo yekulungwa kwa mtundu wa Ayuda yanganasimaneje nayo citandilile.

9. Ana yilambo masiku agano ngayikusamanyilila ya cici?

⁹ Moŵa agano m’yilambo yejinji mwana “acilonda” ŵakusalondela m’malile mwa cilambo cawo soni mwana makina gakulondela. Yindu yeleyi yikusakamucisya kuti aloleje cilicose cacikutendekwa soni kulola naga acimmagongo ŵawo akusaka kwinjila m’cilambo mwawo kuti asokonasye. Nambope “acilonda” mpaka akombole kulolape yindu yayikutendekwa m’cilambo mwawo basi. Nambo yilamboyi ngayikusamanyilila kuti pana Ulamusi wa Ucimwene wa Mlungu wakwinani, wele Mwenye jwakwe ali Klistu soni yawucitenda pakwajelusya ŵandu. (Yes. 9:6, 7; 56:10; Dan. 2:44) M’weji naga tukuŵa mesope mwausimu, tuciŵa ŵakoseka paliciyikaga lisiku lyakwelusya.—Sal. 130:6.

10, 11. (a) Ana tukusosekwa kusamala ni cici, soni ligongo cici? (b) Cici cacikwasimicisya kuti Satana ŵasokonasisye ŵandu kuti akapikanila yakulocesya ya m’Baibulo?

¹⁰ Agambe ganicisya ya mlonda jwaŵele mesope pa masengo gakwe cilo cosope. Nambo kuli kusigele panandi kuca, jwalakwe akupela mnope ni kutanda gona. M’yoyosoni, patukuŵandicila mnope mbesi ja cilamboci ni pacitusimaneje mnope ni yindu yakutulepelekasya kuŵa mesope. Mpaka yiŵe yakutesya canasa naga tuli tulepele kwendelecela kuŵa mesope. Kwende tulole yindu yitatu yampaka yisokonasye kuŵa kwetu mesope.

 ¹¹ Satana akwatendekasya ŵandu kuti agweseleje mwausimu. Yesu ali asigele panandi kuwa, ŵakalamwisye ŵakumkuya ŵakwe maulendo gatatu pakwamba ya “jwakulamulila jwa cilambo capasi cino.” (Yoh. 12:31; 14:30; 16:11) Yesu ŵamanyililaga kuti Satana cajendelecele kwatendekasya ŵandu kuŵa m’cipi kuti akamanyilila kuti ndaŵi jikumala mwakamulana ni yakulocesya ya Yehofa pakwamba ya msogolo. (Zef. 1:14) Satana asokonasisye nganisyo sya ŵandu kupitila mu dini ja unami ja pacilambo cosope. Ana cici caciweni pakulalicila ngani syambone kwa ŵandu? Ana ngakuyiwona kuti Satana aŵisile kala m’cipi nganisyo sya ŵandu ŵangakulupilila kuti akamanyilila pakwamba ya mbesi ja cilamboci soni yakuti apano Klistu akulamulila Ucimwene wa Mlungu? (2 Akoli. 4:3-6) Ana pakulalicila, ngakusapikana ŵandu ali mkusala kuti, “ngangusaka kupikanila”? M’mikuli jine, ŵandu ŵajinji akusasisya patukwasalila kuti cilamboci cicijonanjikwe.

12. Ligongo cici ngatukusosekwa kunda kuti Satana atulambusye?

¹² Akasakunda kuti ungakola lung’wanu wa ŵandu ŵane walepelekasye kuŵa mesope. M’weji tukumanyilila kusosekwa kwa kuŵa mesope. Paulo ŵalembele ŵakulupilila acimjakwe kuti, ‘Pakuti jemanja mkumanyilila mwacimsyene kuti lisiku lya Yehofa tiliciyika ndendende mpela mwakusatendela jwawiyi.’ (Aŵalanje 1 Atesalonika 5:1-6.) Pa ngani jeleji, Yesu ŵatukalamwisye kuti, “M’ŵe ŵakoseka, ligongo Mwanace jwa Mundu taciyika pandaŵi jingamkwembeceya jemanja kuti tayice.” (Luka 12:39, 40) Pacangakaŵapa, Satana ciŵalambusye ŵandu kuti aganisyeje kuti pacilambopa pana “mtendele soni citeteyo.” Jwalakwe ciŵalambusye ŵandu kuti cilicose cili cenene pacilambopa. Nambi wuli m’weji? Naga tukusaka kuti lisiku lyakulamula ‘likatuyicila mwakusisimucisya mpela jwawiyi,’ tukusosekwa “kuŵa ŵakoseka soni mesope.” Kuti tukombole kutenda yeleyi, tukusosekwa kuŵalangaga maloŵe ga Mlungu lisiku lililyose soni kuganicisya yakusatusalila Yehofa.

13. Ana msimu wacilambo wasokonasisye catuli ŵandu, soni ana mpaka tuŵambale catuli msimu welewu?

¹³ Msimu wa cilamboci ukwatendekasya ŵandu gona mwausimu. Masiku agano ŵandu ŵajinji akuŵika nganisyo syawo pa yindu ya pa cilambopa mwati ŵangaganicisya ‘yakusoŵa yawo yausimu.’ (Mat. 5:3) Jemanjaji akusajigalika  ni yakutendekwa ya m’cilamboci yayili “yakumbila ya cilu soni yakumbila ya meso.” (1 Yoh. 2:16) Soni cilamboci cikusalimbikasya ŵandu kuti anonyeleje ‘yindu yakusangalasya.’ Yeleyi ciyijendelecele kutupa. (2 Tim. 3:4) Ni ligongo lyakwe Paulo ŵasalile Aklistu kuti, ‘Mlece mtima wakusosasosa yakusangalasya cilu, soni mkapeleka cilu cenu kuti citende yakusaka yakwe.’ Yindu yeleyi mpaka yitutendekasye gona mwausimu.—Alo. 13:11-14.

14. Ana lilemba lya Luka 21:34, 35 likusatukalamusya ya cici?

¹⁴ M’malo mwakunda msimu wa kucilambo, tukundeje msimu wa Mlungu ŵampaka utukamucisye ganisya cenene. Kupitila mwa msimu wakwe, Yehofa akusatukamucisya kupikanicisya cenene yaciyitendekwe pacangakaŵapa. ^[1] (1 Akoli. 2:12) Nambo tukusosekwa kusamala mnope kuti tukajigalika ni yindu yakuwoneka kuti yili yakusangalasya pa umi, ligongo mpaka yitulepelekasye kutumicila Yehofa. (Aŵalanje Luka 21:34, 35.) Ŵane mpaka atusalile kuti tuli ŵakupwambwana ligongo lyakuti tukusakulupila kuti tuli m’moŵa gambesi. Nambo yeleyi yikatulepelekasya kuŵa mesope. (2 Pet. 3:3-7) M’malo mwakwe, naga tukusaka kuti msimu wa Mlungu utukamucisye, tukusosekwa kusonganaga ndaŵi syosope ni Aklistu acimjetu.

15. Ana Petulo, Yakobo, soni Yohane, catendecele cici, soni ana yayatendeceleyo mpaka yitutendecele m’weji?

¹⁵ Cilu cetu cangali umlamaci mpaka citulepelekasye kuŵa mesope. Yesu ŵamanyililaga kuti cilu cetu cangali umlamaci mpaka citulimbikasye kutenda yakusaka ya cilu. Kwende tuganicisye yayatendekwe cilo cine Yesu mkanawulajidwe. Kuti ajendelecele kuŵa jwakulupicikape, Yesu ŵasosekwaga kum’ŵenda Yehofa kuti amkamucisye. Yesu ŵamsalile Petulo, Yakobo soni Yohane kuti “aŵe mesope,” pandaŵi jele jwalakwe ŵapopelaga. Nambope jemanjaji nganamanyililaga kusosekwa kwakuŵa mesope. M’malo mwakwembeceya kuti alole yaciyitendekwe, jemanjaji ŵatandite gona ligongo yilu yawo yaliji yili yipesile. Atamose kuti Yesu nombe najo ŵaliji ali apesile, jwalakwe ŵajendelecele kupopela kwa Atatigwe kuti amkamucisye kuŵa mesope. Yesu ŵatupele cisyasyo cambone pangani jakuŵa mesope.—Maliko 14:32-41.

16. Mwakamulana ni lilemba lya Luka 21:36, ana Yesu ŵatulimbikasisye catuli kuti ‘tuŵeje mesope’?

¹⁶ ‘Kuŵa mesope’ mwausimu kukusagopolela yejinji ngaŵape kwamba kola nganisyo syambone. Masiku gakuŵalanjika Yesu mkanawe, ŵasalile ŵakulijiganya ŵakwe kuti akusosekwa kupopelaga kwa Yehofa kuti ŵakamucisye. (Aŵalanje Luka 21:36.) M’yoyo kuti tupakombole kuŵa mesope mwausimu m’masiku ga mbesi gano tukusosekwa kupopela kwa Yehofa ndaŵi syosope.—1 Pet. 4:7.

17. Ana mpaka tusimicisye catuli kuti tuli ŵakoseka mbesi mkanijiyice?

¹⁷ Pakuŵa Yesu ŵaŵecete kuti mbesi jiciyika, ‘pa ndaŵi jangatukuganicisya,’ m’yoyo ajino nganijiŵa ndaŵi jagwesela mwausimu. Ajinosoni nganijiŵa ndaŵi jakumbila yindu yayikutendekwa m’cilambo ca Satanaci yayikuwoneka kuti ŵandu akusangalala nayo. (Mat. 24:44) Kupitila m’Baibulo, Yehofa soni Yesu akusatusalila yindu yatusunjile msogolo soni yampaka tutende kuti tujendelecelepe kuŵa mesope. Naga tukuliwungunya kuti tumanyilile naga tuli ŵakulimba mwausimu, soni tukwendelecela kuŵa paunasi ni Yehofa ni kuŵikaga Ucimwene pasogolo, tuciŵa tuli tukosece mbesi pajikwika. (Ciu. 22:20) Yeleyi yili yakusosekwa kuti citukulupuce.