W111015
Ana Yakusangalasya Yawo Yikusiyakamuchisya?
“Mlinjeje kulijiganya yakwasangalasya Ambuje”.—AEF. 5:10.
1, 2. (a) Ana Maloŵe ga Mlungu gakusalosya chamtuli kuti Yehofa akusasaka kuti tusangalaleje? (b) Kumanyilila kuti kutenda yakusangalasya uli “mtuka wa Mlungu” kuchitukamuchisya kutenda chichi?
M’BAIBULO mwana maloŵe gakulosya kuti Yehofa akusasaka kuti tusangalaleje ni umi. Mwachisyasyo, pa Salimo 104:14, 15 pakusasala kuti Yehofa ni juŵatendekasisye kuti ‘yakulya yityocheleje mwitaka, soni tupateje finyo jwakusangalasya mtima wetu, mauta gakupakala kuti chilu chetu chitipitile kapena kuti chisalale, ni mkate kuti tupate machili.’ Kusala yisyene Yehofa ni jwakusatendekasya kuti mbeju sisogoleje soni mauta ni finyo kuti tukole umi wambone. Nambo finyo ‘akusasangalasya mtima.’ Finyoju akusakamuchisya kuti tupitilisye kuŵa ni umi soni tuŵeje ŵakusangalala. (Jwak. 9:7; 10:19) Yehofa akusasaka kuti tusangalaleje soni kuti umi wetu uŵeje wagumbala ni “chisangalalo.”—Mase. 14:16, 17.
2 Myoyo pangali ligongo lyakulijimba magambo naga tulinganyisye yakuti tupate ndaŵi jakutenda yindu yineyakwe. Yine mwa yinduyi mpaka yiŵe ‘kulola yijuni ya mwinani’ soni ‘kulola maluŵa gakwitinji.’ Kapenasoni kutenda yakusangalasya yine. (Mat. 6:26, 28; Sal. 8:3, 4) Kutenda yindu yakusangalasya uli “mtuka wa Mlungu.” (Jwak. 3:12, 13) Kumanyilila kuti ndaŵi jakutenda yindu yakusangalasya uli mtuka, yichitukamuchisya kuti tukamulichisye masengo mtukawu mu litala lya kumsangalasya Mlungu.
Pana Yakusangalasya Yejinji Nambo Tuliŵichileje Malile
3. Ligongo chichi ŵandu akusasagula yakusangalasya mwakulekanganalekangana?
3 Ŵandu ŵakusayiwona yakusangalasya mwakuŵajilwa, akusatenda yakusangalasya yejinji soni akusaliŵilichilaga malile. Ligongo chichi? Kuti tujanje chiwusyochi, kwende tulandanichisye yakusangalasya ni yakulya. Yakulya yakusanonyela ŵandu kwine mpaka yiŵe yakulekangana ni yampaka anonyele ŵane. Kusala yisyene yindu yakusanonyela ŵandu ŵa mu dela jine, mpaka yiŵe yangasangalasya kwa ŵandu ŵa mu dela jine. Mwakulandana ni yeleyi, yakusangalasya yele Mklistu jwa m’chilambo chine mpaka ayiwone kuŵa yakusangalasya, mpaka yiŵe yakulekangana ni mwampaka yiŵele kwa Mklistu jwa m’chilambo chine. Atamose kwa Aklistu ŵakutama dela jimpepe, yakusangalasya yampaka anonyele jwine mpaka yiŵe yangasangalasya kwa jwine. Mwachisyasyo jwine mpaka anonyele kwela njinga pele jwine kwela njinga mpaka akuwone kuŵa kwakupesya. Pelepatu mfundo jili jakuti yakulya soni yakusangalasya yipali yejinji nambo ŵandu akusanonyela mwakulekangana.—Alo. 14:2-4.
4. Ligongo chichi tukusosekwa kuliŵichila malile pangani ja yakusangalasya yatukusasagula? Apeleche chisyasyo.
4 Ŵandu ŵakusayiwona yakusangalasya mwakuŵajilwa, akusamanyilila kuti pana yakusangalasya yine yele mundu mpaka alisagulile jika. Kuti tupikanichisye yeleyi, kwende tuganichisyesoni chisyasyo cha yakulya yila. Atamose kuti mpaka tulye yakulya yakulekanganalekangana, nambope nganituŵa tulile mwamelepe chakulya chewole. Kulya chakulya chelechi mpaka kulosye ungaganisya chenene soni mpaka chitandikasye yilwele. Mwakulandana ni yeleyi, atamose kuti mpaka tunonyeleje yakusangalasya yakulekanganalekangana nambope nganituŵa tutesile yakusangalasya yampaka yiŵiche umi wetu pangosi. Yampaka yiŵe yachiwawa kapena kutenda ndamo syakusakala. Kutenda yeleyi mpaka kuŵe kasa mfundo sya m’Baibulo soni mpaka kujonanje umi wetu kapena usimu wetu. Myoyo kuti tutendeje yakusangalasya yambone, tukusosekwa kumanyilila mkanipaŵe naga yakusangalasyayo yili yambone kwa m’weji kapena iyayi. (Aef. 5:10) Ana mpaka tutende yeleyi mwamtuli?
5. Ana mpaka tuŵe ŵakusimichisya wuli kuti yakusangalasya yatukutenda yili yakamulana ni mfundo sya Mlungu?
5 Kuti yakusangalasya yiŵeje yakamuchisya kwa m’weji soni yakumchimbichisya Yehofa, yikusosekwa yiŵeje yakamulana ni mfundo sya Mlungu. (Sal. 86:11) Nambo kuti tumanyilile yeleyi pakwamba ya mtundu wa yakusangalasya, tukusosekwa kuliwusya yiwusyo yitatu ayi. Ana yakusangalasyayo yili yamtuli? Ana chingasangalaleje ni ŵani? Ana yakusangalasyayo chingatendeje ni ŵani? Kwende tukambilane chiwusyo chilichose pajika.
Ana Yakusangalasyayo Yili Yamtuli?
6. Ana ni yakusangalasya yapi yatukusosekwa kuyiŵambala soni ligongo chichi?
6 Mkanitutande kutenda yakusangalasya yiliyose tukusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana yakusangalasyayo yili yamtuli?’ yayikugopolela kuti, Ana yakusangalasya yangusanonyela yikusalosya yamtuli? Papatile kwanga kwa yiwusyoyi akusosekwa kumanyilila kuti pana magulu gaŵili ga yakusangalasya. Gulu jandanda yangatukusosekwa kulolela soni gulu jaŵili yampaka tulolele kapena iyayi. Ana ni yindu yapi yayili mu gulu jandanda? M’chilambo chakusakalachi, yakusangalasya yejinji yangakamulanaga ni malamusi ga Mlungu. (1 Yohane 5:19) Nambo Aklistu ŵasyesyene ŵangatenda nawo yakusangalasya yeleyi. Yine mwa yakusangalasya yeleyi yikupwatikapo, kwalagasya ŵane, yamisimu, kugonana kwa achalumepe kapena achakongwepe, kulolela yakuŵagula kapena yindu yachiwawa yayikusalimbikasya ndamo jakusakala. (1 Akoli. 6:9, 10; aŵalanje Chiwunukuko 21:8.) Kulikose kwampaka tuŵe mpaka tulosye kuti tuli ŵakulupichika kwa Yehofa ‘mwakuyiŵenga yakusakala.’ Mpaka tutende yeleyi pakuŵambala yakusangalasya yakusayiŵenga Yehofa.—Alo. 12:9; 1 Yohane. 1:5, 6.
7, 8. Ana mpaka tumanyilile chamtuli kuti yakusangalasya yatusagwile yili yambone? Apeleche chisyasyo
7 Gulu jaŵili jili ja yakusangalasya yele maloŵe ga Mlungu gangasalaga kuti yili yakulemwecheka. Pa yakusangalasya mpelaga yeleyi tukusosekwa kuganichisya mwakusamala soni kuwungunya mfundo sya m’Baibulo mkanitusagule yakutenda pa nganiji. (Mis. 4:10, 11) Kaneko tukusosekwa kusagula yakusangalasya yampaka yitutendekasye kuti mtima wetu ukatulagasyaga. (Agal. 6:5; 1 Tim. 1:19) Ana mpaka tutende chamtuli yeleyi? Kwende tuganichisye ayi: Mkanitulye chakulya chinechakwe, tukusatanda kuwungunya kuti tumanyilile yindu yaŵakamulichisye masengo pakupanganya chakulyacho. Mwakulandanamo, mkanitutande kulolela yakusangalasya tukusosekwa kuwungunya kuti tumanyilile yayikusalosya.—Aef. 5:17.
8 Mwachisyasyo mwine akusanonyela masewelo gakulimbisya chilu. Kutenda masewelo gakulimbisya chilu kuli kwakamuchisya soni kwakusangalasya. Nambi uli naga akusanonyela yakusangalasya yine ligongo lyakuti ŵandu pakutenda yakusangalasyayo akusatenda mwampikisano, akusaŵika umi wawo pangosi, akusawulasyana, akusasangalala mwakupundanganya kapena kunonyela chilambo chawo? Panyuma pakuti aganichisye yeleyi, mwine akuyiwona kuti yakusanonyelayo ngayikukamulana ni nganisyo sya Mlungu soni utenga wamtendele watukusalalichila ŵane. (Yes. 61:1; Agal. 5:19-21) Nambo naga chakusangalasyacho chili chambone pameso pa Yehofa, nikuti kutenda chakusangalasya chelecho kuli kwambone soni kwakamuchisya.—Agal. 5:22, 23; aŵalanje Afilipi 4:8.
Ana Yakusangalasyayo Chindendeje Chakachi?
9. Ana kupata kwanga kwa chiwusyo chakuti ‘ana yakusangalasyayo chindendeje chakachi’ kukusalosya chichi?
9 Chiwusyo chaŵili chakusosekwa kuliwusya chili chakuti, ana yakusangalasyayo chindendeje chakachi? Ana chindendeje kwa ndaŵi jelewu wuli? Yatutite pakwanga pa chiwusyo chakuti ana yakusangalasyayo yili yamtuli, yikusala yatukusayiwona kuŵa yambone kapena yakusakala. Myoyo kwanga kwa chiwusyo chakuti ana yakusangalasyayo chindendeje chakachi yikulosya yatukusayiwona kuŵa yakusosekwa mnope soni yangasosekwa mnope. Nambo ana mpaka tumanyilile chamtuli naga yakusangalasya yatukusaka kutenda yili yambone?
10, 11. Ana lilemba lya Mateyu 6:33 mpaka litukamuchisye wuli ganichisya ndaŵi jatukusaka kumalila pakutenda yakusangalasya?
10 Yesu Klistu ŵasalile ŵakumkuya ŵakwe kuti, “Mumnonyele Ambuje Mlungu jwenu, ni mtima wenu wosope, ni umi wenu wosope, ni lunda lwenu losope, ni machili genu gosope.” (Mak. 12:30) Myoyo kumnonyela Yehofa kuŵeje pamalo gandanda. Kutenda yeleyi tukusaŵa tuli mkusyasya Yesu juŵasasile kuti, “Mtande kusosasosa yindu yayili yakusosekwa mnope mu Uchimwene wa Mlungu, ni tachimpa yine yosope yimkulajila.” (Mat. 6:33) Ana maloŵega mpaka gatukamuchisye chamtuli kuganichisya ndaŵi jatukusosekwa kumalila pakutenda yakusangalasya?
11 Kwende tuganichisye ayi: Yesu ŵatulechele chisyasyo chakuti, ‘tusosejesoseje yindu yayili yakusosekwa mnope mu Uchimwene wa Mlungu.’ Jwalakwe nganagamba kutusalila kuti ‘tusosejesoseje Uchimwene wa Mlungupe’ iyayi. Ligongo jwayimanyi kuti mpaka tusosechele yindu yejinji. Mwachisyasyo nyumba, yakulya, yakuwala, majiganyo, masengo, yakusangalasya ni yine yejinji. Nambope pa yindu yatukusasosasosayo, chachikusosekwa kuŵa pamalo gandanda chili Uchimwene wa Mlungu. (1 Akoli. 7:29-31) Mfundo jeleji jikutulimbikasya kuti patukutenda yakulekanganalekangana kupwatikapo yakusangalasya, tukumbuchileje kuti yindu yakusosekwa mnope yili yakwayana ni Uchimwene wa Mlungu. Naga tukutenda myoyo ni kuti tuchitenda yakusangalasya yangasituligamba nayo.
12. Ana mfundo jakusimanikwa pa Luka 14:28, mpaka tujikamulichisye masengo mwamtuli patukutenda yakusangalasya?
12 Myoyo mkanipaŵe, tukusosekwa kumanyilila ndaŵi jatumalile pakutenda yakusangalasya. (Luk. 14:28) Tukusosekwa kumanyililasoni ya ndaŵi jatumalile pakutenda yindu yine. Nambosoni tukusosekwa kumanyilila kuti kusamala ndaŵi kuli kwakusosekwa. Naga kutenda yakusangalasya kukutumalila ndaŵi jakulijiganya Baibulo pajika, kulambila kwa peŵasa soni kutenda misongano ja mpingo kapena kulalichila nikuti yakusangalasyayo nganiŵa yambone. (Mak. 8:36) Nambo naga yakusangalasyayo yikutupa ndaŵi jakutendela yindu ya Uchimwene, nikuti yili yambone mnope.
Ana Chingasangalaleje ni Ŵani?
13. Ligongo chichi tukusosekwa kuŵa ŵakusamala patukusagula ŵakutenda nawo yakusangalala?
13 Chiwusyo chatatu chakusosekwa kuliwusya chili chakuti ana yakusangalasyayo chingatendeje ni ŵani? Ligongo chichi mpaka yiŵe yakamuchisya kuliwusya chiwusyochi mkanitutande kutenda yakusangalasya? Lili ligongo lyakuti yakusangalasya mpaka yiŵe yambone kapena yakusakala pakujigalila ni ŵatukutenda nawo. Mpela mwayikusaŵela kuti yakulya yikusanong’a patukulya ni ŵandu ŵandamo syambone, yili myoyosoni ni yakusangalasya. Yili yakupikanika kuti ŵajinji mnopemnope ŵachinyamata akusanonyela kutenda yakusangalasya ni achimjawo. Myoyo kuti yakusangalasya yiŵe yambone, mpaka luŵe lunda kuganichisya mkanipaŵe ya ŵandu ŵatukusosekwa kutenda nawo soni ŵatukusosekwa kwaŵambala.—2 Mbi. 19:2; aŵalanje Misyungu 13:20; Yak. 4:4.
14, 15. (a) Pangani jakusagula achimjetu, ana mpaka tumsyasye wuli Yesu? (b) Ana ni yiwusyo yapi yatukusosekwa kuliwusya patukusagula achimjetu?
14 Tukusosekwa kumsyasya Yesu patukusagula ŵakunguluka nawo. Yesu aŵele ali mkwanonyela ŵandu chipanganyidwile chilambo. (Mis. 8:31) Pajwaliji pachilambo pano, jwanonyelaga ŵandu ŵamitundu josope. (Mat. 15:29-37) Yaŵatendaga Yesu yalosisye kuti ngaŵa wosope mpaka aŵe achimjetu ŵapamtima. Mwachisyasyo atamose kuti jwaliji jwakunguluchika, nambope jwasagulaga ŵandu ŵakwete ndamo syambone kuti aŵe achimjakwe. Pajwaŵechetaga kwa ŵandumetume ŵakwe 11, jwalakwe jwatite, “Jemanja mli achimjangu naga mkusatendaga yele yinamlamwile kuti myitendeje.” (Yohane 15:14; alolesoni Yohane 13:27, 30.) Ŵandu ŵaŵasagulaga Yesu kuŵa achimjakwe ŵaliji ŵaŵakumyaga jwalakwe soni ŵaŵatumichilaga nawo yalumo Yehofa.
15 Mwamti patukusagula achimjetu mpaka luŵe lunda kuganichisya yaŵaŵechete Yesu. Akusosekwa kuliwusya yiwusyo ayi: ‘Ana yakusaŵecheta soni kutenda mundu jweleju yikusalosya kuti akusapikanila malamusi ga Yehofa ni Yesu? Ana jukusakuyaga mfundo sya m’Baibulo? Ana akwete ndamo syambone mpelaga syangwete une? Ana kunguluka ni munduju chikungamuchisye kuŵika yindu ya Uchimwene pamalo gandanda, soni kuŵa jwakulupichika kwa Yehofa?’ Naga kwanga kwa yiwusyo kuli kwakuti elo, nikuti apatile mjawo jwampaka asangalaleje najo pakutenda yakusangalasya.—Aŵalanje Salimo 119:63; 2 Akoli. 6:14; 2 Tim. 2:22.
Ana Yakusangalasya Yatukusatenda Yili Yambone?
16. Ana tukusosekwa kuganichisya yiwusyo yapi patukusaka kutenda yakusangalasya?
16 Patukusagula yakusangalasya tukusosekwa kuganichisya mbali sitatu asi. Mwachisyasyo yili yamtuli, chindendeje chakachi soni chingasangalaleje ni ŵani. Kuti yakusangalasya yetu yiŵeje yambone, yikusosekwa kuŵa yakamulana ni mfundo sya m’Baibulo. Ndaŵi syosope mkanitutande yakusangalasya, tukusosekwa kuwungunya kaje naga yili yambone. Kuti yiŵe yambone tukusosekwa kumanyilila kuti ‘ana yili yamtuli? Ana yili yakulimbikasya kapena yakusakala?’ (Mis. 4:20-27) Patukuganichisya ya lisiku lyatukatende yakusangalasyayo tukusosekwasoni kuganichisya ndaŵi jatukamalileje. Ana yikusosekwa kujigala ndaŵi jelewu kapena jejipi? (1 Tim. 4:8) Pangani ja ŵachakayiche ku yakusangalasyayo, tukusosekwa kuganichisya yiwusyo ayi. ‘Ana yakusangalasyayo chingatendeje ni ŵani? Ana ŵandu ŵelewo akwete ndamo syambone kapena syakusakala?’—Jwak. 9:18; 1 Akoli. 15:33.
17, 18. (a) Ana mpaka tutende wuli kuti tumanyilile naga yakusangalasya yili yambone soni yikukamulana ni mfundo sya m’Baibulo? (b) Ana wawojo asimichisye kutenda yamtuli pangani jakusagula yakusangalasya?
17 Naga yakusangalasya ngayikukamulana ni mfundo sya m’Baibulo nikuti nganiyiŵa yambone. Nambo naga yikukamulana ni mfundo sitatu syatukambilenesi nikuti yili yambone.—Sal. 119:33-35.
18 Naga tukusaka kutenda yakusangalasya, tukusosekwa kutenda yakomboleka kuti tumanyilile kuti yili yamtuli, chitutendeje chakachi soni chitutendeje ni ŵani. Myoyo tukusosekwa kutenda yakomboleka kuti wosopewe tukuyeje malangiso ga m’Baibulo gakuti, “Kanga mkulya kapena kumwa, kapena mkutenda chilichose, mtendeje yeleyo kuti mumchimbichisye Mlungu.”—1 Akoli. 10:31.
[Chiwulili pa peji 9]
Ana yakusangalasyayo yili yamtuli?
Ana yakusangalasyayo chindendeje chakachi?
Ana chingasangalaleje ni ŵani?
Ana Mpaka Asale Yamtuli?
Pakwamba yakusangalasya, ana mpaka akamulichisye chamtuli mfundo syasikusimanikwa m’malemba aga:
• Afilipi 4:8?
• Mateyu 6:33?
• Misyungu 13:20?
[Chiwulili pa peji 10]
Ana mpaka tumsyasye chamtuli Yesu patukusagula yakusangalasya soni ŵandu ŵakunguluka nawo?