1, 2. 1) ¿Baʼaxten Pabloeʼ tu yaʼaleʼ le yaabilajoʼ letiʼe u maas nojchil tiʼ le jatsʼuts modosoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax preguntailoʼob kʼaʼabéet k-ojéeltik u núukil?

 APÓSTOL Pabloeʼ tʼaanaj tiʼ le óoxpʼéel jatsʼuts modosoʼobaʼ: fe, esperanza yéetel yaabilaj, chéen baʼaleʼ tu tsʼookeʼ tu yaʼalaj: «U maas nojchil tiʼ leloʼobaʼ letiʼe yaabilajoʼ» (1 Cor. 13:13). ¿Baʼaxten bey tu yaʼaliloʼ? Tumen ichil junpʼíit kʼiineʼ yaan u béeytal tuláakal u promesaʼob Jéeoba. Le oʼolal maʼ kun kʼaʼabéettal u yantaltoʼon fe mix esperanza tiʼ le promesaʼobaʼ tumen tsʼokaʼaniliʼ u béeytaloʼobeʼ. Pero le baʼax maʼ kun xuʼululoʼ letiʼe yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeoba bey xan yoʼolal le máakoʼoboʼ. Leloʼ mix bikʼin kun xuʼulul, hasta yaan u seguer u maas nojochtal.

² Como le yaabilaj maʼ kun xuʼululoʼ kʼaʼabéet k-ojéeltik u núukil le óoxpʼéel preguntaʼobaʼ. Yáaxeʼ ¿baʼaxten kʼaʼabéet k-paklan yaabiltikbaʼex? U kaʼapʼéeleʼ ¿bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmaj u maasileʼ? U yóoxpʼéeleʼ ¿baʼax jeʼel k-beetik utiaʼal k-maas yaabiltik le sukuʼunoʼoboʼ?

3. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-paklan yaabiltikbaʼex?

³ ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-paklan yaabiltikbaʼex? Tumen beyoʼ k-eʼesik u discípuloʼon Jesús. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u apóstoloʼob:  «Wa ka paklan yaabiltikabaʼexeʼ tuláakal máak ken u yojéelteʼ teʼexeʼ in discípuloʼex» (Juan 13:35). Tsʼoʼoleʼ wa k-paklan yaabiltikbaeʼ yaan k-múuchʼ adorartik Dios. Le oʼolal apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Le yaabilajoʼ jach tu jaajil ku muchʼik máak» (Col. 3:14). Chéen baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼax oʼolal unaj k-eʼesik yaabilaj. Apóstol Juaneʼ tu yaʼalaj: «Le máax u yaabiltmaj Dioseʼ kʼaʼabéet u yaabiltik xan u sukuʼun» (1 Juan 4:21). Le oʼolaleʼ wa k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ k-eʼesik k-yaabiltmaj xan Jéeoba.

4, 5. Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeobaoʼ, ¿baʼax yaan yil yéetel le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ? Aʼal junpʼéel ejemplo.

⁴ Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeobaoʼ, ¿baʼax yaan yil yéetel le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ? Utiaʼal k-naʼatikeʼ koʼox tuukul tiʼ lelaʼ: por ejemploeʼ juntúul doctoreʼ utiaʼal u yilik bix u meyaj u puksiʼikʼaleʼ máakeʼ ku machik u kaal u kʼab utiaʼal u yilik bix táan u meyaj u pulso. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le ejemploaʼ?

⁵ Le doctoroʼ ku páajtal u yojéeltik bix u meyaj u puksiʼikʼal máak ikil u machik u pulso. Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-ojéeltik bix yanil le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeoba le kéen il bix yanil le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ. Por ejemploeʼ wa k-ilik jach k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ u kʼáat u yaʼaleʼ jach k-yaabiltmaj xan Jéeoba. Pero wa k-ilik maʼ k-jach yaabiltmoʼobeʼ u kʼáat u yaʼaleʼ maʼ k-jach yaabiltmaj xan Jéeobaiʼ.

6. ¿Baʼaxten peligroso u junpʼíittal le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ? (1 Juan 4:​7-9, 11).

⁶ Wa k-tsʼáaik cuenta maʼ k-jach yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ, maʼ unaj k-pʼatik chéen beyoʼ tumen peligroso. ¿Baʼaxten? Tumen leloʼ ku yeʼesikeʼ táan k-náachtal tiʼ Jéeoba. Apóstol Juaneʼ tu yaʼalaj: «Le máax maʼ tu yaabiltik u sukuʼun kex táan u yilkeʼ maʼ tu páajtal u yaabiltik Dios máax maʼ u yiliʼ» (1 Juan 4:20). ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ chéen jeʼel k-lúubul utsil tiʼ Jéeoba wa k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ (xok 1 Juan 4:​7-9, 11).

7, 8. ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ?

⁷ Le Bibliaoʼ yaʼab u téenel ku yaʼalik: «Ka a paklan yaabiltabaʼex» (Juan 15:​12, 17; Rom. 13:8; 1 Tes. 4:9; 1 Ped. 1:22; 1 Juan 4:11). Chéen baʼaleʼ como le yaabilaj ichil k-puksiʼikʼal ku nojochtaloʼ mix máak ku páajtal u yilik. ¿Bix túun jeʼel u páajtal u yilaʼal le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ? Jeʼel u páajtal u yilaʼal yoʼolal le baʼaxoʼob k-aʼalikoʼ bey xan yoʼolal le baʼaxoʼob k-beetkoʼ.

⁸ Jejeláas bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Cada juntúuleʼ unaj u yaʼalik u jaajil tiʼ u yéet máakil» (Zac. 8: 16). «Mantatsʼ yanakteʼex jeetsʼelil ta baatsileʼex» (Mar. 9:50). «Respetartabaʼex ta baatsileʼex, lelaʼ teʼex unaj a yáax eʼeskeʼex tiʼ u maasil» (Rom. 12:10). «Unaj a kʼamkabaʼex yéetel kiʼimak óolal ta baatsileʼex» (Rom. 15:7). «Seguernak a [ . . . ] perdonarkabaʼex ta baatsileʼex» (Col. 3:13). «Maʼ u xuʼulul a paklan áantkabaʼex utiaʼal a biskeʼex a kuucheʼex» (Gál. 6:2). «Seguernak a paklan líiʼsik a wóoleʼex» (1 Tes. 4:18). «Seguernak [ . . . ] a paklan muʼukʼaʼankúuntik a wóoleʼex» (1 Tes. 5:11). «Orarneneʼex ta baatsileʼex» (Sant. 5:16).

9. ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ kéen k-líiʼs u yóol u maasileʼ k-eʼesik k-yaabiltmoʼob? (Ilawil xan le fotoʼoboʼ).

⁹ Koʼoneʼex xakʼaltik junpʼéel bix jeʼel k-eʼesik yaabilajeʼ. Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Seguernak a paklan líiʼsik a wóoleʼex». ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ kéen k-líiʼs u yóol u maasileʼ k-eʼesik  k-yaabiltmoʼob? Koʼoneʼex ilik baʼax ku yaʼalik junpʼéel libro ku tsolik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ. Ku yaʼalikeʼ ich griegoeʼ le tʼaan «líiʼsaj óolaloʼ» u kʼáat u yaʼal «u waʼatal máak tu tséel uláakʼ máak utiaʼal u líiʼsik u yóol le táan u aktáantik problemasoʼ». Le kéen k-líiʼs u yóol juntúul sukuʼun táan u muʼyajeʼ táan k-áantik utiaʼal ka seguernak tiʼ u bejil le kuxtaloʼ. Cada ken k-chʼenxikint juntúul kiik wa juntúul sukuʼun yaan problemas tiʼeʼ táan k-eʼesik k-yaabiltmaj (2 Cor. 7:​6, 7, 13).

10. ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ utiaʼal k-líiʼsik u yóol u maasileʼ táanil kʼaʼabéet k-chʼaʼik óotsilil tiʼob?

¹⁰ ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ utiaʼal k-líiʼsik u yóol u maasileʼ táanileʼ kʼaʼabéet k-chʼaʼik óotsilil tiʼob? Tumen juntúul máax ku chʼaʼik óotsilil tiʼ juntúul máax táan u muʼyajeʼ ku taaktal u líiʼsik u yóol, yéetel ku taaktal u yáantik. Bey xan u beetik Jéeobaoʼ. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ letiʼe chʼaʼ óotsilil péeksik utiaʼal u líiʼsik u yóol máakoʼ. Tu yaʼalaj xaneʼ Jéeobaeʼ letiʼe «Taatatsil jach nojoch u chʼaʼ óotsilaloʼ yéetel le Dios mantatsʼ ku líiʼsaj óoloʼ» (2 Cor. 1:3). Le jatsʼuts modosoʼobaʼ letiʼe baʼax péeksik Jéeoba utiaʼal u «líiʼsik k-óol tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob k-muʼyajtikoʼ» (2 Cor. 1:4). Jeʼex le síis jaʼ ku beetik u yuʼubikuba maʼalobil le máax ukʼajoʼ, Jéeoba xaneʼ ku beetik u yuʼubikuba maʼalobil le máaxoʼob táan u muʼyajoʼoboʼ yéetel ku líiʼsik u yóoloʼob. ¿Baʼax ken u yáantoʼon utiaʼal k-chʼaʼ óotsilil tiʼ u maasil yéetel k-líiʼsik u yóoloʼob jeʼex u beetik Jéeobaeʼ? Kʼaʼabéet u yantaltoʼon jatsʼuts modos. Koʼoneʼex ilik jujunpʼéeliʼ.

11. Jeʼex u yaʼalik Colosenses 3:12 yéetel 1 Pedro 3:​8, ¿baʼax ken u yáantoʼon utiaʼal u seguer k-yaabiltik u maasil yéetel k-líiʼsik u yóoloʼob?

¹¹ ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u seguer k-yaabiltik u maasil yéetel u ‹seguer k-paklan líiʼsik k-óoleʼ›? Letiʼe ka k-tsʼáaba tu lugaroʼoboʼ, k-eʼesik k-utsil tiʼob yéetel k-yaabiltikoʼob jeʼex u yaabiltmiluba sukuʼuntsiloʼobeʼ (xok Colosenses 3:12; 1 Pedro 3:8). Wa k-chʼaʼik óotsilil tiʼ u maasil yéetel k-eʼesik uláakʼ jatsʼuts modoseʼ leloʼ yaan u beetik k-líiʼsik u yóol u maasil le kéen u aktáantoʼob problemasoʼ. Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Le baʼax ku jóokʼol tu chiʼ máakoʼ ku yeʼesik baʼax yaan tu puksiʼikʼal. Juntúul máak utseʼ ku yeʼesik le maʼalob baʼaloʼob yaan tu puksiʼikʼaloʼ» (Mat. 12:​34, 35). Jeʼex k-ilkoʼ le kéen k-líiʼs u yóol k-sukuʼunoʼobeʼ k-eʼesik k-yaabiltmoʼob.

12. 1) ¿Baʼaxten unaj k-kanáantikba? 2) ¿Baʼax preguntail ken k-il u núukil?

¹² Toʼoneʼ taak k-beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Maʼ u xuʼulul k-paklan yaabiltikbaʼex» (1 Juan 4:7). Chéen baʼaleʼ maʼ unaj u tuʼubultoʼon xan le baʼax tu yaʼalaj Jesúsaʼ: «Óoliʼ tuláakal máak kun pʼáatal minaʼan u yaabilaj» (Mat. 24:12). Yéetel le tʼaanoʼobaʼ Jesúseʼ maʼ tu yóotaj u yaʼal wa yaan u xuʼulul u yaabiltikuba u discípuloʼobiʼ. Kex beyoʼ kʼaʼabéet k-kanáantik maʼ u xuʼulul k-eʼesik k-yaabilaj jeʼex u beetaʼal teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. Le oʼolaleʼ koʼoneʼex ilik u núukil le kʼáatchiʼaʼ: ¿Baʼax jeʼel u yáantken in wil wa nojoch le yaabilaj kin wuʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ?

13. ¿Baʼax kun eʼesik bukaʼaj k-yaabiltmil le sukuʼunoʼoboʼ?

¹³ Junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-il wa nojoch le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ letiʼe kéen k-il baʼax k-beetik kéen úuchuk wa baʼaxoʼ (2 Cor. 8:8). Apóstol Pedroeʼ tu yaʼalaj: «Junpʼéel baʼal jach unaj a beetkeʼexeʼ a jach yaabiltikabaʼex ta baatsileʼex, tumen le máax yaan u yaabilajoʼ mantatsʼ ku perdonartik u maasil» (1 Ped. 4:8). Bey túunoʼ yaan u chíikpajal wa k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼob le  kéen u beetoʼob junpʼéel baʼal maʼ maʼaloboʼ bey xan le kéen u beetoʼob u yaatal k-óoloʼ.

14. Jeʼex u yaʼalik 1 Pedro 4:​8, ¿bix le clase yaabilaj kʼaʼabéet k-eʼesikoʼ? Aʼal junpʼéel ejemplo.

¹⁴ Koʼoneʼex xakʼaltik le baʼax tu yaʼalaj apóstol Pedrooʼ. Tu yáax jaatsil le versículo 8, tu yaʼalaj bix le clase yaabilaj unaj u yantaltoʼonoʼ, tu yaʼaleʼ kʼaʼabéet ‹k-jach yaabiltikba›. Le tʼaan «jach» meyajnaj tiʼ Pedrooʼ, ich griegoeʼ ku tsʼáaik naʼatbil «ku jaykuba». U kaʼajaatsil le versículooʼ ku yeʼesik baʼax ken k-beet wa yaantoʼon le yaabilaj jeʼeloʼ: yaan k-perdonartik le sukuʼunoʼoboʼ. Le clase yaabilajaʼ bey junpʼéel nookʼ jeʼel u páajtal k-jayik utiaʼal k-pixik maʼ chéen wa jaypʼéel kʼebanoʼobiʼ, baʼaxeʼ utiaʼal k-pixik yaʼab kʼebanoʼob. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ‹k-perdonartik u maasil›. Jeʼex k-ilkoʼ le yaabilajoʼ jeʼel u beetik k-perdonartik le baʼax ku beetaʼaltoʼon tumen u maasiloʼ.

15. ¿Baʼax ken k-beet wa nojoch le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ? (Colosenses 3:13).

¹⁵ Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ unaj u péeksikoʼon k-perdonartoʼob kex yaan hora maʼ chéen chʼaʼabil k-beetkiʼ (xok Colosenses 3:13). Kéen k-perdonart u maasileʼ k-eʼesik jach nojoch k-yaabilaj yéetel  k-kʼáat lúubul utsil tiʼ Jéeoba. ¿Baʼax uláakʼ jeʼel u yáantkoʼon k-perdonart u maasil yéetel maʼ k-kʼuuxil yoʼolal le baʼax maʼ maʼalob ku beetkoʼoboʼ?

16, 17. ¿Baʼax uláakʼ jeʼel u yáantkoʼon k-perdonart le baʼax ku beetik u maasiloʼ? Aʼal junpʼéel ejemplo (ilawil xan le fotoʼoboʼ).

¹⁶ Tu lugar a wilik le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku beetik u maasiloʼ ilawil le baʼaloʼob maʼalobtak ku beetkoʼoboʼ. Koʼox aʼalikeʼ a muchʼmaba yéetel junjaats sukuʼunoʼob yéetel tu tsʼookeʼ ka chʼaʼik junpʼéel foto tu yéeteloʼob. Utiaʼal maʼ a fallareʼ ka chʼaʼik óoxpʼéel fotoʼob. Chéen baʼaleʼ tiʼ junpʼéel tiʼ le fotoʼoboʼ ka wilkeʼ juntúul sukuʼuneʼ maʼ maʼalob jóokʼikiʼ. ¿Baʼax ken a beete? Yaan a borrartik yéetel yaan u pʼáataltech le uláakʼ kaʼapʼéeloʼ, tumen teʼeloʼ tuláakal le sukuʼunoʼob cheʼejnajoʼoboʼ.

¹⁷ Le fotoʼoboʼ beyoʼob jeʼex le jatsʼuts baʼaloʼob k-taʼakik t-tuukuloʼ. U suukileʼ mantatsʼ k-kʼaʼajsik le jatsʼuts súutukiloʼob k-máansik yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Pero koʼox aʼalikeʼ tiʼ junpʼéel tiʼ le súutukiloʼob jeʼeloʼ juntúul sukuʼuneʼ tu yaʼalaj wa tu beetaj junpʼéel baʼax maʼalobiʼ, ¿baʼax ken a beete? ¿Baʼaxten maʼ ta borrartik jeʼex a beetik yéetel junpʼéel foto maʼ maʼalob jóokʼikeʼ? (Pro. 19:11; Efe. 4:32). U jaajileʼ como maas yaʼab jatsʼuts súutukiloʼob k-máansmaj yéetel le sukuʼunoʼ maas fácil ken k-tuʼubs le baʼax tu beetoʼ. Lelaʼ letiʼe baʼax k-kʼáat k-taʼak ichil k-tuukul yéetel ichil k-puksiʼikʼaloʼ.

18. ¿Baʼax t-ilaj teʼ xookaʼ?

¹⁸ ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet k-yaabiltik le sukuʼunoʼoboʼ? Tumen jeʼex t-ililoʼ kéen k-yaabilt u maasileʼ k-eʼesik k-yaabiltmaj xan Jéeoba. ¿Bix jeʼel k-eʼesik tiʼ le sukuʼunoʼob k-yaabiltmoʼoboʼ? Junpʼéel bixeʼ letiʼe kéen k-líiʼs u yóoloʼoboʼ. Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-beetkeʼ kʼaʼabéet k-chʼaʼik óotsilil tiʼob. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-yaabiltik le sukuʼunoʼoboʼ? Kʼaʼabéet k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-perdonartik le baʼax maʼ maʼalob ku beetkoʼoboʼ.

19. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-eʼesik yaabilaj teʼ kʼiinoʼobaʼ?

¹⁹ ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-eʼesik yaabilaj tiʼ le sukuʼunoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ? Apóstol Pedroeʼ tu yaʼalaj: «Tsʼoʼok u náatsʼal u xuul tuláakal baʼal, le beetkeʼ [ . . . ] junpʼéel baʼal jach unaj a beetkeʼexeʼ a jach yaabiltikabaʼex ta baatsileʼex» (1 Ped. 4:​7, 8). ¿Baʼax kun úuchul jeʼex u bin u náatsʼal u kʼiinil u xuʼulsaʼal le yóokʼol kaabaʼ? Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u discípuloʼob: «Yaan a chʼaʼpʼektaʼaleʼex tumen tuláakal le kaajoʼob tu yoʼolal in kʼaabaʼoʼ» (Mat. 24:9). Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba kex ka pʼektaʼakoʼoneʼ kʼaʼabéet k-bisikba maʼalob yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Satanáseʼ u kʼáat u jatsoʼon, pero maʼ kun páajtal u beetik wa k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ «tumen le yaabilajoʼ jach tu jaajil ku muchʼik máak» (Col. 3:14; Fili. 2:​1, 2).