Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

Yoʼolal baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, ¿baʼax ku tuklik u testigoʼob Jéeoba tiʼ le tratamientoʼob tuʼux ku meyaj u kʼiʼikʼel máakoʼ?

Tuláakal le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ unaj u chʼaʼikoʼob en cuenta baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, maʼ chéen le baʼax u kʼáatoʼoboʼ wa le baʼax ku yaʼalik le doctoroʼoboʼ. Le kéen u chʼaʼtukloʼob wa baʼaxeʼ kʼaʼabéet u chʼaʼikoʼob en cuenta baʼax ku yaʼalik Jéeoba.

Jéeoba tsʼaamil le kuxtaloʼ, letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ maʼ maʼalob u jaantaʼal kʼiʼikʼiʼ (Génesis 9:​3, 4). Tiʼ le Ley tu tsʼáaj Jéeoba tiʼ u kaajil Israeloʼ tu yaʼalaj bix unaj u meyaj le kʼiʼikʼoʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «U kuxtal junpʼéel baʼal kuxaʼaneʼ tiaʼan tu kʼiʼikʼeleʼ, yéetel teneʼ tsʼoʼok in tsʼáaik tiʼ teʼex le kʼiʼikʼ utiaʼal ka páajchajak a kʼubkeʼex teʼ altar utiaʼal ka perdonartaʼak a kʼebaneʼexoʼ». Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax unaj u beetaʼal yéetel le baʼalcheʼ ku kíimsaʼal utiaʼal jaantbiloʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Unaj u desangrartik [máak] yéetel u mukik le kʼiʼikʼ yéetel luʼumoʼ» * (Levítico 17:11, 13). Jéeobaeʼ yaʼab u téenel tu tsʼáaj le leyaʼ (Deuteronomio 12:16, 24; 15:23). Junpʼéel libro ku tʼaan tiʼ le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisésoʼ ku yaʼalik: «Le kʼiʼikʼoʼ maʼ unaj u líiʼsaʼaliʼ, baʼaxeʼ unaj u weʼekel teʼ luʼumoʼ utiaʼal maʼ u usartaʼal» (The Soncino Chumash). Mix juntúul israelita unaj kaʼach u chʼaʼik u kʼiʼikʼel juntúul baʼalcheʼ wa juntúul máak utiaʼal u líiʼsik wa utiaʼal u usartik tumen Dios u yuumil le kuxtaloʼ.

Le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisésoʼ xuʼul le ka kíim le Mesíasoʼ. Pero Dioseʼ maʼ kʼexpajak bix u tuukuliʼ, láayliʼ santo u yilik le kʼiʼikʼoʼ. Le apóstoloʼoboʼ nuʼuktaʼaboʼob tumen u espíritu santo Dios le ka tu yaʼaloʼob tiʼ le yáax cristianoʼob ka náachchajkoʼob tiʼ kʼiʼikʼoʼ. Le baʼax tu yaʼaloʼoboʼ maʼ chéen báaxaliʼ, junpʼéel baʼal jach importante. Bey jeʼex ka náachchajak máak tiʼ núupkʼeban wa tiʼ u adorartaʼal imagenoʼobeʼ (Hechos 15:28, 29; 21:25). Teʼ siglo 20, joʼopʼ u maas donartaʼal yéetel u tsʼaʼabal kʼiʼikʼ tiʼ máak. U testigoʼob Jéeobaeʼ tu naʼatoʼobeʼ le baʼax ku beetik le máakoʼoboʼ ku bin tu contra u Ley Dios. *

Yaan horaeʼ le doctoroʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maʼalob ka jóoʼsaʼak junpʼíit u kʼiʼikʼel máak wa jaypʼéel semanaʼob antes tiʼ le operaciónoʼ (donación autóloga preoperatoria). Tumen beyoʼ wa ku kʼaʼabéettal u tsʼaʼabal kʼiʼikʼ tiʼeʼ jeʼel u páajtal u tsʼaʼabal le jóoʼsaʼaboʼ. Chéen baʼaleʼ u jóoʼsaʼal kʼiʼikʼ, u líiʼsaʼal yéetel u tsʼaʼabal tiʼ máakeʼ ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik u libroil Levítico yéetel Deuteronomio. Le kʼiʼikʼoʼ maʼ unaj u líiʼsaʼaliʼ, baʼaxeʼ kʼaʼabéet u weʼekel teʼ luʼumoʼ beyoʼ jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ táan u suʼutul tiʼ Dios. U jaajileʼ le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisésoʼ maʼ táan u meyaj bejlaʼeʼ, chéen baʼaleʼ toʼon u testigoʼob Jéeobaeʼ k-respetartik le kaʼansaj jeʼeloʼ, le oʼolal maʼ t-jaantik kʼiʼikʼ yéetel maʼ t-chaʼik u yoksaʼal t-wíinklil. Tsʼoʼoleʼ maʼ t-donartik yéetel maʼ t-líiʼsik utiaʼal ka meyajnaktoʼon después tumen le baʼaloʼobaʼ ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik Dios.

Le Bibliaoʼ maʼ tu jach aʼalik wa maʼ maʼalob jujunpʼéel tratamientoʼob yéetel le análisis ku beetaʼal tiʼ le kʼiʼikʼoʼ. Por ejemploeʼ yaʼab máaxoʼob meyajtik Dioseʼ ku chaʼik u beetaʼal u análisis u kʼiʼikʼeloʼob tumen u yojloʼob maʼ tun líiʼsbil. Chéen baʼaleʼ yaan horaeʼ le doctoroʼoboʼ ku yaʼalikoʼob ka usartaʼak máquinaʼob utiaʼal u beetaʼal uláakʼ baʼaloʼob yéetel u kʼiʼikʼel máak.

Jeʼex le kéen operartaʼak máakeʼ jeʼel u páajtal u meyaj le hemodiluciónoʼ. Teʼ tratamientoaʼ ku jóoʼsaʼal junjaats tiʼ u kʼiʼikʼel máak utiaʼal u tsʼaʼabal tiʼ junpʼéel máquina yéetel le ku pʼáatloʼ ku jaʼachʼkuntaʼal. Kéen tsʼoʼokok túuneʼ ku kaʼa oksaʼal ichil u wíinklil máak le kʼiʼikʼ jóoʼsaʼaboʼ utiaʼal u kaʼa pʼáatal normalil u kʼiʼikʼel máakoʼ. Yaan horaeʼ tiʼ junpʼéel operacióneʼ utiaʼal u recuperartaʼal le kʼiʼikʼoʼ, ku limpiartaʼal tiʼ junpʼéel máquina utiaʼal u kaʼa oksaʼal ichil u wíinklil le máax ku operartaʼaloʼ (recuperación de células). Yaan hora xaneʼ ku tsʼaʼabal le kʼiʼikʼ tiʼ junpʼéel máquina utiaʼal u beetik le meyaj ku beetik junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob yaan tu wíinklil máakoʼ, jeʼex le puksiʼikʼaloʼ, le pulmonoʼoboʼ wa le riñónoʼoboʼ. Kéen tsʼoʼokkeʼ le kʼiʼikʼ yaan teʼ máquinaoʼ ku kaʼa suʼutul tu wíinklil le máax ku operartaʼaloʼ. Yaan xan uláakʼ tratamientoʼob tuʼux ku máansaʼal le kʼiʼikʼ tiʼ junpʼéel máquina utiaʼal u limpiartaʼaloʼ. Yaan kʼiineʼ tiʼ u kʼiʼikʼel máakeʼ ku kʼaʼabéettal u jóoʼsaʼal junpʼéel u componenteil utiaʼal u tsʼaʼabal tiʼ uláakʼ tuʼux teʼ wíinkliloʼ. Uláakʼeʼ ku jóoʼsaʼal junpʼíit u kʼiʼikʼel máak utiaʼal u xaʼakʼtaʼal yéetel junpʼéel tsʼaak, tsʼoʼoleʼ ku kaʼa oksaʼal ichil u wíinklil.

Jeʼex k-ilkoʼ jach yaʼab tratamientoʼob yaan yéetel maʼ xaaneʼ yaan u jóokʼol uláakʼoʼob. Le kéen operartaʼakoʼon wa le kéen tsʼaʼabaktoʼon junpʼéel tratamientoeʼ cada juntúul tiʼ toʼon unaj u chʼaʼtuklik baʼax kun beetbil yéetel u kʼiʼikʼel. Le oʼolal desde antes unaj k-kʼáatik tiʼ le doctor baʼax kun beetbil yéetel k-kʼiʼikʼel le kéen operartaʼakoʼonoʼ. Kéen tsʼoʼokok túuneʼ k-beetik le baʼax ku yaʼalik k-concienciaoʼ (ilawil le cuadrooʼ).

Le máax meyajtik Diosoʼ mantatsʼ unaj u kʼaʼajsik u kʼubmaj u kuxtal tiʼ Jéeoba yéetel unaj ‹u yaabiltik yéetel tuláakal u puksiʼikʼal, yéetel tuláakal u kuxtal, yéetel tuláakal u muukʼ bey xan yéetel tuláakal u tuukul› (Lucas 10:27). U testigoʼob Jéeobaeʼ maʼ beyoʼob jeʼex u maasil máakoʼoboʼ tumen letiʼobeʼ jach jatsʼuts u yilik u biskubaʼob yéetel Jéeoba. Letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ kʼaʼabéet k-confiar tiʼ le kʼiʼikʼ tu kʼubaj Jesúsoʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tumen yaʼab u yeʼesik xan u nojoch utsileʼ tsʼoʼok u boʼotik k-jáalkʼabtaʼal yéetel u kʼiʼikʼel u Paal, jach beyoʼ tu yoʼolal xan lelaʼ tsʼoʼok u perdonartaʼal k-kʼebanoʼob» (Efesios 1:7).

[Notas]

[Cuadro/​Oochel]

MAʼALOB KA TUUKULNAKOʼON TIʼ LE PREGUNTAʼOBAʼ

Wa ka kʼaʼabéetchajak u jóoʼsaʼal junpʼíit in kʼiʼikʼel utiaʼal u jáan oksaʼal ichil junpʼéel máquinaeʼ, ¿jeʼel wa u chaʼik in conciencia u yoksaʼal tu kaʼatéen ichil in wíinklileʼ?

¿Maʼalob wa ken in wuʼuyinba wa ku kʼaʼabéettal u jóoʼsaʼal junpʼíit in kʼiʼikʼel utiaʼal u xaʼakʼtaʼal yéetel wa baʼax kéen tsʼoʼokkeʼ ku kaʼa oksaʼal ichil in wíinklil?