1. Ginipai gu nebi nangia Yesaya apehe fu akurako aYisaraere?

 GU NEBI nangia Yesaya afura tipa Yekova nga ko nga “gu Mbori nga ga rengo” ko. Gu fugo i nasaha nga “rengo,” kura rogoyo nga “amina.” (Yes. 65:16) Rogo gu fugoyo nga “amina” nga “si du kina wo,” watadu “nirengo.” Ho i amangasunge ni na gu fugo nga “amina” rogo Baibiri yo tipa Yekova watadu Yesu, si nayugo gupai nga gupai re nga kina boro rengo. Sidu, gu pangbanga Yesaya apehe fu akurako aYisaraere adu ziazia nga: Ti ai gu regbo Yekova ape pai, si du wa ka si mangi. Ni rengo, Yekova aima digo ni banda gako akidohe.

2. Tipagine rengbe ani ka kido ti ni kuti gu ga Yekova akidohe du tipa gaani raka kumbatayo, na gini asanahe ani nika sakapai tipaha?

² Ya mo ani rengbe kadu na kido a nga agu akidohe dunduko Yekova namangihe tipa kumbatayo nika da ada ti rengo? Ni mbedi kuti agarã 800 tifuo ga Yesaya regbo, gu mokedi nangia Pauro asaki ndu gupai ga Mbori akidohe ni naada ti ni ti rengo ti aregbo dunduko. Pauro aya: Ka ‘Mbori rengbe nga na gumba zire’ te. (Eb. 6:18) Kina wai di arengbanga ki ta kusa wene ime na kini kusi ime tikpo ti bangisa regbo sa ya, kina wo a du Yekova nga Mburu rengo, ka ko gumbanga ziree te. Si nga ndu gupai rengbe ani kadu ti ni na kido kuti agu apai dunduko Yekova apehe, kodihe na gu gako akidohe dunduko du tipa raka kumbatayo. Rogo gi kekeapai re, ani nika sakapai tipa agi asanahe re: Ginihe Yekova nakidohe tipa ka fuhe furani kumbatayo? Na waigu Yekova akido rani nga gako kidohe nika da ada ti rengo?

3. (a) Gini kidohe niima ngba ti ga Mbori amoyambu? (Yugoti 21:3, 4) (b) Waigu kura aboro ninaakaragapai ho ani ni naape pa gi kidohe re ni fuyo?

³ Gu kidohe ani nika sakapai tipaha na nyanyakipaha fu ga  Mbori amoyambu rogo zegino dunduko. (Oni gedi Yugoti 21:3, 4.) Yekova kidohe tipa gu regbo ‘kpio nika adú nga berewe, na rungo na akpe na ima a ya.’ Badungu rani ni naamangasunge na gi bawene veresi nga ga Baibiri du tipa raka rogo Paradizo re ho ani atungusapai ni fu kura aboro. Waigu gu kura aboro ni naakaragapai ho ani ninaape pa gi kidohe re ni fu yo? Gu kurayo ima rengba ka ya, “Agi apai re ima du ni bawenehe, ono ka mi idinga kuti gupai nga si rengbe ka da ti rengo te.”

4. (a) Ho Yekova amangi gako kidohe ni tipa gu Paradizo naye, ginipai ko aima inoho nga si nika manga ti gaani regbo? (b) Kupati gu nga ka manga kidohe, gini kurapai berewe Yekova amangihe?

⁴ Ho Yekova asa Yoane ni ko ke pa gi kidohe du tipa Paradizo re, Yekova aima ino gupai nga ani nika pepa gi maabangirise re ape areme fu kura aboro ho ani nikaa tungusa gu pangbanga ni nga ga Kindo. Yekova aima ino gupai a nga si nika kpakara akpakara fu kura aboro i idi kuti gupai nga agi aˈariapai re nika manga amanga kumbatayo. (Yes. 42:9; 60:2; 2 Kor. 4:3, 4) Sidu, waigu rengbe ani ka undo kura aboro i du na gu kido nga, agu amaku i nape paha rogo Yugoti 21:3, 4 nika da ada ti rengo? Na waigu rengbe ani ka nyakasa gaani kido kuti Yekova na gako akidohe? Yekova ima fu nyanyakipa nduapai furani nga gu rengbe ka sa rani anidu na gu kido nga, ko nika mangapai amanga kuti gako kidohe. Gini andu apai ko nafuhe?

5. Gini andu apai du berani ka kido kuti ga Mbori kidohe tipa Paradizo, na wari ani abi agu andu apai re ni?

⁵ Ani nabi agu andu apai si aida ani du ti ni na kido kuti ga Yekova kidohe tipa Paradizo rogo agu veresi yo du kusende re. Ani nageda gupai yo nga: “Gu ko nasungu auru mbatabakindo, ko ki ya, ‘Oni ngére, mi nambakada ahe dunduko ni vovo ho.’ Ko ki ya, ‘Mo ké agi apai re, bambiko si nga ruru he nga rengo a.’ Ko ki ya fere, ‘Si ni mangimangi he! Mi nga Arufa na Omega, nga bambata ko na yangara ko.’”​—Yugo. 21:5, 6a.

6. Tipagine gu kidohe du ni kekehe rogo Yugoti 21:5, 6 anyakasa gaani kido ti ni kuti ga Mbori kidohe?

⁶ Tipagine agi afugo re anyakasa gaani kido ti ni kuti ga Mbori kidohe? Rogo agi averesi yo re: “I rengbe ka ringbisa gupai Yekova amangaha kuti maa fuöbee ti waraga, nga gu nafu gu kido furani nga, Ko du wa ka ko banda gako kidohe.” b Ga Mbori kidohe ni kekehe rogo Yugoti 21:3, 4. Na rogo veresi 5 na 6, ko ima maa fuöbeko yo tipa ka kido rani na gupai nga, gupai ko nakido paha, si du wa ka si da ti rengo. Ani bingo wai Yekova akido rani nga ani ima rengba ka kido kuti ko.

7. Da tona fugo rogo veresi 5, na tipagine duhe ti ni ni kparakparaha?

⁷ Na veresi 5 natona na agi afugo re: “Gu ko nasungu auru mbatabakindo, ko ki ya.” (Yugo. 21:5a) Agi afugo re ni kparakparaha mbiko gere nga gu bambata regbo dagba agu aregbo yo biata rogo gu buku nga ga Yugoti Yekova nafura rogoho nitiko. Anga maraika du watadu Yesu nafu gi kidohe re te, ono kina boro Yekova nitiko! Gi rengo pai re nayugo gupai nga ani ima rengba kadu na bakere kido kuti gupai ko apehe fuo gure. Tipagine duhe ti ni wo? Bambiko ka Yekova penga “zire” te. (Tito 1:2) Sidu, agu afugo ani agedaha rogo Yugoti 21:5, 6 nika da ada nzunzu ti rengo.

8. Ginipai Yekova apehe tipa ka nyakasa gupai nga gako kidohe nika daada ti rengo? (Yesaya 46:10)

⁸ Fuo gure, Yekova ape gupai nga: “Oni ngére.” (Yugo. 21:5) Gu pa-Giriki i nasaha nga “oni ngére!” i ima mangasunge na ni bara dunguhe rogo gu buku yo nga ga Yugoti. Kura buku sa  naya, i namangasunge na ni “tipa ka pe gupai fu gu boro nagedaha nga ni moiberã ni kuti gupai i nika pehe fuo gure.” Ginipai Mbori apehe fuo gure? Ko aya: “Mi nambakada ahe dunduko ni vovo ho.” Yekova nika manga agi aˈariapai re amanga kumbatayo. Ono mbiko gupai nga ko ima du na gu kido nga ko du wa ka ko digisi gako kidohe, ko nafura tipaha wa ka i ya agu aˈariapai re ima manga.​—Oni gedi Yesaya 46:10.

9. (a) Gu fugo nga mi “nambakada ahe dunduko ni vovo ho” nafura tipa gini apai ue Yekova nika mangaha? (b) Ginipai nika manga gu “ngbangbaturũ” na “kpotosende” duho awere?

⁹ Rogo Yugoti 21:5, Yekova aya: “Mi nambakada ahe dunduko ni vovo ho.” Ginipai gupai re ayugoho? Rogo gi kapita nga ga Baibiri re, si nafura tipa apai ue nga gu Yekova nika mangaha​—ni bambataha, Yekova nika gbarasa gi gbegberẽ sino mangaapai re kusayo, ni uehe, ko nika ye na vovo sino mangaapai kubaha. Gini bambata he Yekova nika diaha kusayo? Rogo Yugoti 21:1, ani nageda gupai yo nga: ‘Bambata ngbangbaturũ na bambata kpotosende adu nga berewe te.’ “Bambata ngbangbaturũ” nga gu zogarago nga ga wiri aboro du Satana na gako adaimona na maapai kuriihe. (Mt. 4:8, 9; 1 Yo. 5:19) Wa gu i namangisunge na ni rogo Baibiri yo, “kpotosende” ima rengba ka yugo pa agu aboro naraka rogoho. (Bam. P. 11:1; Tam. 96:1) Sidu, “bambata kpotosende” nga gu gbegberẽ aboro du areme. Anga gupai Yekova nika mangaha gbua nga ka mbakada kina gu “ngbangbaturũ” na “kpotosende” duho awere te; ono kuba gure, ko nika gbarasaha dunduko. Na ko ki moi “vovo ngbangbaturũ na vovo kpotosende” kubaha​—du nga, vovo zogarago nika zogarago kurii ruru aboro.

10. Ginihe Yekova nika saha ni vovoho?

¹⁰ Rogo Yugoti 21:5, ani nageda gu kurapai yo berewe tipa agu ahe Yekova nape gupai nga ko nika saha ni vovoho. Oni bingo gupai nga, Yekova aya nga wẽ, ‘Mi nambakada vovo ahe dunduko te.’ Kuba gure, ko ape gupai nga: ‘Mi nambakada ahe dunduko ni vovo ho.’ Yekova nika sa kpotosende ni vovoho na si kidu wa aboro ni vovoyo, ni sako kpotosende si du ni rengberengbehe na aboro kidu ni rengberengbe yo. Yesaya ape gupai kumbatayo nga, Yekova nika sa kpotosende dunduko ni bawene ba wakina wai ati Edene adu. Na ko nika sa rani ani du ni vovo rani ni husa ko rani wa du ani ni basasa ti gaani akaza dunduko. I nika husa terengeterenge aboro, airavurari, na airangbianga na zavura ki zingisi kpikpi aboro be kpio.​—Yes. 25:8; 35:1-7.

11. Ginipai Yekova aya fu Yoane ko mangihe, na tipagine?

¹¹ Gini kurapai Mbori apehe tipa ka kido rani na gupai nga ani ima rengba ka kido kuti ko? Yekova aya fu Yoane wẽ: “Mo ké agi apai re, bambiko si nga ruru he nga rengo a.” (Yugo. 21:5) Anga kungbo zinahe Yekova afuhe te, ono ko aya “mo ké” he. Ko aima fu ndupai a. Ko aya: “Bambiko si nga ruru he nga rengo a”​—naida ka ya, Fugo Mbori ni ruruhe na ni rengo. Ani na bakere ngbarago nga Yoane amangipai kuti gu zinahe re na ki “ké” he. Ni sangbanaha, ani ima rengba ka gedapai tipa ga Mbori kidohe tipa Paradizo na ki berẽkurii gu bawene amaku nasungudo rani kumbatayo.

12. Tipagine Yekova aya ti ni wẽ: “Si ni mangimangi he!”

¹² Gini kurapai Mbori apehe berewe? Ko aya, “Si ni mangimangi he!” (Yugo. 21:6) Tipagine Yekova aya ti ni wẽ agi akidohe re ima da ti rengo? Bambiko pai ho rengbe ka rugusa Yekova ti digiso ko gako ringbisapai te. Na Yekova ape gu kurapai berewe nga gu nafu gu kido furani nga gako kidohe du wa ka si da ti rengo. Ginipai ko apehe?

13. Tipagine Yekova aya ti ni wẽ: “Mi nga Arufa na Omega”?

¹³ Wa gu i nipehe kusayo, Yekova nitiko afura bara biata rogo yuguyugupai yo fu Yoane. (Yugo. 1:8; 21:5, 6; 22:13) Ti agu aregbo re dunduko ni basasa, Yekova aya: “Mi nga Arufa na Omega.” Arufa nga bambata bangiri kekeapai nga ga aGiriki, na Omega ki ngia yangara bangiri kekeapai. Nigumba Yekova gupai nga ko nga “Arufa na Omega,” ko aaundo rani ani rugutirani na gupai nga, ho ko atona pai ni, ko du wa ka ko digisihe.

14. (a) Oni funga kpiapai tipa gu regbo si adu wa Yekova aya ti ni “Arufa” na ho ko nika ya ni wẽ “Omega.” (b) Gini kidohe du rogo Bambata Pai 2:1-3?

¹⁴ Tifuo Yekova kusi aAdamu na Eva, Ko ape pa gako bambata ringbisapai fuyo tipa aboro na kpotosende. Baibiri nape gupai nga: “Mbori ki fu maku fu yo, Mbori ki ya fu yo, ‘Oni zúga azuga, ki nge ange, ki hisi kpotosende berewe ki zogo ho.’” (Bam. P. 1:28) Ti gu bambata regbo Yekova apepa gako ringbisapai, si adu wa ko naya “Arufa.” Ko aima pepa gako ringbisapai ziazia nga: Regbo nika yeaye ho rengberengbe atita aAdamu na Eva ni aboro giasangba nika hiiso kpotosende ni na ki saha ni paradizo. Ho gako ringbisapai tipa kpotosende na aboro nika digisotihe ni dunduko, na agu atita aAdamu na Eva nga aboro giasangba ki hiisi kpotosende, na ki saha ni Paradizo, si nika ngia “Omega.” Tingbafuo Yekova nyasi kusa “ngbangbaturũ na kpotosende, na rimbasa agu ahe du rogo ho dunduko,” ko ape gu kurapai tipa ka yugo gupai nga gako ringbisapai du wa ka si digisitihe. Gupai ko apehe gu du rogo Bambata Pai 2:​1-3. (Oni gedihe.) Yekova akpara saba uru ni ziaziaha fuko. Ginipai gupai re ayugoho? Gipai re nayugo gupai nga ga Yekova ringbisapai tipa aboro na kpotosende nika digisotihe dunduko ti digido saba uru.

15. Tipagine Satana aima rengba ka berã gupai ti ni nga ko ima du na rengba ka rugusa Yekova ti digiso ko gako ringbisapai?

 ¹⁵ Tifuo aAdamu na Eva samungu, i ada ni aboro ingapai na i ki fu gu ingapai na kpio re fu atitayo. (Rom. 5:12) Ni sangbanaha, si aima rengba kaa ngera wa ka i ya ka rengberengbe aboro nga agu yo nagiasangba Yekova dunga na rengba ka hiiso kpotosende te. Ya mo Satana adu na rengba ka rugusa Yekova ti digiso ko gako ringbisapai? Satana aima rengba ka berã gupai nga Yekova arengbanga ka banda gako kidohe te. Ko aima rengba ka berã gupai nga, Mbori nika imo aAdamu na Eva na ki kusi vovo arogotise nga aguyo nika digiso ga Ko ringbisapai tipa aboro. Ono ka Mbori amangi gupai re, ka Bakitingbanga aima rengba ka pe gupai nga Ko nga iraziree. Tipagine? Mbiko a wa duhe ni kekehe rogo Bambata Pai 1:28, Yekova aima pe gupai fu Adamu na Eva nga atita yo nika hiiso kpotosende.

16. Tipagine Satana arengbe ka berã gupai ti ni nga ko ima rengba ka kitangbanga Yekova nga ka ko digisinga gako kidohe te?

¹⁶ Gini kura diaberã Satana aima rengba ka berã gupai nga Mbori nika mangaha? Isoke, Satana aima rengba ka berã gupai nga Yekova nika mbu aAdamu ambu na Eva i vungu agude, ono agi agude re adunga ni rengberengbe yo rogo gayo raka yo te. (Batu. 7:20; Rom. 3:23) Rogo gi gene re, Bakitingbanga aima rengba ka kitangbanga Yekova nga ko adigisongo gako ringbisapai te. Tipagine? Bambiko ka gi berãpai re arengbenga ka digiso ga Mbori ringbisapai te, nga ka hiiso Paradizo kpotosende na rengberengbe atita aAdamu na Eva nga aboro giasangba.

17. Waigu Yekova amangi pai kuti gu samungu nangia ga Satana gbiati bambata aboro, na sangbanaha nika ngia gine? (Oni bi sura a.)

¹⁷ Satana aarengbanga ka ino gupai Yekova nika mangaha te, Yekova aima du na bawene berãpai kisusi tipa wai ka digiso gako ringbisapai wa si avura du vurũ nga Satana na aAdamu na Eva asamungu. (Tam. 92:5) Yekova ambu aAdamu na Eva i vungu agude, na ngba gi gene re, afugo Yekova ada ni rengo, iraziree nga ko te. Na Yekova ayugu gupai nga ka ko pe gupai nga ko nika mangapai, he ho rengbe ka rugusa ko ti mangaha te. Ko aima banda gako ringbisapai si naandu kumbatayo kindi nifu ko ‘tita’ dee nga guko si adu nga ko nika batasa agu atita aAdamu na Eva nga aboro giasangba. (Bam. P. 3:15; 22:18) Si adunga gi tita dee re nika fu gako raka ni motumo tipa ka batasa aboro, Satana aaberãnga pa gi diaberã re te! Tipagine? Mbiko si nga gu mbakadapai du mburuhe rii gu  nyemuse adunga na gbangbati ya. (Mt. 20:28; Yo. 3:16) Gi sino nga nyemuse re ti Satana te, ko nga boro gbangbati. Ono ginipai nika manga mbiko gu mbakadapai nga ga motumo tumorii? Ti digido agarã 1,000 nga ga ga Kristo zogarago, agu atita aAdamu na Eva nika du ni rengberengbe yo na ni aboro giasangba nika raka rogo paradizo auru kpotosende​—si nika du kina wai ga Yekova bambata ringbisapai adu. Ti gu regbo re, Yekova nika ya, “Omega.”

18. Gini akidohe biata Mbori afuhe furani? (Oni bi gu sanduki a nga, “ Ndu Apai Biata Tipa Kadu na Kido Kuti ga Yekova Kidohe.”)

¹⁸ Rogo gi kekeapai re, ani ima sakapai tipa agu andu apai rengbe ani kadu na gu kido ti ni nga kpotosende nika da ada ni paradizo. Ginipai rengbe ani ka pehe fu kura aboro tipa ka fu gu kido fuyo nga si nika da ada nzunzu ti rengo? Ni bambataha, Yekova du mangi gu kidohe re nitiko. Gu buku nga Yugoti naya: “Gu ko nasungu auru mbatabakindo, ko ki ya, ‘Oni ngére, mi nambakada ahe dunduko ni vovo ho.’” Ko na kina gu tatamana, ome, gbiati nyemupai si aidaha tipa ka sa gako kidohe si da ti rengo. Uepai nga, Yekova ima ino gupai nga, gupai ko apehe du wa ka si mangi. Si nga ndu gupai ko aya ti ni wẽ: “Si nga ruru he nga rengo a. . . . Si ni mangimangi he!” Biatapai nga, pai ho rengbe ka rugusa Yekova ti digiso ko gupai ko natonaha te, si du nga ndu gupai ko aya ti ni wẽ: “Mi nga Arufa na Omega.” Yekova nika yugo gupai nga Satana nga iraziree, na ka ko rugusinga Yekova ti digiso ko gako ringbisapai te.

19. Ho duhe ni ni kpakarakpakaraha aboro idi kuti ga Mbori kidohe tipa Paradizo, ginipai rengbe mo ka mangaha?

¹⁹ Oni tingidi gupai nga, ho oni ape gupai ni fu aboro Yekova napehe tipa ka kido rani na gupai nga gako akidohe nika da ada ti rengo, gure nga oni nanyakasa gaoni kido kuti ko. Sidu, ginipai mo nika mangaha ti gu regbo berewe mo nika gedapai tipa gu wene kidohe du tipa gu Paradizo naye kumbatayo i nasakipai tipaha rogo Yugoti 21:4 na boro kini pe gupai nga, “Agi apai re ima du ni bawenehe, ono ka mi idinga kuti gupai nga si rengbe ka da ti rengo te,”? Mo ima rengba ka geda veresi 5 na 6 funi na ki sakirogoyo. Mo yugu wai Yekova nakidohe tipa ka digiso gako kidohe si ki du wa ka i ya ko moi fuo beko ti ni.​—Yes. 65:16.