Ofo eyi ëë lɛ́ Ʒoova. Eyi ntɔnë eshi ëë lɛ́ “Në elɛ bu ekaci.” Ʒoova ëë lɛ́ Ofo Mɛnsɩgho Gbɔnë ëë edɛ gha nʋnghë wunë. Në ëë në lɛ́ bu powu. Në ɔɔ mɛnsɩnë në ebɔ elɛ bunë në evivinë kwapowu.

Ebre mbë ghë, kë bɔ́ nakwatishi alɛ́ ghɛ́ghɛ Ofo eyinë. Brɔfiɛ ghë, ëë lɛ́ YHWH alɛ JHVH lɛ. Epidɛghë, Biblënë kë ghɛ́ghɛ Ebre mbë ghënë, kë ewu Ofo eyinë eki 7.000. Maɛnnë powu ghë, ngiki ebɔ eyi Ʒoovanë elɛlɛ Ofo, cɛɛ fɛ n’ye bá nʋn kelë mbënë ghë mɩnɛn.

▸ Órò 1, abɩ 15

Ghɩnë Biblënë píe ee gbonë, ëë lɛ́ Ofo. Ese, në nɩ ngiki bɔ́ ë kë ghɛ́ghɛ Biblënë. Bu ntɔnë ebɔbɔ juman-ku kpashinë ehɛ ëë bughɛghɛgho kɔ bë eghɛghɛ jɔnë në ehɛnë efu nakwa ghë. Ofo bɔ́ në wawɛ celenë mími aghɩnë kë ghɛ́ghɛ Biblënë aɛn, kë ghɛ́ghɛ në akɔndanë. N’ye Ofo wawɛnë bá mími kelë aɛnnë, lɛ́ nfre nfre. Mící jɔghɔ, elɛ amɔnwu ghë, mící agheci, kë kí mëla. Bu ntɔnelë ëë kë ghɛ́ghɛ fú nakwa ghë.

▸ Órò 2, abɩ 5

Bu ntɔnelë lɛ́ bunë Biblë eyaya óó eboka elë álɛ ebë elɛ bu ayɔghɔ. Fɛ bu ntɛnɩ mɩnɛn, mbratishi ntɛnɩ ehɛ kɔ “àlɛ́ eɲë eɲi ngiki pʋpʋ cɛwu, kebë ecɔghɔ eɲë bu ayɔghɔnë eɲë mʋn lɛ́në,” eyaya elë n’ye ngikinë elë lɛ kelë lɛ nʋnnë, kebë eɔsɛ eshu elë rupu álɛ ebë elɛ kɔ́ bu apʋpʋ o, kɔ́ bu ayɔghɔ o. (1 Corinthiens 15:33) Mbratishi ntɛnɩ ekpa ehɛ kɔ “bunë yiki erinë, bu ntɔnë ëë eghogho ebɔ,” eyaya elë n’ye bunë yiki elɛnë, bu ntɔnë ëë efɩ në.—Galates 6:7.

▸ Órò 2, abɩ 12

Bu ntɔnë ëë lɛ́ ndanë píe Ofo ee gbo. Bu ntɔnë bë eɔsɛ elɛ jɔnë egbagba bunë Ofo evivi n’ye në elɛnë shi, bë eɔsɛ elɛ jɔnë në eo elë óó ebë epɔpɔ ëë ghë eta fu, bë eɔsɛ elɛ mbra, bë kpa eɔsɛ elɛ aanɩnɩ. Bë kpa eɔsɛ elɛ ndanë eya elë bunë bá eshu ngbeɲi gbo. Jɔnë kë hɛ́ báshi Biblënë ghënë, afannga nhɛn shú dádá.

▸ Órò 2, abɩ 13

Jɔ fannganë Biblë hɛ́ báshi Mesinë sɛnë, Ʒezi ëë lɛ́ shú cɛɛ. Ékpɩ karenë eya “ Mesi jɔnë kë hɛ́ báshi.”

▸ Órò 2, abɩ 17, jɔnë kë ghɛ́ghɛ dá agbanë oghoshi.

Ʒoova lɛ́ eshipatanë álɛ bë ekaci paradi, álɛ ngikinë kë kolo ëënë, kebë ehʋn-oo ëë ghë. Bunë në evivi n’ye në elɛnë gha péte. Ɲan gbɔɔje, Ofo bá eghɔ lakwa enɩ, ná elɛ në ngikinë bë ewu ananan oohʋn.

▸ Órò 3, abɩ 1

Satan lɛ́ anʒënë boepi nɩ Ofo mëlɔ, në péte eji tú Ofo. Kë elɛlɛ në Satan, eyi ntɔnë eshi ëë lɛ́ “Ghɩnë epete eji etu,” noo në eghʋ Ʒoova aghʋ. Kë ekpa elɛlɛ në Kpala, eyi ntɔnë eshi ëë lɛ́ “Ghɩnë elele dɛ̀.” Kë rʋ në eyi ntɔnë noo në edi mpu efu Ofo sɛ, në ekpa efafa ngiki.

▸ Órò 3, abɩ 4

Ʒoova lɛ́ anʒënelë nʋnmɔn ë gbɔ́ lɛ́ ngiki eshipata n’ye. Kë lɛ́ anʒënelë álɛ kebë ehʋn-oo oforu gbo. Kë dɔ́ she ngbudukɛ ya. (Daniel 7:10) Owu-nkpɔ ɔɔ ee eyi. Kë nʋn-nʋn agha. Anʒënë kë edi ecelenë, kë ghe disʋ n’ye ngiki bë esʋ kelë. Kelë powu, kë gha she. Kë eɔ juman nfre nfre. Jumannë kë edinë bë elɛ ntɛnɩ kë edi Ʒoova eshiso-kunë ngbeɲi lɛ, Ofo ndanë kebë eka edi ngikinë lɛ, Ofo ngikinë kë nʋn eshipata n’ye kebë esasa, kebë kpa emimi kelë aɛnnë lɛ, Ofo aanɩnɩ bunë kebë elɛnë lɛ, ofojɔhɛnë kebë ebokanë lɛ esë. (Psaume 34:7; Révélation 14:6; 22:8, 9) Ngbeɲi gbo, kë bá eso Ʒezi mbamɛn lɛ mbakwa lɛ eghʋ aghʋ Armagedɔnë aghʋghʋnë ghë.—Révélation 16:14, 16; 19:14, 15.

▸ Órò 3, abɩ 5; Órò 10, abɩ 1

Bunë elë edi akɔnda, bunë elë elɛ powu, ese gha she alɛ bunë Ofo evivinë lɛ wunë, lɛ́ lakwa. Noo lakwa elɛ elë lɛ Ʒoova lɛ ncɔcɔ ghe she wunë, Ofo lɔ́ elë mbra lɛ, mbratishi lɛnë bë eboka elë. N’yonë, elë ghe elɛ lakwa elë omu aɛn fu. Epidɛghë, bunë Ʒoova lɛ́në powu sheghë. Ese, Adamë lɛ Ɛvë lɛ gha wú Ʒoova ghɩ. Kë lɛ́ lakwa, kë káci lakwaghɩ. Kë hɔ́sɛ mɩɩ kë rɔ́. Bu ntɔnë ghëwu, noo Adamë bɔ́ lakwa sáa elënë, elë esë, elë ehɔsɛ, elë erɔ.

▸ Órò 3, abɩ 7; Órò 5, abɩ 3

Bu ntɔnë ëë lɛ́ aghʋnë Ofo bá eghʋ ekpʋsʋ Satan maɛnnë lɛ bu kwa powu lɛ shi.

▸ Órò 3, abɩ 13; Órò 8, abɩ 18

Ofo Shibanë lɛ́ gufrëmɔndɔnnë Ʒoova só eshi oforu gbo. Ʒezi Krisë ëë lɛ́ Shiba ntɔnë Oodishì. Ngbeɲi gbo, Ʒoova bá eghʋ Shiba ntɔnë ghë eghɔ lakwa powu enɩ. Ofo Shibanë ëë bá emimi eshipatanë powu aɛn.

▸ Órò 3, abɩ 14

Ofo boepi lɛ́ Ʒezi ë gbɔ́ lɛ́ bu kalanë gbe powu. Ʒoova tʋ Ʒezi wá eshipata n’ye álɛ në erɔ elɔ ngiki powu. Ʒezi wá eshi n’ye, kë ée në, ese Ʒoova píe rɔ ghë púlɛ në. Amɛn, Ʒezi edioo. Në lɛ́ Ofo Shibanë Oodishì.

▸ Órò 4, abɩ 2

u ntɔnë ëë lɛ́ jɔnë Biblë hɛ́ báshi óó eya micinë Mesinë bë epiadɩ. Bu ntɔnë bë eshu àlɛ́ gbai 69 erere. Gbai 69 píe agbʋʋn 455 ghë E.B.G., rére agbʋʋn 29 ghë E.B.

?Élé ebá mʋn n’ye gbai 69 erere agbʋʋn 29 ghë E.B. é? Gbai 69 óo-órò agbʋʋn 455 ghë E.B.G., n’ye Neemia bá shú Ʒerizalɛmë gbo óó píe eshi bába oo ntɔnë yɛnë.” (Daniel 9:25; Nehémia 2:1, 5-8) Àlɛ́ elë ece “gbai,” bunë ewa elë órònë ëë lɛ́ mici 7. Gbainë nʋn jɔnë kë hɛ́ báshinë ghënë, gha lɛ́ gbainë ɔɔ mici lɔhʋn-arɩ, ese lɛ́ gbainë ɔɔ agbʋʋn lɔhʋn-arɩ, cɛɛ fɛ n’ye “mici nkpɔ lɛ́ agbʋʋn nkpɔ” jɔnë kë hɛ́ báshinë eba eya mɩnɛn. (Nombres 14:34; Ézékiel 4:6) Bu ntɔnë eshi ëë lɛ́ n’ye gbai nkpɔ elɛ agbʋʋn lɔhʋn-arɩ. N’yonë, gbai 69 elɛ agbʋʋn 483 (69 eki 7). Àlɛ́ elë epie agbʋʋn 455 ghë E.B.G. eka agbʋʋn 483 eyi, elë eshu agbʋʋn 29 ghë E.B. Agbʋʋn ntɔnë ghë ëë kë wɔ́ Ʒezi ji, n’yonë në káci Mesi.—Luc 3:1, 2, 21, 22.

 Jɔ nkpɔkpɔnë kë hɛ́ báshinë ehɛ gbai fuɔ nkpɔ jɔ. Ntɔnë ekpa eda gbeenelë ghë. Cibɩ ntɔnë ghë, agbʋʋn 33 ghë E.B., ë kebë ée Mesinë. Bë epie agbʋʋn 36 ghë E.B., kebë eka Ofo Shiba nda yɔhgɔnë edi maɛnnë powu, ghe elɛ Ʒuifë ngikinelë esëkpɔ n’ye.—Daniel 9:24-27.

▸ Órò 4, abɩ 7

Biblë ehɛ kɔ Ofo Ʒoova ëë lɛ́ bu kwapowu, ekpa ehɛ kɔ në boepi lɛ́ Ʒezi ë në gbɔ́ lɛ́ bu kalanë gbe powu. (Colossiens 1:15, 16) Ofo Mɛnsɩgho Gbɔnë ëë edɛ gha nʋnghë wunë, gha lɛ́ ëë kë elɛlɛ Ʒezinë wo. Mící nkpɔe, Ʒezi gha hɛ́ kɔ në lɛ Ofo lɛ she. Agbate, në hɛ́ kɔ: “Shìnë dɔ́omu she më.” (Jean 14:28; 1 Corinthiens 15:28) Ese, ofotɩ jɔghɔ eyaya n’ye ghɩ arɩ óo-omu lɛ́ Ofo nkpɔ: Shì lɛ, Jɛ lɛ, wawɛ cele lɛ.

Wawɛ celenë, ëë lɛ́ Ofo mɛnsɩnë aɛnmɔn ghe wu. Mɛnsɩ ntɔnë ëë Ofo ebɔ elɛ bunë në evivi. Gha lɛ́ ghɩ ëë lɛ́ mɛnsɩ ntɔnë. Fɛ bu ntɛnɩ mɩnɛn, kretiɛn pidɛnelë, “wawɛ celenë shíbɔ” kelë. Ʒoova esë hɛ́ kɔ: “Má ebɔ më wawɛnë aghɔ ecefu ngiki nfre powu sɛ.”—Actes 2:1-4, 17.

▸ Órò 4, abɩ 12; Órò 15, abɩ 17

Àlɛ́ kretiɛn tetenelë në esʋ Ofo, kë ghe bɔ krʋwa. ?Mabughëwu kë ghe bɔ ëë wué?

1. Ofotɩ pʋpʋnë ëë bɔ́ krʋwa lɛ́ bu agbʋʋn fannga nhɛn ghë. Lahɔ gbo, aghɩnë kë gha lɛ́ kretiɛn wunë, Ofo babunë kë esʋnë lɛ, kelë sɛhɛ pʋpʋ bunë kë elɛnë lɛ ghë ëë kë ebɔ krʋwa. Ʒezi rɔ́, agbʋʋn 300 sáasɛnë ghë, kretiɛnnelë gha bɔ́ krʋwa kelë ofosʋnë ghë. Bɛtɛɛ, Rɔmë shibagho Kɔnstantɛn bɔ́ krʋwa lɛ́ bunë kë ebɔ emʋn kretiɛnghɩ. Krʋwa lɛ́ bunë bë elɛ ngiki bë emʋn kretiɛn ofotɩ edɔ. Ese, krʋwanë jɔ gha nʋn Ʒezi Krisë jɔ ghë. Nakwa nkpɔ ehɛ kɔ: “Krʋwa lɛ́ bunë boepi nʋn ngiki oohʋn ghë álɛ kretiɛnghɩ gbɔ́ óo-órò, kpa nʋn aghɩnë kë gha lɛ́ kretiɛnghɩnë ee gbo esë.”—Nouvelle encyclopédie catholique (Anglɛ ghë).

2. Ʒezi gha rɔ́ gha dá krʋwa ghë. Grɛkë mbënë kë bɔ́ ghɛ́ghɛ “krʋwanë” eshi ëë lɛ́ “ti bɩ nkpɔ,” “ti nkpɔ.”  Nakwa nkpɔ ehɛ kɔ: “Grɛkë [Nouveau Testament] ghënë, gha ɔɔ bunë eya ti aɲʋn jɔ.” (The Companion Bible) Ʒezi rɔ́ ti bɩ nkpɔ ghë.

3. Ʒoova gha vívi n’ye ebë ebɔ tinë kë kpá lɛ, foto lɛ, eɲí lɛ esʋ në.—Exode 20:4, 5; 1 Corinthiens 10:14.

▸ Órò 5, abɩ 12

Ʒezi hɛ́ në ejiti-aghɩnë kɔ kebë eghagha në rɔnë ghë. Kë elɛ bu ntɔnë agbʋʋn powu Nizan mici 14 ghë. Mici ntɔnë ghë ëë Israɛlë ngiki dí pakënë. Kpaʋnnë lɛ divɛnnë lɛ, lɛ́ fɛ Ʒezi sɛakɔ lɛ mpia lɛ mɩnɛn. Kë ebɔ bu ntɔnelë eghʋ ngiki powu ngbeɲi micinë kë eghagha Ʒezi rɔnë ghë. Aghɩnë kelë lɛ Ʒezi lɛ bë edioo oforu gbonë, kelë ëë kë edi kpaʋnnë, kë ekpa enɔn divɛnnë. Aghɩnë kë eji ntɩ n’ye kebë ehʋn-oo eshipata n’ye mɩɩ bë elɛ ananannë, kelënë, kë eyi jɛmɛnnë kë eshe eghagha Ʒezi rɔnë ghë, ese kë ghe di kpaʋnnë, kë ghe nɔn divɛnnë.

▸ Órò 5, abɩ 21

• Nigiki fannga nhɛn edi akɔnda n’ye àlɛ́ yiki arɔ, bu nkpɔ epie ëë sɛnë ghë esɔ ehʋn-oo eyi. Ese, Biblë ehɛ kɔ, n’ye yiki lɛ nɛpiɛ lɛ eba erɔnë, lɛ́ nkpɔkpɔnë. (Ecclésiaste 3:19, 20) Àlɛ́ yiki arɔ, në gha ɔɔsɛ në enɩ muru n’ye, në edi akɔnda n’ye, në etu ghɩ tiɛ n’ye, në ekolo ghɩ, në eboka ghɩ, në kpa elɛ ghɩ lakwa n’ye tata. (Ecclésiaste 9:5, 6, 10)

• Àlɛ́ elë ece “wawɛ,” bu ntɔnë bë eɔsɛ elɛ wawɛghɩ, aghɩnë Ofo lɛ́ óó kë ehʋn-oo oforu gbonë, bë kpa eɔsɛ elɛ Ofo mɛnsɩnë kë elɛlɛ ëë wawɛ celenë. Biblë ghe yaya n’ye,  àlɛ́ yiki arɔ, bu nkpɔ epie ëë sɛnë ghë esɔ ehʋn-oo eyi.—Exode 35:21; Psaume 104:29; Matthieu 12:43; Luc 11:13.

▸ Órò 6, abɩ 5; Órò 15, abɩ 17

Ʒeɛnë lɛ́ eyinë kë ebɔ elɛlɛ gbogboni gbɔ nkpɔnë nʋn Ʒerizalɛmë sɛ gbo. Aʋnku ntɔnë ghë, kë egbe alatupu la mɩɩ ekpʋsʋshi tata. Bʋʋn ghe ya n’ye, Ʒezi brɛsʋ, kë ebɔ kɔ́ nɛpiɛ o, kɔ́ ngiki o, puɔ nhɛn, enɛfu aʋnku ntɔnë ghë egbe kelë la, elɛ kelë abɛlɛ. Bu ntɔnë ghëwu, Ʒeɛnë gha lɛ́ aʋnkunë aɛnmɔn ghe wu, aʋnkunë ngikinë kë rɔ́në kë eyi, gha lɛ́ aʋnkunë kë emianmian kelë, gha kpa gha lɛ́ aʋnkunë kë ele kelë la mɩɩ bë elɛ ananan. N’ye Ʒezi bá hɛ́ aghɩnë kë eɱɛn kelë enɛfu Ʒeɛnë ghë jɔnë, në hɛ́ aghɩnë Ofo ghe ekaka kelë ghe ése aji álɛ kebë kpa ehʋn-oo lapɔnë jɔ.—Matthieu 5:22; 10:28.

▸ Órò 7, abɩ 20

Bu ntɔnë ëë lɛ́ ofosɛrɛnë Ʒezi bɔ́ yáya në ejiti-aghɩnë álɛ kebë emʋn n’ye kebë eba esɛrɛ Ofo. Kë ekpa elɛlɛ ëë Elë Shìnë nʋn oforu. Fɛ bu ntɛnɩ mɩnɛn, Ʒezi yáya elë n’ye ebë éba nhɛn esɛrɛ Ofo:

• “Lɛ fë eyinë bë elɛ ecele.”

  Elë esɛrɛ Ʒoova álɛ në elɛ në eyinë bë epie, mpunë kë dí fú në sɛnë ghëwu. N’yonë ëë aghɩnë kë nʋn oforu gbonë lɛ, aghɩnë kë nʋn eshipata n’yenë lɛ powu bë ece Ofo eyi orù, kebë ewu ëë ghɩ.

• “Lɛ fë Shibanë bë ewa.”

  Elë esɛrɛ Ofo álɛ në gufrëmɔndɔnnë bë ekpʋsʋ Satan maɛn pʋpʋnë shi lɛ, bë emimi eshipatanë aɛn lɛ, bë kpa elɛ eshipatanë bë ekaci paradi.

•  “Lɛ fë bunë fë evivinë, kebë elɛ ëë [...] eshi n’ye.”

  Elë esɛrɛ Ofo álɛ bunë në evivi n’ye në elɛ elɔ eshipatanë bë eshu. N’yonë, ngikinë kë ewu Ofo ghɩ, ngikinë lakwa gha nʋn kelë sɛ wunë, kebë ehʋn-oo mɩɩ bë elɛ ananan paradinë ghë, cɛɛ fɛ n’ye Ʒoova bá vívi mɩnɛn, mícínë në lɛ́ ngikinë.

▸ Órò 8, abɩ 2

Ʒoova nɛ́ capɩnë álɛ bë eca ngiki epieji lakwa lɛ rɔ lɛ ghë. Capɩnë lɛ́ apɩnë kebë enɛ eca oohʋn celenë yikpe pidɛ Adamë cɔ́ghɔnë. Capɩ kpa lɛ́ apɩnë kebë enɛ ebaba yiki lɛ Ʒoova lɛ cɛwudinë cɔ́ghɔnë eyɛ. Ofo tʋ Ʒezi wá eshipata n’ye álɛ bë erɔ elɔ lakwaghɩ powu. Ʒezi rɔnë ghëwu, ngiki powu bë eɔsɛ ehʋn-oo mɩɩ bë elɛ ananan, kebë kpa eɔsɛ ekaci ecele, lakwa ghe enʋn kelë sɛ n’ye.

▸ Órò 8, abɩ 21; Órò 9, abɩ 13

Jɔnë kë hɛ́ báshi Daniel órò 4 ghënë eya elë n’ye Ofo bá eso në Shibanë eshi agbʋʋn 1914 ghë.

Jɔnë kë hɛ́ báshi: Bunë bë eshu ngbeɲi gbonë, Ʒoova lɛ́ oodishì Nebukadnɛtsarë wú ëë mëlaki ghë. Në wú ti gbɔ nkpɔnë kë rʋ ëë shi. Mëlakinë ghë, kë bɔ́ ogbó lɛ kuivë lɛ, lɛ́ eci nkpɔ ɱɔ́n tishinë álɛ ghe eru n’ye mɩɩ “cibɩ lɔhʋn-arɩ” bë esaasɛ. Cibɩ ntɔnë asaasɛ, tinë bë kpa eru.—Daniel 4:1, 10-16.

Jɔnë kë hɛ́ báshi bunë eyaya elë: Tinë, ëë lɛ́ Ofo oodinë. Agbʋʋn fannga nhɛn ghë, Ʒoova nɩ oodighɩ bɔ́, kë mími Israɛlë ngikinë aɛn Ʒerizalɛmë gbo. (1 Chroniques 29:23) Ese, oodighɩ ntɔnelë, kë gha dí ecele. Kelë oodinë ríshi. Ʒerizalɛmë oonë kpʋsʋshi agbʋʋn 607 ghë E.B.G. N’yonë ëë “cibɩ lɔhʋn-arɩnë” óo-órò. (2 Rois 25:1, 8-10;  Ézékiel 21:25-27) Ʒezi omunë hɛ́ “cibɩ lɔhʋn-arɩnë” jɔ n’ye në bá hɛ́ kɔ: “Maɛnnelë bá enɔn Ʒerizalɛmë ofu mɩɩ cibɩnë kë bá álɛ maɛnnelë bë enɔn ëë ofu ererenë, bë eshu.” (Luc 21:24) Bu ntɔnë ghëwu, “cibɩ lɔhʋn-arɩnë” gha rére n’ye Ʒezi bá nʋn eshipata n’yenë. Ʒoova hɛ́ báshi n’ye ná enɩ Oodishì nkpɔ ebɔ àlɛ́ “cibɩ lɔhʋn-arɩnë” arere. Ʒezinë lɛ́ Oodishì puɔpuɔ ntɔnë, ëë oodinë bá elɛ Ofo ngikinë bë ewu shiyɔ fannga nhɛn eshipatanë powu ghë mɩɩ bë elɛ ananan.—Luc 1:30-33.

N’ye “cibɩ lɔhʋn-arɩnë” bá fo nʋn: “Cibɩ lɔhʋn-arɩnë” fó mɩɩ lɛ́ agbʋʋn 2.520. Àlɛ́ elë epie agbʋʋn 607 ghë E.B.G. eka agbʋʋn 2.520, elë eshu agbʋʋn 1914 ghë. Ʒezinë lɛ́ Mesinë, Ʒoova nɩ ëë bɔ́ agbʋʋn ntɔnë ghë álɛ në elɛ Ofo Shibanë nʋn oforu gbonë Oodishì.

?Élé ebá mʋn agbʋʋn 2.520 é? Biblë ehɛ kɔ cibɩ arɩ lɛ ghedi lɛ, elɛ mici 1.260. (Révélation 12:6, 14) N’yonë, “cibɩ lɔhʋn-arɩnë” eka elɛ cibɩ arɩ lɛ ghedi lɛnë eki aɲʋn: mici 2.520. Mici 2.520 lɛ́ agbʋʋn 2.520, noo jɔnë kë hɛ́ báshinë ehɛ kɔ “mici nkpɔ lɛ́ agbʋʋn nkpɔ.”—Nombres 14:34; Ézékiel 4:6.

▸ Órò 8, abɩ 23

Mbë “arkanʒë,” ëë eshi ëë lɛ́ “anʒënelë kpashi.” Biblë ehɛ arkanʒë nkpɔ cece jɔ, kë elɛlɛ ëë Mikaɛlë.—Daniel 12:1; Jude 9.

Ofo sonjaghɩnë kë lɛ́ anʒëelënë kë edi ecelenë, Mikaɛlë ëë lɛ́ kelë Kpashi. Révélation 12:7 ehɛ kɔ: “Mikaɛlë lɛ, ëë anʒënelë lɛ, kë ghʋ dragɔnnë [...] lɛ, ëë anʒënelë lɛ [...] aghʋ.” Révélation nakwanë ehɛ kɔ Ofo sonja Kpashinë ëë lɛ́ Ʒezi. Bu ntɔnë ghëwu, Mikaɛlë lɛ́ Ʒezi eyi fuɔ nkpɔ.—Révélation 19:14-16.

▸ Órò 9, abɩ 4

Mbë ntɔnë eya cibɩ ntɛnɩ bu fannga nhɛn bë eshu eshipata n’ye, álɛ Ofo Shibanë bë egbɔ ekpʋsʋ Satan maɛnnë shi. Mbë ntɔnë ëë edɛ ëë lɛ́ “maɛnnë ëë rere-ku” lɛ, “yiki Jɛnë ëë wa” lɛ. Biblënë ghë, mbë ntɔnelë eya cibɩ nkpɔkpɔnë. (Matthieu 24:3, 27, 37) “Mici fɛjinelë” óo-órò mícínë Ofo Shibanë óo ëë oodinë órò oforu gbo, agbʋʋn 1914 ghë. “Mici fɛjinelë” bá erere micinë Satan maɛnnë bá ekpʋsʋshi Armagedɔnënë ghë.—2 Timothée 3:1; 2 Pierre 3:3.

▸ Órò 9, abɩ 5

Àlɛ́ Ofo epulɛ ghɩnë rɔ́ àlɛ́ bë ekpa ehʋn-oo lapɔnë, kë elɛlɛ bu ntɔnë rɔpulɛ. Rɔpulɛ ɲaako jɔ nʋn Biblënë ghë. Eliya lɛ, Elisha lɛ, Ʒezi lɛ, Piɛrë lɛ, Pɔlë lɛ, kë píe rɔ ghë pulɛ ngiki. Ofo mɛnsɩnë ëë lɛ́ kë ɔ́ɔsɛ lɛ́ atrɛ bu ntɔnelë. Ʒoova hɛ́ báshi kɔ ná epie rɔ ghë epulɛ “aghɩnë kë sheghë lɛ, aghɩnë kë gha sheghë wunë lɛ” álɛ kebë ehʋn-oo eshipata n’ye. (Actes 24:15) Biblënë ekpa ehɛ oforu rɔpulɛ jɔ. Bu ntɔnë eshi ëë lɛ́ n’ye Ofo bë epulɛ aghɩnë në nɩbɔ́ álɛ kebë eyi oforu gbo ehʋn-oo alɛ Ʒezi lɛ.—Jean 5:28, 29; 11:25; Philippiens 3:11; Révélation 20:5, 6.

▸ Órò 9, abɩ 13

Oria-bu lɛ, kpala-bu lɛ, ëë lɛ́ bu pʋpʋnë ngiki elele mɛnsɩ elɛ álɛ kelë lɛ wawɛghɩ lɛ bë edidi jɔ. Ngiki aghɔ, kelë lɛ wawɛghɩ lɛ edidi jɔ, ese kelë afannga nhɛn esë, kë eghʋ asarɩghɩ lɛ, amɔnwughɩ lɛ, akpalaghɩ lɛ ghë edidi jɔ alɛ kelë lɛ. Ngiki elɛ kpala-bu noo kë ebɔ mpu jɔnë ngiki eyayanë ewu nahɔnrɛ. Buyaya ntɔnë ehɛ kɔ ngiki ɔɔ wawɛnë ehʋn-oo eyi àlɛ́ kë erɔ, wawɛ ntɔnelë ekaci asëkɔ mëlɔghɩ. Abʋsɛmʋnnelë, kë elele mɛnsɩ eshu ngiki  rupu álɛ kë ghe ewu Ofo ghɩ. Asarɩ lɛ, maʒi lɛ, kpala lɛ, bu ntɔnelë esë lɛ́ oria-bu. Nakwa fannga nhɛn lɛ, video lɛ, foto lɛ, nɛn lɛ, kë eya abʋsɛmʋnnelë lɛ, maʒi lɛ fɛ bunë ghe lɛ́ lakwa wu mɩnɛn, fɛ bu ayɔghɔnë eyɛyɛ sɛ mɩnɛn. Ogho bu fannganë ngiki elɛnë, fɛ ntɛɛnnë kë eyiyi elɔ aghɩnë kë rɔ́në lɛ, oghonë kë elɛ lɛ, agbʋʋn bunë kë elɛ eghagha ghɩnë rɔ́në ghë lɛ, aghaya bunë kë elɛnë lɛ powu, lɛ́ bu nfre nfrenë elɛ ngiki lɛ abʋsɛmʋnnelë lɛ edidi jɔ. Mici jɔghɔ, àlɛ́ ngiki eviɛ n’ye kebë ebɔ abʋsɛmʋnnelë mɛnsɩ elɛ bunë, kë enɔn asëla pʋpʋ.—Galates 5:20; Révélation 21:8.

▸ Órò 10, abɩ 10; Órò 16, abɩ 4

Ʒoova ëë lɛ́ Ofo Mɛnsɩgho Gbɔnë ëë edɛ gha nʋnghë wunë, në ëë në lɛ́ bu kwapowu oforu gbo lɛ eshipata n’ye lɛ. (Révélation 15:3) Bu ntɔnë ghëwu, bu powu lɛ́ ee, në ëë në bá bunë në lɛ́në powu shi, në ɔɔ shigbë álɛ në emimi kelë aɛn. (Psaume 24:1; Isaïe 40:21-23; Révélation 4:11) Mbra nʋn bunë në lɛ́në powu ghë. Ʒoova kpa ɔɔ shigbë álɛ në enɩ aghɩnë në kolo ebɔ álɛ kebë edioo. Elë eya n’ye edísʋ n’ye Ofo bá bu powu shi àlɛ́ elë ekolo në, elë ekpa ewu në ghɩ.—1 Chroniques 29:11.

▸ Órò 11, abɩ 10

Àmɛnshiwu lɛ́ bunë ghɩ elɛ álɛ jɛnë nʋn opu bë erɔ. Rɔ ntɔnë gha lɛ́ bunë eshu ekpete nhɛn, ëë lɛ́ bunë ghɩ omu aɛn fu elɛ. Bë epie micinë jɛnë oohʋn óo-órò nɔ̀n opunë, jɛnë gha lɛ́ nɔ̀nnë sɛ ghɔgbo nkpɔ. Jɛnë lɛ́ ghɩ nkpɔ.

▸ Órò 13, abɩ 5

Bu ntɔnë bë eɔsɛ elɛ mpia mumunë, bë kpa eɔsɛ elɛ bu nfre nfre alɛ́në nʋn mpianë ghënë ëë nkpɔ, bë kpa eɔsɛ elɛ ntɛnɩ kë jʋbɔ́ báshi, óó dɔtɔrëghɩ kë ebɔ ekɩ yiki fuɔ sɛ. Bu nfre nfre alɛ́në nʋn mpianë ghënë ëë lɛ́ plasma lɛ, globilë laɛn lɛ, globilë lofu lɛ, plakɛtë lɛ.

▸ Órò 13, abɩ 13

Biblënë ghë, mbë “rɔkɔrɩ,” gha lɛ́ mbë fuɔnë kë ebɔ ehɛ kɔ kë lé ghɩ pini. Àlɛ́ kë ehɛ kɔ kë erɩ elë rɔkɔ, ëë eshi ëë lɛ́ n’ye kë eyaya elë bu, kë eo elë jɔ, kë eya elë shigbë yɔghɔnë ebë ebɔ. Ʒoova ghe rɩ ghɩ rɔkɔ opujiji ghë, në gha ɔɔ abɛlɛ pʋpʋ. (Proverbes 4:1, 2) Ʒoova eya ayɔghɔ nhɛn n’ye shìelë bë eba elɛ. Rɔkɔnë Ʒoova erɩ ghɩnë, eyɛsɛ tete. Ëë ghëwu, ghɩnë Ʒoova erɩ ëë rɔkɔnë, ghɩ ntɔnë bë ekolo rɔkɔrɩ. (Proverbes 12:1) Ʒoova kolo në ngikinë. Në eyaya kelë bu. Në eo kelë jɔnë elɛ kë emʋn n’ye akɔndanë kë edinë gha yɛsɛ, në eboka kelë álɛ kebë emʋn n’ye kebë eba edi akɔnda, n’ye kebë eba elɛ bunë bë eyɛyɛ në sɛ. Aghɩnë kë lɛ́ shìelë, kë émʋn n’ye rɔkɔrɩnë eshi ëë lɛ́ n’ye, kebë eboka kelë jɛelë álɛ kebë emʋn bunë ghëwu yɛsɛ n’ye kebë ewu kelë ghɩ. Rɔkɔrɩnë eshi ëë kpa lɛ́ n’ye kebë eyaya kelë jɛelë bu álɛ kelë jɛelë bë ekolo Ʒoova, kebë ekolo në Mbënë lɛ́ Biblënë esë, kebë kpa emʋn në mbratishinelë eyɛsɛ álɛ kebë ekpʋ kelë.

▸ Órò 14, abɩ 13

Kelë ëë kë lɛ́ wawɛghɩ apʋpʋ tete, kë eɔ mɛnsɩ dɔ́ she ngiki. Ngiki gha ɔɔsɛ kebë ewu kelë. Abʋsɛmʋnnelë, kelë ëë kë lɛ́ anʒë apʋpʋnelë. Mícínë kë gha wú Ofo ghɩ wunë, kë káci Ofo kaɛnghɩ. N’yonë ëë kë káci anʒë apʋpʋ. (Genèse 6:2; Jude 6) Kë dá Satan ghë nɩ Ʒoova mëlɔ, kë péte eji tu në.—Deutéronome 32:17; Luc 8:30; Actes 16:16; Jacques 2:19.

▸ Órò 16, abɩ 4