Asipuru Dị Abuẹn Robạl Ghan Bọ Rinyạ Phọ Ayira Opuru
Eḍighi ni edị ikpo onhụ phọ “Nạ kaako ni bidị,” edi bọ Psalm 12:7, egbolhomaam buphẹ “romiinhọm bọ” (ekpịgh phọ 5) obobọ egbolhomaam “ekpo onhụ phọ aZihova” (ekpịgh phọ 6)?
Igẹ phọ eeghironhom bọ ekpịgh phọ epẹ phọ eḍeenhaan mọ egbolhomaam we.
Aḍinyạ aPsalm 12:1-4, eḅẹm mọ “awe dị okpẹ oḍuomolhoghi u/lo mun aḅirinhi phọ.” Kụ aPsalm 12:5-7, eḅẹm mọ:
“AZihova aḅẹm mọ ‘Mị kaḅetenhu ni aḍighi iyaạr loor abuphẹ romiinhọm bọ kụ oḅilhẹ bọ rokpuuroghọm,
Loor esi iḅiphighụ abuọ arukulhom mọ,
Mị katagharạn ni bidị ḍighaạgh abuphẹ ophogh bọ bidị osooromhi.’
Ekpo onhụ phọ aZihova esererẹ;
Ekịgh idiphọ asilva dị olhoghoḍị olhoghi aniạn oḍual amem, kụ aḍizu phọ i/kpoghoronhaạn.
Nạ kaako ni bidị, Sey Zihova;
Nạ kakoph ni torobọ onyọ abidị siẹn oghiil phọ ophọn phọ k’agee-pọ.”
Ekpịgh phọ 5 rekaạph ghan idị Enhaạn kaḍighinhaan buphẹ “romiinhọm bọ.” Eḅẹm mọ, Odị katagharạn ni bidị.
Ekpịgh phọ 6 ekaạph mọ “Ekpo onhụ phọ aZihova esererẹ,” ‘ekịgh idiphọ asilva dị olhoghoḍị olhoghi aniạn oḍual amem, kụ aḍizu phọ i/kpoghoronhaạn.’ Eniin phọ eten phọ kụ edị yira omhiịn aani Ekpo onhụ phọ aZihova.—Ps. 18:30; 119:140.
Nyiidiphọ ooḅeghiọn ekpịgh phọ etum bọ siphẹ, aPsalm 12:7 eḅẹm mọ: “Nạ kaako ni bidị, Sey Zihova; Nạ kakoph ni torobọ onyọ abidị oghiil atum oghiil k’agee-pọ.” Siẹn phọ, ekpo onhụ phọ “bidị” remạ ghan eeghe?
Loor iduọn ekpịgh phọ 7 emhiighom bọ mọ “Ekpo Onhụ phọ aZihova,” abuniin awe otue ni ootughiạn mọ ekpo onhụ phọ “bidị” remạ ghan Ekpo Onhụ phọ Enhaạn. Kụ yira olegheri ni mọ Enhaạn maako ni Baibul phọ etigheri ikuph phọ abuọ isophoghom mọ olhọgh bọ ophiemhi.—Isa. 40:8; 1 Pit. 1:25.
Toroboiperolbọ, etu kẹn ni inẹ mọ aZihova raako ghan ni we phọ oghaạph bọ oghol siphẹ ekpịgh phọ 5. AZihova raako ni kụ kakiọm ni ghisigh aloghonhaạn ḍighaạgh aḅilhẹ atagharạn buphẹ “romiinhọm” bọ koḅilhẹ “okpuuroghọm.”—Job 36:15; Ps. 6:4; 31:1, 2; 54:7; 145:20.
Esi iduọn phọ, ekpo onhụ phọ “bidị” edi bọ ekpịgh phọ 7 remạ ghan eeghe?
Mem dị okiririom ophogh ḍinyạ aPsalm 12, eegholhaan ni mọ “bidị” phọ oghaạph bọ oghol siphẹ phọ remạ ghan we.
Emhiighom aPsalm 12, aDevid aghaạph ilọ “awe dị okpẹ oḍuomolhoghi” dị abukarạph awe rogbaaghinhaạn okpẹ. Kụ ghisigh, yira aạl mọ aZihova kazuom ni buphẹ osighẹ bọ nem mọ abidị roḍighinhom ekarạph eten. Siẹn phọ aBaibul phọ rungọ ghan iyira iyaạr otuạn okuphom owol mọ Enhaạn kaḍighi ni iyaạr amiteom otagharạn awe phọ odị loor esi dị Ekpo onhụ phọ odị esererẹ.
Esi iduọn phọ, ekpịgh phọ 7 rekaạph ghan mọ aZihova kaako ni aḅilhẹ akoph “bidị,” iduọn phọ pọ, buphẹ romiinhọm bọ ḍighaạgh abukarạph phọ.
Abunhọn awe dị osighẹ igẹ aHibru phọ ogẹ oteneghi inhọn ariisi oḍighinhom ni ekpo onhụ phọ “bidị” siẹn ekpịgh phọ ephẹn phọ. Igẹ aGreek Septuagint phọ eḍighinhom ekpo onhụ phọ “yira” iyạl amem siphẹ ekpịgh phọ 7, kụ remạ ghan buphẹ okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ romiinhọm bọ koḅilhẹ okpuuroghọm. Kụ eekunha ekpịgh phọ 7 eḅẹm mọ kokoph ni “torobọ” opọ akpẹ bọ oḍuomolhoghi esi “oghiil phọ ophọn phọ,” iduọn phọ pọ awe asipioghọm mọ roḍighi yogh ghan bọ ikarạph araraạr. (Ps. 12:7, 8) Igẹ dị ogbạ onhụ aHibru eteneghi onhụ Aramaic, egbạ ekpịgh phọ 7 mọ: “Nạ, SEY OMOỌGH-WE, kakoph ni buọ elhiom eḍighinhom iyaạr phọ, nạ kaako ni bidị siẹn okarạph oghiil phọ ophọn phọ k’agee-pọ. Ekụl i/lo dị awe asipioghọm u/lo, idiphọ eenunughị dị remoọph iḅaạl anmụny awe.” Iphẹn phọ emiteom inhọn ariphigh dị eḍeenhaan mọ aPsalm 12:7 re/kaạph ghan ilọ Ekpo onhụ phọ Enhaạn.
Loor ariphigh phọ iphẹn phọ, esi aBaibul phọ ephẹn phọ engọ oḍuomolhoghi we phọ abuphẹ okpẹ bọ “oḍuomolhoghi” mọ Enhaạn kaḍighi ni iyaạr amiteom.
