1-2. Ika kụ idị yira kotue odạph igbaranuọm aruwol aZizọs? Kaạph amaaniọm.

GBIOM olhoghi dị nạ ratelhean r’aḍita awe edalhạ dị iisaạr edi kụ eḅilhẹ eḍighi ooto r’osooromineen. Oye dị alhegheri ilọ ekpisi phọ kụ iḍiemhiom inyinha. Idiphọ odị ratelhe bọ, nyinha remiịn ni radạ aruwol phọ odị siphẹ ude phọ. Esighẹ rekị bịn nyinha i/miịn mun nyodị! Kuolọ iḅio anyinha i/kaph, nyinha ekparaghạ ni redạph radạ aruwol phọ odị!

² Idiphọ abugey aKristẹn, yira otelhe roten aḅirinhi dị aghịgh edalhạ phọ epẹ phọ. Iyaạr phọ enhighẹ bọ pọ, aZihova ungọ ni iyira oḍiemhiom dị amhunhughan dị yira kodạph—Oọny phọ odị, Zizọs Kraist. (1 Pit. 2:21) APita atomaạm Zizọs oḍiemhiom mọ oghol bọ siphẹ oghaạph omaaniọm mọ. Idiphọ romiịn ghan bọ radạ aruwol oḍiemhiom awe, kụ edị yira romiịn aani ni radạ aruwol aZizọs odạph. Uguạ, ooḅeghiọn iraạr asipuru phọ iphẹn—odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs p’eeghe? Utụ eeghe kụ yira kodạph bọ? Kụ ika?

3. Remạ ghan eeghe odạph igbaranuọm aruwol oye?

³ Remạ ghan eeghe odạph igbaranuọm aruwol oye? Siphẹ aBaibul phọ, ekpo onhụ phọ “orelhe” ḅilhẹ “r’aruwol” eeni amem remạ ghan okol aghuḍum oye. (Gen. 6:9; Prov. 4:26) Kotue ni osighẹ eten aghuḍum oye otomaạm radạ aruwol obobọ igbaranuọm aruwol oye dị ratelhe eten. Esi iduọn phọ, odạph igbaranuọm aruwol oye remạ ghan odạph eḍeenhaan oye phọ.

4. Remạ ghan eeghe odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs?

 ⁴ Remạ ghan eeghe odạph igbaranuọm aruwol aZizọs? Oghaạph onyen, remạ ghan otuughaạny eḍeenhaan phọ odị. Siphẹ esi aBaibul phọ osighẹ bọ emhuoghaạph phọ, otelhedom mọ aPita aghaạph ghan ilọ emạ eḍeenhaan phọ aZizọs aphighi bọ esi okparạm imhinhimhiịn; toroboiperolbọ, inhọn areten edi ni dị yira kotue otuughaạny Zizọs. (1 Pit. 2:18-25) Okạr oghaạph, oomo okol aghuḍum mọ aZizọs—iduọn phọ pọ oomo araraạr phọ odị aghaạph bọ aḅilhẹ aḍighi—eḍighi eḍeenhaan otuughaạny.

5. E/munughan phọ kemeera ni mọ yira odạph eḍeenhaan phọ aZizọs ḍughụm? Gbạ.

⁵ E/munughan phọ kemeera ni mọ yira odạph eḍeenhaan phọ aZizọs ḍughụm? Ghụn ni. Tuutughiạn mọ aPita uroma iyira ‘odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs’—odị o/ḅẹm mọ odạph eten dị emhunhughan. Idiphọ awe dị u/munughan, eḍighi maạr dị yira omhiigha loor oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs, pọ yira rodạph ni ikpo onhụ otelhedom mọ Jọn eḅẹm bọ mọ: “Tuụgh dọl phọ aḍiphẹ [aZizọs] Kraist arọl ghan bọ kụ arọl aani.”—1 Jọn 2:6.

6-7. Utụ eeghe kụ oḅẹm bọ mọ odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs kiḍur iyira etumeri aZihova?

⁶ Odạph ghan igbaranuọm aruwol aZizọs kiḍur iyira etumeri aZihova. Eeghe kụ iḍighi? Eḅẹl phọ, aZizọs uphighinhaan iyira eḍeenhaan orọl idị eḅeraạn Enhaạn. (Jọn 8:29) Esi iduọn phọ, yira odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs, pọ yira koḅeraạn ni aZihova. Yira okuphom ni owol mọ Odẹ k’akẹ phọ ayira kaḍuraan ni atuman buphẹ rokparaghạ bọ oḍighi arighirị odị.—Jems. 4:8.

⁷ Omhunhenhiom iyạl, aZizọs atuughaạny  Odẹ phọ odị eten dị emhunhughan. Pọ kụ iyaạr phọ odị aḅẹm bọ mọ: “Olọ mumiịn imị mamiịn ni Odẹ phọ.” (Jọn 14:9) Mem dị yira otuughaạny raagharạ phọ r’eten phọ epẹ odị azoọm ghan bọ we—pọ yira rotuughaạny ghan aZihova. Esi omaạm, aZizọs amhoọgh ni igbiririph aghị esi oye ezẹgh okụ ufe, anhịr dị egbagarạ ezẹgh eḍigh, ḅilhẹ r’abudị omheelhom otọ. (Mạk 1:40, 41; 5:25-34; Jọn 11:33-35) Yira oghiọm ghisigh otuughaạny nyodị, asiya phọ ayira r’aZihova kekpạr ghan bịn.

8. Gbạ ipẹ odạph igbaranuọm aruwol aZizọs kilhoghonhaạn bọ iyira ḍighaạgh ‘okpạr opu’ aḅirinhi phọ.

⁸ Odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs reḍighi ghan idị aḅirinhi phọ ophọn iyira ku/gbaragbaramhị. Ḍughul phọ eḅaạl kokiigh bọ nyodị, aZizọs aḅẹm mọ: “Mị makpạr ri apu aḅirini phọ.” (Jọn 16:33) Iduọn phọ pọ aZizọs raḅẹm ghan m’onọ o/mheel oḍighanhaan iitughiạn, siigbu, r’iḍighinhom araraạr aḅirinhi phọ ophọn phọ. AZizọs agbon iyaạr phọ otụ bọ kụ orom nyodị oru isiẹn ade phọ—oḅaalhamhị aḍien phọ aZihova. Kokaạph aani ika ilọ ayira? Ibadị araraạr edi ni dị ketue igbaragbaramhị iyira siẹn aḅirinhi phọ ophọn phọ. Kuolọ eḍighi maạr dị yira ogbon oḍighi ogbi phọ aZihova idiphọ aZizọs, yira ‘kokpạr ri opu’ aani aḅirinhi phọ.—1 Jọn 5:5.

9. Yira koḍighi eeghe kụ omoọgh aani ghuḍum k’agee-pọ?

⁹ Odạph igbaranuọm aruwol phọ aZizọs ketorori engọ ghuḍum k’agee-pọ. Eniin amem dị oḍoọgh oolhạ apuru Zizọs idị odị kaḍighi kụ amoọgh ghuḍum k’agee-pọ, odị aphagharanhaạn mọ: “Udạph imị.” (Mat. 19:16-21) AZizọs aḅenhị buniin aJu dị u/meeraam mọ odị kụ aKraist phọ mọ: ‘IyooI igạ phọ amị . . . ridạph ghan ni imị. Mị angọ ni bidị ghuḍum k’agee-pọ.’ (Jọn 10:24-29) AZizọs aḅenhị aNikodimos, oniin olọ ookpomoghan ikpoIom awe phọ dị amhoọgh ḍiḅeraạn itughemhị phọ odị mọ, “torobọ oye lọ ameeraam [nyinọ aZizọs] ka/pe, kamoọgh ghụn ghuḍum k’agee-pọ.” (Jọn 3:16) Yira roḍeenhaan ghan mọ yira omeeraam ni Zizọs esi osighẹ ghan oḍighinhom ipẹ odị atughemhị bọ aḅilhẹ aḍighi aḍeenhaan. Yira oḍighi iduọn phọ, pọ yira komoọgh ni ghuḍum k’agee-pọ.—Mat. 7:14.

10. Okuamhị “olegheri” aZizọs eḅaramaạm eeghe? (Jọn 17:3)

¹⁰ Yira omoọgh ophụr olhegheri aZizọs kụ ogbi odạph igbaranuọm mọ odị. (Bạl Jọn 17:3.) “Olegheri” aZizọs eḍighi iyaạr dị yira koḍighi ghan okiọm ghisigh. Ewạ mọ yira okuamhị otuughạ ilọ odị—raagharạ, iitughiạn, r’asiigbu phọ odị. Ewạ mọ yira oghiọm ghisigh “olegheri” aZihova r’Oọny phọ odị etigheri onhụ asiạ phọ yira morọl bọ siẹn igey phọ.

11. Inya arinyạ aGospel phọ epamanhạm eeghe?

¹¹ Oḍighi idị yira kolegheri Oọny phọ odị,  aZihova amheera ni moḅarạm inya arinyạ aGospel phọ siphẹ Ekpo Onhụ phọ odị. Arinyạ aGospel phọ epamanhạm iphirigba adọl aghuḍum mọ r’arukumuan phọ aZizọs. Arinyạ phọ iphẹn phọ ekaạph ipẹ aZizọs aghaạph bọ, aḍighi, ḅilhẹ alhoghoma ghan bọ. Arinyạ phọ iphẹn phọ rilhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh ‘ootughiạn’ eḍeenhaan phọ aZizọs. (Hib. 12:3) Okạr oghaạph, arinyạ phọ iphẹn phọ epamanhạm igbaranuọm aruwol phọ aZizọs. Esi iduọn phọ, amem dị yira ooḅeghiọn ghan rinyạ aGospel phọ, kụ edị yira kokuamhị olegheri Zizọs. Bịn midughanhaan iyira odạph igbaranuọm aruwol phọ odị.   

12. Ika kụ idị yira kotue okuamhị omooghọm suọ rinyạ aGospel phọ?

¹² Orue omhooghọm asuọ rinyạ aGospel phọ, pọ i/muneen esi aạl ghan bịn okpereghi. Ewạ mọ olhọgh mem otuughạ oḅilhẹ ogbirima ghan eten dị eḍiinyan. (Poghom Joshua 1:8, igẹ dị edi ude.) Ooḅeghiọn iyạl areten dị kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ogbirima ghan ḅilhẹ r’osighẹ oḍighinhom ilọ yira aạl siphẹ arinyạ aGospel phọ.

13. Ika kụ idị aḍinyạ aGospel phọ nạ ratuughạ bọ ketu eye?

¹³ Eḅẹl phọ, ḍighi idị igẹ aGospel phọ ketu eye. Kparaghạ ghan omhiịn, onhaghạn, ḅilhẹ r’olhoghoma ipẹ remite bọ. Orue oḍighi iduọn phọ, pọ kiạ siphẹ arinyạ phọ oḍighom mọ aZihova omiteom bọ awaaghị raraạr aphogh. Maạr aaḅeghiọn aphogh ipẹ oomo esi phọ rekaạph bọ—ipẹ emite bọ kụ egbi oteẹny ḅilhẹ r’ipẹ edaphạn bọ siphẹ. Waaghị aphogh raraạr dị egbolhomaam we phọ r’ekpisi phọ esi phọ eghaạph bọ eghol. Poghom ḍinhọn aḍinyạ aGospel phọ dị eghaạph aani ilọ iyaạr phọ nạ ratuughạ bọ. Eeni amem, aḍinhọn aḍinyạ aGospel phọ etue ni eḅarạm iyaạr dị i/lo aani siphẹ aḍiphẹ nạ rabạl bọ.

14-15. Ika kụ idị yira kotue osighẹ oḍighinhom ipẹ arinyạ aGospel phọ eghaạph bọ?

¹⁴ Edị etum siẹn, sighẹ ghan aḍighinhom ipẹ arinyạ aGospel phọ eghaạph bọ. (Jọn 13:17)  Mem dị nạ romhiigha loor otuughạ ḍinyạ aGospel phọ, kụ apuruan loor mọ: ‘Iyaạr ituughạ edi ni siẹn phọ dị mị kasighẹ aḍighinhom siẹn aghuḍum mọ amhị ḍughụm? Ika kụ idị mị katue asighẹ esi phọ isiẹn phọ aloghonhaạn ḍighaạgh bunhọn?’ Tuutughiạn ilọ oye dị esi phọ ketue eloghonhaạn ḍighaạgh, kụ ateẹny oye phọ amạ esi phọ aḍeenhaan eten ephomhoghiạn ḅilhẹ r’amagheel, mem r’esi lọ ephọ.

¹⁵ Uguạ, ooḅeghiọn omhiịn idị yira kotue osighẹ iyạl phọ areten phọ iphẹn phọ oḍighinhom. Yira kooḅeghiọn oghaạph uwekulom ekpukele anhịr phọ aZizọs amhiịn bọ siphẹ otu iiḅereghị phọ.

16. Gbạ ipẹ emite bọ siphẹ Mạk 12:41.

¹⁶ Maạr ghan aạl eten dị ibạl phọ ketu eye. (Bạl Mạk 12:41.) Ḍighi mudị nạ ramiịn ni iphẹn phọ. Iḍighi Nisan 11, 33 C.E.—ke/mạn mun wiki kụ okiigh Zizọs. Oomo emhụ aḍio phọ aZizọs atughemhị ghan siphẹ otu iiḅereghị phọ. Abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị phọ rosophoghom ghan nyodị. Epẹ omhạn, abuniin mopuru ni nyodị oye phọ angọ bọ nyodị iikpọ phọ. Abunhọn mokparaghạ ni opuru odị sipuru dị ogbi mọ ka/legheri apagharanhaạn. (Mạk 11:27-33; 12:13-34) Nyiidiphọ aZizọs maten akị enhọn apakirị otu iiḅereghị phọ. Eeni odị aten aghị pakirị phọ oghol bọ mọ Ogiga Anmariịr—odị amhiịn ni eekoom ikpoki dị oseere ogbạl iikpe phọ. Odị arọl amhiịn dị awe phọ rodoghoḍi iisogh abidị siphẹ eekoom ikpoki phọ. Odị amhiịn ni ibadị araalhạ dị rodoghoḍi iboom ikpoki. Eeni odị atuman iboom dị anhaghạn ni ipẹ ikpoki phọ reḅạ bọ mem dị osumeeny siphẹ eekoom mọ.

17. Uwekulom ekpukele anhịr phọ oghol bọ siphẹ Mạk 12:42 aḍighi eeghe?

¹⁷ Bạl Mạk 12:42. Onyebel roten, bịn oniin anhịr aḍighi iyaạr dị eḍạ ḍiḅeraạn aZizọs. Anhịr phọ “uwekulom ekpukele anịr.” (Luk 21:2) Araraạr ikparạm ni nyodị agey, dị oteẹny ikpoki orolọm ekpạr ri. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, odị aghị ni siphẹ eekoom ikpoki phọ amhiigha loor asumeeny iyạl ikpirikpirị ikpoki, dị eeni u/naghạn eḍọgh phọ. AZizọs alhegheri ni ikpoki phọ odị asumeeny bọ—iyạl okpoki alepta, ikpoki dị ekạr esoorom mem mọ amuphẹ phọ. I/mạn kẹn oghoom oniin amighọr phọ adugh bọ ḍighi, ogho ghan bọ osaạm eḍien.

18. Odaphạn Mạk 12:43, 44, aZizọs aghaạph eeghe ilọ osogh ekpukele anhịr phọ?

¹⁸ Bạl Mạk 12:43, 44. Iphẹn ekpukele anhịr phọ aḍighi bọ ikạr kụ eḅeraạn Zizọs. Kụ odị amhạgh butelhedom mọ odị amạ ekpukele anhịr phọ aḍeenhaan, kụ aḅẹm mọ: “Iphẹn anịr phọ ophọn alọgh bọ ologhi eekoom ikpoki phọ ebụgh ni epu dị oḅophoghị oomo ipẹ abuerị phọ.” Idị eḍighi bọ: “Oomo abuerị phọ [ekạr ekpaariọm raalhạ phọ] olọgh idị mepeel siphẹ eelạ phọ abidị, kụ anịr phọ ophọn alọgh ni oomo phọ ipẹ dị amoọgh bọ bịn amadạn.” Iduọn anhịr phọ asighẹ bọ oomo ikpoki phọ odị amhoọgh bọ asogh, p’iduọn phọ odị akpasị emooph odị aZihova.—Ps. 26:3.

19. Eeghe ephigh iyaạr kụ edị yira otuughạ esi oghaạph phọ aZizọs ilọ uwekulom ekpukele anhịr phọ?

¹⁹ Sighẹ ipẹ esi phọ eghaạph bọ aḍighinhom. Puruan loor mọ, ‘Mị atuughạ eeghe siẹn oghaạph phọ aZizọs ilọ uwekulom ekpukele anhịr phọ?’ Tuutughiạn ilọ ekpukele anhịr phọ. Irọl li olhoghi odị ongọ aZihova idị epu siphẹ. Kuolọ odị angọ aZihova oomo ipẹ odị amhoọgh bọ. Kụ aZizọs alhegheri ni mọ Odẹ ph’odị amaghamhị ni maạr ipẹ anhịr phọ asogh bọ. Iyaạr dị emhạn maạr dị yira otuughạ siẹn phọ pọ: Olhoghi aZihova raḅaạl ghan ni mem dị yira ongọ nyodị oomo ipẹ yira kotue bọ—iduọn phọ pọ rukumuan dị eḍuạ k’ekpom.  (Mat. 22:37; Kọl. 3:23) Olhoghi aZihova akạr kụ raḅaạl ghan mem dị amhiịn dị yira roḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ! Iphẹn phọ eḅaramaạm ni mem mọ r’inyaạm mọ yira rolọgh ghan bọ okumu odị siphẹ otu ituughạ phọ r’epẹ erugh phọ.

20. Ika kụ idị nạ katue asighẹ oghaạph ekpukele anhịr phọ aḍighinhom? Ngọ eḍeenhaan.

²⁰ Ika kụ idị nạ katue asighẹ aḍighinhom iphẹn oghaạph bọ ilọ ekpukele anhịr phọ? Tuutughiạn we dị emhoghi ootughianhạm mọ ikuph phọ abidị emạn ni maạr esi aZihova. Esi omaạm, nạ alegheri ni onyọ umarani dị asiạ meghị anyụ, dị eeni raloghoma ghan mọ onọ o/mhoọgh mun maạr oḍighinhom loor iirurughiạn ḍughụm? Obobọ nạ alegheri ni onyọ umor dị e/moon reekpoḍị kụ aḅonyonhu azuan loor iduọn ra/tue ghan mun bọ kagbor aghị ituughạ? Nạ katue ni aadereghị buẹn phọ esi oḅạ ghan ikpo onhụ dị ‘keloghonaạn ḍighaạgh.’ (Efẹ. 4:29) Ḍeenhaan bidị iyaạr okparamhị phọ yira otuughạ bọ esi uwekulom ekpukele anhịr phọ. Ikpo onhụ okparamhị phọ anạ keḍighi idị bidị komeeraam mọ aZihova amaghamhị ni maạr ipẹ bidị orue bọ ongọ. (Prov. 15:23; 1 Tẹs. 5:11) Mem dị nạ asẹph bunhọn esi ipẹ bidị orue bọ oḍighi ongọ aZihova—ghalhamọ ighom ni—pọ iduọn phọ nạ radạph ghan igbaranuọm aruwol phọ aZizọs.

21. Nạ asopha oḍighi ika?

²¹ P’eeghe idị yira rosereghiạn rinyạ aGospel phọ eghaạph bọ oomo ilọ adọl aghuḍum mọ aZizọs, bịn eḍighi idị idughanhaan iyira odạph igbaranuọm odị! Uḍighi ika kụ nạ o/sighẹ bọ rinyạ aGospel phọ ophamhạm ituughạ ogina anạ obobọ iiseeny eghunotu? Olhegheri mọ orue omhooghọm asuọ idọ ituughạ phọ iphẹn phọ, pọ ewạ mọ oḍighi idị ibạl phọ ketu eye, kụ osighẹ oḍighinhom siphẹ adọl aghuḍum mọ ayira. Etigheri otuughaạny iiḍighi phọ aZizọs, ewạ kẹn mọ olher rurụ ongọ ipẹ dị aghaạph bọ. Emhuoghaạph phọ etum bọ siẹn, yira kooḅeghiọn iyaạr dị yira kotuughạ esi ikpo onhụ phọ aZizọs aḅạ bọ asughanham omhạn.