1. Nạ raloghoma ghan ika oḅaanhaạn awe epẹ erugh phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

 IDIPHỌ awe aZihova, yira rokaạph ghan iiḅi iinhaghạn phọ koḅenhị we loor esi dị yira opomoghiạn Odẹ k’akẹ phọ ayira ḅilhẹ rowạ ghan olhoghonhaạn aḍighaạgh matuman phọ ayira olhegheri odị. Ibadị abukaaphọm okạr kụ rokelhọm ghan oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ oḅenhị awe. Kuolọ abunhọn rokparaghạ ghan ni oghelhọm. Eeghe kụ iḍighi? Abuniin rokiil ghan umugholoor ḅilhẹ abunhọn rootughiạn ghan mọ bunọ u/maạr itughemhị. Abunhọn u/maạr oghị k’oye dị uwotu phọ kụ u/mạgh. Abunhọn rokiilhaan mọ koporogh bidị. Buniin motughemhị oghel atorobọ iyaạr dị bidị koḍighi kụ kekọm idị oye kakạgh olhoghi. Ghalhamọ r’iduọn abumor r’abumaranhi phọ abuẹn phọ ophomhoghiạn bọ ni aZihova agey, rekparanhaạn ghan ni bidị oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ oḅenhị awe dị bidị u/legheri. Kuolọ loor iduọn oḍighi phọ ophọn phọ amhạn bọ maạr, bidị rogbor ghan ni kophinhom aani bin. P’eeghe idị ipẹ phọ reḅaalhamhị ghan olhoghi aZihova!

2. Uḍighi ika kụ i/wạ bọ dị nạ kaḅonyonhu azuan, eḍighi maạr dị nạ ra/gbor ghan kamhoọgh ibo epẹ erugh phọ?

² Rekparanhaạn ghan ni nyinhạ eeni amem oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ r’ibo loor iniin iphẹn phọ omạ bọ siẹn phọ ḍughụm? Eru idiphọ, pọ ka/ḅonyonhu azuan. Oghiilhaan phọ anạ eeni raḍeenhaan ghan mọ nạ asooromhi loor ḅilhẹ mọ nạ o/wạ oogbaghanhaạn r’awe. Oye o/lho dị reḅeraạn ghan oḍighi araraạr dị kepin esi abunhọn, ekạr ekpaariọm mem dị odị rawạ oḍighi abidị iiḅi. Odẹ k’akẹ phọ anạ alegheri ni ipaanhaạn phọ nạ asoman bọ kụ rawạ ni olhoghonhaạn anạ ḍighaạgh. (Isa. 41:13) Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn oogh araraạr dị kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh orue okaran  ipaanhaạn phọ ipẹ phọ ḅilhẹ r’ilọ omhoọgh ibo epẹ erugh phọ.

EKPO ONHỤ PHỌ ENHAẠN KỤ EKPARAMHỊ NYINHẠ

3. Eeghe kụ ilhoghonhaạn bọ ḍighaạgh oyil phọ Jeremiah orue oḍighi oḍighi iphelhegbeel phọ?

³ Koboom ageedi ni adom mọ Enhaạn rekparamhị ghan bọ rebenhẹ odị mem dị bidị omhoọgh ogbagarạ oḍighi oḍighi. Esi omaạm, eḍeenhaan oyil phọ Jeremiah. Odị aphụr ri aakpukiạn mem mọ aZihova angọ bọ nyodị oḍighi iphelhegbeel phọ. AJeremiah aḅẹm mọ: “Mị u/legheri ilọ oghaạph iyaạr; mị aḍighi obumoọny apughạn.” (Jer. 1:6) Eeghe kụ ilhoghonhaạn bọ nyodị ḍighaạgh okpạr opu oghiilhaan phọ odị? Ekpo onhụ phọ Enhaạn kụ ingọ nyodị inyaạm. Odị aḅẹm mọ: “Adom mọ anạ meghịgh niạn dị reemor epẹ olhoghi aloor phọ amhị. Mị akparaghạ oḅoronom, kụ mị u/tue uḅoronom.” (Jer. 20:8, 9) Ghalhamọ r’iduọn ekool arukumuan phọ aJeremiah ekpạr bọ ni, adom mọ ongọ bọ nyodị ogbeelhom mọ ingọ ni nyodị inyaạm mọ odị amhoghi bọ oḍighi oḍighi phọ.

4. Eeghe kụ remite ghan mem dị yira aạl oḅilhẹ ogbirima Ekpo Onhụ phọ Enhaạn? (Kolosị 1:9, 10)

⁴ Ikpo onhụ phọ Enhaạn edi bọ siphẹ aBaibul phọ kụ rengọ ghan rebenhẹ aZihova inyaạm. Mem mọ odị agẹ bọ ḍinyạ aghiọm ookpomhoghan phọ aKolosị, otelhedom mọ aPọl aḅẹm mọ otuughạ ghan obughẹ ilọ aZihova keloghonhaạn ḍighaạgh bumor phọ orọl adọl “phọ aḍiphẹ ekpeanaạn bọ Omoọgh-we phọ” iduọn bidị oghị bọ ghisigh romuum “iiḅi iimuma.” (Bạl Kolosị 1:9, 10.) Iiḅi iimumha phọ iphẹn phọ eḅaramaạm ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ. Esi iduọn phọ, mem dị yira aạl kụ oḅilhẹ ogbirima Ekpo Onhụ phọ Enhaạn, yira rokparamhị ghan omheeraam mọ ayira esi aZihova kụ oḅilhẹ okuphom owol iyaạr phọ eḍighi bọ kụ adom Omhạr phọ emhạn bọ igey maạr.

5. Ika kụ edị yira kotue okạr omooghọm suọ aạl ghan rotuughạ ghan Ekpo Onhụ phọ Enhaạn?

⁵ Orue okạr omhooghọm asuọ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn, kewạ mọ omhiigha ghan loor kụ aạl, otuughạ, oḅilhẹ ogbirima. Eru maạr dị nạ aạl esi aBaibul kụ u/kạr unaghanhạn, pọ ka/bilhẹ pạ bịn. Kparipẹ ghụn, sighẹ Watch Tower Publications Index obobọ Research Guide for Jehovah’s Witnesses awaạm ipẹ ogbạ bọ esi phọ. Nạ alhọgh mem siphẹ ituughạ phọ anạ, nạ kakparamhị ni oḍuom olhoghi phọ anạ mọ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn igey ni. (1 Tẹs. 5:21) Iduọn nạ rakparamhị bọ oḍuom olhoghi phọ anạ ilọ iphẹn phọ, kụ edị nạ kabughẹ ibo phọ anạ oghaạph iphẹn nạ matuughạ bọ oḅenhị abunhọn.

 KOOKOLHOBIAN AGEY OGHAẠPH IIḄI IINHAGHẠN PHỌ

6. Uḍighi ika kụ ewạ bọ mọ ookolhobian ghan agey kụ ogbi omite epẹ erugh phọ?

⁶ Nạ aakolhobian agey kụ agbi omite epẹ erugh phọ, pọ nạ kamoọgh ni akpọ oḅio orue oghaaphạn abunhọn. AZizọs aakolhobian ni bumatuạn phọ odị kụ ogbi bọ omite epẹ erugh phọ. (Luk 10:1-11) Kụ loor iduọn bidị osighẹ bọ oḍighinhom ipẹ aZizọs atughemhị bọ bidị, abumatuạn phọ umhoọgh ni ibo ḅilhẹ r’ekol.—Luk 10:17.

7. Ika kụ edị yira kotue ookolhobian omite epẹ erugh phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁷ Ika kụ edị yira kotue ookolhobian ilọ omite epẹ erugh phọ? Kewạ mọ ophụr ootughiạn iyaạr phọ yira kokaạph bọ r’ikpo onhụ phọ yira kokaaphọm bọ. Kenighẹ kẹn ni ootughiạn ilọ iyạl obobọ iraạr areten dị awe ekool phọ komegheron otu esi oghaạph phọ r’ipẹ yira kozọ bọ okị esi abidị. Kụ mem dị yira rokị oteẹny awe phọ, ophoomhị loor, oyịgh, kụ oḅaanhaạn bidị idiphọ arighirị.

8. Ika kụ edị aKristẹn oghịgh ighiil aroko idiphọ aPọl aghaạph bọ amaaniọm?

⁸ Esi omaaniọm, otelhedom mọ aPọl aghaạph ni gạ oḍighi phọ onyọ aKristẹn amhoọgh bọ siẹn oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ mem mọ odị aḅẹm bọ mọ: “Yoor phọ omoọgh bọ eeḍiọm mọ ephẹn okịgh ighiil aroko.” (2 Kọr. 4:7) Eeḍiọm mọ p’eeghe? Eḍighi dom apelieẹny Omhạr phọ. (2 Kọr. 4:1) Ighiil aroko phọ p’eeghe? Bidị emerenyạn rebenhẹ phọ Enhaạn, rokaạph ghan bọ iiḅi iinhaghạn phọ koḅenhị bunhọn. Siḍio phọ aPọl, abumuul ḍighi dị rokị erelhe ulhọgh ghan ruphua abidị idiphọ, ariiḍien, miim, ḅilhẹ r’ikpoki abidị ilhoghi aroko. Eniin phọ eten phọ kẹn, aZihova asighẹ dom iiḅi iinhaghạn phọ emhạn bọ agey maạr kụ alọgh ḍighaạgh ayira. Rolhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, yira kotue ni omoọgh inyaạm mọ yira omhoghi bọ orue ogbeelhom adom mọ.

ḄEEḄEREGHỊ ALHỌM AKPỌ OḄIO

9. Ika kụ edị yira kotue okpạr opu oghiilhaan oye obobọ oghiilhaan mọ awe ko/naghạn dom mọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁹ Eeni amem, yira otue ni omoọgh oghiilhaan oye obobọ oghiilhaan mọ awe ko/naghạn dom mọ. Ika kụ edị nạ katue akpạr apu oghiilhaan phọ opọ phọ? Omhiịn iyaạr phọ elhoghonhaạn bọ ḍighaạgh butelhedom mọ mem mọ oḅenhị bọ bidị mọ ku/gbeelhom mun iiḅi iinhaghạn  phọ. Kparipẹ r’omhoọgh oghiilhaan, bidị uuḅereghị olhọm aZihova ongọ abidị “akpọ ologhi oghaaphọm ghan oghaạph phọ [odị].” Egina amem bịn aZihova aphagharanhaạn iiḅereghị phọ ipẹ phọ. (Iiḍ. 4:18, 29, 31) Eru maạr lọ nạ amhoọgh oghiilhaan oye, pọ ḅeeḅereghị aani alhọm aZihova olhoghonhaạn aḍighaạgh, obughẹ ephomhoghiạn amatuman phọ nạ amhoọgh bọ pidị nạ arue amhoọgh akpọ oḅio oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ oḅenhị abunhọn.

10. Ika kụ edị aZihova rulhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh ongọ ogbaanhaạn? (Isaiah 43:10-12)

¹⁰ AZihova mumạ iyira oḍighi Abugbaanhaạn odị, kụ aḅilhẹ aguanhaan olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh okpọ oḅio. (Bạl Isaiah 43:10-12.) Ooḅeghiọn inya areten dị odị raḍighi ghan iduọn phọ. Eḅẹl phọ, aZizọs odi ni r’ayira torọ amem dị yira rokaạph iiḅi iinhaghạn phọ. (Mat. 28:18-20) Omhunhenhiom iyạl, aZihova malhọgh ruukpaạny phọ olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh. (Ogan. 14:6) Omhunhenhiom iraạr, aZihova mungọ iyira uwaloor iigbia phọ odị ootughianhạm ghan ayira raraạr dị yira motuughạ ghan epẹ omhạn. (Jọn 14:25, 26) Omhunhenhiom inya, aZihova mungọ iyira bumor r’abumaranhi phọ dị koḅophoghạn okumuan r’ayira. R’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova ḅilhẹ r’abumor r’abumaranhi phọ, yira kotue ni okị ghisigh ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ r’akpọ oḅio.

DAPHẠN GHAN SIDỌL PHỌ, KỤ APHAMHANHẠM EPHOGHOM DỊ EELEENY

11. Ika kụ edị nạ katue ateẹny ibadị awe epẹ erugh phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹¹ Nạ raḅonyonhu ghan ni kazuan mem dị nạ u/kạr umiịn we epẹ erugh phọ? Eeghe kụ nạ opuruan bọ loor mọ: ‘Awe ekool phọ ephẹn phọ okiighị eghẹn?’ (Iiḍ. 16:13) ‘Motenheghu iiḍighi, raaghanhạ obobọ ḍighi?’ Eḍighi idiphọ, pọ ke/nighẹ dị mị kakị agbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ roḅodo dị awe rogbor ghan koten? Onyọ umor dị oghol mọ Joshua aḅẹm mọ, “Mị mamhoọgh ni roopoogh oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ oḅenhị awe ḍighi ḅilhẹ r’inhọn arikpisi dị awe rogbor ghan korolhoghụ.” Odị r’anhịr odị, Briget, rogbor ghan kẹn komhiịn we ilhoghi aruutu abidị eḅon aḍiroọr ḅilhẹ r’ootaany aSondị.—Efẹ. 5:15, 16.

12. Ika kụ edị nạ katue alegheri ilọ omheeraam ḅilhẹ rogbolhomaam dị awe ekool phọ omhoọgh?

¹² Eru maạr dị oye phọ u/ḍeenhaan ḍiḅeraạn,  pọ kparaghạ olhegheri ilọ omheeraam mọ odị obobọ iyaạr dị reḅeraạn ghan nyodị. AJoshua r’aBriget umhiighom ghan raghaạph phọ abidị r’aḍipuru phọ edi bọ oḅẹl opoḍi asitrạkt phọ. Esi omaạm, mem dị bidị roḍighinhom trạkt phọ Nạ Amiịn Ika Baibul Phọ? bidị uḅẹm ghan mọ: “Buniin awe omiịn Baibul phọ idiphọ aḍinyạ Enhaạn, abunhọn u/kạr umeeraam. Nạ aatughiạn aani ika?” Iphẹn phọ igbor ghan ni emiteom raghaạph.

13. Uḍighi ika kụ yira kotue bọ ni omoọgh ekol epẹ erugh phọ ghalhamọ r’amem dị awe u/meera unaghạn dom mọ? (Proverbs 27:11)

¹³ Ghalhamọ awe u/meera ni unaghạn dom mọ, yira moteẹny ni ḍiigbu phọ ayira. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị yira moḍighi ipẹ aZihova r’aZizọs urom bọ iyira—yira mongọ ogbaanhaạn. (Iiḍ. 10:42) Ghalhamọ r’amem dị yira u/miịn ni we oghaaphạn, obobọ awe u/meera unaghạn dom mọ ayira, yira kotue ni omoọgh ibo loor esi dị yira olegheri mọ yira moḍighi idị eḅeraạn Odẹ k’akẹ phọ ayira.—Bạl Proverbs 27:11.

14. Uḍighi ika kụ yira kotue bọ ni omoọgh ibo mem dị onhọn okaaphọm kụ amhiịn oye dị aḍeenhaan ḍiḅeraạn epẹ ekool phọ ayira?

¹⁴ Yira kotue kẹn ni omoọgh ibo mem dị onhọn onyọ Ogbaanhaạn amhiịn oye epẹ ekool phọ dị aḍeenhaan ḍiḅeraạn. Otu Okoriom mọ asighẹ oḍighi iphelhegbeel phọ ayira atomaạm oḍighi owạ obumoọny dị aphe. Ibadị kụ rowarạph ghan ni owạ obumoọny phọ. Kụ mem dị oniin oye amhiịn moọny phọ, olhoghi atorobọ oye kụ raḅaạl ghan ko/gina opọ amhiịn bọ bịn. Eniin phọ eten phọ kẹn, kụ edị oomo abuọ ookpomhoghan phọ rolọgh ghan ḍighaạgh owạ omhoom onyọ amatuạn aZizọs. Emoghi ikuph oomo abuọ ookpomhoghan phọ orue omhadạn ekool arukumuan phọ ayira, kụ oomo ayira kẹn kụ robo ghan mem dị omhoom oye amhiigh ituughạ.

GBON EPHOMHOGHIẠN PHỌ NẠ AMHOỌGH BỌ AGHỊ ESI AZIHOVA R’AMATUMAN PHỌ ANẠ

15. Ika kụ edị osighẹ oḍighinhom ipẹ edi bọ Matiu 22:37-39 ketue ebughẹ ibo phọ ayira epẹ erugh phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹⁵ Yira kotue ni obughẹ oophugh oḍighi iphelhegbeel phọ ayira esi ogbon ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi aZihova r’amatuman phọ ayira. (Bạl Matiu 22:37-39.) Tuutughiạn idị olhoghi aZihova raḅaạl ghan mem dị odị amhiịn dị yira roḍighi oḍighi phọ ḅilhẹ r’oḅaạl olhoghi phọ awe romoọgh ghan bọ mem dị bidị omhiigh otuughạ aBaibul phọ! Tuutughiạn kẹn pelieẹny phọ buphẹ omhegheron  bọ agey oghị esi adom mọ komoọgh bọ.—Jọn 6:40; 1 Tim. 4:16.

16. Ika kụ edị nạ katue amoọgh ibo esi oḍighi iphelhegbeel phọ eru maạr dị iiḅaghamhị eḍighi iyaạr dị erugh nạ u/tue umite? Ngọ eḍeenhaan.

¹⁶ Iiḅaghamhị eḍighi ni iyaạr dị erugh nạ u/tue umite ḍughụm? Eḍighi idiphọ, pọ gbon ipẹ nạ katue bọ aḍighi oḍeenhaan ephomhoghiạn phọ nạ amhoọgh bọ aghị esi aZihova r’amatuman phọ anạ. Mem mọ ezẹgh aKOVID-19 phọ, aSamuel r’anhịr odị Dania u/tue umite ghan erugh. Mem mọ amuphẹ egbagarạ bọ idiphọ phọ, bidị ugbor ghan ni ongọ ogbaanhaạn esi afon r’ogeeghị arinyạ, ḅilhẹ r’otughemhị ghan awe Baibul phọ dị eego esi aZoom. ASamuel angọ ghan ni ogbaanhaạn we siphẹ rookonhom bọ nyodị ezẹgh akansạ phọ odị amhoọgh bọ. Odị aḅẹm mọ: “Aḍigbagarạ adọl riḅonyon ghan ni iyira kezu eten iphulhupul r’eten aruwaloor ḅilhẹ r’eten iitughiạn. Ewạ dị yira komoọgh ibo siẹn arukumuan phọ yira rongọ bọ aZihova.” Igbo iiḅaghamhị phọ iphẹn phọ, aDania amheel li kụ arọl ghan emhinhạ esi iraạr arunwanyụ. Bịn emhoghi dị odị kaḍighinhom ghan agadạ iidighilha esi odiiny arunwanyụ. Odị aḅẹm mọ: “Mị ukparaghạ ghan ni oḍighi oomo ipẹ mị katue bọ odaphạn dọl phọ amhị. Mị urue ni aḅaanhaạn oniin oyil phọ dị aru ophogh amhị ilọ aZihova, mị uḅaanhaạn ghan ni kẹn buphẹ uruom ghan bọ imhị raraạr olhoghi otu amhị. Kụ mem dị abuọ arookonhom mọ umhạgh imhị fon mị usighẹ ghan ni kẹn eepoogh phọ epẹ phọ aghaaphọm iiḅi iinhaghạn phọ.” Adọl phọ aSamuel r’aDania isophoghom ni iniin araraạr phọ bidị oḍighi ghan bọ igbaany, kuolọ bidị umhooghọm ni ibo oḍighi ipẹ bidị kotue bọ.

17. Ika kụ edị nạ katue akạr amooghọm suọ oromha phọ ongọ bọ siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

¹⁷ Kparaghạ osighẹ oḍighinhom oogh araraạr phọ oghaạph bọ oghol siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ. Oogh phọ araraạr phọ iphẹn phọ, ekịgh raraạr ogirom amooboph. Amem dị olhọgh oomo phọ araraạr phọ olhoghi aguugh osạ kụ edị amooboph katue amite. Mem dị yira osighẹ oḍighinhom oomo oromha phọ oghaạph bọ siẹn phọ, kụ edị yira kotue omoọgh inyaạm okpạr opu oḅonyonhu ozuan kụ oḅilhẹ ophamhanhạm ibo phọ ayira epẹ erugh phọ.