1. Eeghe kụ edị aZihova rawạ ḍighaạgh ayira?

 OLOM r’anhịr romoọgh ghan ni iboom ibo mem dị bidị omhạr obumoọny. Kuolọ ghalhamọ r’iduọn odẹ r’onhiin phọ ophomhoghiạn bọ ni omhoom obumoọny phọ abidị, ko/wạ mọ odị arolhonhaạn oḍighi oọny bịn. Okạr oghaạph, olhoghi abidị ka/ḅaạl eru maạr dị obumoọny phọ abidị u/meera uḍum. Eniin phọ eten phọ kẹn, olhoghi aZihova raḅaạl ghan mem dị yira ogbatạn eḅẹl edạ oḍighi onyọ amatuạn aZizọs, kuolọ Odị o/wạ mọ orọl ghan dọl ipuụny anmụny. (1 Kọr. 3:1) Kparipẹ ghụn, odị rawạ mọ oḍighi Kristẹn dị omhoọgh “iitughiạn awe dị momanạm.”—1 Kọr. 14:20.

2. Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

² Oḍighi onyọ aKristẹn dị mamhanhạm p’eeghe? Ika kụ edị yira kotue oḍighi onyọ aKristẹn dị mamhanhạm? Ika kụ edị omhiigha aloor otuughạ igey aBaibul phọ rekparamhị ghan siya anạ r’aZihova? Uḍighi ika kụ ewạ bọ mọ oghel ootughiạn ghan mọ yira momhanhạm ḅilhẹ mọ yira u/moghi mun oḅilhẹ okparamhị asiya ayira r’aZihova? Yira komiịn ophanyanhaạn asipuru phọ iphẹn phọ siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ.

REMẠ GHAN EEGHE OḌIGHI ONYỌ AKRISTẸN DỊ MAMHANHẠM?

3. Remạ ghan eeghe oḍighi onyọ aKristẹn dị mamhanhạm?

³ Ekpo onhụ aGrik phọ ogbạ bọ siphẹ aBaibul phọ mọ, “awe dị momanạm” kotue kẹn ni ogbạ mọ “osi omhanhanhaạm,” ḅilhẹ “omhunhughan.” a (1 Kọr. 2:6) Idiphọ obumoọny rapoph ghan bọ kamhanhạm aḍighi oye, kụ edị ewạ kẹn dị yira kokị ghisigh opoph oḍighi we dị momhanhạm eten aruwaloor. Ii, ghalhamọ r’amem dị yira moteẹny ni ḍiigbu phọ aḍiphẹ phọ, bịn ewạ ni mọ oghiọm ni ghisigh ophoph ghan eten aruwaloor. (1 Tim. 4:15)  Oomo ayira kotue ni osi omananhaạm etigheri siạ phọ ayira. Kuolọ ika kụ edị yira kotue olegheri mọ yira mophoph omanhạm?

4. Ika kụ edị yira kotue olegheri onyọ aKristẹn dị masi amhanhanhaạm?

⁴ Onyọ aKristẹn dị masi amhanhanhaạm pọ oye dị radaphạn ghan oomo idị aZihova aghaạph mọ odị aḍighi. Odị ra/ḍighi ghan ilọ eḅeraạn nyodị bịn. Ii, loor e/munughan, odị kapiomạn ghan ni. Kuolọ torobọ aḍio, odị raḍighi ghan ipẹ odị katue bọ ootughiạn r’oḍighi araraạr eten dị eḅeraạn aZihova. Odị rakpologhiạn ghan imhoom aroozọ phọ kalhọgh inyaạm oḍighi idị iitughiạn phọ odị keḅọph ghan bịn r’ipẹ aZihova. (Efẹ. 4:22-24) Odị matughemhị loor odị osopha ghan osopha dị amhoọgh muḅọph r’iilhogh phọ ḅilhẹ r’asiigbu phọ Enhaạn, esi iduọn phọ odị o/mhoghi mun iboom iilhogh olhegheri eten ozọ ghan. Mem dị odị asopha osopha, odị raliọm ghan loor odị omhiịn mọ odị adaphạn ni asi epẹ eekunha phọ.—1 Kọr. 9:26, 27.

5. Eeghe kụ ketue emitenhaan onyọ aKristẹn dị u/meera upoph umanhạm? (Efesọs 4:14, 15)

⁵ Ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, onyọ aKristẹn dị u/meera upoph umanhạm atue ni ameeraam “ikeḍi r’iikeleghian” abuphẹ momheel bọ oḍuạ siẹn igey phọ. b (Bạl Efesọs 4:14, 15.) Odị atue ni amoọgh eḍịm akị esi abunhọn, amooghọgh iiḅaghamhị r’awe obobọ anuụn ghan akạgh olhoghi. Kụ kaagboronhom ghan omheel oḍighanhaan odẹgh ophogh.—1 Kọr. 3:3.

6. Ika kụ edị yira kotue otomaạm ḍiphoph eten aruwaloor r’ipẹ obumoọny rapoph ghan bọ kamhanhạm? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁶ Idiphọ oghaạph bọ epẹ omhạn, aBaibul phọ atomaạm ophoph oghị aghisigh eten aruwaloor idiphọ obumoọny rapoph ghan bọ kamhanhạm. Ibadị araraạr edi ni dị obumoọny u/legheri, esi iduọn phọ, odị amoghi iiḅakiọm r’oghoph ḍighaạgh oye dị mamhanhạm. Esi omaạm, onhiin atue ni apạm ḍighaạgh obạm onyanhị odị mem dị bidị roḅeẹny eten. Idiphọ onyanhị phọ ramanhạm bọ, onhiin phọ atue ni ameera mọ ogina odị aḅeẹny ghan eten phọ kuolọ kakị ni ghisigh aatughianhạm nyodị ophogh ghan ekeeny r’elhiom kụ ogbi oḅeẹny. Mem dị obumoọny phọ amhanhạm, ke/moghi mun dị oye kụ kaatughianhạm ghan nyodị ilọ oḅeẹny ghan eten. Idiphọ ibạm anmụny omhoghi bọ olhoghonhaạn aḍighaạgh orue ookoronhaan iiḅaghamhị, kụ edị aKristẹn dị oḍighi  ibạm anmụny eten aruwaloor omhoghi olhoghonhaạn aḍighaạgh aKristẹn dị mosi omhanhanhaạm orue oghel araraạr dị kepuẹ siya phọ abidị r’aZihova ḅilhẹ osopha ogey osopha. Dị egbạgh r’iphẹn phọ, mem dị onyọ aKristẹn dị masi amhanhanhaạm rawạ osopha osopha, odị rapụr ghan kaatughiạn ilọ asinhị iilhogh aBaibul phọ orue olhegheri idị keḅeraạn aZihova kụ atuụgh adaphạn.

7. AKristẹn dị mosi omhanhanhaạm omoghi ni olhoghonhaạn aḍighaạgh abunhọn ḍughụm?

⁷ Iduọn phọ pọ roḅẹm ghan mọ onyọ aKristẹn dị maḍighi oye eten aruwaloor o/mhoghi mun olhoghonhaạn aḍighaạgh abunhọn ḍughụm? Eeye. Bidị romoghi ghan ni olhoghonhaạn aḍighaạgh eeni amem. Oye dị aḍighi obumoọny eten aruwaloor atue ni awạ ghan mọ abunhọn kụ oḅenhị ghan nyodị ilọ oḍighi obobọ osopha dị odị kasopha. Kuolọ, mem dị onyọ aKristẹn dị masi amhanhanhaạm eten aruwaloor alhọm olhoghonhaạn aḍighaạgh esi abunhọn dị olhegheri opu nyodị, odị ralọgh ghan ni elhegh mọ osopha phọ olọ odị ḅilhẹ mọ “uwo iiḅaghamị odị kụ katooI li iiḅaghamị odị.”—Gal. 6:5.

8. Ighẹn areten kụ edị awe dị mosi omhanhanhaạm ogbaranhaạn?

⁸ Idiphọ aḍimite awe dị momhanhạm regbaranhaạn ghan bọ, kụ edị aKristẹn dị mosi omhanhanhaạm rogbaranhaạn ghan esi araagharạ. Esi omaạm, abuniin omoọgh agey osụ-olhoghi, bunhọn omoọgh oboom akpọ oḅio. Bunhọn omaạr onmo inmo, ḅilhẹ abunhọn omoọgh agey igbiririph. Opumom isiẹn, mem dị iyạl aKristẹn dị mosi omhanhanhaạm osoman dọl dị eeghighighạn, bidị otue ni omoọgh ḍiitughiạn dị egbaranhaạn, kuolọ emhoọgh ni muḅọph r’aBaibul phọ. Ipẹ kụ idị reḍighi ghan mem dị osighẹ ooruẹn olhoghi kụ osophaam. Yira olhọgh elhegh ipẹ phọ, yira ko/ḍaghạ bunhọn loor osopha abidị dị u/ḅọph r’olọ ayira. Kparipẹ ghụn, yira kokị ghisigh opamanhạm ghan muḅọph phọ ayira.—Rom. 14:10; 1 Kọr. 1:10.

IKA KỤ EDỊ YIRA KOTUE OPOPH OḌIGHI KRISTẸN DỊ MOMHANHẠM?

9. Eḍighi ni eseeriom ḍughụm ophoph eten aruwaloor? Gbạ.

⁹ Eḍighi ni eseeriom dị obumoọny kapoph aḍighi oye, kuolọ oḍighi onyọ aKristẹn dị masi amhanhanhaạm resighẹ ghan ni mem ḅilhẹ r’ikuph. Esi omaạm, abumor r’abumaranhi phọ epẹ Korịnt umheeraam ni iiḅi iinhaghạn phọ kụ oḍiiny muụm, omhoọgh uwaloor iigbia phọ, oḅilhẹ omhooghọm suọ esi iromhoghiom otelhedom mọ Pọl. (Iiḍ. 18:8-11) Kuolọ, ghalhamọ r’iduọn bidị moḍiiny bọ ni muụm iyạl ikpo asiạ eten, ibadị ughiọm ni ghisigh oḅo ghan ilọ ipuụny anmụny. (1 Kọr. 3:2) Yira koḍighi ika omhiịn mọ yira u/tolhonhaạn dọl ipuụny anmụny phọ aḍiẹn phọ?

10. Eeghe kụ edị ewạ mọ oḍighi ophoph omhanhạm eten aruwaloor? (Jud 20)

¹⁰ Orue osi omhanhanhaạm, kewạ mọ ophụr omhoọgh ḍiḅeraạn ophoph. Reḅeraạn ghan “ighiil awe,” oḍighi ipuụny anmụny bịn, bidị ro/wạ ghan ophoph oghị aghisigh. (Prov. 1:22) I/wạ mọ yira oghịgh budọ awe phọ abuphẹ momhanhạm bọ eten iphulhupul kuolọ oghiọm bọ ghisigh obeḍenhọm odẹ r’onhiin abidị ilọ osopha osopha. Kparipẹ ghụn, oḍighi iyaạr omiteom omhiịn mọ asiya phọ ayira r’aZihova ekị ni ghisigh epoph. (Bạl Jud 20.) Eḍighi iyaạr dị nạ rakparaghạ ni osi omhanhanhaạm, pọ lọm aZihova esi iiḅereghị oḍighi idị nạ ‘kawạ aḅiIẹ kẹn aḍighi ipẹ eḅeraạn bọ nyodị.’—Fil. 2:13.

11. Eeghe olhoghonhaạn aḍighaạgh kụ edị yira omhoọgh orue ophoph eten aruwaloor? (Efesọs 4:11-13)

¹¹ AZihova o/wilhẹ ogina ayira ophoph omhanhạm. Abupoghom r’abutughemiạ phọ odi bọ siẹn ookpomhoghan phọ ookolhobian ni olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh oḍighi “aweye dị momanạm” eten aruwaloor, “pidị aḍiphoph phọ ayira emạn aani okaraghị aḍimite phọ aKraist.” (Bạl Efesọs 4:11-13.) AZihova aḅilhẹ kẹn amiteom uwaloor iigbia phọ odị olhoghonhaạn  ayira ḍighaạgh “oḅọph iitughiạn r’aKraist.” (1 Kọr. 2:14-16) Oḅilhẹ oḅarạm isiẹn phọ, Enhaạn aphum we ogẹ inya igẹ iigbia aGrik phọ eghaạph bọ ilọ ikpo onhụ phọ, iitughiạn phọ, ḅilhẹ r’iḍighinhom araraạr phọ aZizọs siẹn ade phọ. Yira orue ni otuughaạny ghan eten iitughiạn phọ ḅilhẹ r’iḍighinhom araraạr phọ aZizọs, pọ yira kotue ni oteẹny ḍiigbu oḍighi onyọ aKristẹn dị masi amhanhanhaạm.

IKA KỤ EDỊ OMHIIGHA ALOOR OTUUGHẠ IGEY ABAIBUL PHỌ REKPARAMHỊ GHAN SIYA ANẠ R’AZIHOVA?

12. Eeghe kụ “iḅẹI araraạr adom mọ Enaạn”?

¹² Orue oghị aghisigh ophoph oḍighi oye, ke/wạ mọ orolhonhaạn “iḅẹI araraạr adom mọ Enaạn” yira otuughạ bọ, kuolọ kemoghi m’otuughạ obughẹ. Iniin iḅẹl araraạr phọ iphẹn phọ yira otuughạ bọ eḅarạm okiton esi ikarạph, omheeraam, oḍiiny amuụm, ḅilhẹ roḅeton esi aḍuugh. (Hib. 6:1, 2) Iphẹn phọ araraạr dị torobọ onyọ aKristẹn amheeraam. Pọ kụ iyaạr phọ otelhedom mọ aPita agbeelhom bọ raraạr phọ iphẹn phọ aḅenhị we phọ siphẹ Pentikọst. (Iiḍ. 2:32-35, 38) Orue oḍighi onyọ amatuạn aKraist ewạ mọ oye phọ ameeraam itughemhị phọ iphẹn phọ. Esi omaạm, aPọl aphụr ri rurụ mọ oye dị u/meeraam itughemhị oḅeton esi aḍuugh phọ, pọ k/onyọ aKristẹn. (1 Kọr. 15:12-14) Kuolọ orue oḍighi oye dị mamhanhạm, kewạ mọ ophoph otenhom iḅẹl itughemhị phọ iphẹn phọ.

13. Eeghe kụ edị yira koḍighi orue omhooghọm asuọ eḍien aruwaloor phọ oghaạph bọ oghol siphẹ Hibru 5:14? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹³ Eḍien aruwaloor dị ekpạr egbatanhaạn ni r’iḅẹl itughemhị phọ yira otuughạ bọ, loor esi dị i/ḅarạm iilhogh phọ aZihova bịn. Eḅarạm sinhị iilhogh phọ odị rilhoghonhaạn ghan bọ iyira ḍighaạgh onhaghanhạn iitughiạn phọ odị. Orue omhooghọm asuọ eḍien phọ ephẹn phọ, yira omoghi otuughạ, ogbirima, ḅilhẹ r’osighẹ oḍighinhom Ekpo Onhụ phọ Enhaạn. Mem dị yira oḍighi iduọn phọ, yira rotughemhị ghan loor ayira osopha ghan osopha dị kaḅaalhamhị olhoghi aZihova. c—Bạl Hibru 5:14.

14. Ika kụ edị aPọl alhoghonhaạn ḍighaạgh buọ aKorịnt phọ oḍighi aweye dị momhanhạm?

¹⁴ Rekparanhaạn ghan ni onyọ aKristẹn dị k”omhanhạm eten aruwaloor osopha ogey osopha mem dị olhogh u/lo siphẹ aBaibul phọ dị aghaạph ilọ osopha phọ. Eḍighi maạr lọ olhogh aBaibul u/lo, abuniin otue ni ootughiạn mọ  bidị otue ni oḍighi torọ ilọ eḅeraạn bidị . Abunhọn rowạ ghan mọ olhọgh olhogh esi dị i/moghi olhogh. Esi omaạm, ekịgh mudị aKristẹn epẹ Korịnt dị k”omhanhạm eten aruwaloor ulhọm Pọl olhoghonhaạn abidị olhogh dị agbolhomaam olhe ariiḍien dị ophighironhọm rikiạ ongọ ikaaghinheẹn arumhụgh. Kparipẹ r’oḅenhị abidị ilọ oḍighi, aPọl aḍeenhaan bidị mọ torobọ onyọ abidị amoọgh ni elhiom osopha osopha dị amhoọgh muḅọph r’ooruẹn olhoghi phọ abidị. Odị aghaạph ni aghol sinhị iilhogh aBaibul dị ketue eloghonhaạn bidị ḍighaạgh osopha osopha dị kaa/ḅaghamhị ooruẹn olhoghi abidị ḅilhẹ ka/kọm idị abunhọn awe kokpetaan. (1 Kọr. 8:4, 7-9) APọl atughemhị ghan we aKorịnt phọ osighẹ ghan aBaibul phọ kụ osophaam ghan osopha, kparipẹ rokori ghan dị abunhọn awe kụ kologhonhaạn bidị iilhogh. Ephẹn phọ eten dị odị alhoghonhaạn ghan bidị ḍighaạgh oḍighi aweye dị momhanhạm.

15. Ika kụ edị aPọl alhoghonhaạn ḍighaạgh Kristẹn abuọ aHibru phọ ophoph oghị aghisigh eten aruwaloor?

¹⁵ Yira otuughạ ni eboom iyaạr esi aḍinyạ phọ aPọl agẹ bọ aghiọm Kristẹn aHibru phọ. Abuniin u/meera upoph eten aruwaloor; okạr oghaạph, abuniin uḅula omhiigh omhaạm amamaạm kparipẹ r’olhe eḍien aruwaloor dị ekpạr. (Hib. 5:12) Bidị u/tuughạ uḅilhẹ u/meeraam imhoom araraạr phọ aZihova ratughemhị bọ dị eego esi ookpomhoghan phọ. (Prov. 4:18) Esi omaạm, ibadị aKristẹn abuọ aJu phọ ughị ni ghisigh otughemhị ghan we ooko ghan Olhogh phọ aMozis ekiạ phọ aKraist mesiemhi bọ eekunha 30 asiạ epẹ omhạn. (Rom. 10:4; Taị 1:10) Asiạ phọ ipẹ phọ ingọ ni Kristẹn phọ mem orue onhaghanhạn mọ i/wạ mun dị bidị kooko Olhogh phọ aMozis. Siẹn phọ aPọl akparaghạ ghan olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh omheeraam igey phọ odị ratughemhị bọ bidị. Aḍinyạ phọ odị ilhoghonhaạn bidị ḍighaạgh omhiịn mọ emhoom eten iiḅereghị phọ iphẹn phọ aZihova mamiteom bọ dị eego esi aZizọs kụ inhighẹ epu. Iḅilhẹ kẹn engọ bidị akpọ oḅio oghiọm aghisigh ogbeelhom ghan iiḅi iinhaghạn phọ etigheri isophoghom awe aJu phọ.—Hib. 10:19-23.

EMOGHI IKUPH ORUE OGHIỌM AGHISIGH OḌIGHI OYE DỊ MAMHANẠM

16. Etigheri ophoph oghị aghisigh oḍighi oye, eeghe kụ edị ewạ mọ oḅilhẹ oḍighi?

¹⁶ Yira omoghi olhọgh inyaạm orue oḍighi ḅilhẹ r’orolhonhaạn idiphọ aKristẹn dị momhanhạm. Esi iduọn phọ, ewạ dị yira kokel ootughiạn ghan mọ yira u/moghi mun okparamhị asiya phọ ayira r’aZihova, loor esi dị yira momhanhạm  eten aruwaloor. (1 Kọr. 10:12) Ewạ mọ omiteom loor ayira oḅiligha ophogh mughumọ yira opoph ni rokị ghisigh.—2 Kọr. 13:5.

17. Ika kụ edị aḍinyạ phọ aPọl agẹ bọ aghiọm buọ aKolosị phọ eḍeenhaan iyaạr phọ emhạn bọ maạr ophamhanhạm aḍiphoph phọ ayira?

¹⁷ Siphẹ aḍinyạ phọ odị agẹ bọ aghiọm buọ aKolosị phọ, aPọl aroma bidị orọl adọl asạm. Ghalhamọ r’iduọn bidị moḍighi bọ ni Kristẹn dị mosi omhanhanhaạm, aPọl aroma ni bidị mọ ogona loor pidị iitughiạn aḅirinhi phọ keekeleghi ghan bọ bidị. (Kọl. 2:6-10) Kụ Epafrạs, alhegheri bọ buọ ookpomhoghan phọ akuphom owol, alhọm ni esi iiḅereghị mọ bidị omhiigh giph, obobọ osi omhanhanhaạm. (Kọl. 4:12) Iphẹn phọ itughemhị iyira eeghe? APọl r’Epafrạs unhaghanhạn ni mọ yira omoghi ni ikuph r’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova ophamhanhạm aḍiphoph phọ ayira. Bidị uwạ dị aKristẹn abuọ aKolosị phọ kokiọm ghisigh oḍighi we dị mosi omhanhanhaạm, obobọ mophoph omhanhạm, oḍighi we eten aruwaloor etigheri ipaanhaạn phọ bidị rosoman bọ.

18. Eeghe kụ ketue emitenhaan onyọ aKristẹn dị masi amhanhanhaạm? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹⁸ APọl aphụr ri rurụ Kristẹn abuọ aHibru phọ mọ onyọ aKristẹn dị masi amhanhanhaạm katue ni atoph siya odị r’aZihova k’agee-pọ. Onyọ aKristẹn atue ni aḅaạr emhụ asi esi dị ka/tue mun akiton aḅilhẹ amoọgh osạr owilhenhaạn Enhaạn. Dị eḍighi ni iyaạr aḍiḅeraạn, aKristẹn aHibru phọ u/beeph usi pạ phọ. (Hib. 6:4-9) Kokaạph ika ilọ abuphẹ moophoọm bọ obobọ mophorogh bọ siẹn ookpomhoghan phọ kụ mokiton bọ? Iduọn bidị osooromhi bọ loor okiton, pọ bidị roḍeenhaan ghan mọ bidị u/kịgh buphẹ aPọl aḅẹm bọ mọ moroph kuuḅi aghisigh Enhaạn k’agee-pọ. Toroboiperolbọ, bidị komoghi ni olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova mem dị bidị oḅula siẹn ookpomhoghan phọ. (Ezek. 34:15, 16) Ikumor awe phọ kotue ni olọgh onyọ umor obobọ umaranhi dị maphoph amhanhạm olhoghonhaạn odị ḍighaạgh okparamhị asiya odị r’aZihova.

19. Eeghe aḍiigbu kụ edị ewạ mọ yira omhoọgh?

¹⁹ Eru maạr dị nạ rakparaghạ oḍighi onyọ aKristẹn dị asilor, pọ nạ katue ni ateẹny ḍiigbu phọ aḍiphẹ phọ! Kiọm ghisigh alhe ghan eḍien dị ekpạr aḅilhẹ aalemhi ghan iitughiạn phọ anạ obọ ekuamhị ghan bịn eghịgh ilọ aZihova. Kụ eḍighi maạr dị nạ maḍighi onyọ aKristẹn dị mamhanhạm, pọ ḍighi oomo ilọ nạ katue orolhonhaạn idiphọ phọ bịn k’agee-pọ.