1. Odaphạn Hibru 12:1, eeghe kụ edị ewạ mọ oḍighi orue oghiil eghiil aghuḍum mọ osi eekunha?

 ABAIBUL phọ atomaạm ghuḍum onyọ aKristẹn eghiil. Onyọ aKristẹn dị aghiil asi epẹ eekunha phọ kụ kamoọgh ghuḍum k’agee-pọ. (2 Tim. 4:7, 8) Ewạ ni dị yira koḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ oghị aghisigh oghiil ghan, loor esi dị yira rosi eekunha eghiil phọ. Otelhedom mọ aPọl, oniin odị aghiil eghiil phọ ephẹn phọ asi eekunha, aghaạph ni ilọ araraạr dị kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oghiil eghiil phọ ephẹn phọ osi epẹ eekunha phọ kụ omhoọgh iikpiạ phọ. Odị aromha mọ “onyagharanaạn oomo araraạr lọ kiimoromị iyira osereghi . . . kụ obigh ekpom oghiilom eghiiI phọ yira omoọgh bo.”—Bạl Hibru 12:1.

2. Remạ ghan eeghe “onyagharanaạn oomo araraạr lọ kiimoromị iyira osereghi”?

² Mem mọ aPọl agẹ bọ mọ yira omoọgh “onyagharanaạn oomo araraạr lọ kiimoromị iyira osereghi,” odị aḅẹm ghan mọ onyọ aKristẹn o/mhoọgh r’omhoọgh dool orool ḍughụm? Eeye, pọ kụ ki/yaạr phọ odị aghaạph ghan bọ. Kparipẹ ghụn, odị aḅẹm ghan mọ yira onyagharanhaạn torobọ adool dị i/moghi m’orool. Odọ phọ adool phọ aḍiẹn phọ ridughe ghan iyira keḅilhẹ ikikima iyira oghiil eghiil phọ. Orue okparạm, ewạ mọ oogboronhom olhọgh elhegh kụ oḅilhẹ onyagharanhaạn oroph torobọ iyaạr dị kiphạm iyira eḅulhemhi omhạn. Eniin phọ amem mọ kẹn, ewạ ni dị yira kokiọm ghisigh otool ghan sidool phọ ipẹ emhoghi bọ mọ orool. Yira owilhẹ orool asidool phọ iphẹn phọ, yira ko/tue okiil eghiil phọ agey. (2 Tim. 2:5) Ighẹn kụ asidool phọ iphẹn phọ emhoghi bọ mọ orool?

3. (a) Odaphạn Galetia 6:5, eeghe kụ adool dị emhoghi mọ orool? (b) Eeghe kụ edị yira kooḅeghiọn siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, kụ eeghe kụ iḍighi?

 ³ Bạl Galetia 6:5. APọl amạ ni amiteom iyaạr dị yira omhoghi orool r’aloor. Odị agẹ mọ, ‘uwo adool odị kụ katool li dool odị.’ Siẹn phọ aPọl rakaạph ghan ilọ iyaạr dị torobọ onyọ ayira kaḍighi idiphọ ebenhẹ Enhaạn, iyaạr dị onhọn oye ka/tue uḍighinhaan iyira. Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn raraạr dị ‘adool phọ ayira’ aḍiẹn phọ eḅaramaạm ḅilhẹ r’idị yira kotue otool. Yira koḅilhẹ kẹn ni omiịn sidool dị yira oroolhogh dị i/moghi m’orool ḅilhẹ r’idị yira kotue onyagharanhaạn otoph. Yira oghị ghisigh orool ghan dool phọ ayira, kụ oḅilhẹ onyagharanhaạn oroph sidool dị i/moghi m’orool, pọ yira kotue ni okiil eghiil aghuḍum mọ osi epẹ eekunha phọ.

4. Uḍighi ika kụ oguan phọ ayira okumu aZihova k’agee-pọ oo/mọr bọ ophughạn? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁴ Oguan phọ ayira okumu aZihova k’agee-pọ. Mem mọ yira oḅọgh bọ loor ongọ aZihova, yira ughunyian ooseeny odị r’oḍighi ogbi phọ odị. Yira omoọgh omhunhenhi ipẹ yira  oghunyian bọ. Emoghi ni igey phọ ikuph orue oḍighi oomo ipẹ yira oguan bọ aZihova, kuolọ iyira i/pel loor. Loor esi dị, aZihova ulhẹm iyira oḍighi ghan ogbi phọ odị. (Ogan. 4:11) Odị ulhemhọm iyira eephuạ olhegheri r’ooḅereghị odị, aḅilhẹ ulhẹm iyira akighimaạm loor odị. Esi iduọn phọ, yira kotue ni oḍuraan otuman nyodị kụ oḅilhẹ okelhọm oḍighi ghan ogbi phọ odị. (Ps. 40:8) Ḅilhẹ, mem lọ yira oḍighi ogbi phọ Enhaạn kụ odạph Oọny phọ odị, yira komoọgh ni ‘ophooghian.’—Mat. 11:28-30.

5. Eeghe kụ kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh omhunhenhi oguan phọ anạ okumu aZihova k’agee-pọ? (1 Jọn 5:3)

⁵ Ika kụ edị nạ katool bọ dool phọ? Iyạl araraạr ketue ni elọgh ḍighaạgh. Eḅẹl phọ, kiạ ghisigh akparamhị ghan ephomhoghiạn phọ anạ esi aZihova. Nạ katue ni aḍighi iduọn phọ esi ogbirima ghan ilọ oomo imạ araraạr phọ odị maḍighinhaan bọ nyinhạ ḅilhẹ r’aḍisẹph kirokirọ phọ odị aguanhaan bọ nyinhạ. Ephomhoghiạn phọ anạ esi Enhaạn kụ repoph bịn kedughanhaan nyinhạ onhaghanhạn odị. (Bạl 1 Jọn 5:3.) Omhunheniom iyạl, tuughaạny Zizọs. Odị arue ni aḍighi ogbi phọ aZihova asi epẹ eekunha phọ loor esi dị odị aaḅereghị alhọm aZihova olhoghonhaạn aḍighaạgh kụ aḅilhẹ agbon ḍisẹph phọ rekori bọ nyodị. (Hib. 5:7; 12:2) Idiphọ aZizọs, lọm aZihova inyaạm kụ agbon siphẹ iitughiạn phọ anạ oguanhaan aghuḍum k’agee-pọ phọ. Nạ aghị ghisigh abughẹ ghan ephomhoghiạn phọ anạ esi Enhaạn ḅilhẹ atuughaạny Zizọs, pọ nạ katue ni aḍighi ateenyọm oomo ipẹ nạ aguanhaan bọ aZihova.

6. Uḍighi ika kụ yira ko/pogh bọ ogunhọm iiḍighi eghunotu phọ ayira? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁶ Iiḍighi eghunotu. Siẹn eghiil aghuḍum mọ, yira omoọgh ophomhoghiạn aZihova r’aZizọs opu siya ayira. (Mat. 10:37) Iphẹn phọ re/mạ ghan mọ yira kopogh ogunhọm eghunotu phọ ayira, eten dị eḅilhẹ eghịgh mudị iiḍighi eghunotu phọ kụ risophoghom iyira oḍighi idị eḅeraạn Enhaạn r’aKraist. Kuolọ, tutụ yira komoọgh kuuḅi aghisigh Enhaạn r’aKraist, pọ yira omoọgh oḍighi ipẹ isi bọ iyira siphẹ eghunotu phọ. (1 Tim. 5:4, 8) Olhoghi ayira kaḅaạl li mem dị yira oḍighi iphẹn phọ. Loor esi dị aZihova apighi eghunotu phọ eten dị oḅaạl olhoghi katọl mem dị olom r’anhịr ozoọm ghan nyoniin r’olhọgh eegu ḅilhẹ r’ephomhoghiạn, mem dị odẹ r’onhiin ophomhoghiạn oḅilhẹ otughemhị ibạm anmụny phọ abidị, ḅilhẹ mem dị ibạm anmụny phọ onhaghanhạn ghan odẹ r’onhiin abidị.—Efẹ. 5:33; 6:1, 4.

7. Ika kụ edị nạ katue aḍighi ipẹ aZihova rawạ bọ mọ ḍighi siphẹ eghunotu phọ?

⁷ Ika kụ edị yira kotue otool dool phọ? Torobọ oḍighi dị nạ amhoọgh siphẹ eghunotu phọ, kparaghạ omhiịn mọ nạ abeḍenhọm oromha osụ-olhoghi aBaibul phọ, kparipẹ r’idị nạ aatughiạn, idị awe roḍighi epẹ ekool phọ anyinha obobọ idị awe igbogh arinyạ oghaạph. (Prov. 24:3, 4) Arinyạ ookpomhoghan phọ ketue ni eḍeenhaan nyinhạ ilọ osighẹ asinhị iilhogh aBaibul phọ oḍighinhom. Esi omaạm, asikoọl arumhuoghaạph phọ “Help for the Family” ekaạph ni ilọ ipaanhaạn kirokirọ dị aburulom r’anmariịr, aburudẹ r’aburunhiin, ḅilhẹ r’iḍoọgh rosoman ghan rodon. b Sopha oghị aghisigh osighẹ ghan oḍighinhom ipẹ aBaibul phọ aghaạph bọ, ghalhamọ abunhọn siphẹ eghunotu phọ ro/daphạn aani. Nạ aḍighi iduọn phọ, eghunotu phọ anạ komooghọm ni suọ, kụ nạ aḅilhẹ akelhọm ḍisẹph aZihova.—1 Pit. 3:1, 2.

8. Ika kụ edị osopha anạ katue atir nyinhạ?

⁸ Iikpiạ atorobọ osopha ayira. AZihova mungọ  iyira eereẹgh osopha atorobọ osopha dị yira rowạ, kụ odị rawạ mọ oghelhọm iikpiạ atorobọ ogey osopha ayira. Kuolọ odị iyira ku/ghoph asighẹ esi iikpiạ okarạph osopha ayira. (Gal. 6:7, 8) Loor ephigh phọ ephẹn phọ, yira rosighẹ ghan ni iikpiạ atorobọ okarạph osopha ayira, mughumọ iḍuạ esi iḅoriạ ikpo onhụ dị yira oḅạ kụ eru, obobọ esi ekarạph iyaạr dị yira oḍighi. Odọ phọ iyaạr phọ yira oḍighi bọ etue ni ekọm idị ooruẹn olhoghi ayira kugurọgh iyira. Kuolọ, yira olhọgh elhegh mọ yira kụ kotool li iikpiạ atorobọ osopha ayira pọ kinyu ni iyira oghaạph omiteom ikarạph phọ ayira, oolemi opiomạn phọ, kụ okparaghạ omhiịn mọ yira u/ḅula mun uḍighi iyaạr phọ epẹ phọ. Ogbariọn aradạ phọ iphẹn phọ kelhoghonhaạn ni nyinhạ ḍighaạgh oghị aghisigh oghiil eghiil aghuḍum mọ.

9. Eeghe kụ edị nạ kaḍighi eḍighi iyaạr dị nạ asopha okarạph osopha? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁹ Ika kụ edị nạ katue atool dool phọ? Nạ asopha ni okarạph osopha dị nạ ka/tue anme? Legheri mọ nạ ka/tue anme ipẹ meten bọ. Ka/toph mem r’inyaạm anạ okparaghạ omạ omiteom mọ nạ o/piomạn obobọ mọ abunhọn kụ ukpẹ okpalhạm. Kparipẹ ghụn, lọgh elhegh opiomạn phọ anạ kụ aḍighi ipẹ nạ katue bọ. Eḍighi maạr dị ooruẹn olhoghi anạ ragurọgh nyinhạ loor ikarạph dị nạ aḍighi, pọ r’osooromhi aloor, ḅenhị aZihova iyaạr phọ nạ aḍighi bọ kụ alhọm osạr owilhenhaạn. (Ps. 25:11; 51:3, 4) Kụ alhọm buphẹ nạ apiomạn bọ osạr owilhenhaạn, kụ eḍighi maạr dị emhoghi, pọ wạ ni olhoghonhaạn aḍighaạgh ikumor awe phọ. (Jems. 5:14, 15) Tuughạ iyaạr esi opiomạn phọ anạ, kụ akparaghạ omhiịn mọ nạ o/ḍighi mun iyaạr phọ epẹ phọ. Nạ aḍighi iphẹn phọ, pọ nạ katue ni akuphom owol mọ aZihova kanmạ ni nyinhạ ighirigiir aḅilhẹ angọ nyinhạ olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ nạ amhoghi bọ.—Ps. 103:8-13.

10. Uḍighi ika kụ ogbon araraạr dị ipel iyira loor eḍighi bọ dool? (Galetia 6:4)

¹⁰ Ogbon araraạr dị ipel yira loor. Yira osighẹ ghan loor ayira otomaạm bunhọn pọ yira rotool dool dị kiḅonyon iyira ezu. (Bạl Galetia 6:4.) Yira oḍighi ghan iphẹn phọ oomo amem, olhoghi eḍịm r’iipikian kaḍigh ni ekpom ayira. (Gal. 5:26) Yira ogbon ghan omhoọgh ilọ abunhọn momhoọgh mem dị inyaạm ayira i/si, pọ yira romiinhẹ ghan loor ayira. Eḍighi maạr dị “iyaạr dị owạ kụ ko/mhoọgh, repue ghan ekpom mọ,” kokaạph ika ilọ abeeph olhoghi dị katọl mem dị oye agbon raraạr dị ka/tue ni bịn ateẹny! (Prov. 13:12) Oḍighi ghan ipẹ phọ ketue ni ekpạ inyaạm ayira bịn idughe iyira siphẹ eghiil phọ.—Prov. 24:10.

11. Eeghe kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh orue oghel ophorogh araraạr dị yira ko/tue oteẹny?

¹¹ Ika kụ edị nạ katue anyagharanhaạn dool phọ aḍiẹn phọ atoph? Ka/gbon oḍighi idị epel ipẹ aZihova rawạ bọ. Odị o/wạ r’amem r’amem mọ ngọ nyodị iyaạr dị nạ u/moọgh. (2 Kọr. 8:12) Legheri mọ aZihova ra/sighẹ ghan ilọ nạ aḍighi katomaạm ilọ abunhọn. (Mat. 25:20-23) Odị asereghiạn ni ipẹ nạ asighẹ bọ oomo aloor rakumuom nyodị, oḅạr phọ anạ, ḅilhẹ r’okparạm mọ anạ. Olhegheri okụ kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh olhọgh elhegh mọ asiạ phọ anạ, adọl aloor phọ anạ, ḅilhẹ r’inhọn asidọl dị nạ asoman ketue ni esophoghom ipẹ nạ katue bọ aḍighi nyiidiphọ. Idiphọ aBarzillai, eḍighi maạr dị e/moon obobọ aḍikpọ kụ i/meera oḍighi oḍighi dị ongọ nyinhạ, pọ ḅẹm mọ nạ ka/tue. (2 Sam. 19:35, 36) Idiphọ aMozis, meera olhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh kụ aḅilhẹ adiighi iiḍighi phọ anạ angaanhị bunhọn lọ ewạ. (Ex. 18:21, 22) Olhegheri okụ rekikima ghan oye phọ ophorogh araraạr dị epel oye phọ loor dị ketue edughe oye phọ oghiil eghiil aghuḍum mọ.

12. Ewạ ni mokpalhạm loor ayira esi okarạph osopha abunhọn? Gbạ.

 ¹² Okpalhạm ghan aloor ayira esi okarạph osopha abunhọn. Yira ko/tue osophonhaan bunhọn osopha obobọ okoph ghan bidị oomo phọ amem mọ osighẹ esi iikpiạ okarạph osopha abidị. Esi omaạm, oọny obobọ onyanhị oye phọ atue ni asopha owilhẹ aZihova. Osopha phọ opọ phọ katue ni akọm egbogh eephinha engọ odẹ r’onhiin. Toroboiperolbọ, odẹ r’onhiin dị okpalhạm loor abidị iboom esi okarạph osopha obumoọny abidị rotool ghan dool dị epel bidị loor. Aḍiphẹ ka/dool dị aZihova rawạ mọ bidị orool.—Rom. 14:12.

13. Ika kụ edị odẹ r’onhiin komiin okarạph osopha obumoọny abidị?

¹³ Ika kụ edị nạ katue anyagharanhaạn dool phọ aḍiphẹ phọ atoph? Legheri mọ aZihova angọ torobọ onyọ ayira eereẹgh osopha osopha. Odị ameera ni mọ torobọ oye asaḅạr ipẹ odị kasopha bọ. Ophọn phọ aḅaramaạm ni osopha phọ ayira okumu odị. AZihova alegheri ni mọ nạ o/ḍighi odẹ obobọ onhiin dị amhunhughan; odị rawạ mọ ḍighi ipẹ inyaạm mọ anạ esi bọ bịn. Torọ ilọ obumoọny phọ anạ asaḅạr pọ adool odị, ka/ḍiạ anạ. (Prov. 20:11) Kuolọ, eeni nạ atue ni atọ ghan mem aatughiạn esi dị nạ apiomạn idiphọ odẹ obobọ onhiin. Eḍighi idiphọ, pọ ḅenhị aZihova ipẹ nạ alhoghoma bọ, kụ alhọm nyodị osạr owilhenhaạn. Odị alegheri ni mọ nạ ka/tue aḅula anme ilọ memite. Eniin phọ amem mọ, odị o/mhiịn mọ eḍighi dool anạ oghoph obumoọny phọ anạ osighẹ esi iikpiạ iḅeph phọ odị. Lọgh elhegh mọ eḍighi maạr dị obumoọny phọ anạ alhọgh ikuph oḅula k’aZihova, pọ Odị anyạ ni oḅilhẹ osighẹ odị.—Luk 15:18-20.

14. Uḍighi ika kụ ewạ bọ mọ onyagharanhaạn olhoghoma ghan oboom apum oroph?

¹⁴ Olhoghoma ghan apum oomo phọ amem mọ. Mem dị yira oḍighi ikarạph, i/beeph olhoghoma apum. Kuolọ, olhoghoma ghan apum oomo amem mọ eḍighi dool dị i/wạ mọ orool. Aḍiphẹ phọ adool dị ewạ mọ onyagharanhaạn oroph. Ika kụ edị yira kolegheri mọ apum mọ ayira matenhom okụ? Eḍighi maạr dị yira  oghaạph ikarạph phọ ayira omiteom, okiton, kụ oḅilhẹ oghị ghisigh oḍighi oomo ilọ yira kotue omhiịn mọ yira u/ḅula mun uḍighi ikarạph phọ ipẹ phọ, pọ yira kotue ni okuphom owol mọ aZihova masạr uwilhenhaạn iyira. (Iiḍighi 3:19) Yira oḍighi ni oomo phọ iphẹn phọ, pọ aZihova o/wạ mun mọ oghị ghisigh olhoghoma ghan apum. Odị alegheri ni iiḅaghamhị dị olhoghoma ghan apum oomo amem rakọm ghan. (Ps. 31:10) Olhoghoma oboom apum kaḍighi iyaạr dị eghiil aghuḍum mọ kiphẹr iyira.—2 Kọr. 2:7.

15. Eeghe kụ ketue elhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh okaran oboom apum? (1 Jọn 3:19, 20) (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹⁵ Ika kụ edị nạ katue anyagharanhaạn dool phọ aḍiphẹ phọ atoph? Eḍighi maạr dị nạ aghiọm ni ghisigh raloghoma oboom apum, pọ gbon “ogey osạr owilhenhaạn” phọ Enhaạn. (Ps. 130:4) Odị aguanhaan mọ mem dị odị asạr awilhenhaạn buẹn okạr bọ okiton, mọ “odị kaa/tughiạn mun sipiomạn phọ abidị.” (Jer. 31:34) Iphẹn phọ remạ ghan mọ aZihova ka/kị mun ghisigh aatughiạn ilọ ikarạph phọ ipẹ odị masạr bọ awilhenhaạn nyinhạ. Esi iduọn phọ, kaa/tughiạn mọ aḍikparamhinheẹn phọ nạ asoman bọ loor okarạph osopha phọ anạ remạ ghan mọ odị nyinhạ ko/sạr owilhenhaạn. Kụ ka/kiigha loor anạ eḍighi iyaạr dị opiomạn phọ anạ akọm idị nạ aroph iniin aroopoogh siphẹ ookpomhoghan phọ. AZihova ra/tolhonhaạn ghan ootughiạn ilọ opiomạn phọ anạ, esi iduọn phọ nạ kẹn ka/tolhonhaạn aani.—Bạl 1 Jọn 3:19, 20.

16. Idiphọ awe dị rokiil eghiil, ewạ mọ olhọgh elhegh eeghe?

¹⁶ Iduọn nạ rakiil bọ eghiil aghuḍum mọ, kewạ mọ ‘kiil ilọ nạ kamoọgh aani ruunmo phọ.’ (1 Kọr. 9:24) Yira kotue ni oḍighi iduọn phọ eḍighi iyaạr dị yira olhọgh elhegh sidool phọ ewạ bọ mọ orool r’ipẹ ewạ bọ mọ onyagharanhaạn oroph. Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira mooḅeghiọn sidool dị ewạ mọ orool r’idị ewạ mọ oroph. Kuolọ inhọn eḅilhẹ ni edi. AZizọs aḅẹm mọ “ole ghan uruur r’ookọ ghan amiim, r’igbiriḅa ilọ araraạr isiẹn aḅirini phọ” ketue ni idughe iyira. (Luk 21:34) Esi aBaibul phọ ephẹn phọ r’inhọn ketue ni elhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh orue olhọgh elhegh raraạr dị ewạ ooḅenhion siẹn eghiil aghuḍum mọ anạ.

17. Eeghe kụ ingọ bọ iyira okuphom owol mọ yira koteẹny ni inmo eghiil aghuḍum mọ?

¹⁷ Loor inyaạm mọ aZihova rangọ ghan bọ, yira kotue ni okuphom owol oghiil eghiil phọ osi eekunha. (Isa. 40:29-31) Esi iduọn phọ, nyinhạ ki/phẹr! Tuughaạny otelhedom mọ Pọl alhọgh bọ oomo ikuph phọ odị oteẹny inmo phọ oseenhaan bọ nyodị. (Fil. 3:13, 14) Oye ka/tue aghiilhanhaan nyinhạ eghiil phọ, kuolọ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova nạ katue ni amoọgh ekol. AZihova katue ni alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh orool asidool phọ anạ ḅilhẹ r’onyagharạn oroph ilọ kephạm nyinhạ eḅulhemhi omhạn. (Ps. 68:19) AZihova odi bọ ni agạ anạ, nạ katue ni akiil r’okparạm asi epẹ eekunha phọ!