1-2. Odaphạn Matiu 5:11, ewạ dị yira komiịn ghan ika iiḅaghamhị kirokirọ dị yira osoman?

AZIZỌS aguanhaan ni budaphạm mọ odị mọ bidị komoọgh ni ogey oḅaạl olhoghi. Odị aḅilhẹ kẹn ni apụr rurụ buphẹ ophomhoghiạn bọ nyodị mọ bidị kosoman ni iiḅaghamhị. (Mat. 10:22, 23; Luk 6:20-23) Olhoghi ayira aḅaạl li esi iduọn yira oḍighi bọ bumatuạn aKraist. Kuolọ retọl ghan ika esi anạ mem dị oye siphẹ eghunotu phọ anạ asophoghom nyinhạ, abuọ itooghị phọ ogbiphoghọm nyinhạ, obobọ oye dị r’anạ reḍighi ghan oḍighi obobọ rekị ghan askul kụ akpaariọm nyinhạ oḍighi ikarạph? Eegholhaan ni mọ ketue ni ekọm ooḅaghamhiạn aloor engọ nyinhạ.

² Ibadị awe ro/miịn ghan igbiphoghọm idiphọ iyaạr otuạn omhoọgh ibo. Kuolọ epẹ kụ iyaạr dị Ekpo Onhụ phọ Enhaạn iḅenhị iyira. Esi omaạm, otelhedom mo aJems agẹ mọ omhoọgh ghan ni ibo mem lọ iiḅaghamhị kirokirọ iteẹny iyira. (Jems 1:2, 12) AZizọs aḅẹm mọ yira omhoọgh ghan ni oḅaạl olhoghi mem dị awe rugbiphoghọm iyira. (Bạl Matiu 5:11.) Ika kụ idị yira kotue opamanhạm ibo phọ ayira etigheri iiḅaghamhị kirokirọ? Yira kotue ni otuughạ ibadị araraạr esi ooḅeghiọn iyạl ikpo araraạr dị edi siphẹ aḍinyạ phọ aJems agẹ bọ aghiọm buḅẹl aKristẹn phọ. Kuolọ ophụr ooḅeghiọn ipaanhaạn phọ aKristẹn phọ abuphẹ phọ osoman bọ.

3. Eeghe kụ imite mem mọ aJems aḍighi aani bọ otelhedom aZizọs?

³ Mem mọ aJems oọny onhiin phọ aZizọs aḍighi aani bọ otelhedom, i/biạ bịn omhiigh ogbiphoghọm aKristẹn phọ orọl bọ epẹ Jerusalem. (Iiḍighi 1:14; 5:17, 18) Ḅilhẹ mem mọ oghiigh bọ otelhedom mọ Stephen, ibadị aKristẹn usumughu ni emhạ phọ “kụ oomo  phọ abidị, owalalạ yogh epẹ areeIhe phọ aJudia r’aSameria,” dị tutụ osumughu ni oghị k’epẹ Saiprọs r’Antiọk. (Iiḍighi 7:58–8:1; 11:19) Gbiom olhoghi odọ aḍikparamhinheẹn asidọl dị abutelhedom mọ osoman. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, bidị umhoọgh ni ikpukpụ ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ torobọ ekpisi phọ epẹ bidị osumughu bọ oghị, bịn eḍighi idị ophighi rookpomhoghan oomo Ekool Itooghị phọ aRom. (1 Pit. 1:1) Kuolọ i/mineen siphẹ, loor esi dị abuḅẹl aKristẹn phọ umhoọgh ni inhọn odọ iboom iiḅaghamhị okaran.

4. Ighẹn inhọn odọ iiḅaghamhị kụ edị abuḅẹl aKristẹn phọ okparaghạm?

⁴ Abuḅẹl aKristẹn phọ ukparaghạm ni iiḅaghamhị kirokirọ. Esi omaạm, rekị bọ oteẹny alhạ phọ 50 C.E., Otooghiạ aRom mọ Claudius angọ ni itọ mọ oomo abuọ aJu phọ oḍuaghụ Rom. Esi iduọn phọ ikpaariọm ni buọ aJu phọ oḍighi bọ Kristẹn phọ owilhẹ aruutu abidị oghị inhọn arikpisi kụ orọl. (Iiḍighi 18:1-3) Reteẹny 61 C.E., otelhedom mọ aPọl agẹ ni mọ mogilaạm buẹn r’odị oḍighi bọ Kristẹn phọ esi ogbo, okasaghiọm ikoli, ḅilhẹ obum raraaạr abidị. (Hib. 10:32-34) Esi iduọn phọ, idiphọ abueriphọ awe phọ, aKristẹn phọ abuẹn phọ umheel ekulhom ḅilhẹ r’e/moon.—Rom. 15:26; Fil. 2:25-27.

5. Ighẹn asipuru kụ edị yira kopanyanhaạn?

⁵ Mem mọ aJems agẹ bọ ḍinyạ phọ odị kụ egbi bọ oteẹny alhạ phọ 62 C.E., odị phọ akạr ri alhegheri iiḅaghamhị phọ abumor r’abumarani phọ osoman bọ. AZihova aphum ni Jems ogẹ oroma dị kaloghonhaạn ḍighaạgh Kristẹn phọ abuẹn phọ omhoọgh ibo eeḍiạn odọ kirokirọ iiḅaghamhị phọ iphẹn phọ. Uguạ, ooḅeghiọn ḍinyạ phọ aJems kụ ophanyanhaạn sipuru phọ eḅẹm bọ mọ: AJems agẹ ilọ eeghe odọ ibo? Eeghe kụ ketue emi ibo phọ iphẹn phọ esighẹ esi aghuḍum onyọ aKristẹn? Ḅilhẹ ika kụ idị osụ olhoghi, omheeraam, ḅilhẹ r’akpọ oḅio kulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ophamhanhạm ibo phọ ayira etigheri iiḅaghamhị dị yira osoman?

6. Odaphạn Luk 6:22, 23, eeghe kụ iḍighi kụ onyọ aKristẹn katue bọ ni amoọgh ibo mem dị ramiinhọm?

⁶ Awe rootughiạn ghan mọ amem dị bidị omhoọgh ogey omhoon aloor, iboom ikpoki, ḅilhẹ r’eephọ siphẹ eghunotu phọ bịn kụ edị bidị kotue omoọgh ibo. Kuolọ odọ phọ ibo phọ aJems agẹ bọ eḍighi pakirị eemuma uwaloor phọ Enhaạn, kụ re/daphạn ghan dọl oye phọ. (Gal. 5:22) Onyọ aKristẹn kamoọgh ibo phọ iphẹn phọ, obobọ aloghoma oḅaạl olhoghi mem dị alhegheri mọ odị raḍighi ni ipẹ eḅeraạn bọ aZihova ḅilhẹ radaphạn ni eḍeenhaan phọ aZizọs. (Bạl Luk 6:22, 23; Kọl. 1:10, 11) Idiphọ anem aniạn otozị reemor ghan bọ olhoghi otozị eghelhe, kụ edị odọ phọ ibo phọ iphẹn phọ reemor ghan olhoghi ekpom onyọ aKristẹn. Ra/kparakpara ghan mem dị asoman e/moon obobọ ekulhom. Ḅilhẹ ra/ḍim ghan mem dị oye siphẹ eghunotu phọ obobọ epẹ erugh phọ ragilaạm kaḅilhẹ asophoghom. Kparipẹ r’oḍim, ibo phọ ayira rekuamhị ghan ghụn keemor mem dị abuọ isophoghom okparaghạ oḍime ibo phọ ayira. Iiḅaghamhị phọ yira rosoman ghan bọ loor omheeraam mọ ayira eḍeenhaan mọ yira abugey abumatuạn aKraist phọ ni. (Mat. 10:22; 24:9; Jọn 15:20) Pọ kụ iyaạr phọ aJems agẹ bọ mọ: “Buọ asiya amị, imoọgh ghan ni iboom ibo mem lọ iiḅaghamị kirokirọ iteẹny inyina.”—Jems 1:2.

7-8. Ika kụ idị omheeraam mọ ayira rakpạr ghan mem odẹgh ophogh ?

⁷ AJems aḅilhẹ ni amạ amiteom enhọn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ aKristẹn ookolhobian bọ ni osoman iiḅaghamhị, ghalhamọ r’ogbagarạ odẹgh ophogh. Odị aḅẹm mọ: “Nyina erue ni ephamanạm omeeraam mọ kụ emerenyạn, pọ nyina mesụ ologhi okparạm.” (Jems. 1:3) Kotomaạm odẹgh ophogh idiphọ aniạn dị olhẹl okuron kụ rosugh ika. Mem dị okuron phọ agholhoghọl kụ aḅilhẹ aaphoọm reḍighi ghan idị okuron phọ kakpạr agey. Iniin phọ kẹn ni, mem dị yira okparaghạm odẹgh ophogh omheeraam mọ ayira rakpạr ghan ni. Pọ kụ iyaạr phọ aJems agẹ bọ mọ: “Kụ okparạm mọ anyina ku/dugh r’amem odaanaạn oomo phọ inẹ.” (Jems. 1:4) Mem dị yira omhiịn mọ odẹgh ophogh kirokirọ phọ yira osoman bọ akparamhị ni omheeraam mọ ayira, yira kokparạm ghan ni r’ibo.

⁸ Siphẹ aḍinyạ phọ odị, aJems aḅilhẹ ni agọ iniin araraạr dị ketue eḍighi idị yira kotoph ibo phọ ayira. Eeghe kụ araraạr phọ iphẹn phọ, kụ ika kụ idị yira kotue okpạr opu?

9. Eeghe kụ iḍighi kụ yira omhoghi bọ osụ olhoghi?

⁹ Ipaanhaạn phọ: Mem dị yira u/legheri ilọ oḍighi. Mem dị yira osoman iiḅaghamhị, ewạ mọ yira ooghiraan osoman aZihova ilọ olhoghonhaạn aḍighaạgh obọ yira orue osopha osopha dị kaḅeraạn nyodị, angọ suọ bumor r’abumarani phọ ayira, ḅilhẹ kulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ophamhanhạm aḍimheerạ phọ ayira. (Jer. 10:23) Yira owạ osụ olhoghi orue olhegheri ilọ oḍighi r’ilọ oghaaphạn abuphẹ rusophoghom bọ iyira. Eḍighi  maạr dị yira u/legheri ilọ oḍighi, yira otue ni oḅonyonhu ozuan bịn otoph ibo phọ ayira.

10. AJems 1:5 eḅẹm mọ yira oḍighi eeghe orue omhoọgh osụ olhoghi?

¹⁰ Idị nạ kaḍighi: Lọm aZihova osụ olhoghi. Eḍighi maạr dị yira rowạ ni omhoọgh ibo siphẹ iiḅaghamhị phọ yira rokparaghạm bọ, pọ ewạ mọ yira ooḅereghị aZihova ungo iyira osụ olhoghi phọ rewạ bọ osophaam ogey osopha. (Bạl Jems 1:5.) Yira koḍighi ika eḍighi maạr dị eghịgh mudị aZihova o/phagharanhaạn iiḅereghị ayira mem mem mọ? AJems aḅẹm mọ kiọm ghisigh “alọm Enaạn.” Re/pin ghan olhoghi aZihova eḍighi maạr dị yira oghiọm ghisigh olhọm ghan nyodị osụ olhoghi. Odị iyira ku/ḅaạm. Odẹ k’akẹ phọ ayira “raa/kpukiạn ghan ongọ inmo” mem dị yira ooḅereghị olhọm osụ olhoghi okaran iiḅaghamhị ayira. (Ps. 25:12, 13) Odị ramiịn ghan ni iiḅaghamhị phọ ayira, kụ odị ruseenyạn ghan ni iyira, ḅilhẹ amoọgh ni ikpukpụ olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh. Iphẹn phọ ringọ ghan iyira oḅaạl olhoghi! Ika nuụn kụ edị aZihova rungọ ghan bọ iyira osụ olhoghi?

11. Eeghe kụ enhọn iyaạr dị ewạ m’oḍighi obọ yira omhoọgh osụ olhoghi?

¹¹ AZihova rungọ ghan iyira osụ olhoghi dị eego esi Ekpo Onhụ phọ odị. (Prov. 2:6) Orue omhoọgh osụ olhoghi phọ opọ phọ, yira omoọgh otuughạ ghan Ekpo Onhụ phọ Enhaạn ḅilhẹ r’arinyạ phọ ayira. Kuolọ ki/mineen ghan esi otuughạ olhegheri bịn. Osighẹ ghan oroma phọ Enhaạn oḍighinhom siphẹ aghuḍum mọ ayira bịn meḍeenhaan mọ yira omoọgh ni osụ olhoghi phọ opọ k’Enhaạn. AJems agẹ mọ: “Ke/naghạn ghan bịn kụ i/ḍighi ghan ipẹ Enaạn rekaạph bọ.” (Jems 1:22) Yira koḍighi ni weye eephọ, osooran, ḅilhẹ kẹn omoọgh onmạ ighirigiir eḍighi maạr dị yira osighẹ oroma phọ Enhaạn oḍighinhom. (Jems 3:17) Araagharạ phọ ipẹ phọ rilhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh ophamhanhạm ibo phọ ayira mem dị yira rokparaghạm iiḅaghamhị.

12. Eeghe kụ iḍighi kụ emhạn bọ maạr okuamhị olhegheri aBaibul phọ?

¹² Ekpo Onhụ phọ Enhaạn etọl idiphọ atamaḍiki dị rulhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh omhiịn  ḅilhẹ r’oolemhi araraạr dị ewạ mọ oolemhi siphẹ aghuḍum mọ ayira. (Jems 1:23-25) Esi omaạm, mem dị yira otuughạ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn yira otue ni omiịn mọ ewạ ophamhaghạ ghan ophinolhoghi ayira. Bịn esi olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, yira kotue ni oyoghoyoghọ mem dị yira rozoọm we obobọ osoman iiḅaghamhị dị ketue ekọm ophinolhoghi ingọ iyira. Mem dị yira oḍighi we dị oyoghoyoghọ, yira kozọ ghan ni emạ eten mem dị yira osoman iiḅaghamhị. Rilhoghonhaạn ghan kẹn iyira ḍighaạgh ootughiạn eten dị emhoon ḅilhẹ r’osopha ghan ogey osopha. (Jems 3:13) P’eeghe idị emhạn maạr, okuamhị olhegheri aBaibul phọ!

13. Eeghe kụ iḍighi kụ ewạ bọ m’otuughaạny reḍeenhaan aweye aBaibul phọ?

¹³ Eeni amem, yira ropiomạn ghan kụ ogbi olhegheri ilọ ekpẹ oḍighi. Kuolọ eten ituughạ phọ epẹ phọ eḍighi ni ooto r’osooromineen. Eten dị enhighẹ omhoọgh osụ olhoghi pọ otuughạ ghan esi igey r’ikarạph areḍeenhaan abunhọn. Pọ kụ iyaạr phọ aJems uroma bọ iyira mọ otuughạ esi areḍeenhaan awe aBaibul phọ idiphọ Ebraham, Rehab, Job, r’llaija. (Jems 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Arebenhẹ phọ aZihova abuẹn phọ okpẹ bọ ni oḍuomolhoghi phọ, urue ni okparaghạm iiḅaghamhị kirokirọ dị mitue ni emhi ibo phọ abidị esighẹ. Areḍeenhaan okparạm mọ abidị eḍeenhaan mọ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, yira kotue ni oḍighi aani igina phọ.

14-15. Eeghe kụ iḍighi kụ i/wạ bọ mọ ophogh ogunhọm iikia?

¹⁴ Ipaanhaạn phọ: Mem dị yira omhoọgh iikia siphẹ omheeraam mọ ayira. Eeni amem, iniin ariisi aBaibul etue ni ikparanhaạn iyira onhaghanhạn. Obobọ eeni aZihova ka/pagharanhaạn iiḅereghị phọ ayira eten phọ epẹ yira ootughiạn bọ. Iphẹn phọ etue ni ekọm iikia ingọ iyira. Eḍighi maạr dị yira u/kiririom upogh iikia phọ ayira, ketue ni edughe omheeraam mọ ayira ḅilhẹ ekạ siya phọ ayira r’aZihova. (Jems 1:7, 8) Bịn eeni eḍighi idị yira kotoph oḍuomolhoghi phọ ayira ilọ aghisigh phọ.

¹⁵ APọl asighẹ oḍuomolhoghi phọ ayira ilọ aghisigh phọ atomaạm ilumạ. (Hib. 6:19) Ilumạ phọ remiighemhi ghan unwunyarụ mem oghim. Kuolọ ilumạ phọ ke/moọgh maạr oḍighinhom mem dị izime phọ okpoọm bọ ilumạ phọ kụ esophaan. Idiphọ osarị rale ghan bọ izime kedughe, kụ edị iikia redughe ghan omheeraam mọ ayira. Mem isophoghom, oye dị amhoọgh iikia atue ni atoph omheeraam mọ odị, bịn amiigh ootughiạn mọ aZihova ka/munenhi ruguanhaan phọ odị. Yira oroph omheeraam mọ ayira, pọ yira moroph aani oḍuomolhoghi phọ ayira. AJems aḅẹm mọ, oye iikia “akighọm oologh ophiịny dị oghim raaḅorogh.” (Jems 1:6) Kekpạr ri kụ odọ oye phọ ophọn phọ amoọgh ibo!

16. Yira koḍighi ika eḍighi maạr dị yira omhoọgh iikia?

¹⁶ Idị nạ kaḍighi: Tuphuron iikia phọ anạ aroph; akparamhị omheeraam mọ anạ. Ka/meera olhoghi anạ abạl iyạl yạl. Mem oyil phọ Ilaija, ilhoghi awe phọ aZihova ibạl ghan iyạl yạl. Ilaija aḅenhị bidị mọ: “K’apụr amem kụ edị ilhoghi phọ anyinha kebilhẹ oyeela phọ? Eru maạr dị aZihova kụ aru Enhaạn, pọ idạph nyodị; kụ eru Baal, pọ idạph nyodị!” (1 Ki. 18:21) Iniin phọ kụ edị edi aani ḍio arodon. Ewạ dị yira kowaaghị raraạr omiịn, obọ yira olhegheri okuphom owol mọ aZihova kụ Enhaạn phọ, mọ aBaibul phọ Ekpo Onhụ odị, ḅilhẹ mọ Abugbaanhaạn AZihova oḍighi weye odị. (1 Tẹs. 5:21) Yira oḍighi oomo phọ iphẹn phọ, pọ keporogh ni iikia phọ ayira esighẹ bịn omheeraam mọ ayira akpạr. Yira otue ni oteẹny ikumor awe phọ olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh esi dị yira omhoọgh iikia. Yira omoọgh oogboronhom oḍighi iyaạr omiteom eḍighi maạr dị yira rowạ ni ophamhanhạm ibo phọ ayira siphẹ arukumuan phọ aZihova!

17. Eeghe kụ kemite eḍighi maạr dị yira oroph akpọ oḅio phọ ayira?

¹⁷ Ipaanhaạn phọ: Oḅonyonhu ozuan. Ekpo Onhụ phọ Enhaạn eḅẹm mọ: “Eḍighi maạr dị nạ adugh mem igbogh iiḅaghamhị, pọ nạ kakạr ri adugh.” (Prov. 24:10) Ekpo onhụ aGrik phọ ogbạ bọ mọ “adugh” etue ni emạ “e”moọgh akpọ oḅio.” E”moọgh akpọ oḅio, etue ni ekọm idị oye kanuụn atoph ibo phọ odị.

18. Remạ ghan eeghe omhoọgh okparạm?

 ¹⁸ Idị nạ kaḍighi: Beḍenhọm aZihova ongọ anạ akpọ oḅio obọ nạ arue akparạm. Yira omoghi akpọ oḅio orue okparaghạm iiḅaghamhị. (Jems 5:11) Ekpo onhụ phọ aJems asighẹ bọ aḍighinhom, ogbạ bọ mọ “okparạm” epamhanhạm ḍiitughiạn oye dị amheerạ esi giph. Yira otue ni ootughiạn ilọ oye eghạm dị amheerạ giph r’akpọ oḅio kụ rabean mulọgh-ḍien odị, kụ u/meera ungọ eepoogh etigheri ipẹ izuoghom mọ ekpạr bọ esi.

19. Yira otuughạ eeghe esi eḍeenhaan otelhedom mọ Pọl?

¹⁹ Otelhedom mọ aPọl apighi ni emạ eḍeenhaan mem dị rokaạph ilọ akpọ oḅio r’okparạm. Aloor odị idugh ghan ni eeni amem. Kuolọ odị arue ni akparạm idị eḍighi bọ odị abeḍenhọm aZihova ongọ odị inyaạm mọ rewạ bọ. (2 Kọr. 12:8-10; Fil. 4:13) Yira kotue ni omoọgh aani iniin phọ inyaạm mọ r’akpọ oḅio, eḍighi maạr dị yira olhọgh elhegh mọ yira omoghi ni olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova.—Jems. 4:10.

20-21. Eeghe kụ edị yira okuphom owol?

²⁰ Ewạ mọ yira olhegheri mọ iiḅaghamhị phọ yira osoman bọ i/ḍighi ilhioghọm aZihova. AJems ungọ iyira okuphom owol mọ: “Oye lọ odẹgh ophogh ateẹny ku/ḅẹm mọ odẹgh ophogh phọ aḍuạ esi Enaạn kụ aru. Enaạn oye re/dẹgh ghan kephogh, kụ odẹgh ophogh nyodị ra/teẹny ghan.” (Jems. 1:13) Olhegheri ephigh phọ ephẹn phọ, kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oḍuraan otuman Odẹ ephomhoghiạn k’akẹ phọ ayira.—Jems. 4:8.

²¹ AZihova aḍighi Enhaạn dị “re/nme ghan eḍighinom iyaạr” phọ odị. (Jems. 1:17) Odị alhoghonhaạn ni ḍighaạgh buḅẹl aKristẹn phọ mem dị osoman iiḅaghamhị, esi iduọn phọ odị kulhoghonhaạn aani ni iyira ḍighaạgh ḍio arodon. Ḅeeḅereghị r’ikpukpụ mọ aZihova alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh omhoọgh osụ olhoghi, omheeraam, ḅilhẹ r’akpọ oḅio. Odị kapagharanhaạn ni iiḅereghị phọ anạ. Bịn nạ kakuphom ni owol mọ odị kalhoghonhaạn ni nyinhạ ḍighaạgh ophamhanhạm ibo mem dị nạ odi esi iiḅaghamhị!