Kụ mị amhilhọgh—loor esi dị mị u/legheri ghan mọ oyaghirị phọ amhị rakị ghan ni siosị. Kụ mị apuru nyodị mọ: “Nạ alegheri eeghe ilọ aBaibul?” Odị iyaạr o/ghaạph mem mem mọ. Ekureriom mọ kụ odị uḅenhị imhị mọ onhiin onọ onyọ Ogbaanhaạn AZihova; kụ mọ onọ matuughạ ni iniin araraạr ḍighaạgh onhiin onọ. Mem mem mọ bịn mị aḅenhị nyodị mọ aḅilhẹ uḅenhị imhị inhọn araraạr.

Yoor ughaaphạn ni k’eminhighạn amem ḍughul. Oyaghirị phọ amhị uḅenhị ni imhị mọ aBaibul phọ aḅẹm mọ aSetan kụ ratooghị aḅirinhi phọ. (Jọn 14:30) Eeni elọ anạ nạ ulhegheri ni iphẹn phọ k’amem dị nạ aghom, kuolọ elọ amhị, iḍighi ni emhoom r’eekiạ iyaạr. Mị unhaghạn ghan ni mọ Enhaạn dị emhoọgh igbiririph r’elhiom ooruẹn kụ ratooghị aḅirinhi phọ. Kuolọ araraạr phọ mị amhiịn ghan bọ dị remiteghu i/ḍeenhaan idiphọ phọ. Ghalhamọ r’iduọn mị odi bọ 26 asiạ bịn mem mọ amuphẹ phọ, mị mamhiịn ni ibadị araraạr dị iiḅaghamhị ghan imhị.

Odẹ amhị aghiilhom ghan oghuugh anyụ eghạm epẹ United States. Esi iduọn phọ idiphọ obumoọny, mị ulhegheri ni mọ eghạm ketue ni emite torobọ amem; kụ awe eghạm mọ ookolhobian ni kụ rokori. Mem dị mị odi otu askul epẹ California kụ edị eghạm mọ aVietnam emhiigh. Mị uḍighom aani ghan igiri e/meera anmụny askul phọ. Abuọ iḍiil dị ophamhạgh ruukpuọm uphorogh ni iyoor, kụ yoor ookulha yogh oghiil osumughu loor atia gạs phọ bidị oraḅạl bọ. Iḍighi mem igbaragbarạ r’iḅạph. Amuziạn arọl li igbo abuọ imirighan itooghị, kụ igiri e/meera, r’ophueghị araraạr eḅilhẹ erọl. Kụ oyeye phọ rakaạph ni ilọ koḍighi kụ eephọ ketọl. Kuolọ okạr ilọ oḍighi u/legheri.

Lhạ phọ 1970, mị umhoọgh ni oḍighi epẹ esiinyọm esiḍia phọ Alaska, kụ mị amhoọgh iboom ikpoki. Mị ughị ni London, agho amotorcycle, kụ mị aghiilhom anyeenhe epẹ esoorom mọ, ghalhamọ r’iduọn mị u/legheri bọ epẹ mị rakị bọ. Arunwanyụ reten, bịn mị asi Africa. Iduọn mị rakị bọ, mị uzuan ni bunhọn awe dị rowạ okpetenhaan aani iiḅaghamhị phọ ekoom bọ bidị.

Esi iduọn phọ odaphạn oomo ipẹ mị mamhiịn bọ aḅilhẹ anhaghạn, itughemhị aBaibul phọ eḅẹm bọ mọ okarạph uwaloor kụ raaḅakị aḅirinhi phọ iru ni  inẹ esi amhị. Kuolọ eḍighi maạr dị Enhaạn kụ raa/ḅakị raraạr, odị raḍighi aani ghan eeghe ilọ iphẹn phọ? Mị ukạr kụ awạ olhegheri.

Kụ runwanyụ phọ edaphạn bọ siphẹ, mị umhoọgh ni ophagharanhaạn phọ. Mem emhạn mem, bịn mị aru alhegheri aḅilhẹ aphomhoghiạn we dị oḍeenhaan mọ bunọ oḅạr ri Enhaạn etigheri sidọl kirokirọ.

Mem mọ mị aḅula bọ London, mị ughị ni ateẹny onhiin oyaghirị phọ amhị, kụ odị ungọ aani imhị Baibul. Onyebel roten, mem dị mị aghị asi Amsterdam, epẹ Netherlands, onyọ Ogbaanhaạn umhiịn ni imhị dị mị arọl eeḍiạn astrit laịt rabạl ghan, kụ odị ulhoghonhaạn imhị ḍighaạgh otuughạ obughẹ. Mị roḍuạ epẹ phọ, kụ mị aghị Dublin epẹ Ireland, kụ amhiịn olạ agadạ Abugbaanhaạn AZihova. Kụ mị aghị akar eghuugh arisigh phọ. Mị roḍigh epẹ olhoghi phọ kụ mị amhiịn Arthur Matthews, onyọ umor dị asụ olhoghi ḅilhẹ mamhiịn raraạr. Mị aḅenhị mọ odị amhiigh otughemhị amhị Baibul, kụ amheeraam.

Mị ukuọm ni loor ituughạ aBaibul phọ amhị, aḅilhẹ atuughạ ghan rinyạ Abugbaanhaạn phọ. Mị aạl ghan kẹn ni Baibul phọ. Kụ idụgh iikiạ! Epẹ otu ituughạ phọ, mị umhiịn ni dị ghalhamọ r’ibạm anmụny ropanyanhaạn ghan sipuru dị awe dị oghiighị ni askul k”orue olhegheri ophanyanhaạn phọ esi ibadị asiạ. Iniin asipuru phọ iphẹn phọ pọ: ‘Eeghe kụ iḍighi kụ ekarạph eḍighinhom iyaạr edi ghan bọ? Enhaạn phọ pọ anhiạn? Eeghe kụ remite ghan mem dị oye amhugh?’ Oomo arighirị amhị uḍighi Bugbaanhaạn. Idughanhaan imhị oḍighi iduọn phọ loor esi dị r’oye mị u/legheri epẹ phọ. Bidị ulhoghonhaạn ni imhị ḍighaạgh ophomhoghiạn aZihova ḅilhẹ r’oḍighi ogbi phọ odị.

Reteẹny 1972, bịn mị aḍiiny muụm. Alhạ reten, bịn mị amhiigh okọy eten aḅilhẹ aḍighom obạm ookpomhoghan dị odi Newry, epẹ Northern Ireland. Mị urugh otu dị olhoghọm sighiigh dị arọl sạm atuman eeḅarạph. Asinamạ irọl ghan etuman otu phọ, kụ mem lọ mị raakolhobian oghaạph dị mị kangọ, mị ughaạph ghan aphoghomiom sinamạ phọ. Kụ iduọn bidị rokuḅa bọ raraạr koḅilhẹ oraạl, bidị uphogh ghan imhị mudị ronaghạn ni. Bidị u/tue uḅenhị imhị esi lọ ekpẹ oolhemhi, kuolọ ilhoghonhaạn ghan imhị ḍighaạgh olhegheri ilọ ophogh ghan aḍita phọ. Lhạ phọ 1974, umạ imhị idiphọ okọy eten dị agbatanhaạn, kụ mị r’aNigel Pitt kụ uḍighi ghan, bịn yoor oghiọm ghisigh oḍighi righirị.

Mem mọ opọ phọ iboom iiḅaghamhị irọl li Northern Ireland. Esi iduọn phọ, abunhiin awe ughol ghan ekpisi phọ mọ “ade asibọmb r’ikpo alaagbạ.” Iduọn rokaạph bọ robeeghi epẹ ikol areten phọ, rotaḅalaghạn, robọmb simoto. Abuọ itooghị  phọ r’aruukụ iiḅereghị kụ ugbor ghan okomọgh iiḅaghamhị phọ. Toroboiperolbọ, abuọ aCatholic phọ r’abueriphọ aruukụ iiḅereghị phọ ulhegheri ni mọ Abugbaanhaạn phọ ro/pinhom aani ghan bin raghaạph itooghị, esi iduọn phọ ingọ ghan ni iyoor eepoogh ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ. Abuọ otu phọ ugbor ghan olhegheri ekpisi ḅilhẹ r’amem dị iiḅaghamhị kemite, kụ uḅenhị ghan iyoor obọ yoor ogonha loor.

Ghalhamọ r’iduọn phọ ni bịn yoor usoman ghan ni sidọl ooto r’osoorominheen. Ḍiniin aḍio, onhọn okọy eten dị oghol mọ Denis Carrigan r’amhị ughị emhạ dị ituman iyoor dị r’oniin onyọ Ogbaanhaạn u/tọl ghan ḅilhẹ yoor moghị ghan mem bịn. Oniin anhịr ugbaaghiọm ni iyoor mọ yoor awe eghạm aBritain dị oru oḅiligha yogh araraạr, eeni loor esi iduọn yoor u/moọgh aani bọ nem awe Ireland phọ. Asiagbạ phọ iphẹn phọ ikọm ni oghiilhaan ingọ iyoor. Loor esi dị kotue ni okiigh oye phọ obobọ otaḅạl ruukum mọ eḍighi maạr dị owaaghị omhiịn mọ oye phọ aḍighi oyaghirị awe eghạm. Mem dị yoor, r’eboom eephọm, omheerạ rokori ghan moto, yoor umhiịn ni moto dị aghiil aghị asul risigh otu anhịr phọ ugbaaghiọm bọ iyoor. Kụ anhịr phọ amite aḅaanhaạn iyạl phọ awe phọ orọl bọ siphẹ amoto phọ, kụ umạ iyoor aḍeenhaan we phọ r’oḅaạl olhoghi. Awe phọ umhiigha ni loor oghiil oru uteẹny iyoor kụ upuru iyoor mem mọ amoto phọ katu bọ osaạny ayoor. Mem mọ amoto phọ kusaạny bọ iyoor aru bọ amheerạ, bidị kụ uḅaanhaạn okiilhom mọ. Yoor u/naghạn ipẹ bidị oghaạph bọ. Abunhọn awe u/tọl aani siphẹ olhoghi amoto phọ, esi iduọn phọ yoor usighẹ bịn mọ rowạ osaạny ayoor omitenhom isiphẹ ogbạl emhạ phọ kụ ogbi oḍighi ayoor ilọ koḍighi. Kuolọ i/ḍighi idiphọ. Mị rosoor moto phọ, kụ mị apuru okiilhom mọ mọ: “Awe phọ abuphẹ phọ upuru ghan nyinhạ sipuru ilọ ayoor ḍughụm?” Kụ odị aphagharanhaạn mọ: “Mị uḅenhị bidị mọ mị ilhegheri ni inyinha. Kee/ḅaghamhiạn loor. Iyaạr inyinha ki/mitenhaan.”

Reteẹny ookpomhoghan eghir dị yoor oghị epẹ Dublin lhạ phọ 1976, kụ mị aazuanhaan Pauline Lomax, okọy eten dị agbatanhaạn dị aḍuạ England kụ aru. Odị aḍighi onyọ umaranhi dị akpẹ oḍuomolhoghi, asooromhi loor, aḅilhẹ anhighẹ iikiạ. Umhạr nyodị r’olhephiri obạm umor odị, umor phọ Ray, siẹn igey phọ. Alhạ reten bịn aPauline r’amhị aalhạn, kụ yoor oghiọm ghisigh oḍighi okọy eten phọ agbatanhaạn bọ epẹ Ballymena, Northern Ireland.

Yoor urọl oḍighi opoghom eghir phọ mem mọ opọ phọ, okumu ghan bumor ayoor epẹ Belfast, Londonderry, ḅilhẹ r’inhọn arikpisi dị rekologhọl. Iyaạr dị ikparamhị bọ iyoor oḍighi iduọn phọ pọ omheeraam abumor r’abumaranhi phọ ayoor mowilhẹ yogh bọ remheeraam aruukụ iiḅereghị dị eḅogh ghan ni bidị iboom, olhọgh awe iiseẹny, ḅilhẹ r’amulọgh ḍien omhiịn mọ bidị okumu ni aZihova. Kụ aZihova asẹph ni aḅilhẹ aghoph bidị!

Ḍioph asiạ mị arọl bọ epẹ Ireland. Reteẹny 1981 kụ umhạgh iyoor oghị aani aGilead ekụ phọ emuneniom bọ 72. Yoor romadạn, kụ ulhọgh iyoor oghị epẹ Sierra Leone, West Africa.

Yoor r’abunhọn 11 imạ abumor r’abumaranhi urọl ghan nyoniin otu amisonarị. Yoor uḍighinhom ghan nyoniin osoph iisạ, iraạr iisoph amunhum, iyạl ariisi owura amuụm, oniin atelẹ-fon, oniin amesịn ootolhom arukpe, r’oniin amesịn ogharagharamhiọm arukpe. Iduọn rokaạph bọ mosighẹ ḍiḅaạl. Iwo kụ imuza ghan anyụ otu phọ, ḅilhẹ iduọn rokaạph bọ bịn ophugh maghuura aḍigh epẹ ude otu phọ.

Ghalhamọ r’iduọn araraạr ekpạr bọ ni, yoor ughelhọm ghan ni rukumuan epẹ erugh phọ. Awe ulhọgh ghan eegu Baibul phọ oḅilhẹ olher ghan rurụ ongọ. Ibadị awe utuughạ ni Baibul phọ oḅilhẹ oḍighi Bugbaanhaạn. Abuọ ekpisi phọ umhạgh ghan imhị  mọ “Mister Robert.” Kụ omhạgh ghan Pauline mọ “Missus Robert.” Oọny amem reten, iduọn arukumuan olạ agadạ phọ eḍighi ghan bọ idị mị u/gbor ghan umite epẹ erugh phọ, bịn awe omhiigh omhạgh aPauline mọ “Missus Pauline.” Kụ umhạgh imhị mọ “Mister Pauline.” Iphẹn phọ iḅeraạn ni aPauline!

Ibadị abumor phọ umheel li ekulhom, kuolọ aZihova aphogh ghan ni bidị oomo amem, eeni amem kẹn aḍighi ghan ni iduọn phọ eekiạ eten. (Mat. 6:33) Mị aatughiạn ni oniin onyọ umaranhi dị asighẹ ikpoki dị odị awạ oghoom eḍien dị odị r’ibạm anmụny odị kole angọ onyọ umor dị aloor i/nighẹ mọ aghoom ooghọ amalaria. Oọny amem reten ḍio phọ aḍiphẹ phọ, bịn oniin anhịr aghị akpẹ umaranhi phọ ikpoki mọ aḍighi emhụ odị. Idọ phọ ipẹ phọ kụ igbor ghan emite.

Yoor orọl bọ Sierra Leone, esugha asiạ. Kụ usighẹ iyoor oghimhọm Betẹl, epẹ Nigeria. Olạ agadạ phọ ophọn abụgh iikiạ. Oniin phọ oḍighi phọ mị aḍighi ghan bọ Sierra Leone kụ edị mị aḍighi ghan, kuolọ elọ aPauline, onmia phọ abụgh ni iboom aḅilhẹ akpạr. Odị alhọgh ghan ni 130 awạ torobọ unwanyụ omite epẹ erugh phọ, ḅilhẹ amhoọgh kẹn we dị odị atughemhị ghan Baibul dị onhaghạn ghan agey. Kuolọ nyiidiphọ uḅenhị nyodị mọ arọl ghan otu ikọl, esi dị odị kakolọgh ghan rusuomạ dị ephanyuạn torobọ aḍio. Isighẹ ni nyodị oọny amem odaphạn onmia phọ, kuolọ odị amhiịn bọ mọ abumor phọ osereghiạn ni oḍighi phọ odị, odị akuamhị ni alhọgh inyaạm aḍighi oomo ipẹ odị katue bọ.

Eḍighinhom iyaạr awe aNigeria iḍighi ni emhoom esi ayoor, esi iduọn phọ yoor umhoọgh ni ibadị araraạr otuughạ. Eniin amem, onyọ umor aphạm ni onyọ umaranhi dị purukụ aru Betẹl arumhom ofịs amhị. Mem dị mị agbutọn bọ ḍighaạgh ongọ odị, odị amhinhạ ni aḅololo ruwol amhị. Iḍighi ni iikia esi amhị! Iyạl ariisi aBaibul kụ iru olhoghi amhị mem mem mọ: Iiḍighi 10:25, 26 ḅilhẹ kẹn Ogananami 19:10. Kụ mị aakia ghan mọ, ‘Mị kaḅenhị mọ ku/ḍighi iduọn phọ ḍughụm?’ Kuolọ eniin phọ amem mọ, mị uutughiạn ni mọ eḍighi bọ ni dị omheera mọ odị aru Betẹl; pọ odị alegheri ni ipẹ aBaibul phọ atughemhị bọ.

Imhoọgh ni idị erọl esi amhị oomo ipẹ yoor oghaaphạn bọ, kụ mị aghị awaaghị raraạr. Mị umhiịn ni mọ onyọ umaranhi phọ adaphạn eḍighinhom iyaạr dị edi ghan iniin apakirị eelhe phọ. Kụ iniin phọ kẹn ni kụ idị alhephiri anmụny oḍighi ghan. Eḍighi eten oḍeenhaan olhọgh eegu. I/ḍighi iiseeny; uḍighi ghan ni siphẹ aBaibul phọ. (1 Sam. 24:8) Olhoghi amhị aḅaạl li iduọn mị u/kaạph bọ iyaạr dị keefolhomi umaranhi phọ amhị loor e/legheri.

 Idiphọ asiạ phọ rekị bọ, yoor uzuan ni ibadị awe aNigeria dị moḍeenhaan ni dọl dị ekpẹ oḍuomolhoghi dị eḍighan ni elhegh. Oniin onyọ abuẹn phọ pọ Isaiah Adagbona. a Odị atuughạ igey phọ idiphọ onyọ oḍoọgh oye, kuolọ esighẹ rekị bịn odị amhoọgh ezẹgh okụ ufe. Usighẹ nyodị oghị oseere ekpisi dị rosereghi ghan we dị omhoọgh ezẹgh okụ ufe, kụ epẹ phọ odị bịn kụ aḍighi ghan onyọ Ogbaanhaạn. Etigheri isophoghom, odị alhoghonhaạn ni ḍighaạgh bunhọn awe dị ezẹgh okụ ufe eḍigh dị opel li 30 olhegheri igey phọ, kụ oghughuron ookpomhoghan epẹ phọ.

Lhạ phọ 1996 bịn usighẹ iyoor oghị olạ agadạ aKenya. Ephẹn kụ eḅẹl amem dị mị aḅilhẹ aghị eelhe phọ egbi k’amem mọ mị aghị bọ eelhe phọ idiphọ oghaạph bọ epẹ emhiighom mọ. Yoor urọl ghan Betẹl. Aruuruen dị ogbor ghan oru uphogh iyoor pọ arepeleẹny. Bidị umhiighi ghan ni iimuma ḍighaạgh abumaranhị phọ. Ḍiniin aḍio oniin onyọ umaranhi siphẹ Betẹl awula oghughi awindo osoph odị. Mem mọ aḅula bọ, amhiịn ḍita arepeleẹny dị emuza osoph odị ewọgh eḍien odị rele ghan. Onyọ umaranhi phọ alọ kụ aghiil amite. Kụ arepeleẹny phọ elọ epeleghu windo phọ esumughu.

APauline r’amhị uḍighan aani ookpomhoghan dị roḅạ ghan onhụ aSwahili. Ekula amem reten, bịn oḅẹm mọ mị utughemhị ghan Ituughạ aBaibul Ookpomhoghan phọ. Kuolọ mị u/kạr umaạr onhụ ekpisi phọ. Esi iduọn phọ mị utuughạ ghan ni esi phọ kotuughạ bọ kụ egbi oteẹny, pidị mị arue apuru sipuru phọ. Kuolọ eḍighi maạr dị ophagharanhaạn oye phọ kụ agbọl enụm r’ipẹ ogẹ bọ, mị u/naghanhạn ghan. Ikparanhaạn ghan imhị iikiạ! Ighirigiir abumor r’abumaranhi phọ dị erọl ghan. Ikạr kụ iḅeraạn imhị iduọn abumor phọ oḍeenhaan bọ okparạm r’osooromhi aloor kụ omheera mọ mị ukiọm ghan ni ghisigh uḍiemhiom ituughạ phọ.

Yoor orọl bọ Kenya i/mạn lhạ. Reteẹny 1997 bịn usighẹ iyoor oghị Betẹl epẹ Brooklyn, New York. Ephẹn phọ iḍighi ekpisi dị awe omhoọgh ruphua, iphẹn emhoọgh aani bọ ni ooto r’osoorominheen. (Prov. 30:8, 9) Ghalhamọ r’eelạ phọ ni, abumor phọ okiọm ni ghisigh opamhanhạm omheeraam. Abumor phọ ayira ro/sighẹ ghan raraạr emhoọgh phọ abidị koḍighinhom raraạr dị kengọ bidị suọ, kuolọ rosighẹ ghan kobakiọm ookpomhoghan phọ aZihova.

Esi oomo asiạ phọ iphẹn phọ, yoor momhiịn ni dị abumor phọ ayira oḍeenhaan omheeraam eeḍiạn asidọl kirokirọ. Ireland, yoor umhiịn ni omheeraam abumor phọ etigheri iiḅaghamhị iigamhanhiạn. Africa, yoor umhiịn omheeraam etigheri ekulhom r’ekpisi dị Abugbaanhaạn u/lo. United States, yoor umhiịn omheeraam etigheri dọl dị enhighẹ. P’eeghe idị olhoghi aZihova raḅaạl ghan mem dị odị aphogh kụ amhiịn we dị roḍeenhaan nyodị ephomoghiạn etigheri sidọl kirokirọ!

Asiạ phọ ighiil iikiạ—‘eegborion oten epu ogbororiom oloom arukpe.’ (Job 7:6) Nyiidiphọ yoor rokumuan ghan r’abunhọn ephẹn emhụ agadạ phọ Warwick, New York, kụ olhoghi ayoor aḅaạl li oghiọm aghisigh okumu r’awe dị okạr ophomhoghiạn siloor. Olhoghi ayoor aḅaạl li ḅilhẹ yoor omoọgh ogbaanyạn oḍighi oomo ipẹ yoor kotue bọ obakị Uw-emhạ phọ ayira, Kraist Zizọs, ophọn moọny amem kakpẹ bọ iikpiạ we phọ abuẹn okpẹ bọ oḍuomolhoghi ko/tue bọ ogbi omunenhi.—Mat. 25:34.