1. Apụr amem kụ edị oomo abuphẹ osagharạn bọ kokeel k’akẹ?

 SIẠ epẹ omhạn, awe phọ aZihova upuru ghan ni mọ, ‘Apụr amem kụ edị oomo abusughenheen aKristẹn phọ osagharạn bọ uwaloor phọ kokeel k’akẹ omạn?’ Epẹ omhạn, yira uutughiạn ghan mọ eeni abuniin abuẹn osagharạn bọ kotolhọm ni enụm amem siẹn ade phọ dọl aParadais mem dị m’ee omhạn eghạm Amagedọn. Kuolọ siphẹ aWatchtower aJuly 15, 2013, yira utuughạ mọ kosighẹ ni oomo abuphẹ osagharạn bọ okeelhom k’akẹ kụ eghạm Amagedọn phọ egbi omhiigh.—Mat. 24:31.

2. Eeghe aḍipuru kụ ketue ni emite, kụ yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

² Toroboiperolbọ, aḍipuru etue ni emite: Eeghe kụ kemitenhaan ipheriphọ “iyool” phọ aKraist kokiọm bọ ghisigh okumu ghan aZihova siẹn ade phọ mem igbogh iiḅaghamhị phọ? (Jọn 10:16; Mat. 24:21) Abuniin siphẹ ipheriphọ iyool phọ otue ni ootughiạn mọ moḅitonhaạn bidị siẹn mosighẹ bọ bumor r’abumaranhi phọ abidị ogheelhom k’akẹ. Uguạ, ooḅeghiọn iyạl ariisi aBaibul dị eeni eḍighi bọ idị bidị kootughiạn bọ iduọn phọ. Kụ yira ogbi ooḅeghiọn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ i/wạ bọ dị yira kooḅaghamhiạn loor ilọ ipẹ phọ.

EEGHE KỤ EDỊ KE/MITE?

3-4. Eeghe oghiilhaan kụ edị abuniin omhoọgh, kụ eeghe kụ iḍighi?

³ Abuniin arebenhẹ aZihova otue ni omoọgh oghiilhaan mọ abueriphọ iyool phọ komeel oḍuạ siẹn igey phọ mem dị abumor phọ osagharạn bọ oḍighi bọ Loor Phọ Repogh Bọ u/lo mun ooḅakị abidị. Bidị otue ni ologhoma eten phọ ephẹn phọ mem dị bidị ootughiạn iniin idị emite siphẹ aBaibul phọ. Ooḅeghiọn ilọ iyạl odọ areḍeenhaan dị emite. Eḅẹl phọ egbolomaam Ogbogh Opinyọn Rikiạ phọ Jehoiada. Odị aḍighi oyil Enhaạn dị akpẹ  oḍuom olhoghi. Odị r’anhịr phọ odị, Jehoshabeath, umhaạr ri oghoph obạm obumoọny phọ Jehoash oḅilhẹ olhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh oḍighi ogey odaạm dị akpẹ oḍuom olhoghi. AJehoash aḍighi ni agey mem mọ aJehoiada odi bọ r’odị. Kuolọ aJehoiada r’omhugh, bịn aJehoash amhiigh oḍighiyogh ilọ ateẹny. Odị amhiigh olher arurụ ongọ abukarạph abuḍiemhiom awe aJuda bịn awilhẹ aZihova.—2 Chron. 24:2, 15-19.

⁴ Eḍeenhaan dị etum pạ pọ epẹ aKristẹn omhunhenhiom iyạl okuron asiạ phọ. Otelhedom mọ aJọn, opọ arọl bọ asughanham omhạn siphẹ oomo abutelhedom mọ, akạr kụ alhoghonhaạn ḍighaạgh ibadị aKristẹn orue okparạm oghị aghisigh okumu aZihova. (3 Jọn 4) Idiphọ abueriphọ abutelhedom mọ aZizọs, aJọn alhọgh ni ikuph oghoph ookpomhoghan phọ esi awe dị rotughemhị ghan raraạr dị i/tu inẹ r’ikarạph iḍighinhom araraạr. (1 Jọn 2:18; 2 Tẹs. 2:7) Kuolọ aJọn r’omhugh, bịn ibadị siphẹ ookpomhoghan phọ omhiigh odạph itughemhị awe dị momheel oḍuạ. Bịn esi iphurukpu asiạ bịn oopụ ookpomhoghan aKristẹn phọ.

5. Eeghe kụ edị yira kokureri ilọ iyạl areḍeenhaan phọ emite bọ?

⁵ Eḍighi ni edị iyạl phọ areḍeenhaan phọ ipẹ phọ emite bọ remạ ghan mọ odọ iyaạr dị erọl idiphọ kụ kemitenhaan bueriphọ iyool phọ aKraist mem dị abuphẹ osagharạn bọ ogheel k’akẹ ḍughụm? Mem mọ opọ phọ, aKristẹn dị okpẹ oḍuom olhoghi kobilhẹ ni okumu aZihova idiphọ Jehoash, obobọ omeel oḍuạ siẹn igey phọ idiphọ abuniin ibadị aKristẹn siphẹ omhunheniom iyạl okuron asiạ phọ ḍughụm? Eeye, ipẹ phọ r’amem r’amem ke/mite! Yira kotue ni okuphom owol mọ abueriphọ iyool phọ kokị ni ghisigh okumu ghan aZihova mem dị abuphẹ osagharạn bọ ogheel k’akẹ omhạn, ḅilhẹ kẹn mọ aZihova ka/ḅitonhaạn bidị. Eeghe kụ ingọ bọ iyira okuphom owol phọ ophọn phọ?

KOO/PỤ ISEREREẸNY IISEENY

6. Eeghe iraạr odọ asimem kụ edị yira komiigha loor ooḅeghiọn?

⁶ Eeghe kụ ariphigh dị yira omhoọgh okuphom owol mọ koo/pụ iserereẹny iiseeny, ghalhamọ r’amem mọ araraạr kekpạr bọ ni iboom epẹ ghisigh? Yira motuughạ omiịn siphẹ aBaibul phọ ilọ amem mọ yira odi bọ. Asiḍio phọ ayira egbatanhaạn ni agey r’ipẹ Izrạl iḍiodi phọ ḅilhẹ r’ipẹ aKristẹn omhunheniom iyạl okuron asiạ phọ. Esi iduọn phọ, omhiigha loor ooḅeghiọn ilọ iraạr asimem mọ ipẹ phọ: (1) mem awe Izrạl iḍiodi phọ, (2) mem mọ abutelhedom mọ momhuughu bọ omhạn, ḅilhẹ (3) r’amem mọ ayira, amem “oosạ oomo araraạr.”—Iiḍ. 3:21.

7. Siphẹ Izrạl iḍiodi phọ, uḍighi ika kụ arebenhẹ Enhaạn dị okpẹ oḍuom olhoghi u/ḅonyonhu bọ bịn uzuan mem mọ abudaạm mọ r’ibadị abunhọn omhiigh bọ oḍighiyogh ikarạph araraạr?

⁷ Mem awe Izrạl iḍiodi phọ. Rekpụl bọ dị odị kamugh, aMozis aḅenhị we phọ Izrạl mọ: “Mị alegheri ni mọ mị romugh bịn nyinha kepioghọm ni epuenhaạn siloor anyinha, ekiton egbatanhaạn eten phọ ephẹn mị alhọgh bọ olhogh ingọ inyinha.” (Deut. 31:29) AMozis aphụr ri rurụ mọ eru lọ awe phọ Izrạl oḅaạr emhụ, pọ bidị koḍighi ni rebenhẹ enhọn eelhe. (Deut. 28:35, 36) Ikpo onhụ phọ ipẹ phọ iru ni inẹ ḍughụm? Ii. Esi ibadị asiạ, ibadị abudaạm mọ abidị ughị ni ghisigh oḍighi ghan ikarạph araraạr ghisigh Enhaạn kụ awe eelhe phọ odaphạn aani. Esi iduọn phọ, aZihova alhiọm ni buḍighinhom ikarạph phọ aḅilhẹ asiemhi eekunha sikoọl abudaạm abuọ Izrạl phọ otooghị ghan bọ ongọ we phọ odị. (Ezek. 21:25-27) Kuolọ abuọ Izrạl dị okpẹ oḍuom olhoghi ukpọ ni oḅio mem mọ ikpo onhụ phọ Enhaạn etuụgh bọ bịn emite.—Isa. 55:10, 11.

8. Eḍigh ni iikia esi ayira olhegheri mọ uupụ ni ookpomhoghan aKristẹn omhunheniom iyạl okuron asiạ phọ? Gbạ.

⁸ Mem mọ abutelhedom mọ momhuughu bọ omhạn. Ekạr ri eḍighi iyaạr iikia olhegheri mọ  uupụ ni ookpomhoghan aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ? Eeye. Loor esi dị aZizọs aghaạph ni mọ ipẹ phọ kemite ni. (Mat. 7:21-23; 13:24-30, 36-43) Abutelhedom mọ aPọl, Pita, ḅilhẹ r’aJọn umheeraam ni mọ imiịn phọ aZizọs ipẹ phọ imhiigh ni omhunhughan mem mọ abidị. (2 Tẹs. 2:3, 7; 2 Pit. 2:1; 1 Jọn 2:18) Omhunhenhiom iyạl okuron asiạ phọ kụ edị oopụ bọ omhạn ookpomhoghan aKristẹn phọ. Abutelhedom mọ romhuughu omhạn, bịn aKristẹn uḅenheẹn omite bịn oḍighi pakirị ABabilọn Ogbogh phọ, ookpomhoghan oomo aruukụ iiḅereghị okpẹ aḅirinhi phọ. Iphẹn phọ kẹn imiịn aBaibul dị emhunhughan.

9. Ika kụ edị amem mọ ayira egbatanhaạn r’ipẹ Izrạl iḍiodi phọ r’ookpomhoghan aKristẹn omhunhenhiom iyạl okuron asiạ phọ?

⁹ “Mem oosạ oomo araraạr.” Amem mọ ayira egbatanhaạn ni mem Izrạl iḍiodi phọ r’amem aKristẹn omhunheniom iyạl okuron asiạ phọ. Okol ika mem mọ ayira amuẹn phọ? Yira rogbor ghan koghol mọ amem “aruukuna” okarạph aḅirinhi phọ. (2 Tim. 3:1) Kuolọ aBaibul phọ aḍeenhaan ni mọ, mem mọ amem aruukunha phọ emhiigh bọ, amunhọn amem dị emhạn maạr epu eḅilhẹ edoọny epu imhiigh aani ni eniin phọ amem mọ. Kụ kekiọm ni ghisigh tutụ Omhạr aMesaya phọ aḍighi idị awe komunughan, aḅilhẹ aḅulhemhi de phọ dọl aparadais. Okol mem mọ amuphẹ phọ mọ “amem oosạ [oḅulhemhi] oomo araraạr.” (Iiḍ. 3:21) Amem mọ amuphẹ phọ imhiigh lhạ phọ 1914. Ighẹn kụ araraạr phọ oosạ bọ? Emhiighom mọ, urolhomhị Zizọs agadạ Odaạm epẹ k’akẹ. Bịn aZihova aḅilhẹ amhoọgh odaạm dị amheerạ enye odị, dị aḍighi oọny odaạm mọ akpẹ bọ oḍuom olhoghi Devid. Kuolọ, ko/gina itooghị phọ bịn kụ edị aZihova aḅulhemhi bọ. Moọny amem bịn iserereẹny iiseeny emhiigh! (Isa. 2:2-4; Ezek. 11:17-20) Koḅilhẹ ni oopụ ḍughụm?

10. (a) ABaibul phọ akaạph ika ilọ iserereẹny iiseeny siẹn amem mọ ayira? (Isaiah 54:17) (b) Uḍighi ika kụ imiịn phọ ipẹ phọ eḍighi bọ ilọ okparamhị?

¹⁰ Bạl Isaiah 54:17. Gbirima ilọ imiịn phọ iphẹn phọ: “Eenemạ i/lo dị keḍighi nyinhạ iyaạr”! Imiịn phọ ipẹ phọ remunughan ni rodon. Ikpo onhụ okparamhị phọ edaphạn bọ siẹn eḅilhẹ kẹn ni remunughan rodon: “Mị r’aloor katughemhị we phọ anạ, kụ angọ bidị eephọ rꞌedughom. Apum r’akeel iiruẹn kengọ nyinhạ inyaạm. Ikpiloghọm rꞌaḍiigu ke/teẹny nyinhạ.” (Isa. 54:13, 14) Ghalhamọ r’aSetan “emụgh aḅirini phọ ophọn” phọ bịn, ka/tue akunughi oḍighi phọ awe phọ aZihova roḍighi bọ otughemhị awe Baibul phọ. (2 Kọr. 4:4) Moḅulhemhi iserereẹny iiseeny, kụ ko/tue mun ni bịn oopụ. Iserereẹny iiseeny ketọl bịn k’agee-pọ. Eenemạ i/lo dị ketue eepụ!

 EEGHE KỤ KEMITE?

11. Eeghe kụ ingọ bọ iyira okuphom owol mọ ko/ḅitonhaạn ḍigbogh aḍita phọ mem dị abuphẹ osagharạn bọ ogheel k’akẹ?

¹¹ Eeghe kụ kemite mem dị osighẹ buphẹ osagharạn bọ ogheelhom k’akẹ? Ka/bula mọ, aZizọs kụ Opoghom ayira. Odị kụ uw-emhụ ookpomhoghan aKristẹn phọ. AZizọs aghaạph ni eten dị eegholhaan mọ: “AKraist bịn kụ oḍiemiom anyina.” (Mat. 23:10) Odaạm mọ ayira Zizọs kakị ni ghisigh apogh ghan oomo abuphẹ odi bọ eeḍiạn itooghị phọ odị. Loor iduọn aKraist kụ raaḅakị bọ raraạr, abumatuạn phọ odi bọ siẹn ade phọ ko/moọgh iyaạr otuạn oghiilhaan. Ii, yira u/legheri ilọ esi r’esi ipẹ aKraist kaḍiemiom bọ we phọ odị mem mọ opọ phọ. Esi iduọn phọ, ooḅeghiọn reḍeenhaan siẹn aBaibul phọ dị kingọ iyira onhinhọm.

12. Ika kụ edị aZihova aphogh we phọ odị (a) mem mọ aMozis amhugh bọ? (b) mem mọ ongọ bọ onhọn oḍighi Ilaija enhọn ekpisi? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹² AMozis mamhugh ni, kụ awe phọ Izrạl ogbi bọ oḍigh Ade Oguanhaan Phọ. Eeghe kụ imitenhaan we phọ Enhaạn? AZihova awilhẹ ni ophogh awe phọ odị loor aḍuugh ebenhẹ phọ odị akpẹ bọ oḍuom olhoghi ḍughụm? Eeye. AZihova aphogh ghan ni bidị siphẹ oomo amem mọ bidị oghị bọ ghisigh okumu nyodị. Kụ aMozis agbi bọ omhugh phọ, aZihova aḅenhị nyodị omạ aJoshua idiphọ oḍiemhiom awe phọ. AMozis mamhiigh ni otughemhị aJoshua oḍighi phọ ophọn phọ esi ibadị asiạ. (Ex. 33:11; Deut. 34:9) Kụ oḅarạm isiẹn, ibadị ikpolhom abuḍiemhiom urọl li—buọ arumhụ asimuonịr, buọ arukuron, buọ oogh-dị, ḅilhẹ r’abuọ aḍioph. (Deut. 1:15) U/bilẹ we phọ Enhaạn idiphọ bịn. Eḍeenhaan phọ Ilaija emạ ni emiteom iphẹn phọ. Odị alhọgh ni iboom inyaạm olhọgh ophophe iserereẹny iiseeny siphẹ Izrạl esi ibadị asiạ. Kuolọ esighẹ rekị bịn aZihova angọ nyodị onhọn oḍighi epẹ esoorom mọ aJuda. (2 Ki. 2:1; 2 Chron. 21:12) Uḅitonhaạn ni we dị okpẹ oḍuom olhoghi dị orọl epẹ aḍioph-arughunhughun phọ Izrạl ḍughụm? Eeye. Esi ibadị asiạ, Ilaija mamhiigh ni otughemhị Ilaisa ilọ oḍighi phọ ophọn phọ. Uḅilhẹ kẹn ni omhoọgh “nmụny ariil,” dị motughemhị aani kẹn. (2 Ki. 2:7) Esi iduọn phọ, ibadị awe dị okpẹ oḍuom olhoghi urọl li oḍiemiom awe phọ Enhaạn. AZihova aghị ni ghisigh amhunhenhi ghan rigbiom mọ odị, aḅilhẹ aphogh ghan rebenhẹ phọ odị okpẹ bọ oḍuom olhoghi phọ.

13. AZihova uguanhaan iyira eeghe siphẹ Hibru 13:5b? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹³ Odaphạn reḍeenhaan phọ iphẹn phọ, nạ ragbi mọ eeghe kụ kemite mem dị oomo abuphẹ osagharạn bọ ogheel k’akẹ omhạn? I/wạ mọ oghiilhaan. ABaibul phọ akaạph ni aagholhomi  mọ: AZihova ka/ḅitonhaạn we phọ odị siẹn ade phọ. (Bạl Hibru 13:5b.) Idiphọ aMozis r’Ilaija, ebạm egu abuphẹ osagharạn bọ roḍiemiom bọ olegheri ni idị otughemhị abunhọn emhạn maạr. Esi ibadị asiạ abumor phọ oḍighi bọ Loor Phọ Repogh Bọ okị ni ghisigh rotughemhị ghan bumor siphẹ aḍita abueriphọ iyool phọ ilọ ophogh ookpomhoghan awe phọ Enhaạn. Esi omaạm, bidị momiteoghom siskul otughemhị ikumor awe ookpomhoghan, bupoghom eghir, buphẹ ropogh bọ ilạ agadạ phọ, bupoghom siphẹ Betẹl, r’abunhọn. Aloor Phọ Repogh Bọ okị ni ghisigh rotughemhị bulọgh ḍighaạgh akirokirọ aruukụ Aloor Phọ Repogh Bọ. Abulọgh ḍighaạgh phọ abuẹn phọ opamạgh ni ibadị iiḍighi siẹn oḍighom mọ eten dị ekpẹ oḍuom olhoghi. Bidị okạr ookolhobian oghiọm aghisigh oḍighi omhaạr ophogh iyool phọ aKraist.

14. Eeghe kụ ekpanhạ iyaạr emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

¹⁴ Ekpanhạ iyaạr phọ rokaạph ghan bọ siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ pọ: Mem dị oomo abuphẹ osagharạn bọ ogheel k’akẹ omhạn kụ egbi oteẹny igbogh iiḅaghamhị phọ, awe phọ aZihova kokị ni ghisigh ooḅereghị ghan aZihova siẹn ade phọ eten dị ekpẹ oḍuom olhoghi. Loor emạ eten phọ aZizọs Kraist raḍiemiom bọ, awe phọ Enhaạn kokiọm ni ghisigh ooḅereghị ghan aZihova eten dị ekpẹ oḍuom olhoghi. Ii, ookpomoghan areelhe phọ aBaibul phọ aghol bọ mọ aGog opọ aMegọg kuzuom ni iyira mem mọ amuphẹ phọ. (Ezek. 38:18-20) Kuolọ izuoghom mọ ipẹ phọ ke/bia ḅilhẹ ke/moọgh ekol; kụ ke/kikima we phọ Enhaạn ooḅereghị aZihova. Odị kapẹl li bidị! Esi uḍien, otelhedom mọ aJọn amhiịn ni “siadạm awe” abueriphọ iyool phọ aKraist. Uḅenhị Jọn mọ “siadạm awe” phọ abuẹn phọ uḍuạ siphẹ ‘igbogh iiḅaghamhị phọ’ kụ omite. (Ogan. 7:9, 14) Ii, yira okuphom ni owol mọ aZihova kakoph ni bidị!

15-16. Odaphạn Ogananami 17:14, eeghe kụ edị abuphẹ osagharạn bọ koḍighi mem eghạm mọ Amagedọn, kụ uḍighi ika kụ ipẹ phọ eḍighi bọ ilọ okparamhị?

¹⁵ Ḅilhẹ kẹn, abuniin otue ni ookia mọ: ‘Eeghe kụ edị abuphẹ osagharạn bọ koḍighi mem dị bidị ogheel k’akẹ?’ ABaibul phọ apagharanhaạn ni ḍipuru phọ aḍiphẹ phọ eten dị eegholhaan ni. ABaibul phọ aḅẹm mọ abuọ itooghị aḅirinhi phọ ophọn phọ “kotupheom ni eghạm  Moọny lyool Ogạ phọ.” Kuolọ bidị ko/moọgh ekol. Loor esi dị: ‘Oọny Iyool Ogạ phọ kakpạr ri apu bidị.’ Kụ abuọ anhiạn kụ kologhonhaạn bọ nyodị ḍighaạgh? Ekpịgh phọ eḅẹm mọ abuphẹ odị “amạgh” bọ aḅilhẹ “asaḅạr.” (Bạl Ogananami 17:14.) Abuẹn phọ pọ abuọ anhiạn? Abuphẹ osagharạn bọ moḅerion bọ ogheelhom k’akẹ! Mem dị oomo abidị ogheel k’akẹ omhạn mem eekunha igbogh iiḅaghamhị phọ, oḅẹl oḍighi abidị pọ ee eghạm. P’eeghe ookiạ oḍighi! Abuniin aKristẹn phọ abuẹn osagharạn bọ ee ghan ni elhebiri kụ ogbi bọ oḍighi ABugbaanhaạn AZihova. Abuniin ukạr ghan oḍighi buọ eghạm. Kuolọ esighẹ rekị bịn bidị oru oḍighi bugey aKristẹn bịn otuughạ ilọ oḍighi awe eephọ. (Gal. 5:22; 2 Tẹs. 3:16) Bidị uwilhẹ ni obakị ghan araaghạm. Kuolọ mem dị oḅerion bidị ogheelhom k’akẹ, bidị kodạph ni Kraist r’aruukpaạny phọ odị, obian mulhọgh ḍien phọ Enhaạn, siphẹ eghạm mọ esughanham bọ omhạn phọ.

¹⁶ Ka/bula mọ mem mọ bidị orọl bọ siẹn ade phọ, abuniin abuphẹ osagharạn bọ uḍighi ikumor awe dị inyaạm u/moọgh mun. Kuolọ mem dị oḅerion bidị ogheel k’akẹ, bidị koḍighi olhẹm aruwaloor dị ko/tue omugh dị omhoọgh iboom iikpọ, kụ oḍighan ophelhegbe odaạm mọ abidị, Zizọs Kraist, ee eghạm Amagedọn phọ. Mem dị m’ee eghạm mọ omhạn, bidị koḍighan kẹn ni Zizọs olhoghonhaạn aḍighaạgh omhạr awe oḍighi awe dị omhunhughan. Dị iikia i/lo, bidị koḍighinhaan ni buuḅi abumor r’abumaranhi phọ abidị odi bọ siẹn ade phọ, raraạr dị epu ipẹ bidị oḍighi ghan bọ mem mọ bidị orọl bọ siẹn ade phọ!

17. Yira ulhegheri ika mọ oomo arebenhẹ phọ Enhaạn komoọgh ni oghoph mem eghạm mọ Amagedọn?

¹⁷ Nạ aḍighi aani ni olọ abueriphọ iyool phọ? Eru idiphọ, pọ kewạ dị nạ kaḍighi eeghe mem mọ egbogh eghạm mọ Amagedọn kemiigh bọ? Oghị onyen: Ḍuom olhoghi aZihova, kụ adaphạn iiḅakiọm mọ odị. Ipẹ phọ keḅaramaạm eeghe? Eten okparamhị ayira, aBaibul phọ akaạph mọ: “Iḍiku ilhoghi aruutu anyinha, eghughiom siloor anyinha. Ibooghiạn moọny ekulha amem tutụ oghạgh olhoghi phọ Enhaạn aagbenyenụ.” (Isa. 26:20) Oomo arebenhẹ phọ Enhaạn okpẹ bọ oḍuom olhoghi phọ epẹ k’akẹ r’isiẹn ade phọ, komoọgh ni oghoph mem mọ opọ phọ. Idiphọ otelhedom mọ aPọl, yira okuphom owol ni mọ itooghị obobọ enhọn iyaạr i/lo dị retu epẹ ghisigh dị “ketue igbariọn iyira siphẹ ephomoghiạn phọ Enaạn.” (Rom. 8:38, 39) Ka/bulha mọ: AZihova aphomhoghiạn ni nyinhạ, kụ r’amem r’amem ka/ḅitonhaạn nyinhạ!