1-3. Eeghe kụ iniin araraạr dị reḍighi ghan idị yira komoghi?

OGHẸN amem kụ edị nạ amhoghi asughanham omhạn? Eeni amem yira rozu ghan izin ibo. Kuolọ yira rogbor ghan komhoghi loor e/ḅaạl olhoghi. Esi omaạm, eeni yira romoghi ghan ni mem dị oye umhughanhaan iyira. ALorilei, onyọ umarani epẹ United States, agẹ mọ: “Eeni amem eephinha aḍuugh onyanhị amhị ibụgh ghan ni dị tutụ iyaạr imhị i/tue ghan iidereghị. Simem mọ ipẹ phọ, mị u/ḍuom ghan olhoghi orọl r’ighuḍum.” *

² Inhọn araraạr edi ni dị reḍighi ghan idị yira komoghi. AHiromi, okọy eten epẹ Japan, aḅẹm mọ: “Mị ragbor ghan ni koḅonyonhu azuan loor iduọn awe phọ mị razuan ghan bọ epẹ erugh phọ u/moọgh bọ ḍiḅeraạn onhaghạn adom mọ. Eeni amem, r’izin ni kụ mị alọm aZihova olhoghonhaạn amhị ḍighaạgh omhiịn oye dị amhoọgh ḍiḅeraạn igey phọ.”

³ Nạ raloghoma aani ghan ni iniin phọ ḍughụm? Ibadị ayira rologhoma ghan ni. (1 Pit. 5:9) Yira rowạ ni “okumu aZihova r’ibo,” kuolọ eeni amem yira rokumu ghan nyodị r’izin loor e/ḅaạl olhoghi, oḅonyonhu ozuan, obobọ ooḅaghamhiạn aloor esi adọl dị ketue ni edẹgh dọl oḅạr phọ ayira esi Enhaạn. (Ps. 6:6; 100:2) Yira koḍighi ika mem dị yira olhoghoma iduọn phọ?

4. Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

⁴ Yira kotue ni otuughạ iyaạr esi eḍeenhaan phọ aZizọs. Eeni amem, odị asoman ghan ni sidọl dị ekọm idị odị “amoghi yogh”. (Jọn 11:35; Luk 19:41; 22:44; Hib. 5:7) Uguạ ooḅeghiọn sidọl phọ ipẹ phọ. Siẹn phọ yira komiịn ni raraạr dị yira kotuughạ r’areten orue okaran asidọl dị ketue ni ekọm emoghi ingọ iyira.

5. Yira otuughạ eeghe ilọ aZizọs esi ipẹ ogẹ bọ Jọn 11:32-36?

⁵ Mem osoor phọ 32 C.E., ogbogh oyaghirị aZizọs aLazarọs amheel e/moon bịn amhugh. (Jọn 11:3, 14) ALazarọs phọ amhoọgh iyạl abumarani, Meri r’aMatạ. AZizọs aphomhoghiạn agey eghunotu phọ abidị. Abumarani phọ odị uḅonyonhu bịn ozuan loor aḍuugh umor phọ abidị. ALazarọs romhugh kụ aZizọs aghị Betani emhạ phọ abuọ aMeri r’aMatạ orugh bọ. Mem mọ aMatạ anhaghạn bọ mọ aZizọs ratu, odị aghiil li aghị oteẹny odị. Gbiom olhoghi e/ḅaạl olhoghi phọ odị amhoọgh bọ mem mọ aḅẹm bọ mọ: “Omoọgh-we, mọ nạ urọI Ii siẹn, obọ umor phọ amị mu/mugh.” (Jọn 11:21) Kụ mem mọ aZizọs amhiịn bọ dị aMeri r’abunhọn romoghi, odị “amoghi yogh” ni.—Bạl Jọn 11:32-36.

6. Uḍighi ika kụ aZizọs amhoghi bọ ḍuugh phọ aLazarọs?

⁶ Uḍighi ika kụ aZizọs amhoghi bọ ḍuugh phọ aLazarọs? Insight on the Scriptures epagharanhaạn mọ: “Aḍuugh oyaghirị phọ odị Lazarọs r’emoghi abumarani phọ aLazarọs ‘iroor ri nyodị kụ amoghi yogh.’ ” * Eeni aZizọs aatughiạn ilọ eephinha phọ oyaghirị phọ odị amhiinhọm bọ loor e/moon phọ, kụ r’ipẹ aLazarọs alhoghoma bọ mem mọ amhiịn bọ m’onọ ka/ḍum. Okạr agey, omhiịn ipẹ aḍuugh umor phọ abidị etir bọ Meri r’aMatạ ikọm aani ni kẹn emoghi phọ aZizọs. Eḍighi maạr dị ogbogh oyaghirị anạ obobọ onyọ asiya anạ dị r’anạ ekạr etuman mamhugh ghan ni, pọ nạ malhoghoma aani ghan ni igina phọ. Omhiịn iraạr araraạr dị yira kotuughạ siẹn phọ.

7. Ipẹ aZizọs amhoghinhaan bọ righirị phọ odị itughemhị iyira eeghe ilọ aZihova?

⁷AZihova anaghanhạn ni ipẹ nạ alhoghoma bọ. “Aroozọ phọ [aZizọs] bịn kụ ikạr eghịgh ipẹ” Odẹ phọ odị. (Hib. 1:3) Emoghi phọ aZizọs ekạr kụ eḍeenhaan ipẹ Odẹ phọ odị raloghoma ghan bọ. (Jọn 14:9Eḍighi maạr dị oye mamhughanhaan nyinhạ, pọ kuphom ni owol mọ aZihova amiịn ni kụ aḅilhẹ  raseenyaạn nyinhạ. Odị rawạ ni ookonhom ekpom mọ anạ meḅonyonhu bọ ezuan.—Ps. 34:18; 147:3.

8. Uḍighi ika kụ yira kokuphom bọ owol mọ aZizọs kaḅerion ni buọ ephomhoghiạn phọ ayira?

⁸AZizọs rawạ ni oḅerion abuọ ephomhoghiạn phọ anạ. Kụ aZizọs agbi bọ omhoghi phọ, odị angọ ni Matạ okuphom owol mọ: “Umor phọ anạ kaḅiIẹ ni aḅetenu.” AMatạ amheeraam ni Zizọs. (Jọn 11:23-27) Idiphọ anhịr dị raaseeny ghan ni aZihova, aMatạ alegheri ni mọ ariil phọ Enhaạn Ilaija r’Ilaisa moḅerion ghan ni we dị momhuughu rukuron asiạ epẹ omhạn. (1 Ki. 17:17-24; 2 Ki. 4:32-37) Kụ eeni odị manhaghạn ni kẹn ilọ ipẹ aZizọs aḅerion aani bọ we esi aḍuugh. (Luk 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Nạ kẹn katue ni akuphom aani owol mọ nạ kaḅilhẹ ni amiịn buọ ephomhoghiạn phọ anạ momhuughu bọ. Emoghi phọ r’iidereghị phọ aZizọs angọ bọ righirị phọ odị eḍeenhaan mọ odị akạr ri rawạ oḅerion awe esi aḍuugh!

9. Idiphọ aZizọs ika kụ idị nạ katue abakị bulọ romoghi? Ngọ eḍeenhaan.

⁹Nạ katue ni abakị bulọ romoghi. AZizọs o/mhoghi r’aMeri r’aMatạ bịn, odị alher rurụ angọ kụ aḅilhẹ akparamhị bidị. Yira kotue ni oḍighi aani igina phọ ongọ bulọ romoghi. ADan, okumor oye ookpomhoghan dị odi ghan Australia, aḅẹm mọ: “Anhịr phọ amhị amhugh bọ, mị umhoghi ni olhoghonhaạn aḍighaạgh. Aburulom r’anmaariịr abidị uru ghan dulhe r’aḍiroọr olher arurụ ongọ amhị bịn. Mem lọ mị rakaạph kụ ramoghi, bidị u/miịn ghan mọ mị raḅo ilọ anmụny. Bidị uḍighinhaan ghan imhị raraạr, idiphọ ootol amoto, oghị oghonhaan amhị raraạr osạ, r’osanhaạn amhị eḍien mem lọ mị u/tue. Bidị ugbor ghan ni ooḅereghị r’amhị. Bidị ukạr kụ oḍighi bugey arighirị r’abumor ‘dị omhạr mem iiḅaghamhị.’ ”—Prov. 17:17.

10. Kaạph ilọ araraạr phọ emite bọ siphẹ Luk 19:36-40.

¹⁰ AZizọs aḍigh Jeruselem Nisan 9, 33 C.E. Iḍiphọ odị rakpụl bọ egbogh emhạ phọ, bịn aḍita awe osoor kụ abuniin odeeghị ghan rusuomạ anyụ abidị oḅodo phọ oghuenhiom odị idiphọ Uw-emhạ abidị. Amuphẹ phọ okạr amem ibo. (Bạl Luk 19:36-40.) Esi iduọn phọ abutelhedom mọ odị u/seere olhoghi omhiịn iphẹn eḅilhẹ bọ emite. “AJizọs atọl rapogh kụ romiịn emạ phọ kụ amoghinaan.” R’izin dị eekelheghiạn riḍien phọ odị aghaạph ilọ ikarạph araraạr phọ kemiteghunhaan bọ buphẹ orugh bọ Jeruselem.—Luk 19:41-44

11. AZizọs aghol eeghe kụ amhoghinhaan bọ buphẹ orugh bọ Jeruselem?

¹¹ Ghalhamọ r’eten eenyuụm mọ bidị osighẹ bọ nyodị olhoghi aZizọs eeph ni, loor esi dị ogbogh opol awe eelhe phọ odị kokel li dom Omhạr phọ. Esi iduọn phọ, kopiemhi ni Jeruselem, kụ osighẹ Ju phọ abuphẹ kosugha bọ okị dọl arebenhẹ. (Luk 21:20-24) Idiphọ aZizọs aghaạph bọ, ogbogh opol awe phọ ughel li nyodị. Ika kụ idị ogbogh opol awe omhegheron oru osi adom Omhạr phọ epẹ nạ odi bọ? Eeghe kụ edị nạ atuughạ esi emoghi phọ aZizọs, eḍighi maạr dị ephurukpu awe bịn kụ omhegheron agey etigheri ikuph phọ nạ alhọgh bọ otughemhị abidị igey phọ? Miịn inhọn iraạr araraạr otuughạ.

12. Yira otuughạ eeghe ilọ aZihova esi ipẹ aZizọs amhoghinhaan bọ matuman phọ odị?

¹²AZihova amoọgh ni ogbolhomaam awe. Emoghi phọ aZizọs iitughianhạm iyira odọ ogbolhomaam dị aZihova amhoọgh aru esi awe. “Odị o/wạ ophiemi r’oniin oye, odị rawạ ghan ghụn mọ oomo phọ awe phọ okiton esi ikarạph phọ abidị.” (2 Pit. 3:9) Rodon yira  roḍeenhaan ghan mọ yira opomoghiạn matuman ayira esi olhọgh ikuph osighẹ aloor ophighironhọm ekiạ ilọ oteẹny arokpom abidị r’iiḅi iinhaghạn phọ.—Mat. 22:39. *

13-14. Ika kụ idị aZizọs aḍeenhaan we igbiririph, ḅilhẹ ika kụ idị yira kotue omoọgh aani eegharạ phọ ephẹn phọ?

¹³AZizọs alhọgh ni inyaạm rukumuan phọ odị. Odị aḍeenhaan ephomhoghiạn we phọ odị esi otughemhị ghan abidị torobọ amem dị eepoogh emite. (Luk 19:47, 48) Eeghe kụ inyu bọ nyodị oḍighi ghan iduọn phọ? Igbiririph. Eeni amem, ibadị uwạ ghan onhaghạn ikpo onhụ aZizọs dị tutụ abumatuạn phọ odị r’odị “u/moọgh [ghan] r’eepoogh ole eḍien.” (Mạk 3:20) Kụ mem dị oniin oye awạ oghaaphạn odị ḍughul, aZizọs amiteom ni mem. (Jọn 3:1, 2) Ogbogh opol abuphẹ onhaghạn ghan bọ oghaạph phọ aZizọs u/ḍighi butelhedom odị. Kuolọ, odị angọ ni ogey ogbaanhaạn oomo abuphẹ odị aghaaphạn bọ. Rodon yira rowạ ghan osighẹ atorobọ eepoogh dị yira omhoọgh oghaaphọm iiḅi iinhaghạn phọ oḅenhị atorobọ oye. (Iiḍighi 10:42) Orue oḍighi iduọn phọ, eeni kemoghi ni onme eten oghaạph phọ ayira.

¹⁴Nyaaghiạn ooḅenhion esi lọ ewạ. Eḍighi maạr dị yira u/nme ghan mem mọ yira romite ghan bọ epẹ erugh phọ, yira otue ni opel we dị komegheron ni agey otu esi iiḅi iinhaghạn phọ. Okọy eten dị oghol mọ Matilda aḅẹm mọ: “Olom amhị r’amhị rokparaghạ ghan ni omite epẹ erugh phọ kirokirọ amem. Ḍiroọr yoor rokị ghan rokool dị romuul ḍighi. Kụ mem dị awe romiteghu oghị olhe eḍien ootaany, bịn yoor momiteom idaabilị arinyạ phọ. Kụ aḍio rewepheghiạn, bịn yoor moghị ilhoghi aruutu awe phọ oteẹny we phọ.” Kparipẹ r’ophamhanhạm edeọm dị iḅeraạn iyira bịn, ookolhobian ni ooḅenhion edeọm mọ ayira pidị yira otue oteẹny we. Legheri mọ keḅeraạn ni aZihova agey mem dị nạ aḍighi iduọn phọ.

15. Odaphạn Luk 22:39-44 eeghe kụ imite ḍughul phọ eḅaạl kokiigh bọ Zizọs?

¹⁵ Ḍughul aNisan 14, 33 C.E., aZizọs aghị epẹ oghoony phọ aGetsemani. Kụ aakuanhaan  oomo ekpom odị aZihova. (Bạl Luk 22:39-44.) Amem mọ amuẹn phọ ekpạr bọ iduọn phọ kụ idị aZizọs “aaḅereghị . . . amoghi ghan, kụ aḅarạm ilọm.” (Hib. 5:7) AZizọs aaḅereghị ghan ilọ eeghe ḍughul phọ eḅaạl kokiigh bọ nyodị? Odị aaḅereghị alhọm inyaạm oḅạr aZihova, ḅilhẹ r’oḍighi ogbi phọ Enhaạn. AZihova amhiịn ni ipẹ Oọny phọ odị alhoghoma bọ kụ arom ookpaạny m’aghị akparamhị nyodị.

16. Eeghe kụ iiḅaghamhị ghan bọ Zizọs mem mọ aaḅereghị bọ siphẹ oghoony phọ aGetsemani?

¹⁶ Iikia i/lo aZizọs amhoghi ni mem mọ raaḅereghị bọ siphẹ oghoony phọ aGetsemani loor ipẹ awe phọ kootughiạn ghan bọ mọ odị aapụ ḍien Enhaạn. Odị alhegheri ni idị emhạn maạr oḅạr r’ogbạ omheremhị aḍien Odẹ phọ odị. Nạ atuughạ eeghe esi emoghi phọ aZizọs, eḍighi maạr dị nạ asoman ḍigbagarạ adọl dị edẹgh repogh dọl oḅạr phọ anạ r’aZihova? Miịn inhọn iraạr araraạr otuughạ siẹn phọ.

17. Yira otuughạ eeghe ilọ aZihova esi ipẹ odị aphagharanhaạn bọ iiḅereghị phọ aZizọs?

¹⁷AZihova ranaghạn ghan ni ilọm mọ anạ. AZihova anhaghạn ni ilọm mọ aZizọs. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị okpanhạ ogbolhomaam aZizọs pọ oḅạr Odẹ phọ odị ḅilhẹ r’oḅaalhamhị aḍien phọ Enhaạn. Eḍighi maạr dị okpanhạ ogbolhomaam ayira kụ aḍighi oḅạr aZihova r’oḅaalhamhị aḍien phọ odị, pọ odị kapagharanhaạn ni iiḅereghị phọ ayira.—Ps. 145:18, 19.

18. Ighẹn areten kụ edị aZizọs aḍighi bọ oyaghirị dị anhaghanhạn ni ipẹ nạ alhoghoma bọ?

¹⁸AZizọs anaghanạn ni ipẹ nạ alhoghoma bọ. Mem lọ yira omhoọgh iiḅaghamhị, olhoghi ayira raḅaạl ghan ni mem dị oyaghirị dị unhaghanhạn iyira aru uudereghị iyira, ekạr ekpaariọm odị masoman aani ghan iniin phọ iiḅaghamhị phọ. AZizọs kụ oyaghirị phọ opọ phọ. Odị alegheri ni idị retọl ghan mem dị r’ilọ oḍighi oye phọ u/legheri kụ amhoghi olhoghonhaạn aḍighaạgh. Odị alegheri ni mọ yira odugh ni, kụ kaḍighi ni oomo ilọ ewạ obakị ayira “mem lọ ikuom iyira.” (Hib. 4:15, 16) Idiphọ aZizọs amheera bọ osighẹ olhoghonhaạn aḍighaạgh ookpaạny phọ siphẹ oghoony phọ aGetsemani, kụ idị ewạ mọ osighẹ aani olhoghonhaạn aḍighaạgh  aZihova, mughumọ iigo esi aḍinyạ, avidio, oghaạph, obobọ mọ okumor oye, obobọ oyaghirị dị asi amhanhanhaạm kụ aru okparamhị ayira.

19. Eeghe kụ kengọ nyinhạ inyaạm mem dị nạ asoman dọl dị kedẹgh epogh dọl aḅạr phọ anạ r’Enhaạn? Ngọ eḍeenhaan.

¹⁹AZihova kangọ ni nyinhạ “eephọ phọ k’Enaạn.” Ika kụ idị aZihova kụ ukparamhị iyira? Mem lọ yira ooḅereghị, yira komoọgh ni “eephọ phọ k’Enaạn epel bọ dị oye katue alegheri.” (Fil. 4:6, 7) Eephọ phọ aZihova rangọ ghan bọ repoomhị ghan oḅio ayira keḅilhẹ ingọ iyira iitughiạn dị emhoon. P’eeghe idị iphẹn phọ eru inẹ esi onyọ umarani dị oghol mọ Luz. Odị aḅẹm mọ: “Mị ugbor ghan alhoghoma igini. Kụ eeni amem ipẹ phọ iḍighi ghan idị mị aatughiạn ghan mọ aZihova imhị u/phomhoghiạn. Mem dị mị alhoghoma iduọn phọ, bịn mị makem aḅenhị aZihova ipẹ mị alhoghoma bọ. Iiḅereghị rilhoghonhaạn ghan imhị ḍighaạgh ooḅakị iitughiạn phọ amhị.” Ipẹ phọ itughemhị iyira mọ yira kotue ni omoọgh eephọ esi iiḅereghị.

20. Eeghe araraạr kụ idị yira otuughạ esi emoghi phọ aZizọs?

²⁰ P’eeghe imạ araraạr iidereghị ḅilhẹ r’idị yira kotue ni osighẹ oḍighinhom yira motuughạ esi emoghi phọ aZizọs! Muutughianhạm iyira mọ obakị ghan righirị ayira lọ romoghi oḅilhẹ oḍuomolhoghi mọ aZihova r’aZizọs kubakị ni iyira mem dị oye umhughanhaan iyira. Munyaamhị iyira oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ r’otughemhị r’igbiririph loor esi dị aZihova r’aZizọs omoọgh emạ phọ eegharạ phọ ephẹn phọ. Ḅilhẹ iidereghị ni iyira olhegheri mọ aZihova r’Oọny phọ odị onaghanhạn ni ipẹ yira rologhoma ghan bọ, olegheri ni sidugh phọ ayira ḅilhẹ rowạ ni olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh okparạm. Oghiọm ghisigh osighẹ oḍighinhom ghan iphẹn yira motuughạ bọ tutụ eteẹny ḍio phọ aZihova kamuneni bọ ookiạ oguan phọ odị ilọ ‘ogbuurogh oomo izin riḍien [ayira]’!—Ogan. 21:4.