EMHUOGHAẠPH ITUUGHẠ PHỌ 2
AḌUỌR PHỌ 132 Yira Moḍighi Nyoniin
Burulom, Ilọgh Ghan Eghuan Nmariịr Anyinha
“Nyina aburulom, . . . ikueni ghan bidị.”—1 PIT. 3:7.
EGBON
Idị olom kakuenhi ghan anhịr odị esi ikpo onhụ r’eḍighinhom iyaạr.
1. AZihova atuạn eeghe kụ amiteom bọ pinien?
AZIHOVA aḍighi ‘Enhaạn oḅaạl olhoghi,’ kụ odị rawạ mọ yira omhoọgh aani oḅaạl olhoghi. (1 Tim. 1:11) Odị unmoom ni iyira raraạr osighẹ oghelhọm aghuḍum. (Jems 1:17) Iniin inmo phọ iphẹn phọ, pọ apinien. Mem dị olhephiri oọny r’anhịr ephoph aalhạn, bidị rokunya ghan ophomhoghiạn, olhọgh eegu, r’oḅilhẹ osereghiạn olom obobọ anhịr phọ abidị. Bidị ophomhoghiạn agey, oḅaạl olhoghi katọl li.—Prov. 5:18.
2. Ibadị apinien ḍio arodon etọl ika?
2 Ibadị aburulom r’anmariịr robulha ghan ni ipẹ bidị oghunyian bọ ḍio apinien phọ. Kụ rekọm ghan e”ḅaạl olhoghi. Dị ke/bia, awe dị rowaaghị ghan raraạr ilọ apinien ugẹ mọ ibadị aburulom rokuphogh ghan, kootuuny, oḅilhẹ ogilaạm nmariịr abidị. Odọ olom mọ ophọn phọ kamaạr ri azoọm anhịr phọ odị egey eten esi ogbo, kụ rosi otu, kụ azoọm ekarạph eten. Iiḅaghamhị edi ni ibadị apinien ḍio arodon loor esi dị aburulom mọ ropogh ghan sifoto aradaḅạ.
3. Eeghe araraạr kụ kekọm idị olom kazoọm anhịr odị ekarạph eten?
3 Eeghe kụ iḍighi kụ abuniin aburulom rozoọm ghan bọ nmariịr abidị ekarạph eten? Eeni aburudẹ abidị uzoọm ghan burunhiin abidị ekarạph eten, kụ bidị osighẹ mọ i/beeph. Bunhọn, ekpisi abidị omoọgh ḍiitughiạn dị eḅẹm mọ olhephiri oọny amoọgh oḍeenhaan anhịr phọ odị mọ odị kụ uw-emhụ otu phọ. Buniin alhephiri anmụny u/tughemhị ilọ ophamhaghạn ghan ighạgh ilhoghi abidị. Kụ bunhọn, loor ogbor ghan ophogh asifoto aradaḅạ, bidị romiịn ghan nmariịr idiphọ araraạr osighẹ ogbaanyamhị aruuphuạ orolhạn esi bịn. Oḅarạm isiẹn, iinhaghạn eḍeenhaan mọ ozoọm ghan anmariịr ekarạph eten ikạr elhoghorị mem aCOVID-19 phọ. Araraạr phọ iphẹn phọ oghaạph bọ siẹn phọ bịn i/kpeanhaạn dị olom katuạn azoọm anhịr odị ekarạph eten.
4. Eeghe kụ edị aKristẹn dị oḍighi burulom kogona loor, kụ eeghe kụ iḍighi?
4 Aburulom dị oḍighi Kristẹn ogona loor obọ bidị komoọgh ghan bọ ephoghom dị i/kpeanhaạn ilọ anmariịr. a Idị eḍighi bọ, ibadị amem, ipẹ oye raatughiạn bọ, kụ edị razọ ghan. Otelhedom mọ Pọl aphụr ri Kristẹn phọ osagharạn bọ uwaloor phọ mọ: “ke/meera mọ awe aḅirini phọ ipilighọm inyina oḅolọgh oghighimạ.” (Rom 12:1, 2) Awe phọ aPọl agẹ bọ aghiọm morọl li ookpomhoghan phọ obia. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, ikpo-onhụ phọ aPọl eḍeenhaan mọ iitughiạn r’iḍighinhom araraạr aḅirinhi phọ ketue ni etir buọ ookpomhoghan phọ. Pọ kụ iyaạr phọ odị aromha bọ bidị onme iitughiạn r’eḍighinhom araraạr phọ abidị. Oromha phọ opọ phọ agbolhomaam ni Kristẹn dị oḍighi burulom rodon. Dị eeph ni, iitughiạn aḅirinhi phọ metir ri ibadị, kụ ekọm idị abuniin ozoọm nmariịr abidị ekarạph eten. b Eghẹn eten kụ edị aZihova rawạ mọ olom azoọm anhịr odị? Ophagharanhaạn phọ odi esi aBaibul phọ osighẹ bọ emhuoghaạph phọ ephẹn phọ.
5. Odaphạn 1 Pita 3:7, ika kụ idị olom kazoọm ghan anhịr odị?
5 Bạl 1 Pita 3:7. AZihova atọ mọ aburulom oghuenhi ghan nmariịr abidị. Oghuenhi oye remạ ghan ozoọm oye eten olhọgh eegu. Olom dị rakuenhi ghan anhịr odị kazoọm ghan anhịr phọ eyoghoyoghọ eten ḅilhẹ r’eten ephomhoghiạn. Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn reten dị olom kakuenhi anhịr odị. Kuolọ ophụr ooḅeghiọn idọ aroozọ dị reefolhomhi ghan nmariịr ilhom.
KEL ROOZỌ DỊ KEEFOLHOMHI ANHỊR ANẠ
6. AZihova amiịn ika olom dị rasiom ghan loor anhịr odị? (Kolosị 3:19)
6 Ka/siom ghan loor anhịr anạ. AZihova akel oye iigamaniạn. (Ps. 11:5) Odị akạr nuụn akel olom dị rakuphogh ghan anhịr odị. (Mal. 2:16; bạl Kolosị 3:19.) Odaphạn 1 Pita 3:7, eḍighi maạr dị olom razoọm ghan anhịr odị ekarạph eten, pọ odị ka/moọgh igey asiya r’aZihova, kụ aZihova kẹn ka/naghạn iiḅereghị odị.
7. Odaphạn Efesọs 4:31, 32, eeghe ikpo-onhụ kụ edị aburulom kokel oḅạ ghan? (Miịn kẹn “Ikpo Onhụ Dị Ogbạ.”)
7 Kaa/tuuny ghan anhịr anạ. Abuniin aburulom rosighẹ ghan ighạgh ilhoghi kụ oḅaanhaạn nmariịr abidị ikpo-onhụ dị i/nighẹ. Kuolọ aZihova akel li “ighạgh iloghi, r’omoogha yogh, r’iitunyan, r’oomo iitughiạn amulọgh ḍien.” c (Bạl Efesọs 4:31, 32.) Odị ranaghạn ghan ni torobọ iyaạr dị yira oghaạph. Eten phọ olom raḅaanhaạn ghan bọ anhịr odị, ghalhamọ r’amem dị ogina abidị bịn odi, emạn ni maạr esi aZihova. Olom dị raḅaanhaạn ghan anhịr odị egbagarạ eten, ra/puẹ ghan pinien phọ odị bịn, rapuenhọm kẹn siya phọ odị r’Enhaạn.—Jems 1:26.
8. Retọl ghan ika esi aZihova mem dị oye aphogh ghan sifoto aradaḅạ, kụ eeghe kụ iḍighi?
8 Ka/pogh ghan sifoto aradaḅạ. AZihova raloghoma ghan ika ilọ ophogh ghan sifoto aradaḅạ? Olhoghi odị ra/ḅaạl ghan, odị akel li. Esi iduọn phọ, olom dị rapogh ghan sifoto aradaḅạ rapuẹ ghan siya phọ odị r’aZihova kaḅilhẹ aphogh anhịr phọ odị asooromhi. d AZihova rawạ dị olom kaḅạr anhịr odị, ke/si eḍighinhom iyaạr bịn kuolọ esi iitughiạn kẹn. AZizọs aḅẹm mọ olom dị aphogh onhọn anhịr ephoph kụ aruuphuạ olhe emhạ ephụ, pọ maleom ni anhịr phọ opọ phọ emhạ siphẹ “ologhi phọ odị.” e—Mat. 5:28, 29.
9. Eeghe kụ iḍighi kụ aZihova akel bọ dị olom katolhạn ghan anhịr odị esi eten dị keeḅaghamhị ooruẹn olhoghi anhịr phọ?
9 Ka/tolhạn ghan anhịr anạ esi eten dị keeḅaghamhị ooruẹn olhoghi odị. Abuniin aburulom rokpaariọm ghan nmariịr abidị orolhạn abidị esi eten dị keefolhomhi obobọ eeḅaghamhị ooruẹn olhoghi anhịr phọ kụ eḅilhẹ eḍighi idị kaloghoma mọ olom mọ odị nyodị o/phomoghiạn. AZihova akel li raagharạ dị eḍeenhaan mọ olom o/mhaghamhị maạr anhịr odị. Odị rawạ dị olom kapomoghiạn, asereghiạn, kụ aḅilhẹ alọgh ghan eegu eten phọ epẹ anhịr phọ odị alhoghoma bọ ilọ iyaạr. (Efẹ. 5:28, 29) Kokaạph ika eḍighi maạr dị olom dị aḍighi onyọ aKristẹn rapogh ghan anhịr odị kasooromhi, rasiom ghan loor odị obobọ rapogh ghan sifoto aradaḅạ? Ika kụ idị odị kanme iitughiạn r’eḍighinhom iyaạr odị?
IDỊ OLOM KABILHẸ OḌIGHI GHAN ARARAẠR DỊ KEEFOLHOMHI ANHỊR ODỊ
10. Ika kụ edị aburulom komooghọm suọ eḍeenhaan phọ aZizọs?
10 Eeghe kụ keloghonhaạn ḍighaạgh olom dị ka/pogh ghan anhịr odị asooromhi obobọ azoọm ekarạph eten? Odị akparaghạ otuughaạny aZizọs. Ghalhamọ r’iduọn aZizọs anhịr u/pin bọ, eten phọ odị azoọm ghan bọ butelhedom mọ odị eḍighi egey eḍeenhaan dị olom kadaphạn azoọm ghan anhịr odị. (Efẹ. 5:25) Esi omaạm, ooḅeghiọn iyaạr dị aburulom kotuughạ esi eten phọ aZizọs aḅaanhaạn ghan bọ aḅilhẹ azoọm ghan butelhedom mọ odị.
11. Ika kụ idị aZizọs azoọm ghan butelhedom mọ odị?
11 AZizọs azoọm ghan butelhedom mọ odị eyoghoyoghọ eten kụ aḅilhẹ kẹn alhọgh ghan bidị eegu. Odị o/ḅaanhaạn ghan bidị igbagarạ ikpo-onhụ. Ghalhamọ r’iduọn odị aḍighi bọ ni Uw-emhoọgh r’Odẹ otu abidị, odị o/zoọm ghan bidị ekarạph eten loor esi iikpọ phọ odị amhoọgh bọ. Asooromhi ghụn loor aḍighinhaan ghan bidị raraạr. (Jọn 13:12-17) Odị aḅenhị bumatuạn phọ odị mọ: “Itu mị itughemị inyina, emeera mị upamaghạn ghuḍum mọ anyina. Mị oye oophọ oIoghi r’osooromi aIoor kụ nyina kemoọgh ni ophooghian.” (Mat. 11:28-30) Lọgh elhegh mọ aZizọs aḍighi oyoghoyoghọ oye. Oye dị ayoghoyoghọ o/ḍighi oye dị inyaạm i/lo. Kparipẹ ghụn, aḍighi oye dị rapamaghạn ghan loor. Mem dị oḍighi iyaạr dị repin esi odị, raḅoorian ghan bịn.
12. AZizọs aḅaanhaạn ghan ika bunhọn?
12 AZizọs aḅạ ghan eten dị eedereghị ghan eḅilhẹ ekparamhị ghan bunhọn. Odị o/ḅaanhaạn ghan bumatuạn phọ odị egbagarạ eten. (Luk 8:47, 48) Ghalhamọ r’amem dị abuọ isophoghom oronyon nyodị kụ oḅilhẹ oḍighi ghan raraạr dị kepin esi odị, “odị o/ronyon aani oḅulemian.” (1 Pit. 2:21-23) Eeni amem, odị asopha ghan oḅoorian kparipẹ r’ophagharanhaạn egbagarạ eten. (Mat. 27:12-14) P’eeghe emạ eḍeenhaan dị aZizọs aphighinhaan burulom dị oḍighi Kristẹn!
13. Odaphạn Matiu 19:4-6, ika kụ idị olom “kaḅophạn r’anhịr phọ odị”? (Miịn kẹn afoto phọ.)
13 AZizọs aromha burulom mọ oḅạr nmariịr abidị. Odị aghaạph ni aghol ipẹ odẹ phọ odị aḅẹm bọ mọ olom “aḅophạn r’anịr odị.” (Bạl Matiu 19:4-6.) Ekpo-onhụ aGrik phọ ogbạ bọ siphẹ phọ mọ “aḅophạn r’anịr odị” remạ ghan osighẹ “agọm” ogomọm iyaạr. Esi iduọn phọ, ephomhoghiạn olom r’anhịr phọ ekpạr esi esi dị eghịgh mudị osighẹ gọm kụ ogomọm iyạl phọ abidị. Iyạl phọ abidị komiinhọm ni eḍighi maạr dị ogọ apinien phọ abidị aruuru. Olom dị aḅạr anhịr odị eten phọ ephẹn phọ, kakel oomo odọ kirokirọ areten ophogh ghan asifoto aradaḅạ. Odị kaagborion ni asighẹ riḍien odị esi ophogh ghan araraạr dị “i/moọgh iyaạr oḍighinom.” (Ps. 119:37) Iduọn phọ pọ, odị kakunyian r’ariḍien odị mọ odị ka/pogh ghan onhọn anhịr ephoph r’eephuạ orolhạn esi emuton anhịr phọ odị.—Job 31:1.
Olom dị aḅạr anhịr odị rakel ghan ophogh asifoto aradaḅạ (Miịn ekpịgh phọ 13) g
14. Eeghe aradạ kụ edị olom dị rakuphogh ghan kaḅilhẹ aatuuny anhịr odị kagbariọn orue oselhemhi asiya odị r’aZihova ḅilhẹ r’anhịr phọ odị?
14 Kewạ ni dị olom dị rakuphogh ghan obobọ raatuuny ghan anhịr odị kagbariọn radạ phọ edaphạn bọ siẹn orue oselhemhi asiya phọ odị r’aZihova ḅilhẹ r’anhịr phọ odị. Eḅẹl phọ, odị kalọgh elhegh mọ odị mapiomạn ḅilhẹ mọ iyaạr i/lo dị aaghiạn riḍien aZihova. (Ps. 44:21; Eccl. 12:14; Hib. 4:13) Omhunhenhiom iyạl, odị anme eegharạ phọ odị. (Prov. 28:13) Iraạr, odị kalọm osạr owilhenhaạn aZihova aḅilhẹ aaḅereghiạn anhịr phọ odị. (Iiḍ. 3:19) Odị aaḅereghị alhọm aZihova ongọ odị eephuạ onmia roḅilhẹ olhoghonhaạn odị ḍighaạgh orue ophamhaghạn iitughiạn, eḍighinhom iyaạr, ḅilhẹ r’ikpo-onhụ phọ odị. (Ps. 51:10-12; 2 Kọr. 10:5; Fil. 2:13) Inya, odị akparaghạ ghan odaphạn ipẹ odị aaḅereghị bọ esi olhọgh aḍien oomo odọ iigamaniạn r’oḅaaghị ghan ikarạph ikpo-onhụ. (Ps. 97:10) Oogh, odị aagborion ateẹny ikumor awe phọ pidị ologhonhaạn nyodị ḍighaạgh. (Jems 5:14-16) Odiiny, odị amhoọgh iikolhobian dị keloghonhaạn nyodị ḍighaạgh oghel araraạr dị kenyu nyodị oḅilhẹ oḍighi araraạr phọ odị aḍighi ghan bọ. Olom dị rapogh ghan sifoto aradaḅạ agbariọn aani radạ phọ iphẹn phọ. AZihova kasẹph ni ikuph phọ odị alhọgh bọ onmia. (Ps. 37:5) Ghalhamọ olom aghel li oḍighi araraạr phọ iphẹn phọ, ewạ kẹn ni dị odị kakiọm ghisigh atuughạ ilọ oghuenhi ghan anhịr phọ odị. Ika kụ idị odị katue bọ aḍighi iduọn phọ?
ARETEN DỊ NẠ KAKUENHI GHAN ANHỊR ANẠ
15. Ighẹn areten kụ edị olom katue aḍeenhaan anhịr odị ephomhoghiạn?
15 Ḍeenhaan ghan ephomhoghiạn. Ibadị abumor dị mophinhogh nmariịr kụ rokelhọm pinien abidị omoọgh eegharạ oḍighi ghan oḍeenhaan torobọ aḍio mọ bidị opomoghiạn ni nmariịr phọ abidị. (1 Jọn 3:18) Olom katue ni aḍeenhaan anhịr odị ephomhoghiạn esi oḍighinhaan ghan odị iịny araraạr, idiphọ ophạm aḍighaạgh odị obobọ oḅol odị. Odị atue ni agẹ dom afon aḅenhị anhịr phọ odị mọ “nạ mateẹny aani ni iyaạr ale ootaany phọ? obobọ “aḍio anạ rekị aani ika?” Mem emhạn mem, gẹ ghan ni ikpo-onhụ ephomhoghiạn loor aḍikpakarạ aḍinyạ angọ anhịr anạ. Olom dị aḍighi ghan raraạr phọ iphẹn phọ, pọ odị rakuenhi ghan anhịr phọ odị kaḅilhẹ akparamhị pinien phọ abidị.
16. Eeghe kụ iḍighi kụ olom kasereghiạn ghan bọ anhịr odị?
16 Sereghiạn ghan nyodị. Olom dị rakuenhi ghan anhịr odị rapophe ghan kaḅilhẹ akparamhị anhịr phọ odị. Eniin eten oḍighi iduọn phọ, pọ osereghiạn ghan anhịr phọ odị loor iduọn odị rabakị bọ nyodị. (Kọl. 3:15) Mem dị olom asẹph anhịr odị loor esi iyaạr dị aḍighi, reḅaạl ghan ni olhoghi anhịr phọ. Anhịr phọ raloghoma ghan oghoph, ephomhoghiạn r’eghuan.—Prov. 31:28.
17. Ika kụ idị olom kaḍeenhaan olhọgh eegu anhịr odị?
17 Ḍeenhaan onhaghanhạn r’olhọgh eegu. Olom dị aphomoghiạn anhịr odị ramaghamhị ghan maạr kaḅilhẹ asereghiạn anhịr phọ odị. Ramiịn ghan anhịr phọ odị idiphọ inmo aZihova. (Prov. 18:22; 31:10) Loor iduọn phọ, odị ranaghanhạn ghan ni kaḅilhẹ alhọgh eegu anhịr phọ odị, ghalhamọ r’amem dị ogina abidị bịn kụ odi esi. Odị ka/kpaariọm ghan anhịr phọ odị orolhạn esi r’odị eten dị i/ḅeraạn, i/kpeanhaạn, obobọ eten arigilaạm dị keeḅaghamhị ooruẹn olhoghi anhịr phọ odị. f Ewạ kẹn ni dị olom mọ kakparaghạ omhoọgh ooruẹn olhoghi dị aḅaạl ghisigh aZihova.—Iiḍ. 24:16.
18. Aburulom osopha oḍighi eeghe? (Miịn kẹn igbe phọ “ Inya Araraạr Dị Kelhoghonhaạn Nyinhạ Ḍighaạgh Oḍighi Olom Dị Ralọgh Ghan Anhịr Eegu.”)
18 Burulom, ilegheri mọ aZihova amiịn ni kụ asereghiạn kẹn ni ikuph phọ nyinha relọgh bọ oghuenhi anmariịr phọ anyinha esi oomo areten siphẹ aghuḍum mọ anyinha. Sopha oghuenhi ghan anhịr phọ anạ esi oghel aroozọ dị keefolhomhi ghan nyodị, anhaghanhạn ghan nyodị, alhọgh ghan eegu, kụ aḅilhẹ aḍeenhaan ghan ephomhoghiạn. Oḍighi ghan iduọn phọ keḍeenhaan mọ nạ apomoghiạn ni aḅilhẹ amaghamhị maạr nyodị. Nạ aghuenhi ghan anhịr anạ, pọ nạ kakoph ni siya phọ anạ r’aZihova, emhạn bọ ni maạr agey.—Ps. 25:14.
AḌUỌR PHỌ 131 “What God Has Yoked Together”
a Burulom, nyinha kemooghọm ni suọ eḍighi maạr dị nyinha aạl emhuoghaạph phọ eḅẹm bọ mọ “Nạ Razoọm Ghan Ni Nmariịr Idiphọ AZihova?” edi bọ Otu Okoriom aJanuary 2024.
b Anmariịr dị aburulom rokuphogh ghan obobọ roḅenhị yogh ghan olhoghi otu komooghọm ni suọ eḍighi maạr dị aạl emhuoghaạph phọ “Help for Victims of Domestic Abuse,” edi bọ jw.org r’isiphẹ JW Library® eeḍiạn “More Topics.”
c IKPO ONHỤ DỊ OGBẠ: “Ikpo onhụ iitunyan” eḅaramaạm ni ikpo onhụ dị oye aḅạ obobọ siḍien dị oye kamạgh oye kụ ophoriphọ oye phọ kaloghoma mọ odị o/mhạn maạr. Eḅarạm kẹn ni iḍaghạ obobọ ikpo onhụ dị kepin esi oye, dị oye anhaghạn kụ kaloghoma mọ nạ raḅenhị yogh nyodị.
d Miịn emhuoghaạph phọ “Pornography Can Shatter Your Marriage” siphẹ jw.org r’isiphẹ JW Library.
e Anhịr dị olom rapogh ghan sifoto aradaḅạ kamooghọm ni suọ eḍighi maạr dị aạl emhuoghaạph phọ “Mem Dị Opọ R’anạ Aalhạn Bọ Rapogh Ghan Sifoto Aradaḅạ” edi bọ Otu Okoriom August 2023.
f ABaibul phọ o/ghaạph k’anhị k’alhe odọ orolhạn esi dị eeph igbo olom r’anhịr. Olom mọ r’anhịr phọ osopha osopha dị aghuenhi aZihova ḅilhẹ keḅeraạn opọ r’odị aalhạn bọ dị ooruẹn olhoghi abidị kaa/ḅaghamhị bidị. Toroboiperolbọ, olom r’anhịr ku/kaạph raraạr ibooghiạn apinien phọ abidị uḅenhị onhọn oye.
g ILỌ AFOTO: Awe dị ituughạ ro/tu ghan dị roḍighi ghan oḍighi r’onyọ umor rokparaghạ ghan oḍighi idị onyọ umor phọ kapogh sifoto aradaḅạ dị edi loor aḍinyạ.
