1. Ibadị rodon ogbon eeghe?

 IBADỊ awe rodon rootughiạn ghan ilọ aloor abidị bịn. Esi omaạm, ibadị rokị ghan ni siphẹ intanẹt phọ koobagaam raraạr dị bidị moḍighi. Toroboiperolbọ, iyạl ikpo awe rodon bịn kụ rongọ ghan aZihova rughuenhian. Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn iyaạr dị remạ ghan ongọ aZihova eghuan ḅilhẹ r’iyaạr phọ kinyu bọ iyira oḍighi iduọn phọ. Yira kotuughạ kẹn ipẹ yira kotue bọ ongọ Enhaạn eghuan phọ ekpeanhaạn bọ nyodị ḅilhẹ r’ipẹ odị r’aloor kakuenhi bọ obobọ kaḅaalhamhị bọ ḍien phọ odị ghisigh.

REMẠ GHAN EEGHE ONGỌ AZIHOVA EGHUAN?

 2. Ika kụ idị aZihova agananamhi eghuan phọ odị siphẹ Eeḅarạph phọ aSinai? (Miịn kẹn opoḍi phọ.)

² ABaibul phọ aḍeenhaan mọ aZihova aḍighi egbogh Enhaạn dị reḍighi ghan iikiạ araraạr. AZihova aḍeenhaan ni iikpọ phọ odị obobọ eghuan phọ odị mem mọ odị atagharạn bọ eelhe phọ Izrạl asighẹ dọl arebenhẹ epẹ Ijipt. Ḍighi mudị nạ ramiịn ni: Irubal awe Izrạl mookpomhoghan eeḍiạn Eeḅarạph aSinai onhaghạn ipẹ Enhaạn kakaạph bọ. Ekperenhom bịn ootụ aakpereghi oomo eeḅarạph phọ. Ade phọ repiigha, kụ aḍio phọ emhiigh oḅaaghị, oomaạny rataphạn r’aḍiolọ okuodụ. (Ex. 19:16-18; 24:17; Ps. 68:8) Gbiom olhoghi idị iphẹn phọ eḍigh ḍiigu esi awe phọ Izrạl mem mọ aZihova aḍeenhaan bọ bidị iikpọ phọ r’eghuan phọ odị.

 3. Ika kụ edị yira kotue ongọ aZihova eghuan?

³ Kokaạph aani ika ilọ ayira? Yira kotue ni ongọ aZihova rughuenhian ḍughụm? Ii, yira kotue ni. Eniin eten dị yira kotue okuenhi aZihova pọ oḅenhị aani abunhọn ilọ iikpọ phọ odị ḅilhẹ r’imạ araagharạ phọ odị. Yira kotue kẹn ni okuenhi aZihova  mem dị yira ongọ ghan nyodị eghuan r’aḍisẹph esi atorobọ iyaạr dị odị ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oḍighi. (Isa. 26:12) Uw-emhạ phọ Devid aḍighi ni emạ eḍeenhaan oye dị maghuenhi ghan aZihova. Eniin amem dị awe Izrạl ookpomhoghan kụ odị raaḅereghị, odị aḅẹm mọ: “Nạ aZihova, abụgh ni kụ amoọgh iikpọ, eegu, enighẹ r’igbogh. Oomo araraạr k’akẹ r’ade ilọ anạ, kụ nạ odaạm, ogbogh odị adạ oomo araraạr.” ADevid rokureri iiḅereghị phọ odị kụ ‘oomo ookpomhoghan phọ oboom aZihova Enhaạn phọ.’—1 Chron. 29:11, 20.

 4. Ika kụ idị aZizọs angọ aZihova eghuan?

⁴ Mem mọ aZizọs arọl bọ siẹn ade phọ, odị aghuenhi odẹ phọ odị esi omạ ghan omiteom mọ Odẹ phọ kụ angọ nyodị iikpọ oḍighinhom iiḍaạny. (Mạk 5:18-20) AZizọs aḅilhẹ angọ Odẹ phọ odị rughuenhian esi eten phọ odị aghaạph ghan bọ ilọ odẹ phọ odị ḅilhẹ r’eten phọ odị azoọm ghan bọ bunhọn. Eniin amem, aZizọs arọl olhoghi oboghotu kụ atughemhị ghan. Kụ oniin anhịr dị ikarạph aruwaloor meeḅaghamhị esi 18 asiạ arọl li pạ phọ anhaghạn aani ghan. Ikarạph aruwaloor phọ meḍighi iyaạr dị anhịr phọ u/tue umeerạ agey utelhe. P’eeghe iiḅaghamhị! Igbiririph iḍighi ni idị aZizọs arelhe aghị ateẹny anhịr phọ, kụ r’eyoghoyoghọ eḍọgh aḅẹm mọ: “Nịr phọ, . . . Nạ makpetenaan eephina phọ anạ.” Kụ odị aḅọgh anhịr phọ, mem mem mọ bịn anhịr phọ amheerạ aaleeny “kụ aboom ghan Enaạn,” loor iduọn omhoon aloor phọ r’inyaạm mọ odị meḅulha bọ! (Luk 13:10-13) Anhịr phọ opọ phọ amhoọgh ni ephigh otuạn ongọ aZihova rughuenhian.

EEGHE KỤ RINYU GHAN BỌ IYIRA OGHUENHI AZIHOVA?

 5. Eeghe ariphigh kụ edị yira omhoọgh otuạn olhọgh aZihova eegu?

⁵ Yira rongọ ghan aZihova eghuan loor esi dị yira olọgh nyodị eegu. Yira omoọgh ni ibadị ariphigh otuạn olhọgh odị eegu. AZihova kụ Enhaạn oomo iikpọ phọ; iikpọ phọ odị i/moọgh eekunha. (Ps. 96:4-7) Oboom mọ osụ-olhoghi phọ odị aganana ni esi araraạr phọ odị alhẹm bọ. Odị kụ ungọ iyira ghuḍum r’araraạr phọ yira odimhom bọ. (Ogan. 4:11) Odị uḅạr ri iyira. (Ogan. 15:4) Torobọ iyaạr dị odị aḍighi emoọgh ni ekol, odị ra/bi ghan oguan. (Josh. 23:14) Iikia i/lo, oyil phọ Jeremiah aghaạph bọ ilọ aZihova mọ: “Oye dị kotomaạm nyinhạ o/lho esi oomo awe olhegheri-iyaạr areelhe phọ mughumọ abudaạm mọ abidị”! (Jer. 10:6, 7) Okạr agey yira omoọgh ni iboom ariphigh olhọgh Odẹ k’akẹ phọ ayira eegu. Araraạr phọ aZihova maḍighi bọ inyu iyira olhọgh odị eegu r’oḅilhẹ ophomhoghiạn odị.

 6. Eeghe kụ iḍighi kụ yira opomhoghiạn bọ aZihova?

⁶ Yira rokuenhi ghan aZihova loor esi dị yira opomhoghiạn nyodị. Yira opomhoghiạn aZihova loor imạ araagharạ phọ odị. Odị amoọgh onmạ ighirigiir r’igbiririph. (Ps. 103:13; Isa. 49:15) Odị amoọgh eegharạ oseenyạn ghan. Mem dị yira osoman iiḅaghamhị, retir aani ghan ni nyodị. (Zech. 2:8) AZihova rulhoghonhaạn ghan ni iyira ḍighaạgh oḍuraan otuman odị idiphọ Oyaghirị. (Ps. 25:14; Iiḍ. 17:27) Odị asooromhi loor; “odị azuman omhiịn akẹ r’ade phọ, odị apoophe buphẹ i/nighenhọm bọ siphẹ ophugh phọ.” (Ps. 113:6, 7) Anhiạn loor kụ edị ka/wạ oghuenhi egbogh Enhaạn phọ ayira loor iphẹn phọ?—Ps. 86:12.

 7. Eeghe eepoogh dị egbatanhaạn kụ edị yira omhoọgh?

⁷ Yira rokuenhi ghan aZihova loor esi dị yira rowạ mọ abunhọn olhegheri aani nyodị. Ibadị u/legheri igey phọ ilọ aZihova. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị aSetan masighẹ ilhoghi phọ abidị alọgh ekụ ufiri esi ogbaaghị okpẹ ilọ aZihova. (2 Kọr. 4:4) ASetan agbạ mọ aZihova aḍighi Enhaạn dị raḍighi ghan koḅulhemhian. Odị aḅẹm kẹn mọ Enhaạn o/mhoọgh ogbolhomaam awe, ḅilhẹ mọ odị kụ rakọm bọ imhinhimhiịn phọ edi bọ aḅirinhi phọ. Kuolọ yira olegheri ni  odọ oye phọ Enhaạn phọ ayira aru bọ! Yira omoọgh eepoogh oghaạph ipẹ eru bọ inẹ r’olhoghonhaạn awe ḍighaạgh dị bidị kotue okuenhi aani nyodị. (Isa. 43:10) Psalm 96 ekaạph ilọ ongọ ghan aZihova eghuan. Iduọn yira kooḅeghiọn bọ ikpo onhụ asuọr phọ iphẹn phọ, tuutughiạn reten dị nạ katue angọ aZihova eghuan phọ ekpeanhaạn bọ nyodị.

IKA KỤ EDỊ YIRA KONGỌ AZIHOVA EGHUAN PHỌ ESI BỌ NYODỊ?

 8. Eghẹn kụ eniin eten dị yira kotue okuenhi aZihova? (Psalm 96:1-3)

⁸ Bạl Psalm 96:1-3. Yira kotue ni okuenhi aZihova esi ipẹ yira rokaạph ghan bọ ilọ odị. Asiikpịgh phọ iphẹn phọ iḅenhị iyira mọ, “omhooraạn ḍuọr aZihova,” “oboom ḍien phọ odị,” “ogbeelhom iiḅi iinhaghạn apelieẹny phọ odị,” oḅilhẹ “ogbeelhom eegu phọ odị olheenye reelhe phọ.” Oomo phọ iphẹn phọ areten dị yira kosighẹ okuenhiom Odẹ k’akẹ phọ ayira. Arebenhẹ aZihova iḍiodi phọ u/piemhi ghan mem oḅenhị abunhọn awe ilọ araraạr phọ aZihova maḍighinhaan bọ bidị, ḅilhẹ r’oghaạph ilọ igey phọ odị. (Dan. 3:16-18; Iiḍ. 4:29) Ika kụ edị yira kotuughaạny bidị?

9-10. Nạ atuughạ eeghe esi ipẹ emitenhaan bọ Angelena? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁹ Ooḅeghiọn idị emitenhaan onyọ umaranhi dị oghol mọ Angelena, a dị odi ghan epẹ United States. R’akpọ oḅio, odị agbạ ni amheremhị ḍigey aḍien phọ aZihova esi dị odị raḍighi ghan oḍighi. Amem irọl li dị ookpomhoghi oomo abudị purukụ omhoọgh oḍighi esi phọ, kụ oḅẹm mọ torobọ onyọ abidị aghaạph ipẹ ookonhom bọ nyodị. Idiphọ omhoom oye dị osighẹ aani oḍighi, Angelena aakolhobian oḍeenhaan asifoto dị eḍeenhaan oḅaạl olhoghi phọ odị ramoọgh ghan bọ idiphọ oniin onyọ Ogbaanhaạn AZihova. Toroboiperolbọ, oniin odị aghaạph kụ egbi bọ osi odị, amạ ni loor odị amiteom idiphọ oye dị ookonhom eghunotu dị odẹ r’onhiin phọ oḍighi Bugbaanhaạn, kụ amhiigh ogilaạm omheeraam mọ ayira. Angelena aḅẹm mọ: “Oḅio amhị amhiigh okaph. Kụ mị aatughiạn ghan mọ: ‘Mị kangọ ni eepoogh mọ oye agbaaghị okpẹ ilọ aZihova? Obobọ mị kagbạ ni ameremhị odọ oye phọ Odị aru bọ ḍughụm?’”

¹⁰ Oye phọ r’omhạn kụ Angelena akem aaḅereghiọm olhoghi. Kụ aḅaanhaạn nyodị eyoghoyoghọ eten, kụ aḅẹm mọ: “Uukonhom aani imhị kẹn idiphọ oniin onyọ Ogbaanhaạn AZihova, kụ mị akiọm ni ghisigh aḍighi onyọ Ogbaanhaạn AZihova k’aḍio arodon.” Ghalhamọ r’iduọn oḅio phọ odị k”ophọ bọ ni, Angelena amhiigha ni loor, kụ r’olhọgh eegu aḍeenhaan  sifoto idị odị rakelhọm ookpomhoghan phọ aZihova. (1 Pit. 3:15) Eeghe kụ iḍuạ emite? Tutụ Angelena akaạph bọ ramadạn, bịn olhoghi oye phọ anmia. Kụ odị aghaạph aani idị odị aghelhọm ghan mem mọ odị aḍighi bọ oḍoọgh oọny kụ aaḅughonhaan ghan bọ r’Abugbaanhaạn AZihova. Angelena aḅẹm mọ: “AZihova akpeanhaạn ni dị yira kogbạ omeremhị igey phọ ilọ odị. Eḍighi ni eepoogh oghaạph ilọ aḍien phọ odị.” Yira phọ kẹn ni omoọgh aani eepoogh oboom aḍien phọ aZihova esi oghuenhi ghan odị ghalhamọ r’amem dị abunhọn roofolhomhi nyodị.

11. Emhiigh iḍiodi phọ k’arodon, ika kụ idị arebenhẹ aZihova modạph ḍinhị-olhogh phọ edi bọ Psalm 96:8?

¹¹ Bạl Psalm 96:8. Yira kotue ni okuenhi aZihova r’araraạr emhoọgh phọ ayira. Oomo amem, arebenhẹ aZihova rokuenhi ghan ni nyodị eten phọ ephẹn phọ. (Prov. 3:9) Esi omaạm, awe phọ Izrạl usoghogh ni raraạr olhoghọm otu iiḅereghị phọ r’araraạr oselhemhiom ghan. (2 Ki. 12:4, 5; 1 Chron. 29:3-9) Abuniin abumatuạn phọ aZizọs umiteom ghan ni raraạr lọ bidị omhoọgh ongọ Zizọs r’abutelhedom mọ odị. (Luk 8:1-3) Mem oḅẹl okuron asiạ phọ, abuniin aKristẹn usoghogh ni raraạr ongọ bumor r’abumaranhi dị ekuom. (Iiḍ. 11:27-29) Rodon, eniin phọ eten phọ kẹn ni, yira kotue ni okuenhi aZihova esi olhọgh aani ghan iyaạr siphẹ igbe phọ mem dị yira oghị ituughạ.

12. Ika kụ idị iisogh phọ ayira rekuenhi ghan aZihova? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹² Omhiịn eḍeenhaan dị emạ emiteom mọ iisogh phọ ayira rekuenhi ghan ni aZihova. Iinhaghạn alhạ phọ 2020 ighaạph ni idị olophiạ u/nuụn ulọph epẹ Zimbabwe. Irubal awe uwạ ni omhuughu loor okoọny, kụ iphẹn phọ itir aani ni oniin onyọ umaranhi dị oghol mọ Prisca. Ghalhamọ r’iduọn olophiạ phọ u/lọph bọ, aPrisca o/wilhẹ ghan oghị epẹ erugh phọ ḍio aWenesdee r’aFraidee, ghalhamọ r’amem dị awe momhiigh rozuphọgh iizuphạ. Abumatuman phọ odị ugilaạm ghan nyodị mem dị odị odi epẹ erugh phọ rakaạph iiḅi iinhaghạn phọ, kụ oḅenhị ghan nyodị mọ kparipẹ r’oghị ozo nạ ratelhe yogh ghan bịn, “Okoọny kaḅom ni epul anạ.” R’akpọ oḅio, aPrisca aphagharanhaạn ghan ni aḅẹm mọ, “k”ekulha aZihova k”oḅitonhaạn ghan rebenhẹ odị.” I/bia bịn, odị amhooghọm aani suọ raraạr dị ookpomhoghan phọ osighẹ oru. Iisogh phọ ayira kụ imiteom bọ raraạr phọ ookpomhoghan phọ osighẹ bọ oghiomaạn Prisca. Ikạr ri etir bumatuman phọ aPrisca, kụ bidị oḅenhị nyodị mọ, “Enhaạn nyinhạ o/ḅitonhaạn. Esi iduọn phọ yoor kowạ  otuughạ olhegheri aani ilọ Enhaạn phọ ephẹn phọ.” Oḍual abumatuman aPrisca umhiigh ni oghị aani ghan ituughạ.

13. Ika kụ idị aroozọ phọ ayira kekuenhi aZihova? (Psalm 96:9)

¹³ Bạl Psalm 96:9. Yira kotue ni okuenhi aZihova r’aroozọ phọ ayira. Iwạ ni mọ abupinyọn rikiạ phọ oḍighi ghan bọ pạ otu iiḅereghị phọ aZihova oḅaạl ghan loor. (Ex. 40:30-32) Toroboiperolbọ, iyaạr dị emhạn maạr epu oḅaạl aloor pọ aroozọ dị eḅaạl. (Ps. 24:3, 4; 1 Pit. 1:15, 16) Ewạ ni dị yira kolọgh inyaạm okporonhaạn ikarạph aruuphuạ r’ikarạph aroozọ ayira oseere, kụ okpolhoghiạn igey imhoom aroozọ. Iduọn phọ pọ, yira kootughiạn ghan kụ ozọ eten dị emhoọgh muḅọph r’iitughiạn phọ odị, kụ oḅilhẹ omoọgh aani imạ araagharạ phọ odị. (Kọl. 3:9, 10) R’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, awe dị aroozọ i/ḅaạl ḅilhẹ oḍighi we iigamanhiạn kotue ni onmia, okpolhoghiạn imhoom igey aroozọ.

14. Eḍeenhaan phọ aJack etughemhị nyinhạ eeghe? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹⁴ Ooḅeghiọn eḍeenhaan aJack. AJack aḍighi oye iigamaniạn ḅilhẹ r’oye dị awe oghiilhaan ghan, dị tutụ otạ mọ Okarạph Uwaloor. Loor iilhogh phọ odị asoroghu bọ, usophonhaan ni nyodị ikoli aḍuugh. Kuolọ mem mọ odị odi bọ siphẹ otu ikoli phọ rakori mem mọ kokiigh bọ nyodị, aJack amheera ni otuughạ aBaibul phọ r’oniin onyọ umor dị aru siphẹ otu ikoli phọ. Etigheri odọ oye phọ odị aru bọ, aJack akporonhaạn ni igbaany aroozọ phọ odị. Esighẹ rekị bịn, odị aru asianhaan aḍiiny muụm. Onmia phọ aJack aganana ni iboom dị tutụ ḍio phọ kokiigh bọ nyodị abuniin abukoriom ikoli phọ ozu izin kụ oḅenhị nyodị mọ aḍughul borọph. Oniin onyọ eghạm dị raḍighi aani ghan oḍighi siphẹ otu ikoli phọ aḅẹm mọ: “AJack kụ eeph ghan alhoghorị esi oomo awe phọ orọl bọ siphẹ ikoli phọ. Nyiidiphọ, odị kụ manhighẹ apu.” R’oghiigh bọ Jack awiki roten, abumor phọ uḅula ni ophạm ituughạ kụ omhiịn oniin onyọ ikoli dị aru aani ituughạ, eḅẹl amem. Eeghe kụ inyu bọ nyodị oru phọ? Odị amhiịn iduọn aJack anmia bọ, kụ awạ olhegheri iyaạr dị odị kaḍighi aani pidị odị atue akumu aani aZihova. Iphẹn phọ eḍeenhaan mọ aroozọ phọ ayira ketue ni ekuenhi aZihova!—1 Pit. 2:12.

IDỊ AZIHOVA KAKUENHI ḌIEN PHỌ ODỊ EPẸ GHISIGH

15. Ika kụ idị aZihova kakuenhi bọ ḍien phọ odị amadạn epẹ ghisigh? (Psalm 96:10-13)

¹⁵ Bạl Psalm 96:10-13. Siphẹ Psalm emhụ phọ 96, asiikpịgh phọ esughanham bọ omhạn  phọ ekaạph ilọ aZihova idiphọ Oogboom Iiruẹn r’Uw-emhạ elhiom eḍighinhom iyaạr. Ika kụ edị aZihova kakuenhi ḍien phọ odị epẹ ghisigh? Odị kaḍighi iduọn phọ esi oogbo iiruẹn ongọ awe. Ke/bia mun, odị kapiemhi Babilọn Ogbogh phọ loor iduọn odị maafolhomhi bọ ḍien iigbia phọ odị. (Ogan. 17:5, 16; 19:1, 2) Abuniin awe dị komiịn bọ muphe aBabilọn Ogbogh phọ eeni kuḍighan ni iyira ooḅereghị aZihova. Ekureriom mọ, mem eghạm Amagedọn, aZihova kapiemhi aḅirinhi phọ aSetan r’oomo abuphẹ olhọgh bọ ḍien aZihova kụ roopụ bọ ḍien phọ odị. Odị kapẹl li we phọ abuphẹ ophomhoghiạn bọ kụ oḅilhẹ ronaghanhạn nyodị, ḅilhẹ rokuenhi ghan bọ ḍien phọ odị. (Mạk 8:38; 2 Tẹs. 1:6-10) AZihova kaḅaalhamhị ni ḍien phọ odị amạn mem dị Itooghị Oonịr Asiạ phọ aKraist r’odẹgh ophogh phọ asughanham bọ omhạn phọ roten. (Ogan. 20:7-10) Mem mọ opọ phọ, “olhegheri iyaạr eghuan phọ aZihova kamuza ni de phọ idiphọ amuụm mọ amuza bọ riphiịny phọ.”—Hab. 2:14.

16. Nạ asopha oḍighi eeghe? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹⁶ P’eeghe oḅaạl olhoghi dị katọl mem dị oomo awe dị odi siẹn aḅirinhi phọ kongọ ghan aZihova eghuan phọ ekpeanhaạn bọ ḍien phọ odị! Kụ egbi oteẹny amem mọ amuphẹ phọ, yira oḍighi oomo ilọ yira kotue osighẹ ghan atorobọ eepoogh lọ yira omhoọgh oghuenhiom aḍien phọ aZihova. Loor iduọn ongọ eghuan ḍien phọ aZihova emhạn bọ maạr, Aloor Phọ Repogh Bọ mosaḅạr Psalm 96:8 idiphọ emhuoghaạph alhạ phọ 2025. Emhuoghaạph phọ eḅẹm mọ: “Ingọ aZihova eghuan phọ ekpeanhaạn bọ ḍien phọ odị.”