1. Eeghe iphụr arurụ kụ edị otelhedom mọ aPọl agẹ aghiọm Kristẹn phọ abuphẹ osagharạn bọ uw-aloor iigbia phọ?

OTELHEDOM mọ aPọl uphụr iyira rurụ mọ “ke/⁠meera.” Ke/⁠meera eeghe? “Ke/⁠meera mọ awe aḅirini phọ ipiIoghọm inyina oḅoIọgh oghighimạ.” (Rom. 12:⁠2) APọl agẹ ikpo onhụ phọ ipẹ phọ aghiọm Kristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ. Eeghe kụ iḍighi kụ odị angọ bọ igbagarạ iphụr arurụ phọ iphẹn phọ nmariịr r’ilhephiri anmụny phọ abuẹn moḅọgh bọ ni sighuḍum abidị ongọ Enaạn oḅilẹ osagharạn uw-aloor iigbia phọ?​—⁠Rom. 1:⁠7.

2-3. Ika kụ idị aSetan rakparaghạ ghan omhi ayira osighẹ ḍighaạgh aZihova, kụ ika kụ idị yira kotue otuur osighẹ igbagarạ iitughiạn dị edi ologhi ayira?

² APọl angọ iphụr arurụ phọ iphẹn phọ loor esi dị abuniin aKristẹn phọ momiigh omoọgh iitughiạn dị i/⁠kpeanaạn ḅilẹ omeeraam olegheri iyaạr aḅirini phọ aSetan. (Efẹ. 4:​17-19) Ipẹ phọ etue ni imitenaan aani iyira ḍio arodon. R’ikpukpụ ni, aSetan otooghiạ aḅirini phọ ophọn phọ rasighẹ ghan ni ikeḍi kirokirọ kaḍighinom omhiịn mọ odị umhi ni iyira asighẹ ḍighaạgh aZihova. Esi omaạm, eḍighi maạr dị yira rowạ oolheghaan, aSetan katue ni asighẹ ipẹ phọ aḍighinom omhi ayira osighẹ aḍighaạgh aZihova. Odị atue ni asighẹ aḍighinom ekpisi phọ yira omite bọ, eḍighinom iyaạr ekpisi phọ ayira obobọ askul dị yira oghị, oḍighi idị yira komeeraam iitughiạn phọ odị.

³ Ketue ni edugh dị yira kotuur osighẹ ‘igbagarạ’ iitughiạn dị edi ologhi ayira ḍughụm? (2 Kọr. 10:⁠4) Omhiịn idị aPọl aphagharanaạn: “Yoor ronyu ghan ni koIer torobọ iyaạr lọ awe ogim osophoghom mọ kolegheri ghan bọ ilọ Enaạn. Yoor rokpaariọm ghan ni oomo iitughiạn awe kesooromi loor, enaghanạn Kraist.”  (2 Kọr. 10:⁠5) Okạr agey, r’ologhonaạn aḍighaạgh aZihova yira kotue ni otuura oḍuạ obobọ opamaghạn ikarạph iitughiạn. Idiphọ ooghọ katue bọ ni aakonom ezẹgh, Eniin phọ eten phọ kẹn ni kụ edị Ekpo onhụ phọ Enaạn ketue iloghonaạn iyira ḍighaạgh omerenyạn ikạ aḅirini phọ aSetan.

4. Eeghe araagharạ kirokirọ kụ edị ibadị ayira onmeeghi eḅẹl amem mọ yira onaghạn bọ igey phọ?

⁴ Tuutughiạn raagharạ kirokirọ phọ nạ anmeeghi bọ, eḅẹl amem mọ nạ atuughạ bọ igey phọ kụ asopha bọ okumu Enaạn. Ibadị ayira uwilẹ yogh ni ikarạph araagharạ. (1 Kọr. 6:​9-11) P’eeghe idị yira rosẹph aZihova esi iduọn odị uloghonaạn bọ yira ḍighaạgh orue okpạr opu ikarạph araagharạ phọ ipẹ phọ!

5. Odaphạn Rom 12:​2, eeghe kụ iyạl araraạr dị ewạ moḍighi?

⁵ Toroboiperolbọ, yira kuu/⁠tughiạn mọ yira u/⁠moọgh raraạr onme siẹn adọl aghuḍum mọ ayira. Ghalamọ yira mowilẹ ni oḍighiyogh igbogh ikarạph dị yira oḍighi ghan kụ ogbi bọ oḍiiny amuụm, ewạ dị yira kokiọm ghisigh olọgh ikuph oghel atorobọ iyaạr dị ketue ikọm iyira eḅulemi ḍigbaany adọl phọ ayira. Ika kụ idị yira kotue bọ oḍighi iduọn phọ? APọl aḅẹm mọ: “Kụ ke/⁠meera eghimoghọm araraạr aḅirini phọ ophọn kụ iḅọl inyina, kuolọ inmia k’epẹ ilhoghi phọ anyina.” (Rom. 12:​2, NW ) Kụ iḍighi kụ ewạ oḍighi iyạl araraạr. Eḅẹl phọ, ku/⁠meera mọ aḅirini phọ “uḅọl” obobọ upiloghọm iyira. Omuneniom iyạl, ewạ mọ ‘onmia’ k’epẹ ilhoghi phọ ayira.”

6. Yira otuughạ eeghe esi ikpo onhụ phọ aZizọs ogẹ bọ siphẹ Matiu 12:​43-45?

⁶ Oḅọl [obobọ omnia] phọ aPọl rakaạph ghan bọ siẹn phọ o/ḍighi olọ anyụ r’anyụ bịn. Emoọgh maạr oḍighinom r’oomo apikirị aloor phọ ayira. (Miịn igbe phọ ‘ Omnia obobọ Ozuughian Oghịgh?’) Ewạ dị yira kokạr onme olhoghi phọ ayira omadạn​—⁠araagharạ oye olhoghi phọ anạ, ipẹ yira rologhoma ghan bọ, ḅilhẹ r’aruuphuạ ph’ayira. Esi iduọn phọ, ewạ ni mọ  oomo phọ ayira opuruan siloor mọ, ‘araagharạ phọ mị ranmeeghi bọ oḍighi onyọ aKristẹn eḍighi ilọ anyụ r’anyụ ḍughụm, obobọ mị akạr ri anmeeghi k’epẹ ekpom mọ amị ḍughụm?’ Ogbaranhaạn phọ abidị amạn ni maạr. Siphẹ Matiu 12:​43-45, aZizọs amạ amiteom idị ewạ mọ yira oḍighi. (Bạl) Aḍiitughiạn phọ edi bọ siphẹ ikpo onhụ phọ ipẹ phọ emạ emiteom igey phọ eḅẹm bọ mọ: ko/⁠pu oḅẹm mọ mị mawilhẹ yogh ikarạph iitughiạn; ewạ dị yira koḅọph iitughiạn r’Enaạn.

7. Ika kụ idị yira kotue bọ onme iitughiạn r’odọ oye phọ yira oru bọ?

⁷ Edugh ni dị yira konme iitughiạn phọ, r’oye phọ yira oru bọ epẹ olhoghi phọ ḍughụm? Ii, ikpo onhụ phọ Enaạn eḅẹm mọ: “lloghi phọ anyina riitughiạn phọ anyina eḍighi imoom emadạn! Ikpologhiạn imoom igey aroozọ phọ olẹm bọ oghighemiọm Enaạn kụ eganana bọ esi akugey aghuḍum mọ akuphẹ aakuan bọ aseleman.” (Efẹ. 4:​23, 24) Kụ iḍighi kụ, edugh ni onme odọ phọ oye phọ yira oru bọ epẹ olhoghi phọ ayira, kuolọ oḍighi iduọn phọ ewạ ni olhọgh ikuph. Ewạ ni oḍighi idị epelhom oḅẹm mọ oghel ikarạph iitughiạn ḅilhẹ r’owilhẹ ikarạph iḍighinhom araraạr. Ewạ dị yira kokạr onme “iloghi” phọ “r’iitughiạn” phọ ayira omadạn obobọ onmeeghi oḍighi imhoom. Kụ eḅaramaạm onmeeghi aruuphuạ phọ ayira, ezọ phọ ayira, r’iyaạr phọ rinyu ghan bọ iyira. Emoghi ni ikuph orue oghiọm aghisigh oḍighi iduọn phọ.

8-9. Ika kụ idị iphẹn emitenhaan bọ oniin onyọ umor ayira emạ eḍeenhaan iyaạr phọ ewạ bọ dị yira konme oye olhoghi phọ ayira?

⁸ Esi omaạm ooḅeghiọn eḍeenhaan onyọ umor dị aḍighi ghan oye igbagbaar mem dị eten. Onyọ umor phọ, aphughọl ghan miim aḅilhẹ eeghi ghan elhebiri, esighẹ rekị kụ aru awilhẹ yogh oḍighi ghan ipẹ phọ kụ aḍiiny muụm, kụ ipẹ phọ iḍighi ni ogey ogbaanhaạn engọ we emhạ phọ odị. Kuolọ ḍiniin ogbạl adulhe, mem mọ purukụ odị aḍiiny bọ muụm mọ, odị asoman ni odẹgh ophogh dị olhoghi u/⁠seere. Opughọl miim aru k’odị bịn anyạ okuphogh odị. Eḅẹl amem mọ onyọ umor phọ aḅoorian ni aphamaghạ loor odị. Kuolọ mem dị opughọl miim mọ ophọn phọ amhiigh ogbạ ophuẹ aḍien phọ aZihova, iphin ni esi onyọ umor phọ bịn o/⁠rue mun ophamaghạ ophinologhi phọ odị. Bịn aghị akuphogh oye phọ. Eeghe kụ iḍighi kụ onyọ umor phọ ee bọ? Ii obọ ituughạ aBaibul phọ ilhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh ophamaghạn inyuughiom oghị ee r’oye phọ, kuolọ odị ko/⁠rue onme iitughiạn phọ, r’oye phọ odị aru bọ oḍighi imhoom. Kotue kẹn oḅẹm mọ odị ko/⁠kạr orue onme odọ oye phọ odị aru bọ.

⁹ Toroboiperolbọ, i/⁠pẹr onyọ umor phọ okparaghạ oḍighi idị odị k’anmia. (Prov. 24:16) R’olhoghonhaạn aḍighaạgh ikumor awe phọ, odị aghiọm ni ghisigh anmeeghi raagharạ phọ odị. Eekuna phọ odị asi ni amananaạm aḍighi oniin okumor oye. Kụ ḍiniin ogbạl adulhe, siphẹ erugh aKindọm Họl phọ abidị, odị aḅilhẹ kẹn asoman odẹgh ophogh dị aghighimaạm opọ odị asoman bọ siạ dị meten. Opughọl miim aru ni bịn anyạ okuphogh oniin okumor oye. Onyọ umor phọ aḍighi ika? Odị aphoomị ni loor, asooromi loor, aḅaanhaạn eyoghoyoghọ eten opughọl miim mọ, aphoomị ekpom oye phọ, kụ aḅilhẹ aphạm oye phọ ophọn phọ amiim mọ masighẹ bọ asiemi olhoghotu oye phọ. Eeghe kụ iḍighi kụ onyọ umor phọ egi phọ, o/⁠ghị bọ ozuom oye phọ? Onyọ umor phọ m’anme oye olhoghi phọ odị. Odị makạr aḍighi oye eephọ r’oye osooromi aloor nyiidiphọ​—⁠p’eeghe idị iphẹn phọ mesighẹ iiseeny eruom aZihova!

10. Yira koḍighi ika orue onme oye olhoghi phọ ayira?

¹⁰ Onyọ umor phọ ophọn o/⁠nmia esi onyam oḅatạn bịn; dị i/⁠kuph u/⁠lọgh. Kewạ ni dị yira  kolọgh ikuph ‘okparamị ḍighaạgh’ ibadị asiạ. (2 Pit. 1:⁠5) Onmia phọ ka/⁠mite esi onyam oḅatạn loor esi dị nạ marọl siẹn “igey phọ” abia. Ewạ dị torobọ onyọ ayira kalọgh ikuph dị emanạm onme oye olhoghi phọ ayira. Aradạ edi ni dị yira kogbariọn olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh onmia. Uguạ ooḅeghiọn iniin araraạr phọ ipẹ phọ.

11. Ika kụ idị iiḅereghị kiloghonaạn iyira ḍighaạgh onme oye ologhi phọ ayira?

¹¹ Iiḅereghị kụ eḅẹl iyaạr dị ewạ mọ oḍighi. Ewạ m’otuughaạny aani okọ suọr phọ aaḅereghị bọ mọ: “Lẹm alhọgh loor amị ekpom dị esererẹ, Sey Enaạn, kụ alhọgh loor amhị omhoom uwaloor, odị amhiigh.” (Ps. 51:10) Yira kolọgh elhegh mọ ewạ ni onme oye olhoghi phọ ayira, kụ olọm ologhonaạn aḍighaạgh aZihova. Ika kụ idị yira kokuphom owol mọ aZihova kuloghonaạn ni iyira ḍighaạgh onmia? Ipẹ aZihova aguanaan bọ oḍighi awe iikparạ arokpom mọ Izrạl mem mọ Izikiel ketue ni ingọ iyira okuphom owol, odị aḅẹm mọ: “Mị kangọ bidị ekpom dị eḅọph, kụ mị alọgh omhoom uwaloor loor abidị . . . Kụ angọ bidị ekpom iphulupul, [iduọn phọ pọ, edị renuụn ghan kenaghanạn iiḅakiọm mọ Enaạn]” kikparamị ni iyira. (Ezek. 11:19; igẹ dị ude) AZihova awạ ni ologhonaạn aḍighaạgh we phọ Izrạl dị konmia, kụ rawạ kẹn ni ologhonaạn ayira ḍighaạgh.

12-13. (a) Odaphạn Psalm 119:​59, yira kogbirima ghan ilọ eeghe? (b) Ighẹn asipuru kụ edị ewạ mọ puruan loor anạ?

¹² Ogbirima kụ iyaạr dị emuneniom iyạl dị ewạ mọ oḍighi. Mem lọ yira omiigha loor aạl Ekpo Onhụ phọ Enaạn torobọ aḍio, ewạ ni dị yira kolọgh mem ogbirima ghan obobọ okuamị ootughiạn ghan ilọ iitughiạn r’ologhoma dị ewạ mọ onme. (Bạl Psalm 119:59; Hib. 4:12; Jems. 1:25) Yira olhọgh elhegh torobọ iitughiạn ayira dị rewạ oghịgh iitughiạn aḅirini phọ. Ewạ dị yira kolegheri ḍidugh ayira kụ okparaghạ onmia.

¹³ Esi omaạm puruan loor mọ: ‘Eeteḅa eḍịm obobọ iḍaghạ edi ni ekpom amị ḍughụm?’ (1 Pit. 2:⁠1) ‘Mị raloghoma ghan ni ophoophe aloor loor adọl phọ amị, askul phọ mị aghị bọ obobọ ikpoki dị mị amoọgh ḍughụm?’ (Prov. 16:⁠5) ‘Mị rapogh ghan ni kasooromi we dị u/⁠moọgh aani iniin phọ araraạr phọ mị amhoọgh bọ, obobọ u/ḍighi aani buọ ekpisi amị ḍughụm?’ (Jems. 2:​2-4) ‘Araraạr dị aḅirini phọ aSetan omiteoghom riḅeraạn ghan ni imị iboom ḍughụm?’ (1 Jọn 2:​15-17) ‘Mị rakelhọm ghan ni reephegh ipesi r’iigamaniạn ḍughụm?’ (Ps. 97:10; 101:3; Amos 5:15) Mem lọ nạ aphanyanaạn sipuru phọ iphẹn phọ, nạ kamiịn ni riisi lọ ewạ onmia. Nạ rokpạr opu ipẹ eghịgh bọ “iikparạ ariisi” siphẹ iitughiạn phọ anạ, bịn nạ maḅeraạn Odẹ k’akẹ phọ ayira.​—⁠Ps. 19:⁠14.

14. Eeghe kụ iḍighi kụ emhạn bọ ni maạr osaḅạr igey arighirị?

¹⁴ Osaḅạr abugey arighirị kụ iyaạr dị emuneniom iraạr dị ewạ mọ oḍighi. Eḅeraạn nyinạ nyinạ i/ḅeraạn, ikạ arighirị phọ ayira emoọgh oteẹny ayira. (Prov. 13:20) Ruutu iiḍighi obobọ ruutu askul, arighirị dị iyira ku/⁠loghonaạn ḍighaạgh ootughiạn ilọ eḅeraạn Enaạn kụ umuza. Toroboiperolbọ, yira kotue ni omiịn bugey arighirị epẹ otu ituughạ phọ. Isiphẹ kụ esi dị ketue inyu obobọ inyaamị iyira oḍeenhaan “ephomoghiạn r’iiḅi iiḍighi.”​—⁠Hib. 10:​24, 25.

15-16. Ika kụ idị aSetan rakparaghạ ghan onme iitughiạn phọ ayira?

¹⁵ Legheri mọ aSetan anyaaghiạn onme iitughiạn phọ ayira. Odị rasighẹ ghan kaḍighinhom torobọ odọ iitughiạn dị egbạgh igey itughemị Ekpo Onhụ phọ Enaạn.

¹⁶ ASetan akiọm ni ghisigh rapuru ghan ḍiniin phọ aḍipuru phọ odị apuru bọ Iv epẹ oghoony  phọ Iden mọ: “Enaạn akạr ri aḅẹm mọ . . . ?” (Gen. 3:⁠1) Siẹn aḅirini phọ aSetan kụ ratooghị bọ, yira rogbor ghan ni konaghạn odọ asipuru phọ iphẹn mọ: ‘Enaạn akạr ri akel pinien alephiri r’alephiri obobọ anmariịr r’anmariịr ḍughụm? Enaạn akạr ri aḅẹm mọ ku/⁠le ghan eyaạl aKrismạs obobọ kuu/⁠ko ghan ḍio phọ omhạr bọ oye phọ? Enaạn phọ anyina akạr ri aḅẹm mọ ke/⁠loghạ ghan iḅaạl? Enaạn ephomoghiạn kakạr ri aḅẹm mọ kuu/ḍikuan ghan bulọ m’ophorogh?’

17. Yira koḍighi ika mem lọ upuru iyira sipuru dị kelọgh omheeraam mọ ayira esi iikia, ḅilẹ aKolosị 2:​6, 7 eḍeenhaan mọ eeghe kụ keḍuạ emite?

¹⁷ Ewạ dị yira kokuphom owol ipẹ yira omheeraam bọ. Eḍighi maạr dị yira u/⁠wạ ghan ophanyanaạn asipuru ilọ omeeraam mọ ayira, yira kotue ni bịn omiigh omoọgh iikia. Iikia phọ ipẹ phọ ketue ni egbaragbaramị iitughiạn phọ ayira bịn ekiigh omheeraam mọ ayira. Kụ yira koḍighi ika? Ekpo Onhụ phọ Enaạn iḅenị iyira mọ onme ilhoghi phọ ayira, pidị yira olegheri iitughiạn phọ odị “ipẹ enighẹ bọ, eḅeraạn bọ nyodị kụ eseIeman bọ.” (Rom. 12:⁠2) Esi ogbor ghan otuughạ, kụ edị yira kotue olegheri igey phọ ipẹ yira motuughạ bọ siphẹ aBaibul phọ. Yira kokạr ri okuphom owol mọ asiigbu phọ aZihova bịn kụ inighẹ. Kụ idiphọ oreeny dị asinị phọ ekpạph ude, yira komoọgh ni sinị, ooneghị ‘omeeraam mọ ayira dị k’amanạm.’​—⁠Bạl Kolosị 2:​6, 7.

18. Eeghe kụ kiloghonaạn iyira ḍighaạgh omerenyạn ikạ aḅirini phọ aSetan?

¹⁸ Onhọn oye ka/⁠tue aaneghinaạn nyinạ omheeraam mọ anạ. Kụ iḍighi kụ kiọm ghisigh anme ghan oye ologhi phọ anạ. Gbor ghan aaḅereghị alọm ologhonaạn aḍighaạgh uwaloor phọ aZihova. Kuamị ghan agbirima; kiạ ghisigh aaḅeghiọn ghan iitughiạn phọ r’inyuughiom mọ anạ. Wạ ghan igey arighirị; oomo arighirị anạ oḍighi we dị kologhonaạn ghan nyinạ ḍighaạgh onme iitughiạn phọ anạ. Oḍighi ghan iduọn phọ, kụ edị nạ katue amerenyạn ikạ aḅirini phọ aSetan aḅilhẹ amoọgh ekol onyu olher “torobọ iyaạr lọ awe ogim osophoghom mọ kolegheri ghan bọ ilọ Enaạn.”​—⁠2 Kọr. 10:⁠5.