“IGBIRIRIPH abumor r’abumaranhi phọ bịn kụ itir bọ imhị,” ipẹ kụ idị aLisa aḅẹm. * Odị aghaạph ghan ilọ iyaạr phọ ephụr bọ eḍạ nyodị elhọgh siẹn igey phọ. Igina phọ kụ edị emitenhaan aani Anne, odị aḅẹm mọ, “igbiririph phọ abidị kụ itir bọ imhị, ki/tughemhị phọ.” Iyạl phọ abumaranhi phọ abuẹn phọ rokelhọm ni aạl ghan aBaibul phọ. Igbiririph kụ ikạr bọ elhoghonhaạn bidị ḍighaạgh.

Ika kụ idị yira kotue oḍeenhaan igbiririph dị keḅọgh rokpom abuphẹ ukoom bọ iyira? Ooḅeghiọn iyạl areten: anem mọ ayira r’iḍighinhom araraạr phọ ayira. Kụ yira oḅilhẹ ooḅeghiọn we dị okpẹ oḍeenhaan ghan igbiririph.

Ogey anhịr phọ oghaạph bọ ilọ odị siphẹ Proverbs 31 amoọgh “olhogh igbiririph” siphẹ anem mọ odị. (Prov. 31:26) Odị rameera ghan mọ “olhogh” phọ ophọn kụ aaḅakị eseeriom eḍọgh phọ odị ḅilhẹ r’iyaạr phọ odị kakaạph bọ. Ewạ ni mọ aburudẹ omhoọgh aani “olhogh” phọ ophọn phọ siphẹ anem mọ abidị. Ogbogh opol aburudẹ r’aburunhiin olegheri mọ egbagarạ eten eghaaphọm iyaạr retir ghan ni ibạm anmụny phọ abidị, ḅilhẹ mọ eḍighi maạr dị bidị roḅạ ghan eten okporoghom ibạm anmụny phọ pọ bidị ko/megheron agey. Kụ iḍighi kụ, orue oḅạ ghan eten dị keḅeraạn eḅilhẹ etir rokpom ibạm anmụny phọ, pọ ewạ dị aburudẹ r’aburunhiin kokparaghạ ghan oḅạ r’igbiririph.

Mughumọ nạ amoọgh ibạm anmụny obobọ nạ o/mhoọgh, ika kụ idị nạ kaḅạ ghan r’igbiririph? Proverbs 31:26 ketue ni elọgh ḍighaạgh, eḅẹm mọ: “Odị ratagharạn ghan onhụ odị esi osụ olhoghi.” Iphẹn phọ eḅaramaạm oselẹ ghan ikpo onhụ phọ r’eten eghaaphọm mọ ayira r’osụ olhoghi. Relọgh ghan ni ḍighaạgh mem dị yira opuruan loor mọ, ‘Ipẹ mị rawạ bọ oghaạph phọ kelọgh ni epophe obobọ kekọm ophin olhoghi, obobọ keseere ni eephọ?’ (Prov. 15:1) Kụ iḍighi kụ, eḍighi ni osụ olhoghi ootughiạn ghan kụ ogbi oghaạph iyaạr.

Aḍinhọn aḍidogh eḅẹm mọ: “Ikpo onhụ dị uu/tughiạn kụ oḅạ ekịgh idiphọ elhẹm isiko.” (Prov. 12:18) Mem dị yira ootughiạn ghan ipẹ ikpo onhụ phọ r’eten phọ epẹ yira koḅạ bọ ketir bọ bunhọn, pọ yira kotue ni ooḅakị ikpo onhụ phọ reḍuạ ghan bọ onhụ ayira kemite. Ii, odạph “olhogh igbiririph” phọ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh dị yira ko/ḅạ ghan igbagarạ ikpo onhụ r’egbagarạ eten. (Efẹ. 4:31, 32) Yira konme ikarạph ikpo onhụ kụ oḅạ ghan iyoghoyoghọ ikpo onhụ r’eyoghoyoghọ eten. AZihova aḍighi ni aḍeenhaan iphẹn phọ mem mọ odị akparamhị bọ ebenhẹ phọ odị Ilaija. Ookpaạny phọ amherenyạn bọ aZihova aḅaanhaạn nyodị ‘r’eyoghoyoghọ eḍọgh.’ (1 Ki. 19:12) Toroboiperolbọ, oḍeenhaan igbiririph epelhom ni oḅẹm mọ oḅạ ghan iyoghoyoghọ ikpo onhụ. Yira omoọgh ozọ ghan eten dị eḍeenhaan igbiririph. Ika?

Yira rotuughaạny ghan aZihova, esi oḅạ ghan iyoghoyoghọ ikpo onhụ r’oḍighi oḍeenhaan igbiririph. (Efẹ. 4:32; 5:1, 2) ALisa, oghaạph bọ oghol epẹ omhạn, aghaạph ni ilọ igbiririph phọ Abugbaanhaạn phọ oḍeenhaan bọ. Odị aḅẹm mọ, “mem mọ oḅenhị bọ eghunotu ayoor ookoroghian oḍuạ ekperenhom, iyạl aburulom r’anmariịr abidị dị oḍighi Bugbaanhaạn uru ni ulhoghonhaạn iyoor ḍighaạgh ookoroghian araraạr phọ ayoor. Mem mọ amuphẹ phọ, mị u/tuughạ ghan Baibul phọ!” Iiḍighi igbiririph  phọ iphẹn phọ inyu ni Lisa omhiigh ooḅeghiọn igey phọ.

Anne, oghaạph bọ oghol epẹ emhiighom mọ aghaạph aani kẹn ni idị odị asereghiạn igbiririph dị Abugbaanhaạn phọ oḍeenhaan nyodị. Odị aḅẹm mọ: “Loor esi iduọn aḅirinhi phọ m’eeph bọ bịn alhoghorị, mị umhoọgh ni iikia. Ikparanhaạn ni imhị oḍuom olhoghi we.” Odị aghiọm ghisigh aḅẹm mọ: “Mem mọ mị aazuanhaan bọ Bugbaanhaạn phọ, mị u/ḍuom bidị olhoghi. Mị upuruan ni mọ, ‘Eeghe kụ iḍighi kụ bidị ruḍeenhaan bọ imhị ḍiḅeraạn?’ Kuolọ igbiririph phọ otughemhiạ phọ amhị uḍeenhaan ghan bọ imhị, inyu ni imhị oḍuom odị olhoghi.” Eeghe kụ iḍuạ emite? Anne aḅẹm mọ, “onyebel roten bịn mị amhiigh ogbirima ipẹ mị ratuughạ bọ.”

Lọgh elhegh mọ ezọ igbiririph Abugbaanhaạn phọ abuẹn phọ kụ itir bọ aLisa r’Anne otuughạ igey phọ. Igbiririph phọ ookpomhoghan phọ oḍeenhaan bọ kụ ilhoghonhaạn bọ bidị ḍighaạgh okpenyon arokpom mọ abidị.

Abuniin omaạr oḅạ iyoghoyoghọ ikpo onhụ ḅilhẹ r’oyịgh ghan, loor eḍighinhom iyaạr ekpisi phọ abidị. Ii, enighẹ ni dị iḍighinhom araraạr  ekpisi awe phọ keḅọl oye phọ omhoọgh araagharạ phọ iphẹn phọ. Kuolọ eḍighi maạr dị iḍighinhom araraạr ekpisi ayira kụ rinyu ghan iyira oḍighi iphẹn phọ, pọ i/ḍeenhaan mọ yira rotuughaạny ni igbiririph phọ Enhaạn.—Poghom Iiḍighi 28:2.

Igbiririph obobọ onmạ ighirigiir eḍighi aani pakirị eemhumha uwaloor iigbia phọ k’Enhaạn. (Gal. 5:22, 23) Iduọn kụ iḍighi kụ, orue omhoọgh igbiririph emoghi ni inyuughiom uwaloor iigbia phọ Enhaạn. Kụ ipẹ phọ eḅọph r’aḍiḅeraạn phọ yira omhoọgh bọ otuughaạny aZihova r’aZizọs. Idiphọ aKristẹn, yira omoọgh agey ḍiḅeraạn abunhọn. Esi iduọn phọ, ephomhoghiạn aZihova r’awe kụ rinyu ghan bọ iyira oḍeenhaan igbiririph. Bịn igbiririph phọ ayira meḍighi eegharạ dị eḍuạ k’ekpom kụ emite eḅilhẹ eḅeraạn Enhaạn.

Eḍighi ni eseeriom oḍeenhaan ghan igbiririph we dị ruḍeenhaan ghan iyira igbiririph obobọ bulọ yira olhegheri bịn. (2 Sam. 2:6) Eniin eten pọ osẹph abidị. (Kọl. 3:15) Kuolọ kokaạph ika eḍighi maạr dị yira omhoọgh oye dị yira ootughiạn mọ o/kpeanhaạn oḍeenhaan igbiririph?

Ooḅeghiọn iphẹn phọ: AZihova apighi ni eḍeenhaan dị epelheghiom ilọ oḍeenhaan ghan igbiririph, ḅilhẹ Ekpo Onhụ phọ odị itughemhị ni iyira idị emhạn maạr oḍeenhaan ghan eegharạ phọ ephẹn phọ. Oḍighinhom ni ekpo onhụ phọ igbiririph obobọ ‘onmạ ighirigiir dị u/kpeanhaạn’ ibadị ariisi siphẹ aBaibul aGrik phọ. Ika kụ idị Enhaạn ruḍeenhaan ghan bọ iyira igbiririph?

Tuutughiạn irubal awe phọ aZihova raḍeenhaan ghan bọ igbiririph esi omiteom ghan ongọ abidị raraạr phọ ewạ bọ orue orọl r’ighuḍum. (Mat. 5:45) Okạr oghaạph, tutụ omhạr awe kolegheri bọ aZihova, odị maphụr aḍeenhaan bidị igbiririph. (Efẹ. 2:4, 5, 8) Esi omaạm, odị angọ ooḅi ogina Oọny phọ odị omhạr awe. Otelhedom mọ aPọl agẹ mọ aZihova angọ etagharạn phọ odaphạn ḍibụgh “oghọr” igbiririph phọ odị. (Efẹ. 1:7) Oḅarạm isiphẹ, yira roḍighi ghan ni ikarạph koḅilhẹ obi aZihova, kuolọ odị akiọm ni ghisigh ruuḅakị ghan iyira kaḅilhẹ utughemhị iyira. Iromhoghiom mọ r’ikpo onhụ phọ odị ekịgh idiphọ “oyiririiny olophiạ.” (Deut. 32:2) Yira ko/tue okpẹ nyodị igbiririph phọ odị ruḍeenhaan ghan bọ iyira. Okạr oghaạph, eḍighi maạr dị aZihova iyira u/ḍeenhaan igbiririph, pọ oḍuomolhoghi aghisigh phọ iyira u/lhoonhaan.—Poghom 1 Pita 1:13.

Dị iikia i/lo, igbiririph phọ aZihova eḍighi iyaạr aḍiḅeraạn kụ renyu ghan kẹn oye oḍighi iyaạr. Esi iduọn phọ, kparipẹ rooselạ ghan awe kụ oḍeenhaan igbiririph, okparaghạ otuughaạny aZihova esi oḍeenhaan ghan igbiririph oomo awe torobọ aḍio. (1 Tẹs. 5:15) Mem dị yira ogbor ghan oḍeenhaan igbiririph, pọ yira okịgh niạn dị okpoonhị mem okogoro. Yira oḍighi iidereghị ongọ buọ eghunotu ayira, buẹn r’ayira oḅọph bọ iiseeny phọ, buọ oḍighi ayira, buọ askul, ḅilhẹ r’amatuman ayira.

Tuutughiạn ipẹ abuọ eghunotu obobọ abuọ ookpomhoghan phọ anạ kokelhọm bọ loor ikpo onhụ r’aroozọ igbiririph phọ anạ. Eeni oye katọl li siphẹ ookpomhoghan phọ anyinha dị kamoghi olhoghonhaạn aḍighaạgh ophogh otu odị, oghoony iizuphạ, obobọ oghị oghooghinhaan araraạr. Oḅarạm isiphẹ, nạ amite epẹ erugh phọ kụ azuan oye dị amhoghi olhoghonhaạn aḍighaạgh, nạ katue ni aḍighi iyaạr amiteom ḍughụm?

Esi otuughaạny aZihova, eḍighi idị “olhogh igbiririph” kaaḅakị ikpo onhụ phọ r’iḍighinhom araraạr phọ ayira.