1. Aghuḍum anạ arọl ghan ika kụ nạ agbi bọ omhiigh otuughạ aBaibul phọ?

 ADỌL aghuḍum anạ irọl ghan ika kụ nạ agbi bọ omhiigh otuughạ aBaibul phọ r’Abugbaanhaạn AZihova? Re/ḅeeraạny ghan ibadị ayira ootughiạn amem mọ amuphẹ phọ. Araagharạ r’iḍighinhom araraạr ayira idaphạn ghan iḍighinhom araraạr dị aḅirinhi phọ omhiịn mọ enighẹ obobọ i/nighẹ. Kụ ekọm idị yira orọl ghan ‘siẹn aḅirini phọ bịn, oḍuom ologhi u/moọgh, ḅilẹ kẹn Enaạn u/legheri.’ (Efẹ. 2:12) Kuolọ ituughạ aBaibul phọ kụ inme oomo phọ ipe phọ!

2. Nạ umhiịn eeghe mem mọ nạ amhiigh bọ otuughạ aBaibul phọ?

² Iduọn nạ ratuughạ bọ Baibul phọ, nạ uru ni alhegheri mọ nạ amoọgh Odẹ k’akẹ dị aphomhoghiạn nyinhạ iboom. Kụ nạ aru amhiịn mọ, oḍighi idị keḅeeraạny aZihova ḅilhẹ r’oḍighi aani apakirị eghunotu phọ odị, pọ kewạ mọ nme dọl aghuḍum mọ anạ, ḅilhẹ r’iitughiạn phọ anạ. Kụ aḅilhẹ atuughạ ilọ orolhọm asiigbu phọ odị eghị bọ anyụ phọ.—Efẹ. 5:3-5.

3. Odaphạn Kolosị 3:9, 10, aZihova rawạ mọ yira oḍighi eeghe, kụ yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

³ AZihova Olemiạ r’Odẹ k’akẹ phọ ayira, amhoọgh ni elhiom osopha ipẹ abuọ eghunotu phọ odị kozọ ghan bọ. Kụ odị atọ mọ tutụ yira koḍiiny muụm, pọ olhọgh inyaạm ‘okporonhaạn igbaany ikarạph aruuphuạ r’aroozọ phọ’ ayira. * (Bạl Kolosị 3:9, 10.) Emhuoghaạph phọ ephẹn phọ keloghonhaạn ḍighaạgh buphẹ rowạ bọ oḍiiny amuụm mọ ophanyanhaạn iraạr asipuru: (1) “Igbaany aroozọ phọ” p’eeghe. (2) Uḍighi ika kụ aZihova r’awạ bọ mọ yira okporonhaạn? (3) Kụ yira kokporonhaạn ika?  Kụ yira phọ abuẹn moḍiiny bọ muụm mọ, emhuoghaạph phọ ephẹn phọ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oḍighi idị igbaany aroozọ phọ epẹ phọ ke/ḅulha mun.

4. Ika kụ idị oye dị igbaany aroozọ kụ renyuughiom raḅo ghan?

⁴ Oye dị ‘igbaany aroozọ phọ’ kụ renyuughiom ragbọr ghan kaatughiạn aḅilhẹ aḍighi raraạr eten iphulhupul. Oye phọ kawạ ghan ilọ aloor, aagborion ghan oḍeenhaan oghạgh olhoghi, ka/sereghiạn ghan, kụ kapoophe kẹn loor. Odị kakelhọm ghan ophoghoghom ghan asifoto aradaḅạ, sividio ipesi r’iigamaniạn. Dị iikia i/lo odị amoọgh ni iyạl ikpo igey aroozọ, kụ eeni raloghoma ghan ni sạy ilọ ikarạph araraạr dị aghaạph obobọ aḍighi. Kuolọ odị oo/kolobiạn onme iitughiạn phọ ḅilhẹ r’aroozọ phọ odị.—Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.

5. Eeghe ephoghom dị eeleeny kụ edị yira komoọgh ilọ okporonhaạn oroph ikarạph aroozọ? (Iiḍighi 3:19)

⁵ Loor e/munughan phọ ayira, ke/tue edugh dị yira kotuphuron osighẹ oomo ikarạph iitughiạn r’aruuphuạ siphẹ ekpom r’iitughiạn phọ ayira. Yira roḍighi ghan ni koḅilhẹ oghaạph raraạr dị yira rologhoma ghan sạy eeni amem. (Jer. 17:9; Jems. 3:2) Kuolọ mem dị yira okporonhaạn ikarạph aroozọ phọ oroph, yira ro/tọl ghan mụn eeḍiạn inyuughiom araagharạ r’iḍighinhom araraạr iphulhupul phọ. Iyira ru/lhegheriom ghan mun ogbaany oye phọ yira oru ghan bọ.—Isa. 55:7; bạl Iiḍighi 3:19.

6. Uḍighi ika kụ aZihova rawạ bọ mọ yira oghel ikarạph iitughiạn r’iḍighinhom araraạr?

⁶ AZihova uphomhoghiạn iyira agey kụ rawạ mọ yira oghelhọm ghuḍum mọ ayira, esi iduọn phọ odị rawạ mọ yira oghel ikarạph iitughiạn r’iḍighinhom araraạr. (Isa. 48:17, 18) Odị alegheri ni mọ abuẹn roḍighi yogh ghan bọ ikarạph araraạr phọ rokọm ghan iiḅaghamị kongọ siloor abidị r’abunhọn. Olhoghi odị ra/ḅaạl ghan mem dị odị amhiịn dị yira romiinhẹ siloor ayira r’abunhọn.

7. Odaphạn Rom 12:1, 2, oghẹn osopha kụ odi ghisigh ayira?

⁷ Eeni emiighom mọ, abuniin arighirị r’asiya ayira kuutuuny ni iyira loor iduọn yira rokparaghạ bọ onme aroozọ phọ ayira. (1 Pit. 4:3, 4) Bidị otue ni oḅẹm mọ, ḍighi torobọ iyaạr dị nạ rawạ, ka/meera mọ onhọn oye kụ aḅenhị nyinhạ  ilọ oḍighi. Kuolọ abuphẹ oghel bọ siigbu phọ aZihova u/mooghạ loor. Okạr oghaạph, aḅirinhi phọ aSetan kụ raaḅakị bọ kụ raḅọl buẹn phọ oghighimaạm. (Bạl Rom 12:1, 2.) Oomo phọ ayira omoọgh osopha: Mughumọ yira kotolhonhaạn igbaany aroozọ phọ ipẹ emhoọgh bọ muuḅọph re/munughan phọ ayira ḅilhẹ r’aḅirinhi phọ aSetan, obobọ yira komeera mọ aZihova kụ uḅọl iyira anhighemhị.—Isa. 64:8.

8. Eeghe kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oghel ikarạph iitughiạn r’iḍighinhom araraạr?

⁸ AZihova alegheri ni mọ resighẹ ghan ni mem r’inyaạm okpạr opu ikarạph iitughiạn r’iḍighinhom araraạr. (Ps. 103:13, 14) Toroboiperolbọ, dị eego esi Ekpo Onhụ phọ, uwaloor iigbia phọ, ḅilhẹ r’ookpomhoghan phọ odị, aZihova rungọ ghan ni iyira osuolhoghi, inyaạm, r’olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ yira omhoghi bọ orue onmia. Iikia i/lo mọ odị malhoghonhaạn ni nyinhạ ḍighaạgh. Ooḅeghiọn nuụn iniin araraạr dị yira oḍighi ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oghị aghisigh okporonhaạn ghan oroph igbaany aroozọ phọ, kụ osianhaan oḍiiny amuụm.

9. Ekpo Onhụ phọ Enhaạn kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh oḍighi eeghe?

⁹ Sighẹ Baibul phọ kụ aaḅeghionhọm loor phọ anạ. Ekpo Onhụ phọ Enhaạn ekịgh atamaḍiki; yira kotue ni osighẹ ooḅeghionhọm iitughiạn, ikpo-onhụ r’iḍighinhom araraạr phọ ayira. (Jems. 1:22-25) Otughemhiạ phọ anạ ḅilhẹ r’abunhọn abumor r’abumaranhi dị osilor kotue ni oromha nyinhạ. Esi omaạm, bidị kotue ni osighẹ Baibul phọ olhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạph olhọgh elhegh riisi dị nạ raḍighi agey r’ariisi dị nạ asughanham. Bidị kotue ni otughemhị nyinhạ ilọ orue osighẹ oromha aBaibul phọ oḍighinhom okpạr opu ikarạph aroozọ. Ḅilhẹ kẹn aZihova aakolobia ni olhoghonhaạn anạ ḍighaạgh. Olhoghonhaạn aḍighaạgh odị kụ anhighẹ apu, loor esi dị odị kụ alhegheri ipẹ edi bọ ekpom mọ nạ. (Prov. 14:10; 15:11) Esi iduọn phọ lẹm eegharạ ooḅereghị ghan ḅilhẹ rotuughạ ghan aBaibul phọ torobọ aḍio.

10. Nạ atuughạ eeghe siẹn eḍeenhaan phọ Elie?

¹⁰ Kuphom owol mọ asiigbu phọ aZihova kụ inhighẹ epu. Asuọ odi ni esi oḍighi atorobọ iyaạr dị aZihova aḅẹm mọ oḍighi. Abuphẹ rodaphạn ghan bọ siigbu phọ odị roḍigh ghan ni eghuan, korọl ḍigey adọl, r’oḅaạl olhoghi. (Ps. 19:7-11) Kuolọ dị egbạgh r’iphẹn phọ, buphẹ oghel bọ siigbu phọ aZihova romiinhọm ghan ni iikpiạ ikarạph iḍighinhom araraạr iphulhupul phọ. Lọgh elhegh iyaạr dị oye dị oghol mọ Elie aghaạph ilọ oghel asiigbu phọ Enhaạn. Odị amhoọgh odẹ r’onhiin dị ophomhoghiạn aZihova. Kuolọ odị raḍigh bọ dọl iḍoọgh, bịn Elie asopha odạph ikarạph iigbo. Bịn odị amhiigh ophughọl igbagarạ asirooghọ, omhiighi, ḅilhẹ r’orọl adọl ipesi. Elie aḅẹm mọ odị aḅilhẹ bịn aḍighi oye iigamanhiạn r’ighạgh ilhoghi. Odị aḅẹm mọ, “okạr oghaạph, Mị uḍighi ghan oomo araraạr phọ utughemhị bọ imhị mọ mị ku/ḍighi idiphọ onyọ aKristẹn”. Toroboiperolbọ, Elie o/wulha ipẹ otughemhị bọ nyodị k’eghoroghọr. Esighẹ rekị bịn, odị amhiigh oḅilhẹ otuughạ aBaibul phọ. Odị akparaghạ ni okporonhaạn oroph ikarạph iḍighinhom araraạr phọ odị, bịn lhạ phọ 2000 odị aḍiiny muụm. Ika kụ idị odaphạn asiigbu phọ aZihova mengọ nyodị suọ? Elie aḅẹm mọ: “Mị mamhoọgh eephọ ekpom r’ooruẹn olhoghi dị aḅaạl.” * Iphẹn phọ eḍeenhaan mọ, abuẹn oghel bọ siigbu phọ aZihova romiinẹ ghan siloor abidị. Kụ ghalhamọ r’iduọn phọ ni bịn, aZihova anyạ ni olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh dị konmia.

11. Ighẹn araraạr kụ edị aZihova aghel?

 ¹¹ Tuughạ oghel araraạr dị aZihova aghel. (Ps. 97:10) Eegholhaany ni siphẹ aBaibul phọ mọ aZihova akel li “ophoophe aloor, nem okpẹ, raghaạgh dị rezẹ ghan we dị iyaạr u/piọm.” (Prov. 6:16, 17) Odị aḅilhẹ kẹn akel “we iigamanhiạn r’abugbaạm okpẹ.” (Ps. 5:6) AZihova akel li raagharạ ḅilhẹ r’iḍighinhom araraạr phọ iphẹn phọ, dị atuạn ni aphiemhi bukarạph awe siḍio phọ aNoa loor iigamanhiạn phọ erọl bọ mem mọ amuphẹ phọ. (Gen. 6:13) Ooḅeghiọn enhọn eḍeenhaan. Dị eego esi oyil phọ Malachi, aZihova aḅẹm mọ odị akel li buphẹ roḍighi yogh ghan bọ igueghue otuạn oseere anhịr abidị dị iyaạr u/piọm. Enhaạn aghel li iiseeny phọ abidị, kụ asophonaan bidị ooruẹn loor iḍighinhom araraạr phọ abidị.—Mal. 2:13-16; Hib. 13:4.

12. “Oghel ikarạph” remạ ghan eeghe?

¹² AZihova rawạ mọ yira “oghel ikarạph.” (Rom. 12:9) Ekpo onhụ phọ “oghel” remạ ghan olhọgh aḍien iyaạr k’ekpom. Esi omaạm, nạ kamegheron ika eḍighi iyaạr dị ongọ nyinhạ eḍien dị meḅọr mọ le? Elhom elhom nạ kakpor ri agbolhẹ. Iniin phọ kẹn kụ edị ewạ mọ yira oogborionhom ghan okpor ogbolhẹ iitughiạn oḍighi iyaạr dị aZihova aghel.

13. Uḍighi ika kụ yira kokoph bọ iitughiạn phọ ayira?

¹³ Koph iitughiạn phọ anạ. Araraạr phọ ipẹ yira rootughiạn bọ kụ edị yira roḍighi ghan. Epẹ kụ iyaạr phọ aZizọs utughemhị bọ iyira oghel iitughiạn dị kekọm idị yira koḍighi igbogh ikarạph. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Dị iikia i/lo yira rowạ ghan ni oḍighi araraạr dị keḅaalhamhị olhoghi Odẹ k’akẹ phọ ayira. Esi iduọn phọ emạn ni maạr dị yira koogborionhom ghan otuphuron osighẹ ikarạph iitughiạn siphẹ ekpom mọ ayira!

14. Ikpo onhụ reḍeenhaan ghan eeghe, kụ ighẹn asipurụ kụ edị yira kopuruan siloor?

¹⁴ Pamaghạn ikpo onhụ phọ anạ. AZizọs aḅẹm mọ: ‘Ikpo onhụ phọ reḍuạ ghan siphẹ ologhi oye phọ kụ emite.’ (Mat. 15:18) Okạr agey, ikpo onhụ phọ ayira reḍeenhaan ghan oye ibooghiạn phọ ayira. Esi iduọn phọ puruan loor anạ mọ: ‘Mị akel li ogbạ okpẹ, ghalhamọ ramem dị oghaạph ipẹ eru bọ inẹ kilhọgh imhị esi iiḅaghamhị? Idiphọ odị m’aạl ilhom obobọ maphin anhịr, mị agona ni loor omhiịn mọ mị u/kaạph raghaạph iḍọ upoghomhiom oye dị u/ḍighi olom obobọ anhịr amhị? Mị rakel ghan ni raghaạph ipesi idiphọ iyaạr dị eḅọr? Mị ratue ghan ni kaphamaghạn loor amhị mem dị oye aḍighi iyaạr dị ephin olhoghi amhị?’ Nạ  agbirima sipuru phọ iphẹn phọ kelọgh ni ḍighaạgh. Idiphọ iri r’epạm ghan bọ asuomạ, ku edị ikarạph ikpo onhụ ephạm igbaany aroozọ phọ. Esi iduọn phọ, eḍighi maạr dị nạ rawạ okporonhaạn oroph igbaany aroozọ phọ, pọ nạ kamiighom oghel araghaạph ipesi, iitunyian ḅilhẹ rogbaaghị okpẹ.

15. Remạ ghan eeghe okạn igbaany aroozọ phọ ayira siphẹ “oreeny phọ”?

¹⁵ Kookolhobian ni ogbariọn aradạ dị ewạ. Onyọ amatuạn phọ Pọl aḍighi ni idị eegholhaany omhiịn mọ ipẹ odị ratughemhị bọ ilọ onme aroozọ phọ ayira emhạn maạr. Odị agẹ mọ yira okạn aani “igbaany aroozọ” phọ ayira siphẹ “oreeny phọ.” (Rom. 6:6) Iduọn phọ pọ odị raḅẹm ghan mọ, odạph aani eḍeenhaan phọ aKraist. Ewạ mọ yira ophiemhi raagharạ r’iḍighinhom araraạr dị aZihova i/ḅeeraạny. Amem dị yira ogbatạn edạ oḍighi iphẹn phọ kụ edị yira komhoọgh ooruẹn olhoghi dị aḅaạl r’eepoogh oghelhọm aani aghuḍum k’agee-pọ phọ. (Jọn 17:3; 1 Pit. 3:21) Legheri mọ aZihova ka/kol emhụ anạ anme siigbu phọ odị. Kparipẹ ghụn, nạ kụ kanmia orue odaphạn asiigbu phọ odị.—Isa. 1:16-18; 55:9.

16. Uḍighi ika kụ yira kosopha bọ oghiọm aghisigh ee rasidugh iphulhupul?

¹⁶ Kiọm ni ghisigh abian sidugh iphulhupul phọ. Ghalhamọ nạ maḍiiny ni muụm, bịn kewạ ni mọ kiọm ghisigh abian ghan ruuphuạ iphulhupul. Oghaạph idị emitenhaan oye dị oghol mọ Maurício. Mem iḍoọgh odị, odị arolhạn ghan esi r’alhephiri anmụny. Esighẹ rekị bịn odị azuan we aZihova kụ amiigh otuughạ aBaibul phọ. Odị ronme dọl aghuḍum mọ odị, kụ aḍiiny muụm lhạ phọ 2002. Kụ ghalhamọ r’iduọn odị makumhu bọ ni aZihova ibadị asiạ, aMaurício aḅẹm mọ: “Ogbạ agey, eeni amem mị rabian ghan ni ikarạph aruuphuạ.” Kuolọ odị o/mheera ipẹ phọ eḅonyon nyodị ezu. Odị aḅẹm ghụn mọ: “Rikparamhị ghan ni imhị olhegheri mọ aZihova raḅaạl ghan ni olhoghi iduọn mị ra/zọ ghan mun bọ eten dị edaphạn ruuphuạ phọ ipẹ phọ.” *

17. Eeghe kụ iḅeeraạny nyinhạ siẹn oghaạph phọ aNabiha?

¹⁷ Ḅeeḅereghị alhọm olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, kụ abeḍenhọm uwaloor phọ odị, kii/kpọ anạ. (Gal. 5:22; Fil. 4:6) Okporonhaạn igbaany aroozọ phọ oroph kụ owilhẹ epẹ yira moroph bọ, eḍighi osopha dị yira kụ kosopha.  Oghaạph idị emitenhaan anhịr dị oghol mọ Nabiha. Odẹ odị aḅitonhaạn nyodị mem dị amhạn odiiny asiạ. Odị aḅẹm mọ, “ipẹ phọ iḍighi idị mị alhoghoma ghan eboom eephinha.” Kụ iduọn odị ramanhạn bọ, aNabiha aghạgh ghan agey olhoghi. Odị amhiigh aalhaghi igbagarạ asirooghọ, kụ usiph ni nyodị olhọgh ikoli esi ibadị asiạ. Abugbaanhaạn dị oghị ghan pạ ikoli phọ umhiigh ni otughemhị odị Baibul phọ. ANabiha amhiigh ni onmeeghi aroozọ phọ odị. Odị aḅẹm mọ, “iniin araagharạ phọ amhị idugh ni onme. Kuolọ imhị i/dughanhaan owilhẹ ipughọl asigerẹt.” ANabiha alhọgh ni inyaạm, kuolọ ipel li lhạ kụ odị agbi bọ owilhẹ ipughọl asigerẹt phọ. Ika kụ idị odị arue bọ aḍighi iduọn phọ? “Esi oomo inhọn,” odị aḅẹm mọ, “ogbor ghan ooḅereghị aZihova kụ ingọ bọ imhị inyaạm owilhẹ phọ.” Nyiidiphọ odị raḅenhị aani ghan bunhọn mọ: “Mị kụ arue bọ ni anmia raḍighi aani idị eḅeeraạny aZihova, pọ mị akuphom ni owol mọ oye o/lho dị ka/tue anmia!” *

18. Odaphạn 1 Korịnt 6:9-11, ibadị arebenhẹ Enhaạn m’orue oḍighi eeghe?

¹⁸ Siphẹ oḅẹl okuron asiạ phọ, alhephiri r’anhariịr dị aZihova aselhẹ oḍighi aani abudị kodaphạn Zizọs otooghị uḍighi ni we dị omhoọgh ghan ikarạph aroozọ. Esi omaạm, abuleom emhạ urọl li, abuminiạn riiniọm, r’arubạ. Kuolọ rolhoghonhaạn aḍighaạgh uwaloor iigbia phọ, bidị unmia ni esi ogbaany oye phọ olhegheriom ghan bọ bidị. (Bạl 1 Korịnt 6:9-11.) Iniin phọ kẹn ni, rodon aBaibul phọ malhoghonhaạn ḍighaạgh irubal awe onmeeghi asidọl aghuḍum abidị. * Bidị mokpạr opu ikarạph aroozọ dị ekpophonhom bidị. Areḍeenhaan phọ abidị emạ ni emiteom mọ nạ katue ni anmeeghi aani ikarạph aroozọ phọ anạ pidị nạ asianhaan oḍiiny amuụm.

19. Emhuoghaạph phọ etum bọ siẹn kekaạph ilọ eeghe?

¹⁹ Iduọn rolhogh bọ inyaạm okporonhaạn igbaany aroozọ phọ oroph, abuẹn rowạ bọ oḍiiny amuụm mọ omoọgh olhọgh inyaạm okpolhoghiạn imhoom aroozọ phọ. Emhuoghaạph phọ etum bọ siẹn kekaạph ni ipẹ yira koḍighi bọ iduọn phọ r’idị abunhọn kulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh.