1. Eeghe emạ iyaạr kụ edị awe romiịn ghan eḅẹl amem dị bidị oru ituughạ ayira? (Miịn kẹn afoto phọ.)

 GBIOM olhoghi olom r’anhịr dị ephẹn kụ eḍighi eḅẹl amem abidị oru aani ituughạ Kindọm Họl. Ephomhoghiạn phọ bidị omhiịn bọ igbo abumor phọ ḅilhẹ r’emạ eten phọ oghuraam bọ bidị ikạr kụ etir bidị. Mem mọ bidị rokeel bọ kụ anhịr phọ aḅenhị olom mọ odị mọ, ‘Awe phọ abuẹn phọ ogbatanhaạn ni r’abunhọn—mị ukạr kụ aghelhọm orọl igbo abidị.’

2. Uḍighi ika kụ abuniin mowilhẹ bọ okumu aZihova?

² Ephomhoghiạn phọ edi bọ igbo awe phọ aZihova ekạr kụ eḍighan elhegh. Kuolọ toroboiperolbọ, Abugbaanhaạn AZihova kẹn bịn u/munughan. (1 Jọn 1:8) Esi iduọn phọ, iduọn yira roḍighom bọ bumor phọ ayira siẹn ookpomhoghan phọ, kụ edị yira komiịn kẹn ni sipiomạn phọ abidị. (Rom. 3:23) Kụ dị eeph ni iboom, abuniin mowilhẹ okumu aZihova loor asipiomạn abunhọn.

3. Eeghe kụ elhegh abugey abumatuạn phọ aKraist? (Jọn 13:34, 35)

³ Ḅilhẹ aphogh esi aBaibul phọ osighẹ bọ emhuoghaạph phọ ephẹn phọ. (Bạl Jọn 13:34, 35.) Eeghe kụ elhegh abugey aKristẹn? Ephomhoghiạn, ko”mhunhughan. Lọgh elhegh kẹn mọ aZizọs o/ḅẹm mọ: ‘Kụ nyina elegheriom mọ nyina kụ abumatuạn phọ amị ni.’ Odị aḅẹm ghụn mọ: Kụ “oomo awe olegheriom mọ nyina kụ abumatuạn phọ amị ni.” R’ikpo onhụ phọ ipẹ phọ aZizọs aḍeenhaan mọ ko/gina abumatuạn phọ odị bịn, kuolọ ghalhamọ r’abuphẹ u/lo aani bọ siẹn ookpomhoghan phọ komiịn ni ephomhoghiạn e/wạ ilọ aloor phọ edi bọ igbo abumatuạn phọ odị.

4. Eeghe kụ edị eeni abuniin kowạ olhegheri ilọ abugey aKristẹn?

⁴ Abuniin awe dị u/ḍighi Bugbaanhaạn AZihova otue ni  opuru mọ: ‘Ika kụ edị ephomhoghiạn eḍighi bọ elhegh abugey abumatuạn aKraist? AZizọs aḍeenhaan ika ephomhoghiạn bumatuạn phọ odị? Kụ ika kụ idị ketue bọ edugh otuughaạny aani eḍeenhaan phọ aZizọs rodon?’ Ghalhamọ Abugbaanhaạn bịn kotue ni ooḅeghiọn aani ophanyanhaạn asipuru phọ iphẹn phọ. Oḍighi ghan iduọn phọ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh obughẹ ephomhoghiạn phọ ayira, ekạr ekpaariọm mem dị oniin apiomạn nyoniin.—Efẹ. 5:2.

5. Gbạ ikpo onhụ phọ aZizọs edi bọ Jọn 15:12, 13.

⁵ AZizọs amạ ni amiteom mọ ephomhoghiạn dị egbatanhaạn kụ edị kolegheriom bumatuạn phọ odị. (Bạl Jọn 15:12, 13.) Odị atọ aḅenhị bidị mọ: “Oniin aphomoghiạn nyoniin idiphọ mị iphomoghiạn bọ inyina.” Ipẹ phọ remạ ghan eeghe? AZizọs amạ ni aagholhomhi mọ ephẹn phọ remạ ghan ephomhoghiạn osighẹ aloor ophighironhọm ekiạ—edọ ephomhoghiạn phọ ephẹn phọ renyu ghan onyọ aKristẹn otuạn umor odị omhugh, lọ ewa. b

6. Ekpo Onhụ phọ Enhaạn ekaạph eeghe ilọ ephomhoghiạn?

⁶ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn ekaạph ni iboom ilọ ephomhoghiạn. Esi omaạm, ibadị awe osereghiạn ni riisi aBaibul pho iphẹn phọ: “Enaạn phọ ephomoghiạn.” (1 Jọn 4:8) “Pomoghiạn onọn oye idiphọ aloor phọ anạ.” (Mat. 22:39) “Ephomoghiạn kụ reekpereghi ghan ibadibadị ikarạph.” (1 Pit. 4:8) “Ephomoghiạn re/mineen ghan.” (1 Kọr. 13:8) Ariisi aBaibul phọ iphẹn phọ ḅilhẹ r’inhọn ekạr egananami dị torobọ oye kamiịn mọ emạn ni maạr iboom dị yira komoọgh oḅilhẹ oḍeenhaan emạ eegharạ phọ ephẹn phọ.

7. Uḍighi ika kụ aSetan ka/tue bọ aḅophoghị we r’egey ephomhoghiạn?

 ⁷ Ibadị awe ropuru ghan ni mọ: ‘Ika kụ idị mị katue alọgh elhegh egey ekụ iiḅereghị? Oomo aruukụ iiḅereghị okophora mọ bunọ rotughemhị ni igey phọ, kuolọ bidị rotughemhị ghan kirokirọ araraạr ilọ Enhaạn.’ ASetan mamiteom ibadị aruukụ iiḅereghị okpẹ, kụ iphẹn phọ meḍighi idị ekparanhaạn we olhọgh elhegh egey ekụ iiḅereghị phọ. Kuolọ odị ka/tue aakpomhoghi we siẹn oomo aḅirinhi phọ dị komoọgh ephomhoghiạn siphẹ igbo phọ abidị. AZihova bịn kụ katue aḍighi iphẹn phọ. Kụ iphẹn phọ i/ḍighi iikia esi ayira loor esi dị aZihova kụ azin egey ephomhoghiạn—awe dị omhoọgh uwaloor phọ aZihova r’aḍisẹph odị bịn kụ kotue omoọgh edọ ephomhoghiạn phọ ephẹn phọ. (1 Jọn 4:7) Epẹ kụ iyaạr phọ aZizọs aḅẹm bọ mọ ogina abumatuạn phọ odị bịn kụ kotue omoọgh egey ephomhoghiạn siphẹ igbo phọ abidị.

8-9. Ika kụ edị ephomhoghiạn phọ edi bọ igbo Abugbaanhaạn AZihova metir ibadị?

⁸ Idiphọ aZizọs aghaạph bọ, ibadị moru ni olọgh elhegh bugey abumatuạn phọ odị loor egey ephomhoghiạn phọ edi bọ igbo abidị. Esi omaạm, onyọ umor dị oghol mọ Ian aḅẹm mọ oḅẹl ookpomhoghan eephugh dị odị aghị uphạm esi dị ropegh ghan reephegh dị etuman olhoghotu odị. Runwanyụ epẹ omhạn, odị aghị ni esi phọ ophogh ephegh dị erọl. Kuolọ odị aḅẹm mọ: Ookpomhoghan eephugh phọ agbatanhaạn ni. Iinmenian Abugbaanhaạn phọ imhaạr ri esooran, kụ ibạm anmụny phọ abidị oḅilhẹ oḍeenhaan imạ aroozọ.” Kụ odị aḅarạm mọ: “Mị umhiịn bidị idiphọ awe dị omhoọgh ogbaanyạn r’eephọ—kụ opọ kụ odọ aghuḍum mọ mị rawạ ghan bọ. Kụ ghalhamọ r’iduọn mị u/tue bọ ni uutughiạn raghaạph phọ ongọ bọ ḍio phọ aḍiphẹ phọ, mị u/tue ubulha emạ eten phọ Abugbaanhaạn phọ ozọ bọ.” c Ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ siẹn igbo phọ ayira kụ reḍighi ghan bọ iyaạr phọ redughanhaan ghan bọ iyira oḍeenhaan edọ ephomhoghiạn phọ ephẹn phọ. Ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ kụ reḍighi ghan bọ idị yira rozoọm ghan bumor r’abumaranhi phọ ayira eyoghoyoghọ eten r’olhọgh egu.

⁹ Onyọ umor dị oghol mọ John alhoghoma aani ni eniin phọ eten phọ eḅẹl amem dị odị aghị ituughạ. Odị aḅẹm mọ: “Ephomhoghiạn phọ mị amhiịn bọ igbo abidị . . . iḍighi idị mị aatughiạn mọ—eeni bidị ro/piomạn ghan. Ephomhoghiạn phọ epẹ phọ kụ iḍighi bọ iyaạr phọ mị akuphom bọ owol mọ ophọn kụ egey ekụ iiḅereghị phọ.” d Mem etum mem, idọ areḍeenhaan phọ iphẹn phọ r’inhọn remạ ghan keḍeenhaan mọ awe phọ aZihova kụ abugey aKristẹn phọ ni.

10. Oghẹn odọ asimem kụ edị yira okạr omhoọgh eepoogh oḍeenhaan ephomhoghiạn onyọ aKristẹn? (Miịn kẹn igẹ phọ edi bọ ude.)

¹⁰ Idiphọ oghaạph bọ emhiighom mọ, onyọ ayira o/lho dị amhunhughan. Esi iduọn phọ, eeni amem abumor r’abumaranhi phọ ayira otue ni oḍighi iyaạr dị kepin esi ayira. e (Jems. 3:2) Mem dị ipẹ phọ emite, yira kotue ni oḍeenhaan ephomhoghiạn esi ikpo onhụ r’iḍighinhom araraạr. Eeghe kụ edị yira kotue otuughạ esi aZizọs odọ asimem mọ ipẹ phọ?—Jọn 13:15.

11. Eeghe ekarạph eegharạ kụ edị aJems r’aJọn oḍeenhaan? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹¹ AZizọs alhọgh ni elhegh mọ abumatuạn phọ odị u/munughan. Esi iduọn phọ, r’ephomhoghiạn odị alhoghonhaạn ni bidị ḍighaạgh okpạr opu asidugh phọ abidị pidị bidị orue omhoọgh igey asiya r’aZihova. Amem irọl li dị  iyạl abumatuạn aZizọs, Jems r’aJọn, oḅenhị onhiin abidị mọ aghị alhọm Zizọs igbogh aroopoogh siphẹ Omhạr phọ. (Mat. 20:20, 21) Iphẹn aJems r’aJọn oḍighi bọ iḍeenhaan mọ bidị opoophe loor oḅilhẹ omoọgh egbogh ekpeḍien.—Prov. 16:18.

12. Ogina aJems r’aJon kụ uḍeenhaan bọ ikarạph araagharạ phọ? Gbạ.

¹² AJems raJọn bịn kụ u/ḍeenhaan bọ ikarạph araagharạ phọ iphẹn phọ ḍio phọ aḍiphẹ phọ. Lọgh elhegh idị abueriphọ abumatuạn phọ omhegheron: “Kụ bueriphọ aḍioph abumatuạn phọ onhaghạn bọ iphẹn phọ, bidị ughaghạm ni iloghi iyạl phọ anmụny onhiin phọ.” (Mat. 20:24) Gbiom olhoghi anạ odọ oruonhụ phọ amite bọ igbo abumor phọ abuẹn phọ r’abueriphọ abumatuạn phọ. Eeni abueriphọ abumatuạn phọ upuru ni Jems r’aJọn mọ: ‘Nyinha phọ abuọ anhiạn orolhọm igbogh asigadạ epẹ Omhạr phọ? Ko/gina anyinha bịn kụ mekumuan r’aZizọs. Eḍighi iyaạr dị rokaạph ilọ orolhọm igbogh asigadạ pọ nyinha i/nighẹ ipu iyoor!’ Toroboiperolbọ, ikpo onhụ phọ r’iḍighinhom araraạr phọ abidị esi ekulha amem mọ ephẹn phọ i/ḍeenhaan mọ bidị omoọgh ni ephomhoghiạn siphẹ igbo phọ abidị.

13. AZizọs amhegheron ika kụ aghị esi opiomạn abumatuạn phọ odị? (Matiu 20:25-28)

¹³ AZizọs aḍighi ika ilọ iphẹn emite bọ? Odị o/ghạgh olhoghi. Odị o/ḅẹm m’onọ kakị awạ bugey abutelhedom, we dị omhoọgh osooromhi aloor r’ephomhoghiạn siphẹ igbo phọ abidị. Kparipẹ ghụn, r’okparạm aZizọs  amhiigha loor aḅaanhaạn bidị loor esi dị odị amhiịn mọ bidị rowạ ni oḍighi ipẹ enhighẹ bọ. (Bạl Matiu 20:25-28.) Odị aghị ni ghisigh azoọm ghan bidị r’ephomhoghiạn, ghalhamọ r’iduọn ephẹn i/ḍighi bọ eḅẹl amem dị bidị roogbakiạn ilọ oye dị apu nyooriphọ.—Mạk 9:34; Luk 22:24.

14. Uukonhom bumatuạn phọ aZizọs ekpisi dị erọl ika?

¹⁴ Iikia i/lo, aZizọs alhọgh ni elhegh emitenhom abutelhedom mọ odị. (Jọn 2:24, 25) Uukonhom bidị ekpisi dị abuḍiemiom aruukụ iiḅereghị phọ otughemhị ghan mọ oye dị u”tolhọm ogbogh agadạ pọ o/mhoọgh maạr oḍighinhom. (Mat. 23:6; poghom vidio phọ The Front Seats in the Synagogue study note aMatiu 23:6.) Abuḍiemiom aruukụ iiḅereghị phọ ughophora mọ bunọ bịn kụ useleman. f (Luk 18:9-12) AZizọs alhọgh ni elhegh mọ odọ aḍiitughiạn phọ aḍiphẹ phọ ketue ni etir eten phọ abumatuạn phọ odị omhiịn bọ siloor abidị r’abunhọn. (Prov. 19:11) Odị alhegheri ni mọ abutelhedom mọ odị kotue ni opiomạn, esi iduọn phọ, mem dị bidị opiomạn odị amhoọgh ghan ni okparạm aghị esi abidị. Odị amhiịn ni mọ bidị rowạ ni oḍighi ipẹ enhighẹ bọ. Loor iduọn phọ, r’okparạm odị alhoghonhaạn ni bidị ḍighaạgh okpạr opu eegharạ owạ ghan igbogh asidọl r’ophoophe aloor, kụ atughemhị bidị osooromhi aloor r’oḍeenhaan ephomhoghiạn.

15. Eeghe iyaạr ituughạ kụ edi esi ipẹ aJems r’aJọn oḍighi bọ?

¹⁵ Yira kotue ni otuughạ ibadị araraạr esi eḍighinhom iyaạr phọ aJems r’aJọn. Bidị upiomạn ni opuru aZizọs agadạ epẹ Omhạr phọ. Abueriphọ abutelhedom mọ upiomạn kẹn ni esi omheera mọ ipẹ phọ ekọm igbaragbarạ siphẹ igbo phọ abidị. Kuolọ ghalhamọ r’iphẹn phọ bịn aZizọs azoọm ni 12 abutelhedom mọ eyoghoyoghọ eten r’ephomhoghiạn. Iphẹn phọ itughemhị iyira eeghe? Mọ opiomạn phọ bịn kụ ko/gina iyaạr phọ, kuolọ eten phọ yira omhegheron bọ. Eeghe kụ ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh? Mem dị onyọ umor obobọ umaranhi aḍighi iyaạr dị repin esi ayira, yira otue ni opuruan loor mọ: ‘Uḍighi ika kụ ipẹ odị aḍighi bọ riiḅaghamhị bọ imhị? Egananamhi ni ekarạph eegharạ dị emhoghi mọ mị ukpạr upu? Oye phọ uḍighi bọ imhị iyaạr phọ ephẹn phọ asoman ni iiḅaghamhị ḍughụm? Ghalhamọ ikpẹ ni oghạgh olhoghi, mị atue ni aḍeenhaan ephomhoghiạn bịn apogh agunhọm?’ Yira romạ ghan komiteom mọ yira abugey abumatuạn aKraist torobọ amem dị yira oḍeenhaan bunhọn ephomhoghiạn.

16. Yira oḅilhẹ otuughạ eeghe esi eḍeenhaan phọ aZizọs?

¹⁶ Eḍeenhaan phọ aZizọs itughemhị iyira mọ ekpẹ ni dị yira kolegheri agey ilọ abumor r’abumaranhi phọ ayira. (Prov. 20:5) Ii, yira ko/tue obạl rokpom awe idiphọ aZizoṣ, kuolọ ewạ ni mọ olhọgh elhegh mọ abumor r’abumaranhi phọ ayira u/munughan. (Efẹ. 4:1, 2; 1 Pit. 3:8) Kidughanhaan ni iyira oḍighi iduọn phọ eḍighi maạr dị yira olhegheri emitenhom mọ abidị. Ooḅeghiọn eḍeenhaan.

17. Eeghe asuọ kụ edị oniin opoghom eghir amhooghọm olhegheri obughẹ ilọ oniin onyọ umor?

¹⁷ Opoghom eghir aghaạph ni ilọ oniin onyọ umor dị arọl ookpomhoghan dị odị aghị ophogh epẹ East Africa dị odị aatughiạn mọ ra/wạ ghan oḍighom awe. Opoghom eghir phọ aḍighi ika? Odị aḅẹm mọ: “Kparipẹ r’olhiom onyọ umor phọ oodoọny okangị, mị usopha okuamhị olhegheri odị.” Mem mọ opoghom  eghir phọ aḍighom bọ onyọ umor phọ, odị aru ni alhegheri ipẹ eten phọ ookonhom bọ onyọ umor phọ etir eten phọ odị razoọm ghan bọ bunhọn. Kụ opoghom eghir phọ alhoghọm mọ: “Mem mọ mị aru bọ anhaghanhạn ikuph phọ odị malhọgh bọ ḅilhẹ r’ipẹ odị aghiọm bọ ni ghisigh ralọgh bọ ooḍikuan aani abunhọn, iḍighi ni idị mị akạr asereghiạn nyodị. Kụ yoor oḍighi igbogh arighirị.” Okạr agey, redugh ghan oḍeenhaan abumor r’abumaranhi phọ ayira ephomhoghiạn, mem dị yira okuamhị onhaghanhạn bidị.

18. Eeghe asipuru kụ edị yira kotue opuruan loor mem dị onyọ umor upiomạn iyira? (Proverbs 26:20)

¹⁸ Eeni amem yira otue ni ootughiạn mọ emoghi ni oghị oteẹny onyọ umor obobọ umaranhi dị upiomạn iyira. Kuolọ kewạ mọ ophụr opuruan loor ayira mọ: ‘Mị alegheri ni oomo ipẹ emite bọ?’ (Prov. 18:13) ‘Alegheri kụ aḍighi obobọ eḍighi opiomạn?’ (Eccl. 7:20) ‘Mị mapiomạn aani ghan ni eten phọ ephẹn phọ?’ (Eccl. 7:21, 22) ‘Oghị oteẹny oye phọ kebughẹ ghụn iiḅaghamhị phọ ḍughụm?’ (Bạl Proverbs 26:20.) Yira ooḅeghiọn sipuru phọ iphẹn phọ, ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi umor phọ ayira kinyu ni iyira ophogh ogunọm opiomạn phọ.

19. Eeghe kụ edị yira kosopha oḍighi?

¹⁹ Loor ephomhoghiạn phọ edi bọ siphẹ igbo phọ abidị, Abugbaanhaạn AZihova okạr kụ roḍeenhaan ghan mọ bunọ kụ okạr abumatuạn phọ aZizọs. Torobọ onyọ ayira dị aḍeenhaan ephomhoghiạn e/wạ imạ ilọ aloor aghị esi abumor r’abumaranhi phọ etigheri e/munughan phọ abidị, raḍeenhaan ghan mọ odị ogey amatuạn aKraist ni. Yira oḍighi iphẹn phọ, keloghonhaạn we ḍighaạgh orue olhọgh elhegh egey ekụ iiḅereghị phọ kụ oḍighan ayira ooḅereghị Enhaạn ephomhoghiạn phọ ayira, Zihova! Esi iduọn phọ, oghị ghisigh oḍeenhaan ghan ephomhoghiạn phọ eḍighi bọ elhegh abugey aKristẹn.